장음표시 사용
171쪽
ctorum , o Domine quatra multiplicati sunt, dc roborati peccatores, dc carnales in Eccles a tua , sunt plures, quam justi, omnia occupaverunt, tenent arcem SIO . . Hoc tangit Augustinus. EDUC DE CUSTODIA. Hebr. & Augustinus: De carcere, idest de his c Chrysostomus P magnis angustiis, quibus opprimor . Augustinus ultrI hanc ex. ponit etiam de hoe mundo: idest educ me de laboribus , tentationibus, pressuris hujus seeuli, seu de corruptione carnis hujus. Non petit mortem naturalem, sed persectam mortiscationem ; sicut Apostolus cum dicebat , quis me luerabit d corpore mortis bius Z Subjungit gratia Dei, non mors. Quia titulus psalmi istius dicit: oratio David, quando erat in spelunca; Ideo dicunt aliqui, quod petcarcerem intelligitur illa spelunca I. Reg. 2. ME EXPECTANT IUSTI . Hieronymus, & Vatabi: Iusti imponent sibi coronas propter me cum benefeceris mihi, idest laudantes te , & exemplum ea. pientes in me colendi te , dc confidendi in te . Campensis si hoe mihi dones, justi sociabunt se mihi, quasi dieat juxta nostram literam, expectant justi, quod bene. saetas mihi idest liberando me de manu Salliis, ec restituendo mihi regnum dic. ut laudem te . Hieronymus applicat ad Apostolos , qui expectabant resurrectionem Christi, donee pater restitueret illi claritatem . Expectant etiam animae beatorum gloriam corporum : quod non fiet quoadusque compleatur numerus electorum ,ec tradatur regnum Christo. Hic tractat Chrysostomus quim proprium est justorum, fere cum sentibus , S gaudere cum gaudentibus.
DOMINE EXAUDI ORATIONEM MEAM. Ut constat ex titulo est oratio David, quando sugit a facie Absalon . obtestatur Deum, quod exaudiat illum peti suam veritatem, dc justitiam ;idest ostende te veracem, fac juxta promissa tua, quibus promissisti , me servare in regno . Vel potest accipi Iustitia pro bonitate Dei. Augustinus exponit hunc pulmum tanquam a Christo dictum , quamvis multa dicat ex parte corporis, quod est Ecclesia : quia ut ait cum sint duo in carne una, caput, de corpus: nihil mirum , quod snt duo in voce una. Et per justitiam Dei intelligit justitiam fidei, qu1 salvamur, de qua Apostolus ad Romanos, Ac ad Philippenses tertio , quam dicit esse gratiam Dei. Chrysostomus dicit, quod justitia hic accipitur pro clementia, dc benignitate Dei, seu i in aliquibus aliis locis, quoniam justitia Dei semper est
h.=. NON INTRES IN IUDICIUM. Non agas mecum summo iure. Hebr. Non justificabitur coram te omuis viυens . Bene poterit ait Augustinus ) justificari coram se aliquis vivens, placens sbi, ut ille Pharisaeus despector Publicani: non
tamen coram te: quia quantumlibet tectus mihi videar, producis de thesauro tuo quandam regulam, coaptas me ad eam, di pravus invenior. Non intres, inquam, cum servo tuo, fugitivus redeo, misericordia indigeo, pacem quaero, si non curria servo, quanto magis cum amico Nam dixisti dieo vobis amicis meis, nam ex servis secisti amicos. Non ergo intres cum istis qui ex eorde dicunt dimitte nobis debita nostra. Chrysostomus dieit: non aecedas ad Deum pro vilibus. scilicet pro tempo ratibus , scut nemo accedit ad Imperatorem pro minimo, vel par δ querela.
