장음표시 사용
571쪽
U IM FAM1uM POENI S. s 23simo, eam illa nocte designata, & maximh illa hora , secum decubuisse in eodem lecto : & se eam tum studiosh non semel tantum tetigisse, sed pluries, ac cum ea locutum fuisse.
Parna, Graias incere solent Bononienses.
Solent Bononiae maleficos utriusque sexus, quorum damnatae
incantationes generi humano' vel vitae bestiarum minus nocuissent quos muliebri in sexu lingua vulgari te strige Italiaepellant) nudos ad umbilicum usque vcteri ex palatio elucere, asino impositos inverso corpore, ita ut ligatis manibus caudam asini, quem lento ductu praeibat lictoris minister , retinerent. Capiti imponebatur mitra chartacea , in qua terrifici cacodaemones , qui forcipibus suis ignes in sernales moverent, tapicti erant. Interea dum solenni hoc progrcssu circumducuntur , lictore comitante virgis egregie in pectore & dorso ceduntur. Cum voci h soro publico perventum esset in coemitorium aedis Dominicanae celebris sepultura gentis Germanicae, deponebantur ex asino, & a carnifice in conclave quoddam superum deducebantur, cujus pergula firmata cancellis ferreis, iisque raris, coemitorium versus spectaret: quae destinata poenae haereticorum is monachis monasterii illius,inquisitoribus haereticae pravitatis , perhibetur. Hinc capite galeato sedicuruli, quae rotis quatuor serebatur, impositi,ter in pergulam Prominentem detrudcbantur, ubi & per horae quadrantem conlist bant. Interim a lpectante seris turba, ridente , clamanteque lapidibus impetebantiae: frustra tamen serd , ob interpositos cancellossorreos. Τandem vinculis 1 oluti, & pro delicti qualitate puniti,ab- Iegabantur in exilium. g a. Infinitis certh modis praeserri decet hanc moderationem magistratus Bononiunsis, quae nonnihil adhuc vetustatis Italicae prudentiam sapere videtur , prae aliorum quorundam tyrannide, qui ad igneum illud holocaustum praecipites nimis seruntur : eo que non minii, assici, quam innocentis sanguinis emisi sumo daemones, videntur: O caecas hominum mentes , o pectora caca.
572쪽
DIci solet, mulieres in codem delicti genere minus peccare,
minusque puniendas esse Viris, caeteris tamen pCr omnia paribus: ncmpe ob imbecillitatem animi, montis & ingenii. l.sacrilcgii poemam, in prin. D. ad legem Jul. pecul. & l. 1i adulterium. 3. stuprum, & S. fratres, & j. incestam. D. adlegem Iul. de adiit.&c.sicut dignum,in prin .extra de homicid. &c. indignantur. 32. q. 6. ubi 1cribatur: tanto graviuS viros puniri oportere , quanto magis ad cos pertinet & virtute vincere, & exemplo regere Ioeminas. Et facit text. in l. quisquis. f. ad filias. C. ad leg. Jul. m e. ibi: Mitior enim circa cas debet esse sententia, quas pro infirmitate sexus,&c. Et quod voluit Bald.in l. quicunque. col. 3.vertic. Sed ponestatilio. Et versi c. & in summa. C.de ser. fug. In quam sententiam apud Saxonem historiae Danicet Iibro 6. Ericus vir quidam multet prudentiq contendit, muliebribus erratis 1 pius ignolcendum cisc, nec poenam infligendam , nisi correctio culpam corrigere non po- . tuisset. Et illud Aneae apud Virgil. lib. a. AEneidos:
P ustum memoraLis nomen Farminea in poena es.s a. Plinius libro 8. Natur.hist.scribit,leonem,ubi spuit, in viros plus quam in foemilias fremere : vcluti natura eum docuerit, mulieres mitius quam viros,esse tractandas. Aristotel. lib. Problemat. a. 9. cap. II . Cur, ait, mulierem interficere iniquius sit,quam Virum, quanquam naturae ratione mas scemina praestantior cst an
quia mulier imbecillior est, minusque proinde injuriam sacere potest etcnim eniti adversiis id quod longe infirmius est, nihil virile, imo stolidum atque iniquissimum est. Haec illa,quq tam ad animum
quam ad corpus reserri possunt. ε* 3. Tradit Vopiscus, Aurelianum Imperatorem, cim Zenobia ad pamam vocaretur militibus, quod sibi imperium uiurpasset, illam vita donasse: quod indignum existimarer, mulierem interimere. In quam sententiam Euripides in Hecuba ,γ-αικασ: Quam invidiosum interficere foeminas/Quandoqui-dcm, ut idem in Horcule surente scribit, mulieres quodammodo lunt malculis nil serabiliores:
573쪽
Cui astipulatur Bald. consit. 96. factum tale est: Carolus lib. a. Quod mulicr miserabilior est viro. Nunc porro filium orationis eo ducatur, ut quo punitionis modo in hoc hominum genere castigando utendum censCam, intelligatur.
