장음표시 사용
191쪽
sanaorumque, veI Deipara n cipuos dies : id breviter attinge, Eoano iiives Epistola , vel introitus missae, vel collectae aeri cu'siis , quod in eis plus com Dise posse visum es ad plebis MFficationem, oe devotionem s ut sic, ves leviter saltem capiant. ει sapiant id, quod ea de causa confulto dicitur in missis NM. iam liquae deinceps Ecclesiarum rectores , ω Capellani rudores, is taliterati causentur excusationem dicentes . se doctrinam ab Ecessa in sacrosancto misis fieri io tradiam, S intentam exponere aptὸ populo non valere 3 dum enim illi Dominicis, festisque diebus γω solemnioribus . oe de praecepto servandis comtoniam Me libro conciunculam, oe exercitationem tale diei assignatam populo perat ant ; muneris sui partes obierint, rudisque sic, cum aedificatione, ει eo otitione populus abibit ab illo, ob eam etiam rationem hujusmodi exercitationes, oea ortatiuncular omnibus per annum riuus Dominicis proponere consultὸ nolui. mus , uis locus fit saltem aliquibus earum, quibus nullast raescripta , propo. fitque exbortatis , doctrinam 'a legere Cisi lanam priori libro contentam.
192쪽
De XII. Symboli Apostolici articulis.
De dignitate, N excellentia, ad quod vocamur, Idei luminis.
OMINIS Dignitatem. ac super animalia, creataque omnia. corporaliaque praecellentiam in eo maxime esse constantissi
mum est , quod is unus ex illis potens sit dignusque habitus, qui Deum ipsum agnoscere, colereque possit, di diligere corporalibus squidem exercitiis, & iacultatibus pleraque nos animalia superare perspicimus, ipsa etiam hujus servandae,
retinendaeque vitae corporalis arte, vel de necessariis ad illam providendi solerti 1, eum ad se iras, serpentes aeque disce di causa, nos aliquando Seriptura Sacra remittat. Uni idcirco Deus os bomini sublime dedit, caelum que rueri Iussi, erectos ad bdera tolgere vultus: qui . solus & ille potest ad unum, aeternumque Deum cor suum erigere, cognitione scilicet, & affectu, sive amore . Quam ob causam id unum a nobis prae caeteris extingit Altissimus, & ad id impellit nos veram ut ejus agnitionem , ae subinde dilecti nem assequi contendamus. His si quis egeat aut careat, de eo certe dicendum , &sentiendum, quod olim a Domino dictum , & pronuntiatum, homo eum in honore esset, naturalis scilicet excellentiae, non intellexit . comparatus est jumentis insipientibus , irrationalibus animantibus, s smilis factus es inis . Quamvis enim aliqua caeteroquin virtutis gratia splendeat, nisi & praedicta simul cognitione Dei praeditus sit tam illi utilia sunt caetera, vel prosunt absque ea, quam prosunt homini sine rapite membra. Veram autem hanc Dei cognitionem nemo consequitur, nis qui fidei Catholicae lumine radiatun quia sola cunctorum, quae de Deo scire debemus in hoc exilio,vel credere veritates aperit,& complectitur, caecutitque omnis,& in tenebris versatur,plusquam C3mmeriis, cui & Iux illa nondum illuxit animae, neque qua si ad illum eundum via, quidve acceptum illi sit novit: sed ita Domini super illum est.Quare qui Deum vere sciunt,aut sentiunt altis suspitiis nostram defle, re debent animi vecordiam,& ingratitudinem erga Dominum, qui Christianos nos feeit, & divinae lucis hujus voluit esse participes, cujus adeo nos beatae sortis, revocatiouis immemores. In eo namque praecipue complurium ex ratio spiritualia agnoscitur Chtillianorum , quod fidei, quod is Deo habent, beneficium parum attendant, parum sapiant, & obliviscantur, quod nihil omnino curent, aut ne
193쪽
gligant Deo gratias agere, qui nos ad banc lucem ipse vocavit in agnitionem verίμνυ, S in societatem .. oe partem sortis sanctorum . Die quaeso Christiane , cur infinitam in te quotidie perpendens Dei inisericordiam non obstupescis Non eIanis guescis Cur non deficit cor tuum in temetipso Τ Cum enim illi creare te ex nihilo placuit, unde , amabo. tu θc quod non inter Saracenos, Infideles, & Mauros. vel inter Luteranos, si quoto uot , fide devios nascereris ab illo promeruisti Num ad altissimum hoc Dςi beneficium , ad tam inscrutabile Divine in te misericordiae judicium emollitur , dc penetratur cor tuum λ Quod certe judicium , ac mysterium alte meditatus scrutatusque sublimis jam a terra Paulus in haec verba prorupit.
