M. Accii Plauti Comoediae cum selectis variorum notis et novis commentariis curante J. Naudet ... Volumen primum quartum Vol. 1

발행: 1830년

분량: 678페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

431쪽

Castigem, quom haec sic iacta ad liunc iaciat modunt. NIC. Imo oro, ut lacias, Chrysale, et te obsecro; Cave parsis in eum dicere. CHRYS. Etiam me mones pSatin est, si plura ex me audiet hodie mala, o Quam audivit unquam Clinia ex Demetrio 3 ,hil. 3Nic. Lippi illic oculi servos est simillumus Si non est, nolis esse, neque Si est, abstinere, quin adtingas, non queas. Nam ni illic hodie sorte ortuna hei foret, dis

Μilesinesilochum cum uxore obprimeret sua, Atque obtruncaret moechum manifestarium.

Nunc quasi ducentis Philippis emi filium, Quos dare promisi militici quos non dabo

Temere etiam, priusquam filium convenero.

Nunquam edepol, quidquam temere credam Cliniisto Verum libet etiam mihi has perlegere denuo;

Equom si tabellis consignatis credere. ετ diiudi

s CENA NONA . .

CHRYSALUS, NICOBULUS.

cianus Atridae duo fratres cluent fecisse lacinus maxumum:

I. Quam audisit unquam Clinia sordes detergeatitur, quas lippitudo ex Demetrio Allusit sine dubio ad aggerit mauibus oculus est attin- aliquam comoediam illius temporis, gendus. Ita est He servo , qui in qua multa mala ingerebat e quamvis sit malus vix tamen absti. metrius Cliniae Personae sunt illius nemus quin ejus opera utamur sabulae tune celebris in theatro ro SALMAS.mano. Nec aliud quaerendum SALH. I3 AEquom se tabellis cons crea. a. Lippi iliis oeuli semos est aram Servo quidem aegre sidens senex atiamus. Dicit servum malum oculi filio credulusa ha ergo balistae lippi esse simillimum. Si oculus Chrysali parahit vetus oppidum. . tuus non est lippus sane nolia esse; r. Atridae, etc. Hau scenam sed si sit, vix possis abstinere quin qua belli Troiani enarrationem semper illic inanum habeas, et illum continet allegoricam , Plautinissi angas, vel attingas. Nam saepe pr. mam Taubmannua pronuntiat. Curiunt ejusmodi oeuli. Aut etiam ut iis autem pars prior more diseipli-

432쪽

Quom Priami patriam Pergamum, divina moenitum manu, Armis, equis, exercitu, atque eximiis bellatoribus,

Millenum numero navium, decumo anno post, Subegerunt.

Non Ρelides termento fuit, praeut go herum expugnabo

Sinc classe, si neque exercitu, et tanto numero militum. Cepi, expugnavi amanti herili filio aurum ab suo patre. Nunc priusquam huc senex venit, libet lamentari, dum

Qui misere naale mulcabere quadringentis Philippis v.

naque nostralis comoediae non judicanda. Multum quideri a solito dramaticae poeseos progressu verique imitatione abest prolixa illa servuli eruditio et belli Trojani enarratio sigillatim cuni machinamentis comicis collata Se hoe unum sui ex illis canticis, gestum histrionicum desiderantibus quorum lepore adeo Romani delecta. havtur. Huic sane hilaritas non de-suit neque doctrina , quamvis non suo loco displicebat indoctis. Citient, dicuntur. Ν.2. Pergamum Troia regio est: Ilium , sive Ilios civitas Pergamo. sive Pergama, urces Timanae. STEPH. - Moenitum , antique pro munitum, i. q. aedificatum. N. Diseina manu Neptuni et Apollinis, jussu Iovis. LAMB. 3. Armis equis et freti. N. 5. Non Pelides, etc. Videtur quid deesse inter hunc et priorem versum . quod supplet intelligentia. tibsolvendae gratia, comparationis; Aellicet tale quid sed prae meo iacinoro illud quantulum est. Ipse

autem Pelides , etc. , - Termento

i. e. detrimento: hanc lectionem Festiis praebuit simul et interpretationem Scilicet ut a mooere movi-men . lamentum ita termentum a tem Salmasius malit, quod veteres edd. dant, tormento utri magnificentius digniusque Macida sed vulgatis acquiesco, quae magis

ad sermonem heroico - comicum sa-eiunt. .

