M. Accii Plauti Comoediae cum selectis variorum notis et novis commentariis curante J. Naudet ... Volumen primum quartum Vol. 1

발행: 1830년

분량: 678페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

381쪽

ACTUS II SCENA III. 363

Abi intro, ego hei curabo tu intus dicito Mnesilochum adesse Bacchidi PisT. Faciam, ut jubes. CHRYs. Negotium hoc ad me adtinet aurarium. Millo et ducentos Philippos adtulimus aureos Epheso quos hospes debuit nostro seni. Inde ego hodie aliquam machinabor machinam, Unde aurum ecficiam amanti herili filio. Sed soris concrepuit nostra : quinam exit foras P

s CENA TERTIA.

NICOBULUS, CHRYSALUS.

m c. Ibo in Piraeeuinci visam, ecquae advenerit In portum ex Epheso navis mercatoria. Nam meus Armidat animus, nostrum tam diu

Ιbi desidere, neque redire filium. CHRYs. Extexam ego illum pulchre jam si dii volunt. Haud dormitandum 'st: est opus chryso Chrysalo. Adibo hunc, quem quidem ego hodie faciam heic arietem

us. 3I. Amphitr. II, a, . . consentiunt. Exteor iambino vi-49 Intro, ad Bacchidem. N. detur i. q. telam sua textura aut lana So. Bacchidi Ordo est Dieit nudare alita retexere, destruere

Bacchidi Mnesilochum adesse re telam . At quaero anno Parti- ducem. . cula a possit te habere augendi M. For eo rep. I. AM IV, 5, s. vim , magis quam privandi, et sit

. equis an alicua. Sic Curcul extexere i. q. detexere ergo Plaut. II, 3, 6a mecquem Lyconem gno diem voluerit cillum Prohe -- veram in id est an Lyc. nov. N. Miam in Gall. vulgari sermone LM5. rasexam, spoliabo illum auro vincla ara ultir comma, fatit. . aut luna nudare. Laa B.- ω - eaptans . qui latine modo, cen 2, Hoc verbum, cujus o unice s. c. idem dixit non illepidera-an , quod aetam . exemplum da quidem . . negotium aurarium . rur apud auctorea varie e Iicant Multi crodo ex ultima cavea grae- metaphorioeci illium spoliabo au earum literarum rudes tum se- . . . via illina comitia Pervor hant interprete. N.

tamm, quia in sensu proprio non . Quem videm ego hodie faciam

382쪽

Phryxi, itaque totidebo auro usque ad vivam cutem. Servos salutat Nicobulum Chrysalus. Nic. Proh di inmortales Chrysale, ubi mi si filius pCHRYS. Quin tu primum salutem reddis, quam dedi Nic. Salves sed ubinam 'st Mnesilochus p CHRYs. Vivit

valet.

NIC. Venitne CIIRYs. Venit Nic. Evax adspersisti aquam. Benene usque valuit'CHRYs Pancratice atque athletice. Ni C. Quid hoc, qua causa eum hinc in Ephesum miseram, Accepitne aurum ab hospite Archidemide in CHRYS. Heu cor meum et cerebrum, Nicobule, finditur. Istius hominis ubi sit quaque mentio. Tun hospitem illum nominas hostem tuum PNi C. Quid ita, obsecro hercle CHRYs. Quia edepol.

certe Seio,

Vulcanus, Sol, Luna , Dies, de quatuor, Scelestiorein nullum inluxere alterum. Nic. Quamne Archidemidem p CHRYS. Quana, inquam, Archidemidem. xic Quid fecit clinvs Quid non secit 3 quin tu id me rogas λheiliarietem Phrraei. Quem ego tondebo et auro sp liabo, ut arietem Phryxi, cujus vellus aureum

Io tu mi se filius ρΕminet hie paterna caritas sestinatione percunctandi de filio eminet seqq. Nam fallaciae Chrysali , quae mox sient, ni pater indulgens esset, non sucincederent. De hac locutione cons.

3. Adspersisti aquam. Est quod Terent Andr. II. r. 334 , dixit : Reddidisti animum . Trucul. II, 4, L . Adspersisti aquama jam

rediit animiis n. LAMB. Ii Pancratiae atque athletiae. Vide notas Epid. I. r. 18. RN. IS. Quid hoc, qua causa, etc. Εia. Quod attinet ad oe, cujus Causa vos miseram, etc. Notabilistδiωτiσμος Veterum. Sic infra V,

9 Qui , quod te misi, equid egisti Terent Heaut V, I, o 36 . Quid hoc , quod volo, ut illa nu-hat nostro . Phormione , , , vs. 567 Quid Z qua prosectus causa hinc es in Lemnum Chreme pAdduxi in tecum filiam in non.

strare. Cf. Amph. I, L, 49. N.