O altitudo ivitiarum sapientiae , oescientiae Dei quam incomprehensibilia sune
judicia ejus, S inυsigabiles viae ejus 8 Vis intelligere quam in comprehens bilia sint haec λ Seeundum hoc justum, rectumque Dei judicium alios ad lumen veis ritatis trahit, alios di in infidelitatis caligine dimittit. Quare tibi,Christiane sum m
pere commendo, id ut quotidie beneficiis mente recolas, de revolvas assidue eum ebitis gratiarum actionibus, dc intimi cordis affectu ; prae oculis habens Ac atten. re consderans, quomodo te Deus pro eximia sua in te misericordia segregavit exientibus, eduxitque de tenebris, ut Petrus loquitur, atque vocavit in admira-ile lumen suum , quomodo segregavit te ab iis, qui ab illo extranei sunt, erraverunt , sia vetitatis, Et longe facti sunt , vita, At via Dei, traxitque te, di asduxit ad participationem Sacramentorum suorum, de spiritualium phirmicorum , atque caelestium : Ante mundi constitutionem elegit te atque vocavit viva divinitatis suae voee: quomodo, inquam, infinitos misericordiae suae thesauros aperuit tibi, divitiarum aeternitatis haereditatem pollicitus. Qua de causa Christianos omnes ignito plane eloquio Principes Apostoli Petrus, Ec Paulus obteilantur ut infidant in cordibus suis tanti memoriam έ gratitudinemque nescii Mnrdictus Deus inquit
Paulus, S pater Domini Nostri Iesu Christi, qui benedixit nos in omni benedi- Bione spirituali in caelestibus in Cbri ficus elegis nos in ipso ante mundi consitim tionem . ut essemus sanRi S immaculari inco pectu ejus , in charitate , qui praedestinavit nos in adoptionem filiorum per Iesum Christum in ipsum secundum propositum voluntatis suae, in laudem gloriae gratiae sua, in qua gratificavit nos in dilecto filio suo, in quo babemus redemptionem per sanguinem ejus, remissonem
peccatorum: qui reZeneravit nos in spem ωυam . per resurrectionem Iesu christex mortuis in baereaetatem incorruptibilem , S incontaminatam, S Hrmarcescibilem conservatam is caelis in vobis. Haec duo illi Principes Apostoli, quibus ad immensae hujus x Deo reeeptae gratiae , qui nos christianos esse voluit, oc per gra ι iam suam fidei suae nos luee donavit, gratitudinem , aestimationem ve provocant. Quare nullus eκ eo vel ex ignorantia , vel eκ errore, caecitateque sibi persuadeata libero voluntatis tuae delectu esse, quod sapiat, fit firmiter credat omnia, quae sancta Mater ipsa credit Ecclesia, cum a miserentis Dei largitate sit, de gratia, qui fidei lumen ejus animae infundit, Ec ab illo uno st, quod huic divinae fidei credat, de inhaereat ideoque se Apostolus loquitur docens non a nobis, sed eκ Dei dono nos habere, quod credamus, ne quis glorietur, quasi aliunde non acceperit , di , se haberet; de alibi idem Apostolus dieit: apparuit gratia Dei Salvatoris nostri omnibus hominibus, qui dedi semetipsum pro nobis . ut nos ressi.
meret ab omni iniquitare , oe mundares sibi populum acceptabilem sectatorem
194쪽
cutast summa , S substantia fidei nostrae , S in quo consistat.