s. o Troja o patria ete. Videlicet ludo vertit seria et ridicule threnos imitatur vulgo in tragoediis de gente Priami auditos , cujusmodi fuit illa ejulatio Andromaches apud Ennium in fabula ejusdem

nominis pater, o patria , o Priami doinus, etc. . Sed alium Ennio Plautus , credo, traducere voluit; nam Ortasse , quum Bacchides in scenam prodiere nondum Ennius Romam venerat. N. Io. Mulcabere. Muleare est Percutere Iaederes, non idem ae multare. Ita mulcare aliquem aliqua

433쪽

Nam ego has tabellas obsignatas, consignatas, quas sero, Non sunt tabellae, sed equos, quem misere Achivi ligneum. Epius est Pistoclerus ab eo haec sumpta. nesilochus Si

non est

Relictus tellum, non in busto Achilli, sed in lecto adcubat: Bacchidem habet secum. Ille olim habuit ignem, qui signum daret; Haec ipsum exurit. Ego sum Ulysses, quojus consilio haec

geruntur.

Tum quae heic sunt scribtae literae, hoc in equo insunt milites Armati atque animati probe ita res subcessit, meliusque

adhuC. Atque hic equos non in arcem , verum in arcam faci tinpetum.

Excidium, exitium , exlecphra tot hic o litos hodie auro

senis.

re dicitur ut tangere Peculatu. circumducere nuro in Oetitiones Plauto usurpatas nitia locis viis demus. Ν. II, I x. Nam go a tabe s etc. ordo sit naturali ci Hae a in bellae, quas sero, non sunt tabellaeis. Sed sui tantivum eum relativo quas in eumdem casum tractum esta verbo fero. Sie Virgil. Eneid. I, s L . Urbem quam statuo vestra

estri. - obsignatas consignatas.

Pleonasmus ad augendam vim, i. e. Praeserentes signum et sub signo clausas. Si sere gallie seellis et

I 3. Dius. πειὸς nomen fabri. qui equum istum durateum fecit. Virg. En II 164 : et ipso doli

fabricator Epeus, Uro. -υ hinc, etc. Is haec praebuit, quibus scriptio facta est LAMB. - non est, etc. Hic simulaverat se a Grineia fugientibus esse relictunici et in Achillis busto delituerat. MEUR .rs Ille priscus Sinon. - olim habui ignem. Sinon enim sublata taee, Graecis a Tenedo redeuntihus noetu signum dabat L m B. I 6. Enee ipsum exurit. Quum Si non ignem praeserenti Mnesilo. ehum a Bacchide, igne suo, exustum vetus Poeta compararet. nonne taliae nova cavillationes

magis quam priscae Romae severi istatem videtur assectasse putidioris elegantia non apud Sarsinatem occurrit exemplum. Vid. Mero III, 4, 3. N. I 8. Meliresque adhue. Res mihi hene, ut Graecis, ad hoc tempus, immo melius successit Camerar. pro illi verbis legit sorsan lepidius N.

434쪽

Nostro seni huic stolido, ei profecto nomen facio ego Ilio. Miles Menelaust, ego Agamemnon, idem Ulysses Laertius, Mnesilochus est Alexander, qui erit exitium rei patriae suae: Ιs Helenam abduxit, quoia causa nunc facio obsidium Ilio. Nam illei audivi lyssem, ut ego sum, suisse et audacem et malum as

Dolis ego deprensus sum ille mendicans pene inventus interiit,

Dum sibi exquirit fata Iliorum adsimiliter mihi hodie obtigit.

Vinctus sum, sed dolis me exemi item se ille servavit dolis. Ilio tria fuisse audivi sata, quae illi forent exitio Signum ex arce si perisset; alterum etiam estTroili mors; Tertium, quom portae Scaeae limen superum scinderetur.