383쪽

Primumdum infitias ire coepit filio: ,, Negare se debere tibi triobulum. Continuo antiquom hospitem nostrum sibi Μnesilochus advocavit, Pelagonem senem :Eo praesente, homini extemplo ostendit symbolum, Quem tute dederas ad eum, ut serret, filio. 3. Nic. Quid, ubi ei ostendit symbolum cunus. Infit dicere:

Adulterinum, et non eum esse symbolum

Quotque innocenti ei dixit contumelias Adulterare eum aibat rebus ceteris. Nic. Habet in aurum 3 Id mihi primum dici volo. CHRYS. Postquam quidem Praetor recuperatores dedit, Damnatus, demum vi coactus reddidit Ducentos et mille Philippum Nic. Tantum debuit.

CHRYS. Porro etiam ausculta pugnam, quam voluit dare.

rvi C. Etiamne est quid porro CHRYS. Hem adcipes trina

haec nunc erit. n. 6. Triobulum Triobolum , dimidia para drachmae , gall. monet. sere o centesimae Signum minimi valoris generatim. . Homo triobuli , cenul. I, 24 68. N. 29. Ostendit symbolum. Solebant Graeci in pactis conventis uti quibusdam tesseris quae συαεολ. cabantur, quae loco tabellarum et ungrapharum erant atque ex his

jus dicebatur Meminit Aristotel. Politie. III, init et Demosth in Philipp. Tuar Cons. Pseudol. ΙΙ, a 4 52. N.

3o rite, tu Te correptum, sicut

mei, syllabica adjectio intensiva. N.

34. Adulterare absolute, i. q. false agere N. 35. Habetin aurum Amfractus narrationis aegre serena, ad remiwrgit senex. N. 36. Praetor recuperatores dedit.

Recuperatores judices qui a praetore in privatis controversiis quacumque de re ageretur, dabantur ita dicti, quod per eos suum quisque ius recuperare orael. Nunc

judiae delegati vocantur. Homm. 39. Porro ultra amplius N. Pugnam ... dare Mere pugnam vulgari sermone dicebant de saliaetia, vel quocumque facinore quo quis alterius consilia, quietem fortunas pervertere aggrediebatur i. q. tur- has dare. Cons. Capt. III, 4 53 Pseud. I, 5 III; Ter Fun V, a. 6o Allegoriae de more bellico sumptae creberrime in sermone Romanorum occurrunt. CLIV, 9,I45. N. 4o Trina Trina exponit I .amh. triplex : nullo sensu. Trina est

tertia pugna. Nam primo Plane ne-

384쪽

366 BACCHIDES,Nl C. Deceptus sum Autolyco hospiti aurum credidi. Crinvs Quin tu audi Nic. Imo ingenium avidi haud pergnoram hospitis.

CHRYS. Postquam aurum abstulimus, in navem conscendimus sDomum cupientesci sorte ut adsedi in stega, Dum circumspecto, atque ego lembum conspicor Longum, strigorem, maleficum exornarier. Nic. erit, hercles lembus ille mihi laedit latus. CHRYs Is erat conmunis cum hospite et praedonibus. NI C. Adeon me fuisse sungum, ut qui illi crederemi Quom mihi ipsum nomen ejus Archidemidis soClamaret, dempturum esse, si quid crederem. CHRYs Is lembus nostM navi insidias dabat.

obcoepi ego observare eos, quam rem gerant. Interea e portu nostra navis solvitur.

garat . se debere, et symbolum adulterinum dixerat secundo pugnatum erat in judicio apud recuperatores tertio insidias struxerat. 41. Autol o Autolycus fuit Ileris eurii lius avus lyssis , furaciatate celeberrimus. Μartiat. pigri

piperata manus . . LAM.