1λM diximus fidei Catholicae, quo nobis illuxit Dominus, Iumen, Doctrinae
Catholicae, Religionisque verum esse fundamentum s adebque nunc quae nam
sint fidei capita , sue articuli, que is assentiri nos , Et credere fides Catholica ju-het. Sed antequam ea singillatim explicemus, quid sit, & in quo constat fidei nostrae Catholicae substantia praesenti capite globatim , & summarie deelarabimus; ae eerte sdes in eo sita est, ut ait Apostolus, quia Iesus Christus erucifixus verus est , & naturalis filius Dei, qui propter nostram salutem in utero Mariae Virginis carnem suscepit humanam, & dedit semetipsum in redemptionem pro nobis, de Iavit nos a peccatis nostris in sanguine suo, qui , cum essemus natura filii irae , de damnationis, inique hostes, & inimici, morti traditus est propter delicta nostra, oe resurrexit propter Ius cationem nostram , ut per ejus gratiam , dc merita, dc
nos grati essemus, Zc accepti coram illo . Cumque mortui essemus propter peccata nostra, peccatumque originale , quod nascendo contraximus. Ec ab Adamo protoparente carnali sanguinis hausimus, atque haereditavimus, sanguine, vivificavit nos, & conresuscitavit, vitam animae restituendo spiritualem , de per Sacramentorum efficaciam nobis gratiam conserendo; a cujus gratia , morte , meritis,
di passone totum, quod aestimationis, ac valoris inest in operibus nostris , Et paenitentiis pendet s Cujus nos meritis non nostris gratiam accipimus, per quam justifieati sumus, dc ab iniquitatibus nostris emundati: nec ante susceptam hanc gratiam aliquid ponderis habent opera nostra, vel pretii, quod quicquam apud Deum promereantur . Quare cum eam recipimus , soIa Dei misericordia , gratisque conser. tur , si s ne ullo nostri merito, quamvis, ut rationis jam usu potiti, recipiamus, opus omnino stad eam nos, Deo savente , suscipiendam praeparemus, ab ea quippe recepta bonorum omnium , quae peragimus, operum, dc poenitentiarum pondus et valor, quod illius vi Christi metitis ea uniantur, de passioni, liqua, dc pondus omne illis, de apud Deum valor, adeo ut si vel ab ejus suis in Cruce dividantur, c auferantur sanguine , nihil nobis ad salutem essent utilia: unde Albertus Magnus in tertio sententiarum ait, virtutes nostras, de merita juxta Christi virtutem pos, ta unionibus, Ec margaritis ad solem positis esse similia, quae dum scilicet radiante sole rutilant, Zc micant, eo recedente . di in tenebris hebeseunt; de Chrysostomus ait, ideb operibus nostris nihil a se ponderis esse. vel meriti, ut per ea nobis Deo habere conseratur, cum enim intincta illa , rubricataque sanguine Christi coelum assequuntur. Quare licet ex debito diligentissime teneamur operari bonum, Debque mandata servare, de parentis Eccle ae , iisque vitam promereamur aeternam ., nihil tamen in eis, quantumcumque operati fuerimus optimi, omnino fiduciae collocandum , sed in Christi Domini merito, 6c passionis, a quo valor illorum oritur
omnis , pendetque meritum , cujus unius, de meritis aeternae vitae gloriam expectemus ab ejus misericordia , cui confidimus, ejusque sanguinis efficacia pretio hoc attendentes, quod scut olim ipsa misericordia nos ad fidei suae lumen adduxit, sibique incorporatos sui corporis, quod est Ecclesia sancta, Ec mater nostra, constituit nos membra , se eadem illa demum , fit unitos sibi conjunget in regno suo nos, qui illius sumus fit languis, it corporis ejus membra , nee rejiciet, aut sustinebit avulsa nos a capite membra, cui vel in hoc seculo fortissime semper ad h.
195쪽
simus in fide non ficta, in spe firma, dc cordis charitate pura, & integra. Atque haec , quae eredimus, omnium tum ma , qua nititur, sulciturque spes omnis, Et fiducia nostra , huc prosequi debet amor noster, affectusque , dc desiderium. Hoc enim nobis, oc assidue petendum a Domino, humili se ad eum corde stagitantes . o aeterne Deus omnipotens, dc pater caelestis non intres in judicium eum servo tuo, nec ex operibus meis, quasi meis, me judices: aliud enim ante faelem tuam in mei causam adduco, nisi Christi Iesu Unigeniti tui Domini Nostri merita. Haec scilicet apud divinae , suprematque tuae tribunal Iustitiae flagitia mea vindicantis ejus pro me prosero merita, quibus , dc sc immensa sulget inisericorudia tua , ut apud te etiam haberentur, de mea ; quod iis ille nihil indigeret, eui de ure debebatur, Ec connaturalis erat gloria. Ideo me sibi membrum cooptavit ille, fratremque voluit , ut quam ille tenet aeternitatis gloriam, ac felicitatem , dc cum illo communem haberem ego , atque participarem . Quare, dc eo jure confisus , hanc a te merito nunc quaero , atque in ipso tremendo , Divinoque tribunali debeti mihi contendo, liteque contestata prosequar actor in conspectu tuo . Nihil quidem ex me metiti ultro fateor, qui filius irae sum , haeres inserni, mortisque mancipium, sed ab una dignatione tua sublimis haec venit adoptionis tuae gratia, qua tuus jam audio filius, isque vere sum ; grataque tibi, dc accepta, mercedeque tua , dc memrito digna potens in conspectu tuo operari opera .