quomodo lamiae mentis errore a diabolo assectae , nec tilli noxiae, sist rericendae, is quae eis stituenda poena: nec omnem voluntatem est epunimiam.
Q Uae ergo Lamiae errore & phantasia dclusae, & satanae
perversa institutione seductae cognoscantur : nec alicui ab iis malum rcvera, at solum imaginatione illatum es , certo sciatur: saniori doctrina informandae crunt, ut rcpudiatis daemonii ludibriis, Christo sacramentum rursus praestent, atque ut luxata ex corporis compage membra, debita ligatura restituantur poenitentes. Quantopere hic fidelem mysteriorum Dei dispensatorem eniti deceret, ut ad Christi ovile reduceretur ovis perdi
g a. Suum quoque hic habebunt locum publicae& communes preces cx animo sulae. Admodum pio hic D. Iacobus admonet: Fratres, si quis inter vos erraverit a veritate, & converterit quis eum, sciat qliae qui converti secerit peccatorem ab errore viae tuae, salvam iaciet animam a morte , & operiet multitudinem peccatorum. Ncc haeresis solum in errore, quod quis daemoniorum doctrinae adhaeret, figitur: sed in sui confidcntia quoque, c 3ncepto fastu & praefracta pertinacia, ubi nulla admittitur admonitio: cr- rorem etenim seductionemque mentis confestus haereticus , semper rcimissioncm veniamque ex Patrum contensii 3e Christiana mansuetudine meretur. Nam , teste Selieca, quem p aitet pec calle, pene ost innocens. Et apud Eccletiasticum legitur : Poeni-tcntibu , dedit viam justiciae. 6 3. Ejus moit: itaque male a daemonio persuasae, & rcsipit contiscaeminae , rcctititquc j. uir in Christianae fidei 1anctis lima bati confirmatae , pccimi .irum quo tric si ejus res serant) mulcta in paup rum sublidiunt imponi potest, quaecunque alia arbitraria, NOHV u u 3 tMIica
574쪽
ramen vitae poena , pro dilicti ratione & magnitudine. Vel si in-jungcrc voles mulctam ejusmodi foeminae irrogatam a Romanis pontificibus in taxa sacrae poenitentiariae, ut ipli vocant, per me licet. Ibi legitur: Mulierem incantatricem , postquam superstitiones abjuravit, in quolibet sta pradictorum caluum taxari , Τuron.6. duc. a. Si etiam ex usu ob reipublicae tranquillitatem conservandam videbitur , ut exilio ad certum tempus puniatur , donec vitae innoccntia vere se conversam esse , & fidelem, per si stereque comprobet , ac deinde libertate hospitii pristina rurius donetur, non contrajerim. Rusmodi esto poena temcritatis , quod daemoniacae suggestioni & ludibriis non satis constanter restiteret, imo etiam consenserit fatua. 6 4. Quod si quis contentiose voluntatem sevcrius puniendam defendat, is primum distinguat inter voluntatem hominis sani persectam, quae in actum vere dirigi coeperit: & inter vitiatae mcntis sensum , vel si voles ) corruptam amentis voluntatem : cui suo opere , quasi alterius esset, colludit diabolu, , nec alius insulte volentem subsequitur effectus. Tale voluntatis vitium impingi ctiam possit melancholicis, fatuis & pueris , qui facile inducuntur, ut vel haec vel alia se designasse mala falso imaginentur fateanturque : qui tamen a Deo renes & corda scrutante,non aequae plecti
permittuntur , ac alii mentis compotos : multo certe minus ab ho
minibus id fieri oportuit. De iis quid sentiam , qui clementa comni ovisse, aerem turbasse, grandinem accivisse calamitosum in se menti & vincarum perniciem, & rerum aliarum stragem , creduntur, Lib. 3 c. I 6. explices: ubi argumentum ea de re prosequi, ut continuum filium. ad certiorem intelligentiam malui, quam eo divulso Lectorcm suspendere.