αγ. Sibi redundans , ut saepe mihi eis apud auctorea tum me tricae tum prosa orationis Varro ΓεροHiM. Noctu cultro coquinari se trajecit nondum enim mihi inventi erant cultelli, etc.-Ter Adelph. III. 5 3or . ille bonus vir nobis psalistriam ... Paravit, quicum vivat . . dis Ilio tria fuisse sedisi fata. Fata, sive oracula Trojanorum, dicuntur fuisse triaci vita Troili.

Priami omnium natu minimi filii; conservatio Palladii, quod in Mi.

nervae templum caelo delapsum credebant Trojani et ut sepulcrum Laomedontis quod erat in porta Scaea , servaretur integrum Secundum alios plura suerunt. Haec autem sata omnia vicerunt Graeci. Nam Achilles Troilum secum Congressum inter cit Palladium vero ab Ulysse et Diomede ablatum est: Porta vero Scaea diruta fuit ab ipsis Troianis, ut equus ille fatalis in

troduceretur. RON.

esse dictas meretrices, ab eliciendo

argento LAMB.

xa Miles Menelati'st. am ut Meis Delaus Helenam, quam rapuerat Paris, repetebat ita hie miles Cleomachus Bacchidem suam petit. GBON. - Agamemnon, imperio nam summus imperator Chrysalus, C. , V. 4. Io7. θι-ses, ingenio. N. 24 Helenam abduxit Mnesil elius Bacchidem Gnoae. - Quo ea a, cujus causa. N. α 5. Eidem Lambinus interpretatur ibidem, nulla auctoritate Credo mendum esse, et rescribendum

eum Bothio, Nam illi itidem . illii. q. Ille, ibi. - Matim , versutum. Eo sensu saepissime ab apud Plautum Cons. Mosteli. V, 1, 3, 58;mil. III, 3 , , et passim. N.

26. Dolis, inter peragendos dolos. Ille mendieans, etc. Haec

435쪽

Paria item tria eis tribus sunt sata nostro huic Ilio: Nam dudum primo, ut dixeram nostro seni mendacium Et de hospite, et de auro, et de lembo, ibi signum ex arce iam abstuli. Iam duo restabant sata tum, nec magis id ceperam oppidum. Post ubi tabellas ad senem detuli, ibi obcidi Troilum. Quom censuit Mnesilochum cum uxore esse dudum militis. Ibi vix mo exsolvi atque id periclum adsimulo, lyssem ut praedicant Cognitum ab Helena esse proditum Hecubaeci sed ut olim ille se Blanditiis exemit, et persuasit, se ut amitteret; .iItem ego dolis me illo expuli periculo , et decepi sonem. Postea cum magnissico milite, urbeis verbis qui inermus capit, Conflixi , atque hominem repulici dein pugnam conserui

Ego eum adeo uno mendacio devici, uno ictu extempulo Cepi spolia is nunc ducentos nuinos Philippos militi. Quos dare se promisit, dabit. Nunc alteris etiam ducentis usu'st, qui dispensentur, Ilio capto, ut sit mulsuna, qui triumphent milites.

33. Dudum jam modo. - Ut mireeis. Quod Plautus plurimis Io- dixeram, etc. Primo fato , quum eis comprobat. Sup. III, a D: dixi mendacium de hospite, etc. Asin. III 3, 2I. N. es II, 3, 6 sqq. , tum Palladium et Milite Cleomacho Cons. sc. abstuli. . Praeced. Urbeis verbis qui inermvis 38. Utrssem ut praedicant, te capit Nimis urbane dictum quod Expone orationem e periclum a si genus holuinum Mil. IV. a , 4 milo illi, quod praedicant lyssem urbicapos nominat, verbis strenuos, obiisse quum ab Helena cognitus manu inertes. Urbes capit, qui

fuit, etc. N. urbium αλωσti narrat CasAUB. 4O. Bland tiis CL Euripid. l. c. 47. Usust, Pus est. Cons. IV, Amitteret Donati ad Ter Phorm. 5, 3. . l. a. 9I: Hoc quod nos dicimus 48. Mntium qui tr. it. Vinum

dimitte , antiqui etiam Vicebant melle mixtum dari solituni militi-

436쪽

Sod Priamus hic multo illi praestat: non quinquaginta modo, Quadringentos filios habet atque equidem omneis lectos, sine probro bis Eos ego hodie omneis contruncabo duobus solis ictibus. Nunc, Priamo nostro si est quis emtor coemtionalem

senem

Vendam ego venalem quem habeo, extemplo ubi oppidum expugnaVero. Sed Priamum adstantem eccum ant portam video : adibo, atque adloquar. NI C. Cujanam vox prope me sonat CHnvs D Nicobulet