Uι fiam bane in ebrisianorum corda variis inducere nititur,oe inserere modo Ecclesia. HAne in cordibus nostris althm radicari optans fidem Eeclesia mater sanctissima, variisque hujus seculi cogitationibus, rebus. atque consilis implici
tos hinc, Ec avocatos intelligens filios suos, his ut medeatur nu IIum non lapidem movet, artibusque mille utitur, te stratagematis, ut eos illiciat, Zc sacrae fidei nostrae, redemptionisque mysteria in memoriam , dc intellectum voluntatemque ipsorum graviter inὸucat. Hune certe in finem ab ea sacrorum Bibliorum libri producti, conditique; in id imperat, ut hac viva vocis energia Flam omnibus eX- ponantur , aperianturque mysteria . Idcireb voluit, ut picturis etiam , dc imaginibus ea representarentur. Eadem intentione Crucis vexillum instituit, qua fgn
mur; nec in Ecclesiis modo , piisque locis apponi jussit, Zc erigi, sed Regiis etiam, publicisque, quibusque viis, Et compitis r ut oculis ubique nobis obvia sit , atque
Chiisti Domini pro nobis Crucifixi memoriam revocet, ac renovet. Huc spectat, i instituitur tam frequens ille, multiplexque sestorum , dc solemnitatum. usus, renumerus, ut haec Divina mysteria meditemur attentius: veluti festivitas Incarnationis Domini Iesu, ac Nativitatis ejus, Passionis etiam, Resurrectionis, Ascensonis, eceteraque demum aliae: distinxitque propterea tempora, menses, dc annos, nem pe quatuor hebdomadibus colere praeventiust voluit venturi in carne Christi mysteria, quo se fideles ejus, ac filii suleipiendo eum.devotione Domino ex Virginis
utero nascenti Puero praeparent, quod tempus Adventus nomine nuncupavit. Sic antequam passionis Domini mysterium ineat, diebus quadraginta, ante quos id circb quadragesmae nomine indigitamus praeparari nos jubet, instare paenitentiis , jejuniis domare corpus, de abstinentiis, atque orationibus vacare . ut Christo consormes iacti carnem affligentes . Et mortificantes cum illo resurgente conresuscitari mereamur , dc Conregnare in caelestibus. His
196쪽
His & innumeris aliis ritibus sacris, atque caeremoniis in animabus nostris revocare nititur Eeclesia Christi Iesu Crucifixi memoriam, ea que vivificare, re amotis sui igne divini corda inflammare , ideo namque signaculo nos sanctae Crucis, ut saepissime nos, frontemque signemus nos admonet, quod hujusmodi signi benedictione fidei nostrae praecipua continentur, exhibenturque, quae quoties noseo fgnamus, & benedicimus, toties, & eadem prostemur , confitemurque myst ria. Quod autem rudiores, & plebeja gens signo se saluti serae crucis persaepe signant nihil ea, quae continentur, & exhibentur mysteriorum advertens; operae pretium
hic erit, ut ea nunc explicemus, & exponamus, ut arcanorum hoc sacro titu reconditorum intellecta sublimitate, nos & frequentius, & majori devotionis affectu divino hoe impolletum eonsignemus, benedicamusque signaculo. Et primo quidem dextera ad frontem elevata ad imum pectus, & umbilicum descendimus: deinde ad sinistrum humerum, & hine ad dexterum flectimus, quibus primum Ecclesia nos docet Dei Patris Pilium , summo ecelo beatissimae Virginis in uterum descendisse , atque ex ejus purissimo sanctissimo sanguine carnem assumpssse, sui nos ut inearnatione, passioneque a sinistra transerret in dextram , sive ab impiorum , damnatorumque numero , & consortio, qui a sinistris Dei erunt in die Iudicii uti Dominus ipse apud Mitthaeum cap. 23. dixit & hanc ab eo a
dient vocem : ite vos maledicti in ignem aeternum ; ad caelum vero electorum , rebeatorum , qui tune c. dextris collocati vocem hanc optatissimam , suavissimamque Dei audient Oenite benedi A. patris mei percipite regnum, quod vobis paratum essis principio . Sieut advertit Innocentius Papa libro 1o. de Sacramento Altaris Cap. 4. tribus manus digitis Crucis boc signa tum efformari debet, ut se sanctissimae Trinitatis mysterium adumbretur, Pater scilicet, Filius, & Spiritus Sanctus, quo. rum nomen ore proserimus, quique tribus personis unus est Deus. Vide quam tu, limia contineantur sub hac exigua serma ivr steria , quae crucis hocce signaculo docuerunt nos efformare, Apostoli, in quo sanctissmae Trinitaris, Incarnationis, Passionisque Dominicae mysterium repraesentatur. Hoc eodem Crucis signaculo