Adeersus caput praecedens objectionum quarundam
HIc Mosis edictum graviter contra me urgetur , EXOd. 22. At , alias ODID:sten, lcgis hujus VO-luntatcm explicuerunt septuaginta lcmorcs, VcneficoS noni atteris vivcre , aut si mavis , veneficas fgcncrc foeminino) ut vo-unt Hebraeorum interpretes, quae nimirum pharmacis malis, hoc est, Diuitigoo by Goc le
575쪽
M INFAMIuM POENI s. sar est, venenis interimunt. Nec aliae profecto hie intelligi debent,
quam quas Moses & ea novit aetas. Lamias autem vulgo dictas, & mc descriptas, ne quidcin Christi lcmporibus apparuisse, multo minus Mosis, inde colligi potest, quod nulla earum vel abi piis laeserum mentio fiat in Sacris litcris, quum tamen Christus co in
mundum venerit, ut diaboli conatus & opera manis staret ac perderet. Quorum vero incantatorum meminit Scriptura, magi infames sunt, suis notis antea a nobis depicti . Quaproptor illud Mosis r. decretum ad hujus Libri cap. 1equens 23 de veneficarum poeni S re- irio. serendum putavi. Cum vero inveniantur, quibus ejusmodi explicatione legis nondum satisfactuin sit, qui & omnibus contendunt d. r. nervis, ut sub ea nostras constringere queant Lamias , illis sic quoque responium volo,decretum nullum promulgari contra id, quod 33-
rerum natura, ut dixi, nondum agnovit. 'g a. Ad haec non decet, ut translationis septuapinia interpre- νω ire.
tum fidem tomere mihi sinam eripi elevarique, qui sine dubio peritissimi fuere vernaculi patriique fui idiomatis Hebraici, tum &linguae Graecae: quos senos ex ungulis tribubus singulari religione delectos, Spiritus Sancti proculdubio inspiratione & ductu, Eleazarus Pontifex Alexandriam Ptolemaeo Philadelpho misit , ut Mosis legem extremo studio & indubitata fide in Graecam commutarent linguam. Quod opus pium sanctumque divini numinis auxilio seliciter absolutum , & a patribus tam longo tempore
religiose habitum , non oportet insolenter in dubium Vocare, Mis N errorisque nota conspurcare, cumprimis ob interpretum numerosain multitudincin & unanimem consensum : inibus profecto & sanctior debetur fides, quam Eliae Livitae, aut quibusdam recentioribus. Hic si in conceptae semct opinionis defensionem de voce contendere quis pergat , nomen quando in malam accipitur partem , sere apud Dioscoridem, Gale- ,. num & totam Graecorum antiquitatem sumi pro veneno, aut medicamento vencnoso : & qui ejusmodi mcdicamentis nocere student, vel vocari meminerit. At hic parenthefin admittat bcnevolus Lector brevem , qua leviter adversario respondeam, a quo mox Dioscorides , vclit nolit cap. de Zhamno obtruditur : Fertur, ramos ejus , si pro foribus aut fenestris ponatur , --τας etωμ Quod adversarius vertit, Maleficia pharmacorum lcu incantamentorum pellere. 3. Cur
576쪽
s 3. Cur huic versioni citius credam , non video, &non potius , Malitiam venenorum aut rerum venenatarum , halitus scilicet malignos expirantium , quemadmodum aer quoque in peste inscctus agnoicirur. Alioqui quorsum opus fuit conjungere, quum persolain Vocem potuisset exprimi, si incantamcnta lonet Veneficia interpretantur alii. Vim siccantem & rcfrigerantem quae acris putredini & insectioni resistit
illi Galenus tribuit. Nec contra nos facit, quod ex texto lib. Ga- Simpl. pharmac. fatuit. adducitur de voce Pharmaco: quemadmodum ncc omnino liquot ex Galeni verbis , quod non candide objicitur, ubi lib. a. ω .eiariae. , de Archigeni, amuletis loquitur , ad capitis dolorem ea se rolicturum, ut nullam medicam rationcm habentia, ait: Verum quae ab ipso juxta medicam rationem sunt tradita, sciccta .tantum relaturum juxta ipsius dictionem , quomodo hactenus de pharmacis facere consuevit. Haec Galcni verba , ubi prorsus inungit Pharmaca, hoc cit medicamenta naturalia , ab aliis medicam rationem non habentibus , quae 1 Galeno Pharmaca illis locis appellari non comperio: sed medicinas naturales prope semper & fere citra numerum in illis libris ipse Pharmaca nuncupat.
