장음표시 사용
231쪽
tur imperium, ips Deo praeponunt optimo ma imo, Hoc ergo vos inelligite , o Christiani omnes, o Filii Dei, & membra Christi, hoc animo pensate , intimoque sordo sapite , quod ubi bene intellexerit, in peccatum lethale nunquam haud dubio adduci poterit, ut assentiatur voluntas nostra. Tibi scilieet a Domino vetitum, ne concupiscenti oculo prOXimi tui conjugem intuearis, consciusque, cum id agis illum offendere, voluntatem ejus, di manda. tum temnere, ac ab ejus excidere gratia , dc amore, super haec nihilominus tuae indulgere eligis voluptati, quam divinae voluntati. Utique manifeste hinc evi
citur, & comprobatur , delectatiunculam hanc , & illecebram fuisse vobis Deo longe potiorem , & pretiosiorem . Cum autem illud unicuique Deus sit, quod cetςris anteponit ipse omnibus, & ροtius habet, hinc ipsum omne peccatori Deus est illud, cujus gratia despicit ille , deseritque Deum . Attende igitur, infelix tu luxuriose, quia tibi Deus amasa tua, tibi loco Dei est obscena haec carnis delectatio tua. Tibi gulose jejunii legem ultro qui si negligis, di infrangis Deus Venter est. Quod alturi, qui tu iuraris , inique subripuisti, quodque pauperi debitum non contulisti, ipsum tibi Deus est: quod ex mutuo collegisti faenerator, di exegisti lucrum tibi Deus est : tibi, qui ad iracundiam , atque vindictam tamps Teps, di facilis es, inanis ipsa gloriae aura, cujus gratia propriis ipse manibus ultiones paras , di imples, Deus tuus est , atque ita dicendum nobis de ceteris pes
lethalia ungula discutientibus. Cogita itaque miser, & caece peccator, cum in peccatum aliquod mortale animo proponis assentiri, perinde te tunc habere, ac si revera diceres: nolo Deum ultra mihi Deum esse, nolo regnare hunc super me ,
regemque vitae meae esse , & animae jam illi subesse, parereque renuo: si am do luxuria mihi Deus, di Dominus: imperet illa , lateque regnet in corde meo: uni jam illi obediatur ue valeat proinde Deus, alioque, quo regnet, imperetque loco pergat, nec enim apud me jam ille regnat, male mihi cum ipso est, nec duris ejus, austerisque subessie jam volo legibus; genio jam indulgere, propriaque vivere gaudia constituo. carnis meae aquiescere legibus, ejusque vere desdeita volo. Viderit Deus ipse, quibus imperare velit, vel possit idcirco dicit scriptura , initium peccati cujuslibet co superbiam, quia videlicet peccatot inobediens est per superbiam Deo, quem, ne regnet, ejicit ex corde suo pulsoque illo carnalem illecebram, fluxam honorum umbram , aurum, & nummos, vindictae Cusidinςm, aut quodvis terrenum aliud , cujus gratia Deo parere tenuit regi cordis sui, animaeque sedere jubet, & regnare solio, Daemonemque adeo eadem smul collocat sede Deum eligit sbi, regemque , & Dominum agnoscit, cum animae suae, cujus ille voluntatem implet, ac toties obtemperat, quoties & ipse peccat. Atque ea puto de causa, Diabolus a Paulo dicitur, Ηfui seculi Deus ipseque Christus apud Joannem cap. I 2. v. 3I., & Iob cap. 4 r. v. 23. principem bujus mundi, vincat eum Wregem super omnes filios superbiae: qui videlicet a Dei discedentes obsequio, & voluntate peccatores omnes Daemonis se mancipant &obstringunt imperio , cujus labor omnis, & consitum est, homines ut a solito Dot revocet, re arceat jugo, di obsequio, duramque creaturatum eos alliciat, & inducat in servitutem . Vide ergo tu caecitatem tuam, obcaecate peccator, ingratitudinem tuam agnosce , superbiam tuam , vilitatem tuam , qui dum se renuis esse, diciqne Dei creaturam, & filium, Deorum te inanium , & servum praestas, tot scilicet Dae monum , terrenarumque rerum , quarum tu causa Deum temnis neg s. Re digitur , tamque profundo, quo laboras, & stertis ali quando tandem expergiscere cicrnor somnum eXcute tuum, & phrenesim, aperi nunc oculos, & caeli lucem
232쪽
intuere, essunde cor tuum, & pande, Dcum ut jam ames tuum, verbo qui te suo reereavit, qui te cruore suo redemit, & pretiosssimo sanguine suo, qui uitam tibi promisit, & spopondit, ac felicitatem aeternam z attende nunc , quam raiationi consentaneum, & aequitati mandatum hoc ejus, diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo. An tibi aliquid aequius, vel convenientius, an utilius aliquid, aut jucundius, atque sicilius sit, aut videatur λ O utinam experiantur omnes, de sentiant, quanta sit hujus mandati suavitas, quamque arduum, re sublime maneat complentem illud nedum in caelis, sed hic in terris, dumque . illud ipsum implet praemium ; fidem certe facit ejus expertus oIim ipse Propheta regius psal. I I 8. v. I l2.: inclinavi Domine cor meum ad faciendas justificationes mas propter retributionem . Ac si diceret