su premi hujus, tremendique ludicii memoria diei, Iustorumque simul gloria, α
malorum poena commendatur. Quare eum adeo sublimia fgno Crucis exhibeantur sacramenta, quid adhuc super est, nis ut cum Paulo toto corde dicamus . Mibi
autem absit gloriari nisi in Cruce Domini Nostri Iesu Cbrisi in quo es satur,vita,
ω redemptio nostra quoniam in ipsa est salus, & vita, & redemptio nostra; eam .i,b rem in ipso sacellorum invenu , α Ecclesarum , atque in loco editiori, α medio Crucis appenditur vexillum, ut ingredientium oculis obvium si in illudque oculos intendant, & corda, salutem, & levamen adversus plurimas animae, quibus premimur, aegritudines ab eo rogantes, sperantesque nos ejus, quod ineata, peractum est Passonis Dominicae mysterii effieacia sanandos iri serpentis a venenosi mors bus, & aculeis uti Christus loquitur Ioann. 3. & numero Zi.,& jure omnino Crucis hoc signum , ceu vexillum in supplicationibus nostris, & necessitatibus pr. ierimus, in quo posita tota est fiducia nostra non in nostris meritis, cujus virtute, re quo speramus, & expectamus auxilium in necessitatibus, levamenque in tribulationibus , atque laboribus hujus in seculi militia nobis iuruentibus. Iure & hoe idem signum erigitur , nobis per compita, viasque rectas, invias, atque regias, in foro, in solitudine, ceterisque locis ut usique nos excitet,ac in mentem apud nos revocet, quam semper animo praesentem habere debemus passionis, mortisque D minicae memoriam , ut & eo per viam , qua nobis eundum si, in hoc exilio dirigamur , di muniamur, ut ad caelestem patriam deducamur; demum nec aeger ul-
197쪽
Ius ex hae audet migrare vita, nisi salutis hocce complexus signum . ut cum hujus amore , fideque Crucis mysterii mundo discedens, coram supremo securus audeat,
aeternoque sistere se Iudice . Hactenus de fidei Catholicae iundamento , quod est Christus, & hie Crucifixus, de quo Paulus ait ad Corinthios 3. fundamentum
aliud nemo potest ponere praeter id, quod positum est , qui est zbrisus Iesus, &Petrus addit Actorum 4. non est ΔΓud nomen sub caelo istum hominibus , in quo oporteat nos salvis feri nisi in nomine Cissi Iesu. Verum quod eo complexa fundamento sint tam arcana , sublimiaque mysteria, tot Catholicae conditae vetitates , quae fidei vulgo dicuntur articuli, eo quod quotidie recitare solamus symbolum; notati ejus, quod vul. Credo dicimus symboli, ac in eo contentorum fidei articulorum expositionem, antequam aliud a rediamur imprimis ordiri nos hic
CAPUT Q U ARTUM. Quid fit fides catholica, quotque illius articuli. OUM vulgo Divinas, theologicasque dicimus virtutes , fides, videlicet, spes,
atque charitas, totius in se habent. & complectuntur christianae sapientiae, eclustitiae summam, & epitomen, quarum re adeo virtutum in exercitation tota stat, atque versatur Doctrina Christiana . In symbolo , quod Credo dicimus, fides probatur, quod eo sngillatim, & expresse habeantur, quos credere teneamur, articuli: in oratione Dominica quae Pater noster incipit, & appellatur, , exercitatur, quod per eam , quae sperare debemus, re cupere cuncta postulemus; in Decalogi denique praeceptis charitas exibetur, oc operatur, quod ad duo maxime capita haec Omnia revocentur , Dei scilicet amorem, & proximi. Quare de
fidei primum hie tractare debemus praxi. Quinam , & quanti a Deo revelati, &a sancta Ecclesa matre credendi nobis propositi snt articuli dilucide exponentes. Ad quod intelligendum, sciendum primo credere nihil aliud esse, quam adhaeso simissima, eonsensusque judicii. & intellectus nostri , Deo illustrati in ea quae Deus ipse revelavit, quale est , illud certissime credendum , Deum scilicet in