172쪽
QUIA PERSECUTUS EST INIΜICUS. Absalon, vel Dia Ius. Et per j 3. loca obscura intelligit, vel speluncas, in quibus profugus habitabat, vel summas calamitates, ob quas reputabatur inter mortuos; ut dicit Chrysostomus qui etiam addit, quod in peccatis viventes, in tenebris sedent quia non vident mala , quae eos circumstant, & quae inundant non vident voragines, & sessas: sunt etiam in perpetuo metu , esto, videantur laete vivere : quia haec est natura animi sibi male conscii semper timere sutura mala; nulla illis tranquillitas, nulla securitas. Augustinus exponit de morte, & sepultura Domini. ANXIATUS EST IN ME SPIRITUS ΜEUS&e. Hebr. Defecit in me st. 6. iritus meus, S cor meum intra me stupuit. in agonia horti exponit Augu-inus hic dicit Chrysostomus, quod earnales semper anxia sollicitudine lacerantur,' nam non fruuntur possessis anxie spectantes sutura . De omnium negotiis seu lieiti sunt, curiosst scrutantes aliena. PANDI MANUS MEAS. Expandi magis signifieat, qu m extendere. V si Significat magnam cordis affectionem , quod propemodum e corpore properat eX,
ANIMA MEA SICUT TERRA SINE AQUA . Hebr. ut terra siticula, ita ad te optat : complue igitur eam c dicit Augustinus ut det bonum fructum . Et smile illi: sitioit anima mea ad Deum fontem vivum. DEFECIT SPIRITUS MEUS. Signiscat summam anxietatem : aut dereliquit me servor spiritus. Augustinus o Domine jam defecit in me spiritus meus, spiritus superbus , emitte in me spiritum tuum . SI AVERTERIS FACIEΜ TUAM A ME; actum enim de me, ilis ero descendentibus in lacum, vel sepultarum. Augustinus exponit . similis ero illis , de quibus scribitur; Impius eum υenerit in profundum malorum,contemmi. ChrIsosto. mus dicit c quod natura peccati est lacus tenebrosus, in quo sunt saevae bestiae extrahere rudentibus scripturarum ; nunquid qui cecidit non resurget Igitur hodis , si vocem ejus audieritis Sc. AUDITAM FAC MANE; Quia est tempus orarioni aptum. Vel mane idest velociter, & clib. AD TE LEvAvI ANIMAM MEAM. Ad te traduxi, ad te transtuli, a te g. io. totus pendeo. Sic Chrysostomus. ERIPE DE INIMICIS. Augustinus de Daemonibus. 9
BENEDIGUS DOMINUS &e. Titulus noster habet. Psalmus David adve sus Goliatb. Alii dicunt ut Caletanus, & tabl. quod est gratiarum actio Davidis pro felici statu regni sublato Saule , & aliis hostibus domitis Vatabl. Ben
Augustinus exponit de praelio tuter spiritum , & carnem ad Gal. I. sc pugna, ut pervenias ad victoriam , ad pacem. Quam Ut inserius subiiciatur superiori. idest caro tibi, tu Deo. Quid justius λ Quid pulchrius λ Pugnant aliquando mar,
tus , dc Gor, si maritus vincatur, & uxor dominetur: pax perversa. Si autem uxor marito dominanti subjiciatur; pax recta: se tu majori, minor tibi. Cum dicit manus ,ed gitos, idem repetit apud Augustinum,
QUI SUBDIT POPULUM, idest ut Chrysostomus gratias ago, quoniam non solum dedisti mihi victoriam in bellis , sed etiam tempore pacis gratiam bene ' i
173쪽
moderandi populum , ae continendi. Et secisti, quod populus acquiesceret mihi,
non moveret seditiones, non insurgeret.
mus. quia Deus melius cognoscitur, quando cognoscimus nos non posse eum .
cognoseere; sicut bene cognoscit mare , qui scit eum non posse metiri, quIm qui dicit, se posse scire, quot habet vallas.
INCLINA Ca S, ET DESCENDE .. Est phrasis idest opem mihi
sit . de excelsis tange montes, id est hostes meos superbos, & in nihilum , ut sumus abibunt. Vatabi: ut fulmine percussi abeant in fumum. Unde ubi nos habemus fulgura, vertit ipse jaculare fulmen , & dissipa eos : quae sulgura , aut sulmina dicuntur sagittae Dei. Chrysostomus exponit quaecumque supplicia Dei, ut fames, pestes &e. His enim immissis in sumum vertitur omnis hominum potentia. Et optime subjungit; quia enim superbi non cognoscunt, se esse vanitatem; Ideb, Domine , tange eos potentia tua, & mox apparebit, quod sunt sumus, & vanitas, una febre mox hoc apparebit. Augustinus per coelos intelligit Apostolos, per quos montes, idest magni, &superbi fuerunt tacti ad poenitentiam , & dederunt sumum humilis, & Iactymosae consessionis. Per fulgura intelligit miracula , per sagittas verba Dei. LIBERA ME DE AQUIS , oe ab hominibus alienis . Populos infideles, ut Philistaeos&c. voeat aquas, re filios alienos, quia non colunt verum Deum; sic Augustinus.Tales etiam sunt haeretici. DEXTERA EORUM PATRAT iniquitatem . Sie ValabI: , & quid gravius c ait Chrysostomus 2 quam