non hoc modo , cum e vita migravit ille mercedem in coelo recipiet, qui tuis attendit mandatis, & verbis, sedet hic etiam. dum mortalem hanc agit vitam , tuisque instat praeceptis ille praemiabitur, donec videlicet interioris dulcedinis, & conscientiae tranquillitatis, quod intelligendum maxime de vera precipui hujus divini amoris mandati, praxi, & observantia , qui sine suavitatis interioris animae sensu suscitari, severique nequit in nobis : et nim amare quodvis, si vere cuique gratum , & dulce, quantus tibi si supremi amor, desideriorumque boni nec enim ille suavis modo, dulceque sapit, sed ceteris omnibus saporem affert, & condimentum s eo liquescunt, & sapiunt, alia quaevis Dei pracepta, consiliaque evangelica , vel graviora: ajebat olim Augusti. nus, quos ego toto vitae curriculo sustineo labores, una vix illi consstunt fior, Ia & si plus illi durent amoris lenocinio nulli mihi videntur, nec molesti sunt. Divus vero Bernardus ajebat, vere mihi dicere non licet cum agricolis his, qui operam suam locaverant in vineam, quia portavimus pondus diei, S aesus. Matth χo. v. i 3. quod enim impositum mihi fuit, sateor, hoc suave jugum eia onus leve quasi si diceret, confiteor met suavem agere vitam, mihi semper suisse & melleum onus evangelii, quia divini conditum amoris suavitate, levis est omnino charit iis , quae nostrae videtur infirmitati gravis, & debilitati sarcina , inquit Augustinus:
Quare totis animae, corporisque vivibus contendamus, & conemur, hunc amare
Dominum , sic enim facile nobis suerit carnis comprimere motus & affectus, Debque mandata etiam cum suavitate seremus, di implebimus.
CAPUT SECUNDUΜ. De secundo Dei praecepto proximi AEligendi. MErit b certe voluit jussitque suprema illa, quae suam ad imaginem, similitudinemque suam condidit nos, idoneosque nos aptavit aeternae se licitati, Dei bonitas, hoc dum peregrinamur in exilio , quantulaque dum hic vivimus minrula nos invicem diligere; indecorum ubique videretur & intolerandum, quae coe lesti uno parente sata est, eademque incedit via, eandem & ad coelestem patriam anhelat, atque una properat, di festinat, concordem in itinere non incedere gemtem , nec unanimem : alienum enim esse videtur a ratione , qui tandem aeternum amici cursu peracto suturi snt, & unanimes, tribus duntaxat, quatuorve , quos impendant itineri diebus invicem intere, dissidere, mutuisque ardere odiis, & certare manibus, atque ea certe de causa toties in Evangelio nobis a Domino commendatur amor, di pax dicente Ioann. i 4. v. i 7. pacem meam do vobis : pacem re tinquo vobis, & cap. I g. v.34. mandatum novum do vobis, ut Hluatis invicem,
233쪽
sicut dilex; oos , ut S os AEligatis invicem , in hoc cognoscant omnes , quia ἀ- scipuli mei estis si doctionem habueritis ad invicem , dc cap. I S. v. i 7. Rec mania vobis , ut diligatis invicem; ideli dc proprio dixit olim nomine Joannes Apollo.los I. epist. cap. 3 v. 4. v. i 9. , Et omnium sincere Christi discipulorum ; nos seimus quoniam translati sumus de morte ad υitam, quoniam diligimus fratres s Et ibidem cap. 3. v. i 4 qui non diluit fratrem suum manet in morte , ει qui odis semnem suum bomic da es s dc cap.4. v.χo. si quis dixerit, quoniam diligo Deum, Sfratrem suum odi meniux est, nee diligit proximum suum, sicut seipsum dicit D
minus . Ut autem hoc a nobis impleatur omnino mandatum , tria sunt necessaria ;primum quidem , ne damni quicquam alteri inseras, aut nocumenti sive in persona ejus, vel conjugis, aut liberorum, sive in ejus fama, rebus, & substantia , vel quibuslibet aliis, quae ad illum spectant ; nee enim eonveniunt ista, simul amare quempiam , illumque molestia, aut damno afficere . Secundum est ut vero, sincero , puroque amore diligas non simulato: nempe ut frattem ames, & proximum tuum propter ipsum , scut & propter te teipsum amas, ut bene illi esse velis, dc optes propter ipsum , se ut dc tibi propter teipsum bene esse optas, atque provides. In illud impingunt certe carnales hujus seeuli Filii, graviterque delinquunt, neminem
qui non ficte diligunt , & sine sueo; s quem enim diligant, ubi diligunt in rem
utique suam , & commodum , genio videt ieet ut indulgeant suo vel, quod ab eo sperant accepturos , assequantur , adeoque nullum eum non nisi se diligant, tam-dili servet in proximum amor, & vivit, quandiu stat, qua una servetur amantis utilitas , ic voluptas, qua fugiente perit, Ec qui ea sulciebatur amor. Hinc tam sequentes amicitiarum dissolutiones, amicorumque vel intima prilis invicem necessitudine , vitae communioneque eonjunctissimorum crebrae diffentiones , dc jurgia qui vel levissime vix extremo, ut vulgh dicitur, sto tacti subito commoventur, di invicem ardent, quod inde certe oritur, quia nullus nisi fistus, de salsus ut plurimum alterius amans, seque ipsum vere quilibet non proκimum amat. Quocirca