Nic. Quid sit quid sue Quod te misi, ecquid egisti CHRYs Bogas congredere.

NIC. Congredior. CHRYs optumus sum orator ad lacrumas coegi hominem castigando,

Maleque dictis, quae quidem quivi conminisci. c. Quid

hiis in triumpho constat vel ex T. Livio L. AEus CL II, 3, ro I. So. Quadringento flios, scilicet Philippeos aureos, quorum ducenti jam apti sunt, ducenti mox ea Pientur.-Lectos, sine probro. Douzaeenset lectos sine probro esse legitimo satu partuque editos, contorta significatione vocis lectos oratio reetior videtur, si distinctione admissa , in lectos , sine probro in interpreteris, in eximios, neque adulterinos Sie latinitas vim non patitur, neque perit ambiguitatis se.

ativitas. N. Set Priamo nostro, Nicobulo. Coemtionatim senem Senex coeinis

pilonalis eat mancipium veteranum et attritum , quod per se emptorem non invenit, et adjiciatur oportet, alii mancipio et rei vendibili, quod quaeve non addicatur, nisi cum tali accessione Cons. Cic. ad Div. VII. 29. GROn. - Et lusus si ambigui

late verborum vendere, mi Vid. s. seq. N. 53. Uendam ego . enalem quem

habeo. Moris erat apud antiquos. ut urbe capta, victi sub corona venirent quem ad morem nunc alludit oppidi expugnator simulque in verborum vendere, venalem habere in translata significatione, qua consonant verbis sallere, decipere. cs. sc. 7. vv. 6-I8 , cavillatur Forsan et oco triplici alludit ad servilem histrionis statum . . 554 56. Quid Quod te misi, e . m. Die mihi : rem, ob quam emisi, num egisti p .

437쪽

Nullum secit lacrumans tacitus ausculabat, quae ego loquebar: Τacitus conscribsit tabellas obsignatas mihi has dedit, i. -Τibi me jussit dares sed metuo, ne idem cantent, quod priores. 4Gnosce signum estne ejus NI C. novi lubet perlegere

has. CHRYs. Perlege.

aversus ad pyetantes.

Nunc superiim limen scinditur, nunc adest exitium Ilio.

Turbat equos lepide ligneus. Nic. Chrysale, ades, dum ego has perlego. unus. Quid me tibi adesse opus est Nic. Volo, ut, quod jubem, sacias,

Ut scias, quae lieic scribi sient. CHRYS. Nihil moror, neque scire volo. Nic. amen ades. CHRYS. Quid opus est NI C. aceas;

quod jubeo, id facias. CHRYS. Adero. Nic. Euge literas minutas i ΠnYs. Qui quidem videat

parum:

fio Taritus conscribsit tabellas etc. Vide acetissimi ruris ins nium, quam lepido sermone salia iselas exsequatur, in eodem rursus argumento nova commentus cons.sc. 7 , tum ad circumducendum senem allidus indignationis simu lator tvm ad exhilarandos spectatorum animos selicissimus jocorum artifex. . 6 r. Ne idem cantent, quodpriores, scit eonficta in me crimina, et mandatum, ut in vincula conjiciar. N. 63. Superum limen portae Scaeae. Cf. va. 3r. N. 64. Turbae. i. q. turbas agit. CL supra I, I, 74, et Mosteli. III, , ix Menaech. III, I, II. Duos

ligneus CL . . .

6s Iubeo Vulg jubebo , minus

sententiae et metro convenienter.