dextera, quae nobis data est ad auxilium serendum prinximis , hanc convertamus ad insidiandum , & nocendum λ alterium decachordum apud Augustinum est lex decem praeceptorum. QUORUM FILI l, sicut plantae; filiae ornatae ad Armam palatii &c. Exclamat Augustinus. o Filii lucis, videte quae si selicitas filiorum quos dixerat alienos; Videte, quod omnia, quae hic subjunguntur pertinent non ad veram, sed ad sal. sim felicitatem. Uatabi: tamen , & Campensis, & etiam Hieronymus aliter legunt omnes hos versus sequentes: legunt enim per modum deprecationis, quasi petat David hanc terrenam felicitatem : videlicet ὸ Domine fac, ut filii nostri sint, quasi nova plantationes, re sc reliqua r Et in fine : Beatus populus, cui haec contingunt , ut promittit Levit.26., dc Deut. 28. At nos sequamur nostram literam
NON EST RUINA &e. Non est ruptura murorum . non quispiam abiens in exilium . Neque clamor in plateis, idest non suscipiunt cladem ab hostibus. Hieronymus: non es ululatus in plateis. Campensis: Querimonia . Denique seni scatur , quod non est perturbatio, neqne tumultus in civitatibus eorum , sed pau , ct tranquillitas, ut dieit Chlysostomus qui etiam illud : non es ruina maceriae, neque transitus, exponit, quod vineae, di pomeria eorum sunt optime munita maceriis, & sepibus non ruinosis, ita quod non est transitus per eas hominum, vel bestiarum, & defetibit divitias antiquorum , quae in pecoribus, & fructibus co sstebant .
174쪽
Ex ALTABO TE DEUS MEUS REX &c. Materia est, quod solus Deus,
est verus Rex cujus miranda potentia omnia iacit, gubernat, conservat ἔ ut hie dieit Augustinus; Dominus implevit servos suos spiritu suo, ut eum laudarent; ac proinde ipse se laudat. Quod enim nos laudemus nos ipsos. arrogantia: quod autem Deus Iaudet se, magna misericordia est, quia laudando se, amabilem se facit, & ostendit: ac sic provocat, ut amemus ipsum in quo consistit totum bonum
Praedicatio Evangelica , vel Ioannis Baptistae sumatur Isai. o. in duobus, idest omnis homo est senum , & solus Deus regnat. Hic non oportet exponere lite tam , sed affectus tangere . PPER SINGULOS DIES &e. O firmum gaudium de laude Deil ait Augu. F. a stinus quis poterit a te amovere delectationem quam habes in laudando Deum pomne aliud gaudium transtorium est & times amittere quando praesens est . Si autem gaudes de Deo, quid times Z Ne sorte tibi quisquam auferat Deum λ Nemo auferet, si tu eum non dimiseris . In luce solari non potes deIectati per sing
los dies; n&m in hyeme quaeris eam , in aetate sugis, & quaeris umbram. At lux illa, quae est Deus tuus semper delectat quaerentes se . Non patieris aestum mole. stantem , imb in umbra alarum ejus requiesces. Etiam in die tristitiarum suarum
Iob laudavit Dominum dicens. Sit nomen Domini benedictum. Etiam illo di mansit in luce. MAGNITUDINIS EIUS NON EST FINIS. Igitur ait Augustinus nee tuae laudis si finis. Et s dicas; quomodo laudabo post hane vitam, s scriptum est , non mortui laudabunt te Domine . Et a mortuo , tamquam qui non est,
perit con fesso Respondet Augustinus, quod haec & smiles authotitates intelliguntur de mortuis extra gratiam Dei; non de mortuis in gratia Dei : scriptum est Ioan. i a. etiam si mortuus fueriοῦ vivet: & non es Deus mortuorum , sed vivorum: Et , e vivimus , e morimur , Domini sumus . GENERATIO, ET GENERATIO, idest omnes generationes laudabunt s. opera Dei. Si sic est ergb possum me laudare . Primum possum , imb debeo laudare omnia opera Dei. Ego sum opus Dei; ergo possum laudare me a Respondet. non laudes te , sed Deum in te e non quia tu talis es, sed quia ille fecit te. Ecce inventum est , quomodo possis te laudare sne arroganti 1, quia talem te fecit, quia talia donavit &c. MEMORIAM ABUNDANTIAE, suavitatis tui eructasunt . Incipit era 9.7. clamare Augustinus . h epulas selices t Quid manducabunt qui se eructabunt Manducabunt memoriam abundantiae suavitatis tuae . Quid est hoc Scilicet, quod non es oblitus nostii, cum nos obliti te sueramus . Hanc memoriam prilis manducabimus, postea enarrabimus, & praedicabimus, quia valde dulcis est. Nam cum audis , dc discis, manducas: eructas autem , cum doces, &praedicas, smcut ille avidissimus epulator Ioannes, cui neque ipsa Domini mensa suffciebat,nis etiam recumberet super pectus ejus , & de areano pectore biberet divina secreta. Quid eructabit Z In principio erat Verbum &e. Igitur si vis eructare divina , prius bibe.