substantia , natura , & essentia unum , trinum esse in personis , Patrem , Filiumque.& Spiritum Sanctum d ab eo conditum ex nihilo mundum universum : Filium Dei pro salute humana factum hominem, humanamque carnem in utero Mariae sem per Virginis assumpsisse, pro nobis in earne passum, mortuum, & susci satum , in coelos ascendisse , nobisque hie in terra residentem Corporis, Sanguinisque sui Sacramentum aliaque cetera sacramenta reliquisse & instituisse. Has omnes quasque infra exponemus certissime, firmissimeque credimus altissimas, incomprehensibilesque veritates non ratione convicti , sed unius auctori tate Dei intellectum nostrum captivantes, & subjicientes in obsequium ejus, qui nee sani, nec fallere potest in iis, quae arcana revelat , & credi jubet. Haec, inquit Chrysostomus, fides lux animae est, 'itaeque janua. aetetnae salutis sundamentum , hae una credimus fide quecumque sacris habentur arcana scripturae libris quodque sancta credit, atque Catholica mater Ecelesa, ςujus caput, di pastor unus. & uni vetialis in terris Rom nus Ponti&κ. α Papa. Specialius autςm, resingillatius hos omnes credimus articulos , quos universalis Ecclesia proponit Christianis tam sapientioribus, quam rudioribus, sue viris, sue mulieribus, ac ςujuscunque sint tandem sortis ,& conditionis fidelibus, ut intelligantur ab omni-nibus,
198쪽
nibus , memoriaeque commendentur, ac firmissime credantur, quos quidem s. dei articulos viri quidam sancti, & docti censent esse quatuordecim, alii vero du decim ; nos clarius expressum in Apostolorum symbolo, quod frequens in ore nobis, sequimur hic ordinem , & di ilinctionem , quando tractatus iste susceptus , no. bis, de institutus, ut rudiores populi saltem aliquo modo intelligant, quid ore
consteantur, cum haec proserunt Credo in Deum patrem omnipotentem G. Itaque duodecim tantummodo proponemus, di exponemus articulos, quibus hoe symbolum coalescit partibus Credo nuncupatum : hoc primum advertentes ab
Eeelesia fidei dici articulos, praecipuas has ,&primarias ejus veritates, quas, uti jam supradictum, omnibus Christianis explicite , determinateque credendas proponit , ad quas veritates quaevis alia snt mysteria, ceu ad sontem revocari debeant, ει originem , easque contineant, ct complectantur.
Credo in Deum Patrem omnipotentem Creatorem
Caeli , & Terrae . Hoc primo, fratres, fatemur articulo unum esse Deum , primamque sui stantiam intellectualen, & infinitam , vitae totius,&esse sontem, suptem im bonitatem , atque sapientiam , majestatem aeternam , potestatem infinitam , immensamque justitiam , atque milericordiam; descit, hebescitque debilis intellectus nostri, oculos in hanc dum intendit nititurque clarissimam lucem , infinitamque pulchritudinem ; Cum perspicuum sit, eb tantum attingere nostri intellectus aciem , ut intelligat ad ejus pei sectam pervenire nunquam posse cognitionem, vimque intellectus nostri longius excedere, David ut olim ipse prostebatur psal. 1 38. dicens mirabilis facta es scientia tua ex me, confortata es 9 non potero ad eam. Quare non sne sdei, humilitatisque fraeno debemus ad hanc altissimam involare
sapientiam , affectu potius, & amore , qu, ira indagatione curiosa tentandum immensum hoc esse totius pelagus, ne quod comminatur Prov.23. Deus, nobis ali. quando contingat '. scrutator majesatis opprimetur a gloria. Adeoque quant, nobis circa haec deficit, ac intellectui nostro claritatis lumen , tanto, & in nobis augeri debet, & crescere cognoscendi, pIenissimeque fruendi desiderium et cum Psalmista dicente psalmo di. Sitioit anima mea ad Deum fortem υi m , quando veniam , oe apparebo ante faciem Domini. Hoc autem articulo non id unum habetur, & creditur unum esse Deum , eaque quae sacris in Scripturae libris edixit, vel sanctae matris Ecclesiae revelavit authoritate, certissimam habere . complectique veritatem , dc insallibilem , sed de id adhuc intelligitur debere nos hujusce Domini omnino committere voluntati, & arbitrio, hunc unum diligere , ac omnibus aliis anteponere, unum vereri illum ,& in eo consdere uno, quam certe nostram in ejus arbitrium abdicationem hisce verbis exprimimus Credo in Deum , quod non ita convenienter exprimeretur si diceremus Credo Deum esse.