Cons. 67, o Volo te sacere, quod jubeo, nempe scire, quae h. s. s. . 68. Euge teras intitas Nimis argute, ni fallor, eursius commi inniscitur, ad hujus loci interpretationem olim, in epistolis, si laeta essent scribenda usos suisse genere literarum contractiore itaque i-

quasi quid tale vidisset,

exclamare ex ultantem Euge

min. lit. Sed enim iacilius rectiusque erit interpretari rem ironte per antiphrasim, quia senex minutas nimis literas vix possit dia.

cernere. Immo non semper est lae

tantis hoc euge. LV. I, 9 Amph. IV, , Io. Qui quidem vident parum Iocus est ex ambiguo. am

438쪽

Verum, qui satis videat, grandeis satis sunt. c. Animum advortito igitur. CHRYs. Nolo, inquam. NI C. At volo, inquam. CHRYs. Quid opu'st Nic. At enim id, quod te jubeo, sicias. .cΗnus. Iustum est, tuus tibi servos tuo arbitratu serviat. Nic Hoc age sis, jam nunc CHRYS. Ubi lubet, recita: aurium operam tibi dico.

Nic. Cera quidem haud parsit, neque stilo; sed quidquid

est perlegere cortum 'st.

Pater ducentos Philippos quaeso, Chrysalo a Da, si esse salvom vis me, aut vitalem tibi. is hclinvs Malum quidem hercle, magnum tibi dico. Nic.

Quid est

cunus. Non prius salutem Scribsit Ni C. usquam sentio. cunus. Non dabis, si sapies Verum si das maxume

Nae ille alium gerulum quaerat, si sapiet, sibi:

Nam ego non laturus Sum, Si jubeas maxume. m. Sat sic suspectus sum, quom Careo Oxia.

homini, qui parum sapiat, has literas ait esse minutas sapienti. satis grandes. LAMB. 72. Hoc age, sin attentus sis quaeso. s. Asin prol. I. . 3. Ceroe quidem haud parsit, significat grandent et longam Mnesi lochi epistolam. . 76. Maium quidem, etc. Latiab. et alii eum sequuti non laudatum, subtiliter hunc versum euarraui,

tamquam Chausatus prima parte

orationis, usque ad magnum videatur indignationem expromere adversus literarum scriptorem , dein aversu ad spectatores, submissa voce, subiiciat per correctionem

tibi dico, precor hoc malum

tibi, scilicet, icobule . non adolescenti . Sed promptior sensus est: Tibi dieci, anismo, Nicobule, magniti malum esse jam admissum M. Sic quoque, in severitate Chrysali mox praeter exspectatum nugatoria salis est satis. . 77. Non prius, etc. misit solitam praelationein dandae salutis. Cons. Capit v. II, 3, 29. O virum. Profecto optimuin, neque adolescenti indulgentem, qui tam aegre patitur neglectum verecundiae morem , vel in re levissi in a. - usquam sentia, i. e. non video. Sed quum fatetur se nusquam sentire salutem seriptam sibi, nonne aliud quoque, quam quod ipse intelligit, dicere

videtur, quod exhilaret spectantes Natuque assei illi aut illius nummis hae epistola exitium n. que jam ulla salus ades N. Dipst Ze by OOQ le

439쪽

NIC. Ausculta porro, dum hoc, quod scribtum 'st, perlego. cnRYs. Inde a principio jam inpudens epistola 'st. Nic. u Pudet prodire ne ad te in conspectuin pater. Tantum flagitium te scire audivi meum Quod cum peregrini cubui uxore militis. nPol haud derideo nain ducentis aureis

Philippis redemi vitam ex flagitio tuam. cuRYs. Nihil est illorum, quin ego illi dixerim.

Nic. u Stulte fecisse lateor : sed quaeso, pater, Ne me in stultitia, si deliqui, deseras. Ego animo cupido atque oculis indomitis sui: Persuasum si sacere, quojus nunc me facti pudet. Prius te cavisse ergo, quam pudere, aequom fuit. CHnYs. Eadem istaec verba dudum illi dixi omnia. sNl C. a Quaeso, ut sui habeas id , pater, quod Chrysalus Me objurgavit plurimis verbis malis, Et me meliorem fecit praeceptis suis, Ut te ei habere gratiam aequom sit bonam MCHRYs. Estne istuc istet scribtum Nic. Hem, specta

tum scies. 1 .

