장음표시 사용
91쪽
plieando hoc ad Christum , vel significatur vera ipsius mors e Christus fuit iat μmortuos Γber inter peccatbres liber a 'ceato ut Augustinus, vel quia solutinter mortuos non potuit teneri vinculis mortis, imb resurrexit; vel seniseatur desderium Iudaeorum : cupiebant enim , sc mori , ut nulla superesset ejus memo. tia. scut sunt alii mortui. Quamvis Augustinus: illud , de manu tua repulsμους intelligat de reprobatione Iudaeorum .poSUERVNT ME IN LACU INFERIORI &c. Exponendo de David fgnifieatur lumina calamitas, & miseria ; s de Christo: fgnificatur extremitas me. natum illi illatatum ; vel traditio in mortem, & sepulturam. LONGE FECISTI NOTOS MEOS. Significatur suga discipulorum Chri sti in passione, qui abominabantur mortem ejus, quamvis non personam quia timebant, esse socii mortis. TRADITUS SUM. Hebr. conclusus sum, ut egredi non possem , addictus sum in neeessitatem moriendi ex ordinatione tua , o Deus; oculi mei languerunt prae dolore se hebr. juxta literam significatur languor oculorum ex magno dolore , aut inopia, idest fame Augustinus intelligit de tristitia Apostoloruin ob in piam , quia defecerat eis Christus, qui erat unica illorum consolatio. NUMQuID MORTUIS FACIES MIRABILIA &e. Si loquitur David p tit, quod Dominus plangat vitam ejus in hoc mundo ad laudandum eum , quia Dominus non debet suscitare jam mortuos ad hanc temporalem vitam, ut ipsum Iaudent, neque medici possunt suscitare defunctos ad laudandum te. Vatabl. ubi habemus, medici, habet mortui s loquitur Christus petit resurrectionem a modi tuis , ut ipse, dc Ecclesa sua laudet Deum . ET MANE ORATIO MEA PERVENIET TE . Summo diluculb vaco
PAUPER SUM EGO &e. HieronImus vertit: pauper sum ego ,& aerum nosus, ab adolescentia mea portavi surorem tuum , & conturbatus sum . ELONGASTI A ME AMICOS, ET NOTOS MEOS A MISERIA MEA. videnda, dc relevanda. Hieronymus vertit; Notos meos abstulisti, sicut Apollo lus secunda ad Timoth: omnes me dereliquerunt.
MISERICORDIAS DOMINI Alc. Valabi bonitates. Principaliter agitur de promissione facta David de Messa, ac de insigni illo foedere inter Deum et homines inito per Christum , docetque, omnium secutornm homines, ne tria. assictionibus deficiant, sed certa fide foederi inter Deum, dc homines, tanquam sacrae anchorae, haereant.
QUONIAM DIXISTI . Per misericordiam , & veritatem firmatam in caelis intelligit promissionem sbi factam de Christo firmissimam , scut sunt caeli. DISPOSUI FGDUS ELECTO MEO. Pepigi semen tuum , quod est Christus. CONFITEBUNTUR die. Caeli laudant admiranda facinora ; Caeli, idest Angeli admirantes laudant mysterium incarnationis sc Vatabi: .ET VERITATEM TUAM IN ECCLESIA SANCTORUM. Idest in Ecelesa militanti cantabunt homines hoc admirabile mr sterium. Augustinus hie, &in tertio versu per caelos intelligit Apostolos, in quibus Deus implevit promissiones salutis Israelis, & etiam praedicatores, qui annunciant veritatem Dei in Ecclesia Sanctorum. Quo Disiligod by Corale
92쪽
QUONIAM QUIS lN NUBIBUS, seu aethere AEQUABITUR &e. De excellentia Dei super Angelos , ut Vatabl. , vel super Apostolos, & sanctos D,
vERITAS TUA IN CIRCUITU TUO. Totus circumdatus veracitate semper lias promissis. TU HUMILIASTI SUPERBUΜ. Pharaonem in mari Vatabl. Tu tam- Iusti, quasi cadaver Sc. Augustinus de Diabolo, Aquilonem, & meridiem , ut hebraeus babet. THABOR, ET HERMON. Idest, oriens ,& occidens, ut Vatabl. , quia Thabor est ad orientem , & Hernion ad occidentem : aliter totus orbis te laudat, di exaltat brachium , ac potentiam tuam . Augustinus exponit de fidelibus ill minatis, qui Diabolum anathematiraverunt, quia Thabor interpretatur lumen, seu
FIRMETUR MANUS TUA . Augustinus exponit de die Iudicii. Sed dieit, eui timebo diem Iudicii, si s sequitur 9 misericordia , & veritas praecedent faciem Iudicis, condonatio peccatorum, impletio promissorum λBEATUS POPULUS. Qui ex corde tibi jubilat , quia hi in lumine vultus tui ambulabunt ,& quia lubilatio, ut dicit Augustinus, est gaudium inexplicabile , significatur gaudium gratiae Dei. QUIA DOMINI EST ASSUMPTIO NOSTRA . vel susceptio, ut habet Textus Augustini. Ipse est susceptor noster in periculis, quia occurrit , ne cad mus . Hebr. quia Domini est clipeus noster. TUNC LOCUTUS ES IN VISIONE SANCTIS TUIS . Prophetis de veto David Christo stio tuo, de quo dicit sequentia poNAM IN MARI OCEANO, ET IN FLUMINIBUS. In toto orbe
regnabit, etiam per mare. Augustinus intelligit gentilitatem . v ISITABO IN VIRGA &c. MISERICORDIAM AVΤEM meam non .auseram ab eo , idest , Christo in membris suis. Esto castigem Christianos, tamen, ipsi flagellis emendentur, non auseram misericordiam; sic Augustinus.
si DAVID MENTIATl Idest abst, quod Davidi mentiar, vel tale mihi
eveniat, s mentiar, jurat Deus ad modum nostrum .