IUSTITIA TUA EXULTABUNT: Non in sua: Absit, quod Deo tribuas quod iis, tibi autem , quod sis justus . Nam si se melius est , quod tibi tribuis,
175쪽
quam quod Deo : nam melius est esse justum, quam esse hominem. PATIENS ΕΤ ΜUGUM NI SERICORS, Augustinus agit de longanimitate Dei ad expectandum peccatorem . di dicit. In peccatoribus unus desperat ad augenda peccata :& dicit jam sum damnandus; quare non facio, quod volo dAlius sperat ad augenda peccata. & dicit, misericordia Dei magna ell, quando. eumque me convertero , dimittet mihi omnia , quare non facio, quidquid volo ZPrimo respondet Dominus: nolo mortem peccatoris m. Secundo e ne tardes converti ad Dominum G. Ecc. .
SUAvIS DOMINUS UNIvERSIS . Non solum ait Chrysostomus Abeli,
sed etiam Cajn, quem punivit longe tempore , ut peccatum expiaret, & etiam interfectis in diluvio , quos, quia incorrigibiles erant, levi morte hine abstu Iit. COMPITEANTUR TIBI DOMINE OMNIA OPERA TUA. Dicuntur c ait Augustinus omnes creaturae irrationales laudare Dominum , quando tu eas considerans, & miranda Dei, in eis laudas Dominum . Ibi dicit quomodo mater terra quaedam germinat concepto semine , quaedam sive semine recepto &e.
ALLEvAT DOMINUS OMNES , QUI CORRUUNT . Quomodo ergli
ait Chrysostomus P multi non resipiscunt a peccatis λ Respondet, quia nolunt sum gere; Albυat Dominus omnes , qui volunt. Etiam Iudam voluit erigere , sed ille noluit surgere. voLUNTATEM TIMENTIUM SE FACIET . Vatabi: saciet quicquid voIent timentes eum . Faciet, siciet ait Augustinus & si non iaciet ad horam, tamen faciet ; quomodo Medicus, si sorte aliquid imponat, vel ocu Io, veI visce.ribus , quod urendo sanet, si roget aeger, ut tollatur, illi, Medicus expectat tempus; Non exaudit ad prasentem voluntatem , ut exaudiat ad suturam sanitatem : Et in hoc sacit voluntatem tuam principalem . O mirabile Tu times Deum , & iacis ejus volunt tem : Et ipse etiam Deus qoodammodo ministrat tibi, & facit tuam .
LAUDA ANIMA MEA DOMINUM &e. Docet in hoc pulmo , in solo Deo
spem salutis figendam . Cum homo ait Augustinus sentit animam suam in oratione vagari, dicit ei, o anima mea , quid te occupat cura rerum terrenarum λ Ita mecum lauda Dominum . Chrysoit. eκponit de laude , quae fit
factis juxta illud : luteat lux osra m. s. a. EXIBIT SPIRITUS, ET REVERTETUR, idest caro in terram suam. q. . BEATUS, Cujus Deus , adjutor ejus . Si dicas, Deus potest adjuvar , sed non vult: subjungit, imo, nam custodit veritatem en. idest scut promisit ... subvenire in se confidentibus , ita implet. ε s. QUI CuSTODIT . Quod Dominus sit verax ostendit B. Augustinus instataphim. i 48. quomodo non implevit promissum, qui plus dedit, quam promisit Nam plus fuit, quod Deus aeternus more etur, quam quod homo viveret in aeternum ; & hoe promist. DAT ESCAM ESURIENTIBUS. Quomodo ergo non dabit esurientibus .a . di sitientibus justitiam λ abst. Augustinus DOMINUS ILLUMINAT CGCOS. Text. Aug. habet: Dominus sapientes sacit eaeeos. Loquitur de spirituali caecitate . scut di Advenas , pupillos , υλduas intelligit animas destitutas, & dissidentes omni humano auxilio, soli caelestipatri , α sponso, di patriae suspirantes.
176쪽
LAUDATE DOMINUM QUONIAM &c. Campen : laudate Dominum quo. 'niam bonus psalmus Deo nostro, decoraque laudatior vel laudate Dominum, quia bonum est psallere et . Deo nostro sit jucunda Se. Quoniam bonus Halmus . Augustinus) etiamsi nulla alia tibi daretur me f. i.