45. Atque i. q. continuo, subiisto Cons Captiv. III, I, 9; Virgil. Georg. I, Io3. . 46. Longum, strigorem , etc. Hune versum edit Bip. delet, Bothius transfert post L; vulgatae sic edunt, priore versu dispuncto e

Longum est, rigorem , m. X. nullo sensu. Salmasius vidit codiruptum esse locum, et medelam

attulit. Stri res, inquit Festus, sunt robusti et exerciti homines . At strigor qualitatem ut hominis, Mesrei significat, neque de hominibus duntaxat dici necesse est. Faeile autem fieri potvisse per incuriam thrariorum, ut in longum strigorem in degeneraret in Iongum est rigorem, quis non concedet priaeterea longus commodissime attribuitur lembo piratico, qui praesertim velocitate praestat Larga est oneraria navis. Sensus igitur i Video lembum longum, sortem ma Iesicum apparari. N. 47. Lembus laedis latus Iocus, ni fallor, hic est in paronomagia verborum lembus et limbus Limbum enim et pro cingulo usurpabant. Stat Dieb. VI, 367 picto discingit pectora limbo . . So. residemidis Alludit ad verbum emo, quod exauditur in nom. Arehidemidis Vitabant autem Bomani mala nomina. DODEA. - Sic Atrio abominandum nomen Scipio

objecit, apud Liv. XXVIII. 28. .

385쪽

Ubi portu extimus, homines remigio sequi;

Neque aveis, neque venti citiusci quoniam sentio

Quae res gereretur, navem extemplo statuimus.

Quoniam vident nos stare, obceperunt ratem Turbare in portu Nic. Edepol, mortaleis malost

Quid denique agitis pcnnus Rursum in portum recipimus. NIC. Sapienter factum a vobisci quid illi postea p

CHRYS. Revorsionem ad terram faciunt vesperi. NIC aurum, hercle, abferre voluere, ei rei operam dabant. Cunus. Non me sesellit, sensici eo exanimatus sui.

Quoniam videmus auro insidias fieri, Capimus consilium continuo, postridie Abserimus inde aurum omne illis praesentibus, Palam atque aperte, ut illi id factum sciscerent. NIC. Scite hercles cedo , quid illi CHRYs Tristeis inlico,

Quom extemplo a portu ire nos cum auro vident, Subducunt lembum capitibus quassantibus. Nos apud Theotimum omne aurum deposuimus,

59. Turbare in portu Both censet 69. Cedo, prima eorrepta, ede, legendum in turbare importuno. narra. N. jubente metro, immo quia potue- r. Quassantibus passiva signifi-rit ultima syllaba adverbii intereipi ratione usurpatum, ut Muciano nota sequente Personae, ni Sed volentia, pro accepta , Tacit. Hist. metrum constabit, si omittatur eli III sa; in vehens equo in pro retus. si in portu edepol . Et oratio Quadrigar apud Gell. II, 3; in Vir- facilis intellectu ratem suam tutibus augens pro auctus, Catuli.

hinc et illine, scit nostra navi in LXIV, 324. Quassatio capitis est sidiantes, in portu agitare coepe indicium irati et indignantis ani-runt s. Haud satis proh videtur mi. N. Gmnovii interpretatiora in ratem a Deposuimus Bothius revocat nostram impedire turbando . . . Scioppii eorrectionem depos mus64. Eo exanimatus fui. Bothius antique telum, quia metrum sic emendat: in ego exanimus sui , et juvatur Lambinus ad hunc vers. liaee verba attribuit seni, consulens, commemorat multis omnium aeta- ut opinor, bene versu et diver tum exemplis morem Veteribuntiio. . suisse, ut pecunia et res pretiosis-68. Miscerent a. q. seirent no simas, tutela causa , in templis scerent. . deponerent. Praesertim locum Dio-

386쪽

368 BACCHIDES.

Qui ille ic sacerdos est Dianae Ephesiae.1vic. Qui istic heotimu'st cun Ys Megalobuli filius Qui nunc in Epheso est Ephesiis carissumus etsNic. Nae ille, hercle, mihi sit inulto tanto carior, Si me illo auro tanto circumduxerit. Cianvs Quin ipsa Dianae in aede conditum 'st. Ibidem publicitus servant Nic. Ohcidistis me.

Nimio eic privatim servaretur rectius. o

Sed vos nilne adtulistis inde auri domum pCHRYS. Imo etiam : verum, quantum adtulerit, nescio. xi C. Quid, nescis3 CHRYS.Quia Mnesilochus noctu clanculum

Devenit ad Theotimum nec mihi credere, Noc quoiqua in in navi voluit eo ego nescio sQuantulum adtulerit; verum haud permultum adtulit. Nic. Etiam dimidium censes 3 CHRYS. Non edepol scio.

nis Chrysostomi, ex oratione Bl, diaca profert,quo praedicatur apud Ephesios pecunias esse multas partim privatorum in templo Dianae dispositas, non Ephesiorum inodo . sed peregrinorum , et longinquorum quidem Partim popu

lorum et regum. N. 73. Sacerdos est Dianin Furtum

facilius committunt homines quam sacrilegium. Inde mos eterum res earissimas in templis deponendi. Inde olim Romanorum aerarium intemplo Saturni Box R. 74. Qui, quisnam . . - Megalois

huli simu Lego Megalobiariis vel, quod idem valet, Me syri. Suidas: Μεγαευζος vομα κυριο, Strab. lib. XIV, ubi de Dianae phesia templo agit, commemorat, generali

nomine ita omnes ejus sacerdotes appellatos eunuchosque suisse, et eu todiae socias virgines habuisse.