Fides ista lux nostra est , saxque in hujus seculi tenebris. Haec est victoria ἰquae vincit mundum, ut Ioannes ait epist. I. 3. , qua Satanae omnes, & inserni Leonis artes dissolvuntur, quae, ut Petrus habet Epist. i. Cap.3. mundum hunc
circuit quaeretis, quas disperdat , dc devoret animas, adversus quem, ut dicit
199쪽
P vlus ad Ephes6. nullum nobis est, nisi fidei scutum .
Hoc etiam fatemur articulo , Deum esse omnipotentem, cui nihil diselle.& impossibile, qui solo verbo , nutuque suo cuncta creavit haec ex nihilo visibilia,& invisibilia , eademque creata sc servat, fovet, atque gubernat, quae & manum eo revocante, pristinum ipsa reverterentur in nihilum , cujus providentia cuncta complectitur etiam minima quaeque, cum , & Matthaeus habet Capi α , nec passe tvolat, nec solium ab arbore decidit absque Dei voluntate , & prudentia singulari. Quam quidem factis negant illi veritatem , etsi labiis confiteantur, qui sς νivunt. ae si nec opera, res ve curaret hominum Deus, ac si laterent illum errores, di delicta nostra , nee illi quidquam justitiae sensus, & vendicandi ratus. Sie in Dei providentiam injurii sunt, qui in adverss hujus seculi non patienter se habent: senim illi firmiter crederent, & cogitarent aerumnas hic nobis omnes, & molestias evenire, Deo volente, & mandante, mundumque illum haud aliud esse, quam ardenti mum, seracissimumque tribulationum clibanum , quibus , ut aurum igne , justi puriores sunt, mali deteriores, inde facti in sumum, & favillas, ut senum , abeunt, & pereunt; patienter sui linerent utique, & solarentur, hoc etiam articulo primam aperte confitemur sanctae Tiladis personam dicentes, Credo in
Deum patrem, nec enim hoc eodem accipi tur modo vox illa pater, & nomen, ut in oratione Dominica, cum dicimus Pater noster, hac enim oratione patris nomine intelligimus, & appellamus trinum, & unum, quod tres illae sanctissimae Trinitatis personae unus sunt ,& pater noster, & conditor noster; in hoc autem articulo patrem dicimus primam unam hujus Trinitatis sanctissimae personam , qui pater est naturalis , & aetemus Christi Iesu Domini nostri; adeoque mox subjicitur
credo in Iesum Cbristum ejus filium unigenitum . CAPUT SEXTUM. De secundo fidei articulo Credo in Iesum Christum filium ejus
Hoc aniculo secundam Trinitatis, inique personam confitemur, quae est Chri lius Iesus Dominus noster, fatemur que hunc unicum, & naturalem patris Fi lium , ab aeterno genitum ejusdem cum eo substantiae, bonitatis ejusdem , & maiestatis potentia sapientiaque, ae ceteris quibusvis aliis Divinis persectionibus aequalem per omnia. Qui quidem , in quantum filius est, Verbum Dei dicitur, vivaque , & invisibilis imago Dei, in quantum autem homo Iesus appellatur Chri 1.