Ces , ipsum laudare magna merces est. Et tractat quomodo vir bonus in omni opere laudat Deum, dum comedit, bibit , dormit cum debita mensura. Ipsum. et opus bonum laudat Dominum , ello, tunc de Deo non cogites. Vis ait, ut Iaudatio tua sit jucunda, ae decora, & speeiola λ Adjunge voci bonam vitam; rioli tuae bonae cantilenae obstrepere moribus malis: quia non es speciosa laur in ore peccatoris : Ecc. I 3. quomodo quaeris cum Deo pacem , s a te ipso dissonas.
Aliud sonas lingua, aliud turpi viti . Nescis, quod aures Dei non ad os, sed ad Cor, non ad linguam , sed ad vitam patent. AEDIFICANS HIERUSALEM &c. Dixit cait Augustinus J Pater Filio,
vade ad redimendos captivos, & congregandum dispersos, porta tecum saccumcidest carnem mortalem & in eo pretium , idest sanguinem , ut aedificetur caelestis Hierusalem , & congregentur visuri me; nam Israel dicitur, videns Deum. Et quomodo congregantur dispers Z subjungit, sanando contritos corde. Hic imcipimus , & non est persecta sanitas quamdiu est semes, tandem sanabimur in patria . Alligat fraRuras, vel contritiones eorum . Quid facit Medicus ait Augustinus 3 si erus, vel aliud membrum est tortum Forte de mes curado fou torto , sangit de novo . Tunc alligat, ut rectificetur. Sic s tu habes cor tortum, non rectineatum ad voluntatem & legem Dei , oportet quod stangas eor sancta contritione ; & hanc contritionem fgniscat tunsio pectoris. Significamus enim , nos velle stangere, & comminuere duritiam , & torturam cordis cassi comoquando trioamos aliuam eousa no almosaris, ougraly Frangis etiam constendo. Tunc Deus alligat virtute sacramentorum , ut ipse dicit, & consolidat sanitatem. Tamen alligamenta sacramentorum non sunt amovenda hic , sed consecuta pedi
secta sanitate in aIta vita . QUI STELLAS IN NUMERRTO HABET Zte. Quid mirum , quod numeret S 3 stellas ille,qui numerat capillos capitis nostrιZMatth. io. igitur ait Augustinus per stellas intelliguntur illae, de quibus ad Phili p. Inter quos lucetis tamquam lumiumria in mundo. Et subjungit, nihil mirum quod numeret quia sapientiae ejus non est numerus. Chrysostomus exponit de Israelitis , quia Deus dixit Abrahae, quod erunt ficut stellae caeli. At Dominus principaliter loquebatur de filiis Abrahae secundum fidem. SUSCIPIENS MANSUETOS. c Vatabl. 2 evehens, aut elevans; esto man- ζ- Τ.laetus dicit Augustinus noli tecalcitrare adversus medicamenta Dei s adversa,
quae contingunt θ nonne corrigit aeger medicamenta medici. dicens, melius erit sie , vel ite lacere , aut miscere λ Crede medico. Ipse ea novit modiscare, & a temperare , ac accommodare tibi; esto, tibi clausa snt. Attende, quod sequitur
Peccatores idest immites, ut dicit Augustinus humiliat oratio. Chrysottamus dicit, quod ssuscipiens idem est, ac s dicat, ferens, recreans, bajulans. DEUS OPERIΤ CδLUM &c. idest seripturam figuris, & sacramentis, q. S. ut Augustinus, aut Ecclesam praedicatoribus In montibus, idest magnatibus producis faenum , divitias, ut sustentent pauperes. Iumentis, id est rudibus etiam dat
177쪽
escam verbi Dei. Et pullis corvorum, ideli nobis, qui ex Gentilibus procedimus. Erant patres nostri corvi, idolatrae dic., nos autem sua gratia invocamus eum. Sie
Augustinus. NON IN FORTITUDINE EQUI &e. idest non delectatur, neque suo iam
vore prosequitur eos, qui spem suae salutis ponunt in sorti, & agili equo; neque etiam, qui confidunt in suis magnis cruribus, seu tibiis agilibus ad arripiendam fugam , di in quibuscumque aliis humanis auxiliis: sed solum delectatur in his, qui timent eum, & simul cum timore sperant in sua misericordiae non sicut Iudas
ait Augustinus 2 qui timuit, sed non speravit.