Ioannes occultum id virus advertens epist. I. cap. 3 v. i 8. diligenter nos admonet
dicens: filioli mei, non diligamus verbo, neque lingua, sedopere, s veritate
cordis. Tertium denique eit, ut proximum spiritualiter amemus, dc sancte , non carnaliter, uti nec nos ipsos amare debemus, hoe est ut illum in Deo, de propter Deum ipsum amemus, cui opus, di creaturam Dei gratiam illi precantes a Deo largiri cum ceteris, quae spectant ad animae proventum bonis, ita ut in nullo , quod peccet , ei consentiamus, aut cooperemur. Peccare quippe, Deumque offendere cujusvis in amici gratiam opus charitatis non est, sed interitus ejus, Zc ruina . Non dissimulat, adulatur aut favet aliorum culpis, di vitiis vera Christi charitas, sed arguit, ut tenetur, dc licet, emendat, atque castigat, nec in amicos duntaxat illa tertur, ex corde quos diligat, sed ad ipsos hostes insensissimos, de adversarios il-Ia se extendit, quibus benε vult patris sui caelestis causa , dc exemplo , qui solem
suum oriri facis super bonos , S malos . oe pluit super justos, S injusos. Matth.
II. v. 43. milleque alia conseri amicis, dc inimicis quotidie beneficia. Atque idcirct promptum, di facile sneero Christiano vel inimieos diligere , quia scilicet de illum diligit ejuste supremi parentis , dc Domini causa, qui sic julsit, ic impera
vit Matth. I. v.44. cum dixit: ego autem Hro vobis Hligite inimicos vestros , b nefacite iis , qui oderunt ws propter me. Praeterea novit dc Charitas optime vi lium , dc culpam in hoste ab ejus perlona distinguere, ut cuique suum tribuat, hanc ut amet, de foveat, illam ut horreat, de sugiat; personari se diligens, ut culparum optet, de curet emendationem , atque salutem animae medicorum in
234쪽
ssar, qui quorum curam agunt infirmorum personam amant, morbum insectantur.& horrent, quem ideo topicis, contrariisque pharmacis expugnare nituntur, ecabigere Hoe autem diligendi proximi mandatum hominum genus omne complectitur, nimirum unus, communisque omnibus est & parens, unus & Deus author ille nobis & corporis, & animae primusque , dc praecipuus conditor horum, & pr toplastor, ut 6c Adami , a quo naturali propagatione geniti omnes: adeoque humaniter omnino , dc benigne nos habere debemus in omne hominum genus, ubi se se praebet occasio, vel urget ubi necessitas, ut nec esurienti Mauro, Turcat, Iudaeo, seu cuivis alteri panem negare non liceat tibi, si indiguerit, quamvis erga Christianos qui ut Paulus ait ad Galat. 3. v. 16., dc Christi sunt membra debito singulari teneamur. Ab his porro mandatis duobus caetera ducunt originem , quae dc ipsa comple.ctuntur. ut qui geminum illud impleverit, dc caetera merito censeatur implevisse; quare dc Paulus ad Rom. r3. v. 8. ait: qui diluit proximum , legem implevit nam non adulterabis. non occides, non furaberis, non falsum resimonium iaces , non concupisces, oes quod est aliud mandatum in Me verbo instauratur : dilues proximum tuum , sicut te ipsum, diledito proximi malum non operatur, plenitudo ergo legis es AElectio. Caetera quippe mandata legis quibus prohibemur, ne cui malum aliquod inseramus; quae nobis ipfs fieri haec est illi contingere gauderemus. eadem 6c illi conseramus. atque velimus uno complexu censentur hoc versculo riuiliges proximum tuum, scut te ipsum. Qui enim alium amat, nec quicquam , amato nocere potest: adeoque qui proximum, quo iubet Christus, diligit modo , necesse est At amare Deum; qui vero Deum luper omnia diligit ipsum haud dubio. nomenque sanctum ejus debito reveretur honore , dc cultu; selectos ille dies et in dictos sancti fieat, mandata illius audit, de implet. Atque adeo duobus
his jam supra discussis, expositisque mandatis opportune nobis de decem aliis breviter disserendum est. CAPUT TERTIUM. De primo Decalogi praecepto, quod est, unum adorare
Duas olim ΜΘs dedit Dominus lapideas tabulas quibus inscripta erant digito Dei mandata decem, tria scilicet quae Deum spectant in prima; in secunda
vero septem alia erant, quibus, quomodo nos ad proximum haberemus , erudiebamur . Quid agendum nobis circa Deum tria docent priora praecepta de eo, quem debemus, in illum cultu , fit observantia, quorum primum est: Deum unum adorabis, quo certe precepto salsos omnes horrere, respuereque Deos, dc Daem nia ab Ethnicis, Gentilibusque eu Ita , dc venerata , erudimur, dc jubemur, adeo que fugere nos docet ab idolatria, qua scilicet hoaor, de cultus uni Deo. supremmoque Domino debitus ad creaturas quasque transsertur, oc tribuitur . uti caeca quondam , dc insana deliravit Gentilium antiquitas, quae solem, de stellas Deo rum habuit loco, fictili atque imagines ligneas, aut lapideas, vel sui causa, vel Daemoniorum in eis delitescentium adoravit. Haud eo plane modo colit imagines Ecclesia Catholica , quae eum Saluatoris, Et Domini nostri, vel Mariae Matris ejus, Sanctorumque imagines veneratur, non in eas duntaxat resert illa cultus, hon telae,