Sed hoc quid est quod Plautus dii it . . Theotimum filium Mega με - , si ille MegabvEus eunuchus pexplico a Megabyx silius . idem

vale ae si dixisset Membrui nam

appellativum illud nomen fuit

quomodo ατρου παις Pro eo quod est iατρός MENRs. Simplicius retine Megalobuli qui pater sacerdotis non sacerdos fuerit. . 76 Carior, id est damnosior. sumptuosior A11 ιςολια. Nam carus

est, et quem diligimus, et qui magno nobis est impendio LAMB. Scurrilitas neque persomae, neque

tempori conveniens. N. 77. Circumduxerit, raudaverit.

CL Asin. I, I, 84. . 78. Quin ipsa Diana in inde. Vulgatae: -Quin in ipsa aede Dianae

cond. . , claudicante metro. . 7s. Publicitus emant. Aurum tuum eristodia publica servatur. N. Obeidistis me. Pronuntia obeidistimo ultimus ia inbus sit oportet. . 8 i. nantiam/n. Iuni quantillum. aptius ad netrram. N.

387쪽

Verum haud opinor. Nic. Fertne partem tertiam pCunus. Non hercle, opinor: emm ... Verum neScio. Profecto de auro nil scio, nisi nescio. .,

Nunc tibimet illuc navi capiundum 'st iter, Ut illud reportes aurum ab heotimo domum. Atque heus tu. Nic. Quid vis p CHRYs. Anulum gnati tui Facito ut memineris ferre Ni C. Quid opu's anulo pcunYs. Quia id signun 'st cum heotimo, qui eum illi

adseret Ei aurum ut reddat NIC. Meminero, et recte mones.

Sed divesne est istic Theotimus' CARYs. Etiam rogas, Qui auro habeat soccis subpactum solum ΘNic. Cur ita fastidit cunus. antas divitias habet: Nescit quid iaciat auro Nic. Mihi dederit velim. Sed, qui praesente, id aurum Theotimo datum 'st PCHRYs. Populo praesentes nultu's Ephesi, quin sciat. NIC. Istuc sapienter saltem secit filius, Quo diviti homini id aurum servandum dedit:

rogas sitne dives ille), qui auro

habeat occis subpactum solum i e soleam soccorum gall. semello subpactam clavis aureis CL Lucr. I, 9α6 Plaut. Trin. IV, 3. t 6. N. Ior Qus Proesente Qu saepissime in sexto casu pro quo Cons. Asin.

II, 3, i a Capt. I, 1, 33 Pseudol. I, 1, 87. N.

Nepos in Hann. XXIII, c. λ ω -- phoras auro et argento Pertas, Gortyniis praesentibus, deposuit in templo Dianae m. Ne scilicet deposi

tum postea negaretur Boxu. Io3 Io4. Istuc svienter. . . Quom

diuiti, etc. Quum senex sive dicit, non cogitat versum proxime superiorem Masus est Filsus sapietiterfecit quod diviti concredidit au

rum. N.

89. Uerum ... verum nescio. Prius

merum est adverb disjunct. i. q. sed, ut s. 88; posterius est neutrum adjectivum. Postquam respondit non tertiam partem adlatam, vult soris adjicere in Verum non multo minus in Sed reticet, et rem in dubio relinquit, ne surto suturo modum ponat. N. 9o. Nisi nesolo, nil scio, nisi quod nescio. N. 9r. Illuc, Ephesum. N. 93. Atque heus is etc. Mirare trifurciferi astutiam. Quae monendo species veritatis N. 95. Qui eum illi ete ordo est: Signum est cum Theotimo conventum 4 ut reddat aurum ei, qui illi Theotimo eum anulum attulerit. . 98. Qui auro iste Ellipsis. Etiam

388쪽

3 o BACCHIDES,

Ah eo licebit quamvis subito suiuere mos CHRYs Imo hem tanti in nunquam te morahitur,

Quin habeas illud quo die illuc veneris.

Nic. Censebam me ecfugisse a vita marituma, Ne navigarem tandem hoc aetatis senex,

Id mi haud utrum velim, licere intellego; Ita hellus hospes secit Archidemides.