LAUDA HIERUSALEM c Hie , & praecedens est unus psalmus in hebraeo
Agit ut de laude Dei in Hierusalem ob specialia beneficia Dei in ea . At sequemur Augustinum spiritualiter exponentem de coelesti Hierusalem . Quid factur inquit es , o caelestis Hierusalem libera a gemitibus, & sollicitudinibus λ Nonne aratura, navigatura, negociatura λ An in operibus misericordia exerceri te opor. tet λ Non erit in te miser, qui egeat. Summa nobilitas , quam habet terrena Hierusalem , est quod in ea incaepta est praedicari potentia, di regnum Dei, ut dicitur Luc. 24. QuoNIAΜ CONFORTAvIT SERAS die. 3 como esas Debada λ Nune
et si laudemus Deum, tamen inter scandala . Multi intrant ad nos, quos nollemus, alii exeunt nobis invitis, neque dijudicamus intrantes,neque tenere possumus exeuntes ; quare Quia mali permixti bonis in area sumus,non in horreo. Chrysostomus etiam applicat ad Ecclesiam militantem , cujus serae sunt crux , propriae voluntatis negatio. POSUIT FINES TUOS PACEM &e. Hoc pronunctante Augustino exclammavit totum auditorium : unde dicit: nihil dixeram, nihil eκposueram, solum versum pronunciavi, & exclamastis. Quid de vobis clamavit Z Dilectio pacis ; qua lx pulchritudine intellectus pacis corda vestra percussit. Non solum in civitate est pax, sed etiam in finibus, seu circumquaque ADIPE FRUMENTI. Iuxti literam non solum significatur optimum triticum, sed etiam omnium rerum copia. Augustinus intelligit illum panem vitae, qui de cc Io deseendit. Mi s T ELOQUIUM SUUM TERRAE &c. Ad literam intelliguntur jussa Domini, quae celeriter implentur, metaphor g sumpt i a cursoribus Regum : Et ponit aliqua exempla, idest, iubet quod fluat nix candida sicut lana ,& pruina similis ei neri, di proiicit glaciem suam, ut iamin sic Valabius ubi nos habemus , buccellas. Augustinus exponit de verbo Dei ignito, quod ex cordibus frigidis smis, quasi nix, fecit sibi lanam , & vestimentum , idest Ecclesiam : nam Ecesesia tunica Christi est, & nebulosos, seu in caligine peccatorum , & errorum morantes secit smiles cineri: Nam per cinerem fgnificatur professio pinnitentiae, ut patet. Matth. l. In cinere. ει cilicio poenirentiam egissent. MITTIT CRYSTALLUM. Dicit Augustinus quod crystallum sic generatur i postquam multae nives per annos multos super se invicem missa suerint, & co. pia sua violentiam aestatis evicerint, non unius aestatis tantum , sed multarum s praesertim in plaga Aquilonati, ubi sol non est serventissimus, ipsa diuturna, & annosa duritia Di iligod by Coos li
178쪽
duritia nivium aut glaciei dat ς ystallum , quod dissicillime potest dissol. i a sole vel igne , & fgnificat peccatos ζm Valde induratum , & congelatum . Et quia etiam multi tales convers sunt, & sacti membra Ecclesiae, seu bucellae illius panis, &nnum corpus multi sumus Sc. Ideb dicit, mittit crystisIIum &c. Quis frigus, & duritiam talis cordis sustinebit o misericordia Dei, quae non solum sustinet, & expectat ad paenitentiam cor congelatum , & induratum sicut crystallum , sed etiam emittit sertam suum , id est ardentem inspirationem , c sicut eum Saulo durissimo crystallo dictum est : Sasile, rasile quid me persequeris se. Et resolvetur crystallum in aquas internarum lacrymarum ardentium, ut dictum est psal. ias. super illud , converte Domine captivitatem meam Sc.
LAUDATE DOMINUM DE CἄLIS &α vatabl. Caelites selices, qui
aliud sacere non possunt. Ideo dicitur insta praereptum posuit, oe non printeribit: Quod praeceptum ait Augustinus nisi, quod laudent Dominum nonne praecipiuntur eis opera misericordiae λ Hic psalmus pertinet ad tempus paschale , de quo hic dicit Augustinus , quod celebrantes tempus paschale significamus id , quod nondum tenemus; &celebrantes tempus ante Pascha , celebramus id, quod agimus. LAUDATE DOMINUM oΜNES VIRTUTES EJUS . Vatabl. omnes φ. a.