235쪽
rei e , aut eas colit quod in his esse sibi fingat aliquod divinitatis, sanctitatisque . vestigium imaginibus, res mulacris; novit enim illa optime, & intelligit ea lixa , vel lignum esse, quibus proinde nullus debeatur, aut deserri pollit honor, &eultus e sed haee veneratur, quia illa aliud reserunt, ac repraesentant Christum videlicet , aut Sanctos ejus, quorum typum exhibet in illis nobis ut in memoriam re- voeet , quos & in iis illa veneratur, & colit . Itaque sic illa suos erudire solet filio, ut eum illi Crucifixi Domini lignum intuentur, & imaginem , ejusdem recolant illi passionem , ipsumque Christum in imagine sua venerentur, & adorent, quia duntaxat ejus referat illa exemplar & similitudinem : quae certe signa, vel imagines rudioribus, legereque nescientibus librorum loco sunt, quia nimirum expressum in illis intuentur, & percipiunt, quod in Evangelio describitur, ac plerumque melitis, & saei litis oculo perspecta tabella, vel imagine , quam lecto co-dire mysterii, vel sancti cujusvis vita, vel notitia nobis, vel memoriae revocatur, altiusque, & felicius in mentem defigitur . Legendo quippe, libro legenti, vel audienti ea temporis mota diuturniori, & intelligentia , sive solertia majori opus est , quam perspiciendae imagini; praeterea longe movetur efficacius hominis cor, ipso oeulis objecto deprehenso, quam lecto, vel audito: quare retinendae nobis mysteriorum , beneficiorumque Christi memoriae, quibus tantum, non autem figuris his ejus, & simulachris, pictisque tabellis confidimus, haud parum conserre videntur imagines; Quare , & Christiani olim, uti Athanasius habet, cum irriderentur, &subsannatentur ab Ethnicis, quod Crucem adorantes, Iignum eis adorata viderentur , ut inani delusos eos errore comprobarent, alterum ab altero lignum solventes,
Crueis ita figuram delebant, lignumque tunc illud pedibus conculcabant; sc ape te testantes in ligno lignum non adorari, sed Christum in eo Crucifixum , qui scin modum Crucis aptato ligno reserebatur. Nec eodem colit Ecclesia mater sancta Mariam Virginem ,& Sanctos, quo Deum colit cultu, quae se idolatriae sce. Iere pollueretur; sunt enim creaturae omnes, & Dei opus, sed celi Dei servos, &domesticos, sive amicos observat, re veneratur, patronos illos implorans apud Deum pro nobis, ut& mores illorum , & vitae sanctitatem imitemur, & eorum in caelo consortium mereamur, quibus imminutum certe nihil supremae dignitatis majestati, & honori , quin potibs in sanctis Deum ipsum qui tam in eis extitit mirabilis , adoramus , & veneramur. Idcircb, monet ut Augustinus, uni Deo sa. erificamus altissimo, uni illi aras, & templa erigimus, & consecramus, quamvis& in alicujus Sanctorum honorem, atque memoriam construantur, in quibus certe Deum, & Dominum Iesum Christum colere nobis est animus, quem unum , ceu Creatorem omnium , & Dominum adoramus, cujus in unius virtute, clementiaque confidimus, quem & authorem credimus, & largitorem beneficum eorum omnium, quibus hi decorati, donatique donorum, bonorumque suere sancti, quorum nec proinde virtute boni nihil impetrare speramus animae, vel corpori prinfecturum, sed ut id a Deo nobis aliquando impetrent expectamus, &postulamus
Adversus hoc praereptum multifariε meeari solet; & primb quidem in illud
peccant Infideles , Ethnici que omnes, & Haeretici ab Ecclesiae recedentes unitate , di segregati; quia non verum , unumque illi tota, quem colit, & una Ecclesa Catholica , sed quem sibi pro arbitrio fingunt, aut suis induunt, & deturpant eo roribus , adorant, & colunt Deum, qui certus verus non ille Deus , sed illis fictus, & pro vero habitus. In illud idem offendunt praeeeptum , qui in rebus fidei consulto nutant dubii, ib
236쪽
LIB. I. TRACT. III. CAP. III. Σας
Jieet nee omnino discedant, & negent, aut ab Ecclesa discedant Catholicata: ad haeresim enim , & fidei lumen in anima penitus extinguendum lassicit, & in te. bus fidei eum matura deliberatione dubitare , vel haerere. Peceant & in illud idem Domini mandatum, metu qui vel aliquo , vel humana quavis alia ratione , vel intuitu fidem negant; quique Daemonio litant, aut