6 4. Nec prosecto satis intelligo, quorsum Galeni sontentia
cx initio libri Io. de Simplic. adversus me torqueatur , tibi se basiliscorum aut clephantorum & equorum Nileorum , neque alterius cujusquam , cujus ipsc pcriculum non secerit, incntionem se facere nolle asserit: nec etiam velle meminisse poculorum amato
pertus esset, sicuti nec lethalium medicamcntorum, aut, ut ipsi Vocant, .mn. H. . Nam illa sane ridicnia sunt, constringere ac vincire alios, ut in judicio nihil eloqui pollini, aut gravidae abor' tum asterre, aut ut ne unquam concipiat ciscere, dc quaecunque ejus sunt generis. Sane horum pleraquc , vel antequam facias PQ riculum, scire licetesib impossibilia: quςdam vero postibilia, cς terum vitae hominum noxia. Itaque cgo per deos admiror , qua CO gitatione, quove consilio ad ea lcribenda quidam accellerint. Hactenus Galenus. 3 F. Hic vox φάρκευμ ab intreprctibus & mcdicis assectu minu Sprae occupatis noti secus intelligitur , quam pro medicamento. Quod item Hilipocrates libro de Morbo sacro in vi uxilium accCr-
577쪽
ri IssAMIUM POENI S. Faysatur, sit potius calumniae exaggerandae causa, quam veritatis deis sendendae, velut & aliis locis. Siquidem ,
vocare videtur incantatos seu incantatione laetos , cima ibi de cura tionibus magicis agat: ita scribit advorsarius. Nerius autem h ornario verti intoxicatos apparet, hoc est , veneno ab hominibus laesos, Nec ibi de curationibus magicis secus agitur, quain quod in naturalibus morbis, cujusmodi cit epilci' sis , magicas adhiberi curationes graviter inculct. Sed aduoltrum institutum. Jesabelis veneficia vertit D. Hieronymus, II. Reg. 9. . 6 6. Quod in hanc sententiam libentius inclinem, facit quoq; Flavius Jolephus, ex regio & s acerdotali sanguine ortus, Mathathiae sacerdotis filius , natione Hebraeus, patria Hierosolymitanus, genere sacerdos: qui decimumquartum agens annum,eam conlCcuIus
cst laudem ob intelicetus & cruditionis famam , ut de penitiori legum sensu a Pontificibus & Ecclesiae Hierosolymitanae pri-onoribus consuleretur. Nec modo patriarum linguarum nemini suae gentis secundus , sed & externae literaturae, nimirum Graeecae studio vel cum Philone conserendus. Proinde & a D. Hieronymo Graecus Livius appellatur , recentioribus vero Judaeis Joseph Berengarion. Eundem Hic ronymus in Catalogo Eccletiasticorum scriptorum digna cum laude recensuit. Hic cum animadvertisset 1blos quinque libros Moysi apud Graecos extare, opera Ptolomaei regis AEgypti translatos, ut dixi, dccrevit Epaphroditi' viri doctissimi adhortationibus incit tus , univertam veteris I cstamenti historiam Graecis auribus tradere : quod &cffecit, conscriptis primum Hebraica lingua, deinde & Graeca, De antiquitatibus libris viginti, in quibus servatis simul& lanetarum Scripinrarum veritate, & historiae legibus , quandam veluti paraphratim in omnes set me vereris Testamenti libros accommodavit. ι, . Hic cum scptuaginta senioribus quoque convenit, nudusimpliciae r Mosis montem ,& presbyterorum his explicans , Antiquit. Judaic. lib. ψ. cap. 8. - .ra πῶμ
id est, venenum neque letale, neque in alios noxios usus praeparatum, Draclitarum aliquis habeat: quod si habcre deprehensus sit, morte mulctctur , & patiatur id , quod facturus crat illis, adversus X xx quoS
578쪽
DE MAGO Rura VIL- ω- quOS Venenum paraverat. Idem sere sonat lex ciumelia de sicariis .ὸ αλ veneficis : i venenum malum necandi hominis causa secerit, vel vendidorit vel habuerit, plectitur. Nec ullam legem de veneno prohibito , aut veneficis puniendis inter reliqua Molis edim comis Peries, quam eo loco apud Josephum , qui cum aliis decretis Mosis Exodi a I. & aa. promulgatis consormis est. Adhaec voces, illas, 'magos infames, ariolos & divinos spectantes , quae Exodi .