CHRYs. Ut qui deliquit, subplex est ultro omnibus l

Nic. v Nunc si me sus est obsecrare abs te, pater, Da milii ducentos numos Philippos, te obsecro M. CHRYs. Ne unum quidem hercle, si sapis. NI C. Sine pur-87. Pol haud derides Vere qui dam objurgationem , in quam dodem te incusas, Mnesiloche. N. Ior irritus erumpit, antequam Phi88. Flayisio, infamia. . lippi dueenti tradantur. Sic sero 89. Nihil est illorum , etc. Qui se alius pater itidem elusus exclamat truculentum adversus Mnesilochum in similibus rerum angustiis Que gerebat, nunc obviam it querelis diabis allaitiai faire dans certo man- Nicobuli Dempe timet ne nimium dite aiara I Gavisse oportuit . . senex querendo irascatur. N. Amph. III, 4 63. N. 93. Persuasum se Libido pelle IOI visa est, submisse se gexit. N. rit erga omnes, gratiam sibi con-93. Prius is cauisse, etc. o lepi ciliare nititur. N.

440쪽

Ego jusjurandum verbis conceptis dedi, irisu Daturum id me hodie mulieri ante vesperum, Priusquam a me abire nunc, pater, ne pejerem,u Cura atque abduce me hinc ab hac, quantum potest, Quam propter tantum damni feci et flagiti. Cave tibi ducenti num dividia suant. Sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi. u Vale, atque haec curan. Quid nunc censes, Chrysale λ

cianus. Nihil ego tibi hodie consili quidquam dabo, Neque ego haud conmittam, ut, si quid peccatum siet,

Fecisse dicas de mea sententia. ali

Vorum, ut ego opinor, si ego in istoc siem loco, Dein potius aurum, quam illum conrumpi sinam. Duae conditiones sunt utram tu adcipias, vide: Vel ut aurum perdas, vel ut amator peieret.

Io8. Quant pote t. CLII, 3, II 4. et perdere Tantamne facilitatem Tro. Disidiaesvant. Sint molestiae, illi, immo stoliditatem esse credas taedio Cave ne nimium graveris haec dicet quisquis hanc scenam dare ducentos Philippos. - M-- ad nostros inores, magis quam ad

C s. sup se. 5, vs. 6. . Latios eosque veteres exiget Ius m. Sexcenta tanta reddam, tri jurandum datum esse concepti plo plura reddam. LAMB. verbis, non meretrici, sed matroisti 3 A nil ego tibi, etc. Vide qua nae, senex credit. Iure autem juran

circuitione sycophanta propositum do disciplinam romanam inprimis ad sinem perveniat. Haud ahsimili stabilitam fuisse quis ignorat pinu. arte in tragoedia cui Britannicus di Cic. Qui igitur jusjurandum nomen dedit, Narcissus, postquam violai, is fidem violat, quam in Ca- audiit placatum Neronem cum isa pitolio vicinam Iovis optimi Maxi-tre in gratiam redire velles Io me mi ut in Catonis oratione est majo-

Drderat bis da votis en Aourner, res nostri esse voluerunt quod

Sei eur; at i s est, tantes em rediit Regulus , nobis nunc mira. prisonner etc. N. bile videtur illis quidem tempori-II 4. Neque ego havd Duae nega bus aliter sacere non potuit. Itaquetiones magis hic negant, more ista laus non est hominis, sed tem Graecorum. Ita Epid. V. I si: Ne Porum. Nullum enim vinculum adque ille haud objiciet mihi, etc., L. adstringendam fidem jurejurando Ir7. Conrumpi, pessumdari. N. majores arctius esse volu runt . Deri 9 Vel v amrator peieret. Quid ossic III, 9, 3 r. Ea fuit jurisiurana ergo' Senex, ne amantis periurium di sanctitas apud veteres Romanos

fiat, ducentos Philippos aureos se ut populus judicaverit, jures urando

SEARCH

MENU NAVIGATION