cuivis alteri creaturarum idolatriam exercent. Similiter & quiDeum blasphemant,negant aut execrantur,eique maledicunt,
quod peeeati genus eii gravissimum, quamvis apud Christianos hodie non satis rarum suapte natura etiam homicidio , vel quovis alio, quo proximus impetatur , & laedatur peccato longe si gravius. Age quaeis nequam , o vera Diaboli progenies, nunquid non satis tibi est , vel hanc , & quam a Deo habes, non impendere illi vitam , qui te de nihilo creavit, qui te ad veritatis suae lumen adduxit, qui te Christianum insignivit, dc aeterna donare beatitudine cupit, ut &illum ore blasphemo contumeliose & impiε habere ausis, S adiicias; nee luscit tibi pedibus ejus conculcare mandata, & despicere, ut & lingua ipsa tam atrociter illum inhonores λFervebam inquies ira , vel alia etiam animi commotione pravi serebar, adeoque in has ego erupi blasphemias. In Deum ergo recalcitrabis λ O stultet Dia-holi jumentum , & mule; In que contumeliam ejus, & vituperium incurrent, re confringentur tumentes irarum, indignationumque tuarum fluctus, S tempestates; praestabat utique tibi ipsi praecidisse Iinguam, minusque id nocuisset, quam ea
ad negandum , & blasphemandum uti. Praeterea in idem delinquunt graviter Dei mandatum, qui negotium aliquod consuetudinemque , foedus, & commercium cum Daemone tractant, & exercent, qui illum invocant, aut ejus utuntur authoritate, & nomine, uti venefici, stiges, sagae, incantatores.& magi, qui superstitiosis utuntur adjurationibus, & benedictionibus divinatoriam exercentes, augures, arioli, sortibus utentes, quique omnes ad eos accedunt, & recurrunt auxilium , & quodvis ab eis implorant, & flagitant quod artis eorum sit & nequitiae.
In idem etiam illud impingunt praeeeptum, Deo qui promissa a se, votaque temnere audent, ultiti qui malum aliquod, scienterque paraturos jurant, & pollicentur , vel opus bonum , di pium aliquod nunquam praestituros, velut qui nec
commodare cuiquam , nec mutuli liberaliter dare proponunt similiter, & Deum tentare videntur, miraculum ab eo frustra quaerentes, & sine necessitate . Hoc ergo nos impleamus, charissimi , Dei mandatum toto corde, tota mente Deum constentes, & venerantes, unum illum reveriti, in eum sperantes, &sdentes, uni illi semper adhaerentes, in omnibus ejus nos remittentes voluntati,
de nobis, nostrisque rebus, ut ad arbitrium ipse disponat, & statuat; ab ejus ma. nia labores etiam , & angustias aequo tranquilloque suscipientes animo certi, quod ciamque tandem contigerit in nostri proventum,& animae salutem suisse dispostum,
eumque ceu parentem optimum , quae nobis conveniant etiam ardentius nobis velle , & optare nobis; Est enim ille plasmator noster, & conditor, qui nos servat, tuetur, et regit, qui nos a malo liberat, a quo nobis bona cuncta procedunt, cujus unius immensa liberalitate , atque clementia non ex nostris meritis, viribusque, vel prudentia tot percipimus in dies beneficia. Hanc certe fidem altius oportet nostris infigere cordibus, et animabus, est enim illa spiritualis aedificii lapis angularis, et fundamentum, sons ipsa manans, radixque virtutum; qua deficiente una pereunt omnes , quam pene sequuntur
237쪽
illi eb, nisi sorte ponatur a nobis obex, in Deum amor , & timor, reverentia, spes& fiducia , ceteraeque virtutes omnes; Quare seriti nobis auscultanda , pensandaque Domini verba ista sublimia, queis ludaeis olim legem, & mandata serens est alloquius , ut imis aeternum illa haereant iniculpta praecordi is quae duntaxat ea sunt Deuteron. cap 6. v.4., aussi Israel, Dominus Deus noster Dominus unus es: oc Exod. cap. 2 . v. a. ego sum Dominus Deus tuus , ac si diceret, ego ota ne bonum , tibi sum ; quibus alludens verbis , eorum vim in psalmis expoliturus Propheta Da vid mille modis , & nominibus divinum ipsum propria vi, significationeque reserentibus compellat Deum dicens psalm. II. v. l. Dominus fortitudo mea, Dominus firmamentum meum, oe refugium meum, S liberator meus. Deus meus a Putor meus, proteRor meus , S cornu salutis meae, o susceptor meus , & psal 26. v. r. Dominus illuminatio mea , oe salus mea, Dominus protector vitae mea . Deus amxu i mei, oe spes mea ; innumeriique aliis Deum interpellat titulis hoc uno mystico , α inenarrabili Dei nomine complexis, quare jure subdidit Deus ibidem Deut.6. v. t 3 dicens: Miges Dominum Deum tuum, Dominum Deum tuum time. bis , S illi boli serυies: in eo uno erit fiducia tua, non in terrae principibus, non in divitiis , amicis, atque necessariis, aut in alia quavis creatura. At licet sanctos etiam invocemus, ad eos scilicet, ut mediatores, & patronos, atque apud Deum pro nobis intercessores, interpellatoresque confugimur.