rusus quidem , quia populi sui salvator est; Christus vero quia fuit unctus, di quia repletus est a Spiritu Sancto plenitudine gratiae, & sapientiae, Messias, Rex, & Sa
cerdos summus in omnibus primatum tenens, cui data est potestas omnis in caelo, di in terra , quem & jure vocemus in hoc articulo Dominum nostrum; cum enim periissemus omnes, aeternaque morte damnati, sua nos ille misericordia liberavit,
fusoque sanguine suo pretioso immensa liberalitate redemit, nee est aliud sub caelo datum hominibus nomen, in quo salvi fiant. Cum enim in sordibus Adami, repeccato insecta , corruptaque esset omnis humana propago , mediator ille nobis sa ctus est, qui a captivitate nos eriperet, & potestate Diaboli, liberaretque 1 peccati jugo , a mortis saucibus , & inserni voragine , nosque reconciliaret patri suo , ini micitias ejus cum hominibus deserens, donans nos donis caelestibus, & comparti-ςipes nos faciens Divinae suae generationis, ut essemus, & nos filii Dei per gratiam,
200쪽
seut, & ille filius ejus est per naturam . Quare dc oportuit illum esse Deum sinulci hominem , ne Deo illi deesset salvandi potestas. nec homini deficeret, qua pati pro nobis posset, infirmitas; mori , ut homo posset, seque mortuus, Deus viri te propria sui itare valerςt. Ipse enim est via nostra , qua ad patrem imus , scut irse ait Ioann.i 4. dicens nemo vadis ad patrem, nisi per me. Ipse eli veritas, quae
illuminat omnum hominem , dc animas nostras; Vita nostra est , qua nos vivimus,
quapropter ille dicit Ioan. ro. Ego sum via , veritas,quita: ego sum ostium: per me, s quis introierit, Disabitur , oe pascua inveniet. Hic est Rex noster unus , α verus, ςujus regni non erit finis, qui nos hic invisbiliter, spiritualiterque regit,
ab immanis potestate tyranni, tartareique principis, cui priusquam aqua regenerati per baptiimum subjiciebamur, eripiens nos, quem idcirco, cum baptiZamur, abrenunti mus diςentes abrenuntio Satanae,'pompis 6M . AEternumque me Christi servum obstringo, mancipiumque me prcfiteor. Istaque complectitur hic articulus thesauros immensos , dc praecipuos misericordiae Dei, qua filium suum unigenitum nobis dedit redemptorem , dc liberatorem gravissimis, & spirituali. bus, quibus detinebamur aerumnis miseriis. Parum enim prosuisset nobis omnipotentia conditos esse, nisi & redemisset nos misericordia. Adeoque di hoc articulo nobia venit originalis maculae, peccatique consessio, quo mortis haeredes, Scdamnationis perpetuae ob Adarni parentis nostri Dei mandatis inobedientis , iccontumacis culpam debitae rei nascimur omnes. Qui certe parens ille primus,
genitorque noster Adam Dei in se bonitatis oblitus, quia ad imaginem illum. suamque similitudinem plasma nobile sermaverat, amorisque singularis , dc im.
mens quo prosequius eum tot, tantis, tamque eximiis ornavit naturae donis. ει gratiae , maxime vero praeclaro illo decoravit originalis i ustitiae dono, naturae. que, quam obtinuit integritatis, ec rectitudinis, ab eo recessit, de ad Diabolum concessit, servum se illi , captivumque cum tota nepotum progenie constituens. quo nefando casu cum ille , tum dc nos omnes non Deo tantum, Ac creatori r
belles , de inimici, sed nobis ipsis etiam facti sumus, carne contra spiritum quod
re illi statim experti sunt )repugnante , dc rebellante. Quod di aequum omnino, ut qui Deo parere renuat spiritus, & subditam sibi vicissim experiretur carnem inimicam , atque rebellem , atque sanandis hisce peccati originalis vulneribus. purgandisque caeterii mundi venialis , nios talisque culpae reatibus in mundum vonit in ςarne nostra Dei filius, ut per mortem ejus, ac pretiolissimo sanguine dealbati ab omni iniquitate mundaremur, reconciliaretque nos patri suo vitam nobis
hic tribuens per gratiam, oc post hane in caelo gloriam .
De tertio fidei articulo . Credo in Iesum Christum qui conceptus est de
Spiritu Sancto , natus ex Maiia Virgine. Hoc agnoscin us, oc profitemur articulo miram hane . quam in Inearnationis mysterio Deus exhibuit omnipotentia sua, ct sapientia rationem , dc artem qua carnem nostram , dc naturam ille induit huesanam in utero virginis, in eam perveniente , di secundante Spiritu Sancto, cujus virtute . & opera cassis in Mariae visceribus purissimo ex ejus sanguine corpus aptavit humanum , organietavitque perfectissimum. in quod oc creatam ipse insudit rationalem animam , ad quae mox α suam univit Dei Filius divinitatem, atque personant, ut smul dc verus esset