Ubi nunc est ergo meus Mnesiloelius filius Crinvs Deos atque amicos iit salutatui ad forum. xi . At ego hinc ad illum, ut conveniam, quantum pote'st.

CARYs. Ille est oneratus recte, et plus justo vehit is Exorsa haec tela non male omnino mihi est, Ut amantem herilem copem facerem filium: Ita seci, ut auri quantum Vellet, sumeret; Quantum autem libeat reddere, ut reddat patri. Senex in Ephesum ibit aurum arcessere Heic nostra agetur aetas in malacum modum; Siquidem heic relinquet, nec secum abducet senex

II et Mnesilochum inuas ego heic uehas ahol Sed quid futurum 'st, quom hoc senex resciverit λQuom se excucurrisse illuc rustra sciverit, ins Nosque aurum abusos quid mihi se postea pCredo hercle, adveniens nomen mutabit mihi Facietque extemplo Crucisalum me ex Chrysalo.

ros. Quamuis i. q. quantumvis piosum Pseudol aet II, 3. . Cops, IIo. Utrum velim, non me jam id est, copia inde copis, id est. res est arbitrii. Velim , nolim, na copiosus in Glossae Papiae Boxu. vigandum est BoxN. Nonius Plautum Pseudol. II, 3 AE. II 4. Quantium ote 'st, quampri Turpilium Epiclero . Pacuvi animum. Cf. Asin. III 3, 7. . Perihoea citat auctores verbi opuIIS. Ille est oneratris iste olent pro copioso LAMB. proverbium ias figurae dicendi rar Malaeum graeca vox, Protraetae a iumentorum similitu mollem. N. dine. N. 28. Crueisatam, quasi in cruce, Ir7 cvem facerem, id est co seu in crucem salientem Lauri.

389쪽

Absugero hercle, si magis usus Venerit. Si ero reprehensus, macto ego illum insortunio Si illi sunt virgae ruri, at mihi tergum domi st. Nunc ibo, herili filio hanc fabricam dabo Super auro, amicaque ejus inventa Bacchide.

I 29. Si magis usus veneris si cum verberonem Leonidas et Liba- utilius fuerit. LAMB. no non imparem audacia. Cons. x o Maelo m. i. i. Locutio usi Asin. II, 2, 45-56. - Domι, apudiata aliquem lacessentibus contu me mihi. Cons. sup II, 3, 47, meliose aut nihili pendentibus es et Amph. II a , . Sed ludit am-Amph. IV. a. 4. Similes sere illae: higuitate voeia et antithetia ruri et Iubeo plorare vapula. N. domi. N. r3r. Si illi sunt irris, ete Ee 432. Dabo, nuntiabo. N.

390쪽

ACTUS ERI IUS.

LYDUS.Ρ Nniet atque aperite propere anuam hanc Orci,

obsecro:

Nam quidem haud aliter esse duces quippe quo nemo

advenit, Nisi quem spes reliquere omneis, esse ut frugi possiet. Bacchides, non Bacchides, sed Bacchae sunt acerrumae. Apage istas a me sorores, quae hominum sorbent sanguinem si Pandite atque, etc. Clamosi sane et truces vulgo deformantur Paedagogi apud veteres poetas, idem atque apud nostrates comicos. Alia tempora, non alii mores Credo equidem lautini hujus paedagogi non omnino oblitos Bruyeisium et Palaprateum fuisse, quum suam Truculentum se Grondeur)Acriberent. Sed Plautus, dum ridi- eulam affingit iracundiam, hominem tamen justa et sapientia loquentem faciet. . dantiam inei. Sic appellabant Veteres omnes locos pestilentes, unde certam pernielem imminere et aditum ad Manes esse existimabant. Apul. Μet III ris Inter Orci cancros jam ipsos hae. isti in Cancros Oeat januam camicellatam Trinum II, 44 1 4; Lucret VI, 53. Graeci dicebant siegiδου πύλας. Gnon. 3. Nisi quem spes rel. Omn. Hujus oret, nisi adderetur esse ut LP.in idem esset titulus, quem vates Italus ostio Inserorum proscripsit:

Lasciat uni speranga , - μ' -- erate. . 4. Baeehides , non Bacch. etc.

Bacchides istae non Bacchides, i. e. Parvae Baechae, sed Baechae eaeque acerrimae, quae instar a chantium dilacerant quemcumque

nactae sunt Lam B.

s. orbent sanguinem Tralatione est divitias aut vires eripere. Sic Curcul. I, 2, 5 Quae naisero amanti hibit sanguinem . . Epid. II, eorum exsugebo sangminem . N.

SEARCH

MENU NAVIGATION