De secundo Decalogi praecepto non Iurand7: non assumes in Vanum nomen Domini Dei tui. P Riori quidem omnes Deum in corde tenemur habere praecepto, unum scilicet eum Deum habentes, & adorantes , in eoque uno confidentes, di sperantes: hoc autem altero jubemur, eum & lingua venerari; ea, ne quoquomodo scilicet erga eum irreverenter, & contumeliose nos habeamus, nomen illius in vanum assumentes; sed qua Deum ipsum venerari tenemur, & observare reverentia , ea & nomen ejus sanctum habeamus, laudibus illud , benedictionibusque cum uelantes . Quod certe promptum, & facile videtur, nisi mos aliquorum obstaret im. purus , & consuetudo nequam, quorum os occupavit, & linguas. usurpavitque Satan iniquus, iisque frequenti me utitur adversuς Deum , ut innumeris eum , atrocissimisque quotidie contumeliis affetat, & injuriis. Quid enim, amabo, convenientius, atque iacilius, quani ut servus ore semper, di lingua Dominum revereatur, nec injuriis eum , re verbo laedat. Quidve incompositum magis, &alienum servo, mendacem, di implanatorem Dominum compellare. Id ipsum verb tu & in Deum agis , qui juramento, quod revera non est , aut ignoras verum assit mare audes, dum dubium certo asseveras, aut quod verum est praefracte negas,
nimirum qui se operte quidem, sed impie salsi testem iniquum appellas Deum,
eumque facis mendacii vadem . Dic, quaeso , nequam, et ingratum hominum genus , numquid non parum tibi, Deum, ut teneris, toto corde non ainasse, nec ejus opere ipso complevisse mandata , despexisse λ Quia et lingua ipsa conviciari illi amas λ Qui sic assuetus es occasione qualibet, et causa dicere: juro per Deum, voveo per Deum , per Evangelium Christ , vel innumeris a te se excogitatis bis mille modis, ut Deo ludibrium, et contumeliam inseras tuo. Linguam ab eo hubes , ut eum confitearis , et laudes, ut ipsum in necessitatibus, et eum opus aliquid
238쪽
ab eo habes in voces: & ea tu in derisum ejus, & contumeliam abuteris λ Quam tu selieilis elinguis natus suisses , vel saltem orbari lingua , obmutescereque praestitisset, quam ea potiri nunc , & uti in Dei contumeliam , & injuriam, in animae tuae ruinam, & interitum; Proh miser, & caece, quid tibi tandem ex juramen. to proveniat lucri λ Nec enim eo tibi apud alios augetur honor, nulla inde tibi, carnique tuae delectatio, vel illecebra , non crescit nummus. Quid ergo salsum juras , aut vanum Non alia certe causa quIm , quod nullus apud te Dei timor. adeoque quod vilis ille tibi sit, & despectus in corde tuo in haec tam pudenda, proebrosaque erumpit. effunditque se dicteria contra majestatem ejus lingua tua. Iam o vir infelix, perjure, & blaspheme, ceteros cum admoneant, hortentnrque ho. inum Scripturae Sacrae, sanaique patres, Deum ut ore, menteque semper habeant ; rogandus conti, tu , jubendusque ne memineris: nimirum cujus apud te . nulla memoria , nisi, ut opprobriis, & contumeliis oneres. Tu Diaboli membrum , & Satanae lingua: quid Deum invocas, eur in ore Deus. cujus nomen venerandum , nisi ut illud probro asscias , efferre non soles, ut illud per serum, α Compita , per aleas, in que tuis excessibus, & aberramentis ubique traducas, circumseras , & conculces ρ Huic non temerando praecepto sufficit, ut qui juret, in veritate juret, sed etiam cum necessitate, scilicet adjuratus a judice, vel alias, ubi legitima causa compellit, & necessitas, atque adeo vanum tu pejeras, non modos cum mendacio falsum, sed si verum etiam non necessario juras; quamvis autem haud lethaliter pecces; verum qui sine necessitate juramento confirmas gravius tammen veniale peccatum incurris praeter illud , quod subis, & addis inducendae sabsum , aut vanum dejerandi consuetudinis , facilitatisque discrimen i Gravissimo vero sacrilegii peccato lethaliter peceas, ubi cum mendacio dejeras longe graviori, quam sunt, vel homicidii l idcircbque tam stricte , severeque nos admonet in