8. 9. Levit. I9. Deuter. 18. atque aliis locis leguntur, distinet eque a nobis sunt cap. I. lib. a. ab iis qui crudelius citra ullam
commiserationis notam,Lamias excarnificari volunt, minime confundi oporteret.
3 8. Urgetur praeterea sub homicidii lege comprehcndenda eL se veneficia,ut & alias occisionis species. Hic affectus seponi optarim,inspicique Exodi caputia I.Ubi Moses primum de seriendo vi
hominem occiderit,sententiam pronunciat generalem: indc adcies progreditur,ut qui servum intercmerit virga,mortis stipphcio mulctetur, sic & qui mulierem uterum gerentem inter lito internecioni dederit: & post capite sequenti, qui veneno vel exhibito,
Vel artibus maleficis, aut quomodocunque apparato occidit sive occidere statuit,aut aliter nocumentum dare vel morbum invehere conatus fuit,puniatur. Proinde etiam hos qui venena usurpant,non semper homicidae nomen mereri constat. Sunt & aliae homicidii species explicatae Dcutcr. I9.Nec locum hic habet, quod de talionis lege opponitur. Prolixius tamen ad hoc argumentum respo
dctur in libello nostro peculiari dc Lamiis., 9. Si insuper vetus Testamentum ad novum applicare velimus, comperiemus in Apocalypseos Joannis cap. p. ubi Homicidia tanquam generalis vox caedis prius ponitur , mox subjungi, hoc est, maleficia quae per venena fiunt: idem inde vocabulum v surpatur & cap. I 8. a I. a 2. Item D. Paulus veneficia&caedes separat cap. s. ad Galatas, ubi inter carnis opera recensentur & ,.i. Hic traduxerunt nostrates , in quo ab Italis vincuntur, qui auuelena mento converterunt rectius. Si Paulus aliud maleficii genus intellcxisset, alia vace potuisset uti, aut repetere verbum βα-iali, &-quod fascinari & fascinare designat: quo significato Theocritus, Dioscorides & veteres utuntur,quinimo & ipse Paulus in eadem epist. cap. 3. O amenins Galatae, . et κοι, quis vos fascinavit ,ut noctobediatis Diuiti su by Goral
579쪽
, xo. Non interim ignoro, mechassepha , & mechassephim, uti &-quandoque liberius usurpari, Zc ad magicas extendi artes, quemadmodum ex eap. I. libri hujus nostri μ- secundi liquet: at non ad alias , quam eo novere secula. Lamiarum autem ei me descriptarum conatus ab actibus illorum magorum, tuorum Moses & sacrosancta meminit Scriptura , penitus sunt iversi. Nihil hic firmi ex historiis veris illo aevo conscriptis, ad rem attuleris. Quae postea de illis poetae scripserunt, vanimmauiplurimum sunt commenta, & merae sabulae, vel potius menda
uidliber audendi semper fuit aqua potestas. Via' 'Testimonio sunt Virgilius . aeneid. & iii Pharmaceutria, Ovid. 7. MetaniOrph. Horat. Epod. s. Tibull. libro I. Elcg. a. item&alii, quos videre licet supra lib. III. c. I. quemadmodum 8c legem duodecim tabularum de incantatis fiugibus consutatam cap. I 6. Pcr mechastephim Exodi . v. I 3. delignari praestigiatores , ipsa res docet, quae carminibus vel nesariis artibiis apud 11. AEgyptios familiaribus, quaedam incredulorum oculis' apparenter objiciebant, quae revera non erant. Id vero nequaquam nostrae possent Lamiae , cum etiam maxime velint : ad expcrimentum provoco. Reliquis locis legitur enim ea verbi positio in saetis Bibliis tredecim omnino locis) nimirum in Exod. cap. 22.vers I .