LAUDATE EUM omnes stelia, di lumen : laudate eum omnes stella elatae, I.& lucida . LAUDATE eum caeli supremi. ubi habemus est Γ caelorum. S. LAUDATE Dominum de terra, vel terrestres , ut Vatablus. s. DRACONES, S omnes abis. Campensis vertit. Non Dracones , sed citi. Sic etiam accipe psalmum io3. Abyssi dicuntur apud Augustinum prosunditates aquarum, speluncae aquarum latentium , & etiam maria. Dicit Chrysost mus, quod etiam admiranda potentia Dei in ceto, non solum ob maximam cor poris magnitudinem , sed etiam quia attributa est ei a Deo quaedam pars maris i navigabilis in qua ageret. Et est mirandum, quod eum sit saevum non transilit proprios limites, ut veniat ad partem maris navigabilem , nec consumit pisces minores. Et de utilitatibus aliorum animalium , quae vocantur perniciosa , agit Chrysostomus.
IGNIS, GRANDO &e. Spiritus procellarum, vel ventus proretaosus , ut S tablus. Hic agit Augustinus de mirabilibus Dei in minutissimis vermiculis, idest pulice, & culice , quomodo habet fistulam , qua sugat, vel sorbeat sangui. nem , & conti a ignorantiam hominum arguentium , quare Deus secit hoc, vel illud λ & assimilat eos ingredientibus in ossicinam libri serrarii, & reprehendentibus solles, incudes, tot malleos &c. quare hoc , quare illud λ Artifex enim novit , ad quid illa conducant. Ubi habemus Serpentes , habEt hebr. Re ilia. ut uno verbo dicam, intellige David om nti haec dixisse hoc affectu , ut optet omnes creaturas habere linguas ad laudandum Deum . Pondera ait hic Chrysostomus quod praetermissis utilibus animalibus, idest ovibus, bobus, equis&c. nominat specialiter ea , quae vocantur inutilia, idest dracon , serpentes, grandinem, montes, colles &c. ut consderes, quod si
179쪽
debes laudare Deum pro his, quae videntur tibi molesta , 5c inuti Iia , quanto magis pro aliis. . IS. CONFESSIO. Valabi gloria ejus super caelum . ω terram. EXALTAUIT CORNU, idest robur, di sortitudinem dic. dc ideo hymnus S Ris ejus, idest ideo laudabitur ab eis. l. 34. Hymnus cait Augustinus tria habet, idest canticum , laudem, de Der.
Nam si laudas Deum, sed non cantas, non dicis hymnum et Item , esto cantes . de laudes, si tamen non dicis aliquid pertinens ad laudem Dei, non dicis hymnum. Die'nt ergo omnes Sancti hic hymnum , ut perveniant ad hymnum sempiter
Nos sumus vetius filii Israel, quia Iudaei degeneraverunt a fide Abrahae, in qua nos stamus: Israel enim na us et post Esau, de in ejus progenie mansi fides , non in progenie Esau. Et ideo Iudaei sunt veri Edom, quia procedunt ex Isaae secundum carnem tantum, ut Esau, non secundum spiritum fidei, ut Israel. Nos sumus populus appropinquans Deo. Quid propinquius, quam membra capi ti λ Si non essent in nobis, ait Augustinus esurivi, dedistis mihi manducare . Chrysostomus etiam ponit alium sensum , idest laus , vel gloria omnibus Sanctis ejus, idest magnam laudem, & gloriam consequentur illi, qui Deo a' propinquant , & sunt sancti.
CANTATE DOMINO &e. Sancti antiqui cantabant cantica vetera pro ter
renis beneficiis: Nos cantemus canticum novum pro aeternis nobis promis
sis. Augustinus Et Chrysostomus dicit, quod ob novam vitam dicitur Test
mentum Novum, dc canticum novuln .