Evangelio Dominus Matth. f., a iuramento cavere: vanum enim qui dejerare Q. Iet, & sine necessitate, salsum & facile inclinatur asserere , & jurare, sapiensque se in Eccl. cap. 23. v.9. de eo ait: jurationi non assuescat os tuum , multi enim casus ῆn illa, in falso quippe dejerando vix abstinere poteris; praeterea ait ibidem v I a. vir multam jurans implebitur iniquitate , non ἀ cedet a domo illius plaga. Et ibidem cap. 17. v. t 3. loquela multum jurans horripilationem capiti statuet . Nec homo , qui per Deum, ejusque nomen dejerare cavet est a peccato libersi per viscera Μariae, nomenque venerandum , aut cujusvis Sanctorum Dei jurare praesumpserit, idem ut ait sapiens Eccl. cap. 23. v.Io. nominatio Dei non si visidua in ore tuo, oe nominibus Sanctorum non admistraris quoniam non erit immunis ab eis: sicut enim semus interrogatus assidue a lyvore non minuitur , sic omnis Iurant, oe nominans in toto a peccato non purgabitur. Ideoque non per vitam Caputque tuum , per animam , salutem tuam, aut aliorum tibi jurare licet, nec se dicere ; ita me Deus salvet, sic me adjuvet aut ejus Evangelium, id omne quippe juramenti genus est execratorii, quo scilicet ultrices a Deo poenas apprecamur, si mentiamur. Quare idem prorsus dicere videtur, qui per caput suum jurat, ac si diceret mala me morte Deus perdat, si verum dejerem , idemque de execra tionibus, & juramentis aliis omnino dicendum . Cum ergo nobis est affertione firmandum suseiat dicere: vere ita est: sc se res habet, ut dico, nec mentior, Vere & bona fide ista est: haec enim in juramentum non cadunt. In illud etiam peccant mandatum non ii tantum , qui quod revera non ita
esse sciunt, aut dubitant , verum afferunt juramento , sed qui quodlibet volueris facturos se Sacramento dato pollicentur, animo non implendi promissi , se de qui
239쪽
mali quicquam patraturum se dejerat, quod peccato nefas implere.
De tertio praecepto: memento ut diem sabbati sanctifices. HIs edicitur in lege Moyss Exodi 2o. v. g. praeceptum illud Dei tertium verbis:
memento, ut diem sabbati sancti es, sex Hebus operaberis , oe facies
omnia opera tua , septimo autem die , sabbatum Domini Dei tui es : non facies
omne opus in eo . Sex enim diebus fecit. Dominus caelum, S terram ,πι mare.
oe omnia . cluae in eis sunt, oe requievit in die septimo; idvirco benedixit Domi- ου diei sabbati 'sans cavit eum d nobis autem idem aliis est preceptum impositum verbis videlicet diem Domini sanctiseabis, quasve celebrari jubet alias Ee.clesia Santa Mater Catholica prascriptas solemnitates . Ad quorum intelligentiam advertendum eadem ipsa , qua Deum unum confiteri, colereque lege tenemur divina , B: naturali, eadem dc esse cong uum , omninoque oportere sepositis, ablegatisque quibusque negotiorum domesticae rei perturbationibus, atque diversiculis statis horis, aut temporibus uni Deo, divini Lque rebus, oc cultui toti serviamus, de ineumbamus, quo laudis ei concinamus
cantica,& de acceptis ab eo gratias reseramus beneficiis, novaque postulemus, Sc im petremus,ut auxilium ab eo contra ingruentes quotidie tentationum, adversitatum que tempestates, atque medelam imploremus, utque maxime sacrificium illi Iabio. rum nostrorum osteramus Sc incruentum. amvis enim omne, quod excurrit, tem
pus ejus sit, meritoque a nobis in eo cogitando, diligendoque debeat impendi quando singulis horis, atque momentis, uti Bernardus habet, ab eo beneficiis afficimur, nihilominus qui propria vel infirmitate , vel certe desidia . aut occupatione vetam ut id assidue praeliare s in id certe, vel aliquod, statumque tempus deligere lamine naturali tenemur, adeoque vel iure ipso naturae pei spicuum videtur tenerinos statos deligere dies, de horas, quas incolendo , recogitandoque, qui nos condidit , Deo , divinisque illius mysteriis celebrandis, Et offerendis illi certo ritu sacrisciis impendamus. Qui vero, quot, Et quanti .ies illi , naturali lege quidem, haud certi deprehendi potest. Iudaeis quidem in lege Moysi praecipitur a Domino diεs illa sabbati, nimirum ea quod ille requieverit ab opere, quod patrarat in creatione mundi die , non sc tamen ; ut illle prius in eo condendo laborarit, di insudarit, sed nimirum , quia tune creandi in posterum finem fecit, novasque condere ea cessau it die cieaturas, ideoque diem hane sabbati nomine dici voluit, quod idem sonat ac quietis dies. Verum ab illa, qua caelos conscendit Dominus die, Spiritu Sancto desuper inspirante , Christique discipulorum , de Apostolorum ipsa per antiqua traditione, ec lege mutatus ille sabbati dies apud Christianos omnes in Ecclesia Catholica in sequentem Domini diem, se ut ab ejus praerogati vis, dc excellentia per antonomasiam appellatum, quia sei licet dies ille Dominicus, de sacet, uti Leo advertit ille Papa magnus non tantum Domini rutilat sui. gore resurgentis, qua tamen sanctificatus ille maxime extitit eausa , sed innumeris insuper praeceteris eminet adhuc ille privilegiis, quibus anteponi, majorique apparatu celebrari mereatur 3 eo namque die fuit universus a Deo conditus orbis, ipso eodem Apostolos alloquutus dixerat Christus Ioann. 2G. F.22.: acri te Spiritum Sanctum . Muorum remiseritis peccata remittuntur eis . oe quorum retinueritis retenta sunt: plurimaque demum alia mirae excellentiae mIsteria operatus est