in Deuter. c. I 8. v. Io. in I. Reg. c. P. V. 22. in Paralipom. c. 33. v. 6. in Isaia c. 67. v. p. & v. 12. in Jeremia c. et . v. 8. in Danic-le c. a. v. a. in Michca c. s. v. 12. in Nahum. c. 3. v. q. bis , denique in Malachia c. 3. v. s. a D. Hieronymo conversa ea vox Malefici vel Maleficia, pro verbi inflexione scilicet: magos infames corumque actus intelligo. De loco Exodi cap. 22. controversia est. Veneficia Iesabelis reddidit ille secundo Regum, Maleficia alii: cum tamen magicas artes nusquam lcgatur illa exe cuisse, sed caedibus in prophetas saeviisse , Nabotnum insontem ob denegaram sui agri venditionem obrui lapidibus sussisse, Α-chabum maritum I 1 aelitarum regem ad idolorum , cultum Pe duxisse , quae simulachris immolabantur comedisse , artibvlque nilla usam fornicariis.
580쪽
usurpari flagitia. Ad haec caeteris locis supra citatis utplurimum cum conjcctoribus & somniorum intcrpretibus atquc auguribus,& hoc genus hominibus annumerari , unde quandam actionum communioncna licci colligere dii deprchendes.. Omnes vero talos divinationum votitarum modos ignorant nostrae Lanaiae. Quocirca si vocem illam spectarc nolics veneficos, ad magos quos dixi inauspicatos, quidcm secundum lcges puniendos , si hoc malis, refcrre per inc licct. Similiter in distinctius liccntiusque Germanis nomen B uberer torquetur , ad quod exhorrcscit, fascesque apparat i cre quilibet, cura exactam circumstantiarum tinius caulae inquisitionem, multo minus notion m.
6 Ia. Atqui co adhuc confugitur, quod scilicet Magicae artes sint capitales: & quia sub illarum complexu contineantur Lanitarum conatus, 'pari lupplicio afficiendas. Antecedens a nae non negatur, quintino in libris m 'constantissim E destiaditur : verum applicatam consequutionem nςqη aquam admitto: magnum siquidem discrimen cst inter Magos & Lamias, uti supra cxplicui. Ad haec Magi a seipsis initiurn discendi artam vetitam habent , conquisitis praeceptoribus & libris, ac ad cam impelluntur propriae naturae curiosa inclinatione : Lamiae vero extrinsecus : siquidcm non petunt instrui, nec praeceptorem babcnt aut quaerunt: sed quomodo illis di abolus se insinuet, uti organis suae dclusioni aptis , supra satis monstratum est. g 13. Tandem, quod adversarii adserunt, scelera ad mores pertinentia, quacunque Moses capitilia secit, ultimo quoquc supplicio hodie a magistratu puniri debere : quanquam ilibaec quaestio non versetur circa punctum nostrae controversiae , tamen non tam facile mihi, ut credam, persuaderi potest. Nam apud Mosen sal sum testimonium mortis vindicta cluitur : sponsa, si non comperiatur virgo , lapidatur : is qui surem intcrdiu in aedes irrumpontem occiderit, morte punitur: & multa inveniuntur ejusdem 1cvcritatis exempla , quae tamcn nunc temporis mitigantur. Quare etiam cum scribae & pharisaei muliercm in adulterio dcprchoisam juxta Mosis edictum, lapidibus obruere vellent, quodnam ex Christi servatoris nostri ore decretum audiebatur pQui sine peccato est vestrum, primus in illam jaciat lapidem. Ita cam non solum in foro Mosaico dcfendit , sed sua etiam bcavit