q. r. LAUS EIUS IN CaTU SANCTORUM cvatabl. Benignorum non in coetu haereticorum : dicit Augustinus Sanctorum , quia non est speciosa laus in
q. s. FI LlAE hebr. ΝΠ 9 Syon exultent. Volent c ait Augustinus in patriam suam duabus pennis, seu alis, idest dilectione Dei, Et proximi. LAUDENT NOMEN IN CHORO Uatabl. Tibia Chorus, dicit Augustinus, est consensio multorum cantantium: ubi si quis voce discrepaverit, offendit auditum , dc perturbat chorum: se haeretieus disturbat concentum Ecclesae , seu laudantium Deum. IN TYMPANO ET PSALTERIO. Quando ait Augustinus assumuntur haec duo instrumenta manus consonat voci: perficitur enim raelodia illorum manibus, dc voce, scut di in organis; scia quando cantas allel vj a , porrigas Pa nem esurienti, vestias nudum dic. Quia ite non solum vox sonat, seὸ At manus consonat quia verbis facta concordant. Vide in tympano corium extenditur, in psalterio vero chordae extenduntur: Ac se in utroque caro erucifigitur. optime psallebat in utroque, qui dieebat. Mihi mundus crucifixus es esse. Et Dominus rQu vult venire pos me Se., idest extendatur in ligno Crucis, de sceetur a concupiscentia earnis. Nervi quanto pilis suerint extenti tanto acutius sonant; se quia Paulus nimium se extendebat, nam dicebat ad Philiph. 3 in anteriora me ipsum e tendens s Ideo extentum tetigit Christus, Et sonuit dulcedo veritatis. Hle dieit Chosostomus quod concessit Iudaeis haec instrumenta condescendens Deus eorum imbellicitati, re ingenii hebetudini, scut et sacrifieia, ut vel se
180쪽
trahentur ad divinas laudes, qui paulo ante erant aversi a smulachris: & laborem,ae assiduitatem divinarum laudum temperaret eis jucunda modulatione, ut etiam repetit psalm. II .QVi A BENEPLACITUM EST &c. Vatabl. favet Dominus populo suo. q. Campensas amat Dominus &c. ΕxULTARUNT SANCTI IN GLORIA. Quidam ut Vatabl. expo- ου nunt de exultatione exeuntium de captivitate Babylonica, quia gloriose liberati sunt In qua gloria λ Respondet; In cubiculis suis , idest in gloria testimonii suarum conscientiarum , ut Paulus 2. ad Corinth. i. Sic Augustinus. Est enim ait quidam modus in conscientia gloriandi, ut noveris fidem tuam esse sinceram . spem tuam certam , charitatem sine smulatione. Et hoc non sibi attribuentes, sed Deo , habebunt exultationes Dei, seu laudes in gutture . GLADII ANCIPITES IN MANIBUS EORUM . Aliqui , ut Vatablus, exponunt de bellica sortitudine Machabaeorum .' & de eis exponunt reliquos versus usque ad finem. Et vocatur Iudicium conscriptum; scilicet vindicta in lati ut is promisis. Chrysostomus dicit, quod datur documentum belligerantibus, quod si volunt vincere , misceant laudes Dei cet taminibus : Sic etiam nationes,& potentes reges vincent, di punient, & facient vindictam , ac consequentur victoriam manifestam , quam nulla delebit oblivio s Et ideo vocatur juaerium conscriptum . Et subjungit, quod gloria Me es omnibus Sanctis ejus , idest has gloriosas victorias dat Sanctis suis, α etiam victorias spirituales contra Principes tene
Augustinus exponit de verbo Deir nam gladius est verbum Dei, quem D
minus venit mittere in terram:
Non enim ait veni mittere pacem in terram, sed gladium . Filius vult servire Deo, pater non vult, venit gladius, venit sermo Dei, seponet patrem a filio &e. Quando ex pagano fit Christianus, gladius verbi Dei occidit paganum , di faeit Christianum . Ideo dictum est Petro ; occide, S manduca . occisus est Saulus perseeutor, & erectus est Paulus praedicator: ideo dicebat; viυo ego, jam
Dieitur autem gladius ἰου manibus , idest in potestate praedicantium, quia quando, & ubi volebant, vibrabant. unde dc Aggei, idest : Factus es sermo Domini in manu Araei propbetae . GLADIO HOC INCREPABANT POPULOS. Super erroribus , & vitiis suis, & vulnerabant corda ad vitam . Et quia plures ex converss per Apostolos , fuerunt Reges,& nobiles, ideo subjungit de talibus, qui fuerunt vinculati compedibus ,& manicis sapientiae, vel verbi Dei, idest ab illicitis eohibiti. Et hie differit Augustinus de vinculis serreis timoris servilis, & de vinculis aureis sapientiae.& amoris quomodo prius ligamur illis, deinde venimus ad haee &e. Et hoc ait est judicium, quod exercent Sancti ei tea gentes, vi gladii verbi Dei necare, ecvivificare, scut scriptum est a Prophetis ι Ideo dicitur : judicium conscriptum .
LAUDATE DOMINUM IN SANCTIS EIUS . Nebr. Laudate Dotanum in sanctuario, ve sacrario suo s laudate eum in firmamento potentiae sua . Alloquitur Angelos , qui versantur in coelo, in quo specialiter relucet ejus potentia. Sic Chrusostomus etiam exponit; laudate Dominum per Sanctos suos, idest gra-Y tias Diqitigod by Cooste