240쪽
eo die Dominus. Itaque, charissimi, cum is ille sit dies, Dominus quem sibi delegit Altissimus; hoe quaeso. nos ne fraudemus eum die, nec laremur Domino diem suum , quando & is indictus ille est, quo cum Deo agamus, tractein mus , dc colloquamur, his eum inpendamus, illeque sic a nobis agatur dies: si teliquos hebdomadae dies corpori permittimus , curandisque rebus illius, terrenisque terimus , vel unicus his saltem anime cedat dies fovendaeque illi, de saginandae totus a nobis impendatur; hoc est audiendo Dei verbo, orationi. mysteriorum Christi servatotis nostri meditationi, beneficiorumque Dei recogitationi .
Quomodo vero coli velit a nobis Deus, quove ritu , solemnitateque jubeat Christiano homine celebrari diem hune suum, aliosque festos Ecclesiae dies jam . expono. Quatuor in id exiguntur a nobis, ac primo quidem , quod & caput iblud est, id vel praesertim a nobis vult, ne Dominico hoc , festoque alio die peccemus; quamvis enim nulla peccandi nobis concessa sit temporis pars, nefasquest omnino in Deum quoquo peccare momento . vel tempore, horrendum nihilominus maxime , dc intolerabilius ipso, quem sibi delegerat ille, laudarique a nobis debuerat, &coli; hoc, vel inhonorari, offendique die; ideoque Iudaeis olim apud Isaiam cap i. v. i,ajebat Deus . ne offeratis sacrificium frustra, incensum abominatio es mibi Neomeniam , oe sabbatum, oe festivitates alias non feram : Iniqui sunt coetus Osri ; calendas voras , ω solemnitates vestras odivit anima mea : factae sunt mihi molestae, laboravi sustinens . Quae ideo dicebat eis verba , quod , quos ille jusserat eis celebrari dies . tranquilleque cum eo agere , beneficiorumque memores esse perceptorum, ipsos abominationibus, de scele emulto contaminarent, concesso sibi per legem abutentes otio corporali, atque in spiritus interturbationem , aberrationemque, animaequae perniciem suae commu tantes . Cum vacare eo ideo praeceperat, volueratque Deus a labore corporis, requiescere, sicilius, ut re spirituali tranquillitate potirentur. Ut ergo die sabbathi Deus a visibilium omnium creatione eessavit, se & cor implicitum a corporalium affectu , memenque nostram , terrenorumque cogitatione liberemus, solvamus, de erigamus ad invisbilia , ac caelestia contendamus. Adversus id adeo peccant , dies qui Dominicos, festosque ludis inanibus, choreis, saltationibus, epulis, compotationibus , commessationibus, ingurgitationibusque janeis, hisque sexcentis similibus illieitis, pudendisque dissolutionum excessibus, de aberramentis totos insumunt. Secundum autem de nobis ea die prohibetur, & edicitur, ne rei domesticae curam negotiorumque, vel quotidiani laboris opus manuale, quo vitae nobis subsidia comparare solemus, exerceamus. Tertio jubemur, ut peccato mundi, laborisque corporei onere, vel terrenorum Omnium anxietate, negotiorumque seculi hujus lollieitudine liberi, cor nostrum , dc animam offeramus in holocaustum , Et sanctificemus coram Domino Deo nostro cum amaritudine animi de peccatis, quae per hebdomadam , ac tota ipsa perpetravimus vitam dolentes, supplicemque illorum a Deo veniam cum lacrymis, ac firmissimo emendationis proposito flagitantes. Quod certe opportunius praestaretur, si lactam ad exomolegesim accedetes quibusdam Ialtem Dominicis , festisque diebus aliis. Quod si tibi non vaeat sngulis, vel alterutris Dominicis con steti : coram Domino Deo tuo saltem in corde tuo praeterita plange delicta omnia , errataque tua, seque coram eo mundatus ab illis, eum illo conciliatus sursum cos et ige, vivaque fide, spe , & charitate ad illum tende vetus enim ille est , repraecipuus, quo coli velit Deus a nobis cultus: dicente Ioanne cap. 4. v. 24. Spiritus