ET THRONVS EJUS SICvT SOL, ET SICUT LUNA PLENA se
manens perpetub. Regnum Christi erit perpetuum, & semper clarum non patiens diminutiones, ut luna , sed assimilabitur lunae, quae semper perseverat plena. Augustinus per solem intelligit gloriam animarum,& per lunam plenam gloriam corporum : Et hic dicit, quod in nullo magis contradicunt gentiles fidei Christia. nae , qu lim in articulo reser rectionis carnis. TU AUTEM REPULISTI Ece. Clare ostendit, quod ea, quae contigerunt in populo Iudaeorum post David , tam tempore Roboam , qutim tempore captivitatis Babylonicae , quini Antiochi, quam Titi, & Vespasiani usque hodie manis ste pugnant cum dictis promissionibus. Ad quid Dominus voluit, quod haec hie primerentur λ Respondet egregie Augustinus, quod hoc fecit Dominus, ut intelligeret mundus, dictas promissiones non suisse fictas David in persona propria. uel in persona alicujus filii sui regnantis temporaliter in terra s sed dumtaxat in person1 Christi, & fidelium, ut orbis convinceretur hoc argumento; Deus non potest mentiri: Igitur eum non impleverit dictas promissiones in David , neque in Salomone &c. quaerendus est alius filius David extra dictos reges, sicut, quando Dominus dixit de Elati: Major serviet minori; ne intelligeret mundus hoc ca
93쪽
naliter , non implevit in illis, ted in populo gentilico, qui in Christi adventu piae. latus est populo. Iudaeorum . AvERTISTI TESTAMENTUM &c. Canit ergo calamitates Iudaeorum , di Regum suorum ; Aυertisti testamentum . itiit siegilli scedus, non implevisticum regibus filiis David. Doruxisti sepes prophetas posuist firmamentum cs. Nulla in potentia Iudaeorum, a nemine timentur, & ipsi timent omnes, omnes transeuntes viam hujus mundi diripiunt eos, premunt oneribus, & tributis. DESTRUXISTI EUM AB EMUNDATIONE. Idest templum, in quo Idigaliter mundabantur, deliruxisti. Augustiuus exponit de fide, quia permissi sunt manere in sua caecitate, non mundavit fide corda eorum , quae fuit summa poena. rum . Hebr. vertit destruxisti dunitatem ejus. EXPROBAVERuNT COMMUTATION ΕΜ CHRISTI TUI s aseiunt nos opprobriis dicentes, quod Deus jam mutavit, quae promiserat de David. Augustinus glossat de opprobrio , quo infideles assiciunt Christianos, dicen. tes : O vester Chrillus mutatus est, mortuus, crucifixus est lHeb. vertit: Exprobaverunt vestigia Cisi ii tui, sue ealces c ut ritabI.
exprobant nobis moram adventus Messiae.
In principio secundae concionis, quam Augustinus facit in hoe psalmo, habes , quod aliquando praedicabat bis in die .
DOMINE REFUGIUM FACTUS ES &c. Agit de miseria presentis vitae
reparanda per Messiam. NE ΑvERTAS HOMINEΜ IN HUMILITATEM &c. Vatabl. Tu reis. eis hominem. donec conteratur. Campensis tu reducis bominem in puiserem : aetum dieis: REvERTIMINI, O MORTALES, ut ipse exponit , licet reducas hominem in pulverem, tamen tandem resuscitabis omnes; Iuxta nostram literam intendit ut dicit Augustinus ne permittas hominem averti a te, & incidere in humilia , ac infima tetrena desideria . cum jusseris, quod convertamur ad te . QUONIAM MILLE ANNI ANTE TE EST SICUT DIES HESTER. NA . Imb, scut una custodia , seli una vigilia noctis, tales sunt nostri anni: de comparat brevitatem vitae humanae herbae florenti. & mox arefactae . Una vigilia noctis habet tres horas tantum , ut hie dicit Augustinus. Et quia anni nostri non solum sunt pauci, sed etiam mali, quia docimus in ira tua oeci: affligimur enim non solum praesentibus malis, sed etiam timore
POSUISTI INIQUITATES NOSTRAS &e. Ubi nos habemus seculum nostrum , juxta hebr. habetur: Adolescentias nostras, vel negligentias , vel occuIta nostra: Sed, ut hic dicit Augustinus, idem est, quia seculum nostrum nihil aliud est, qu in delicta, vel negligentiae nostrae. ANNI NOSTRI ASSIMILANTUR ANNIS ARANEAE . Consumimus annos nostros in vilibus ,& temporalibus, sicut aranea, quae jugiter pro texenda vili tela se ipsim eviscerat. Hebr. vertit, Anni nostri Helo seu ferinone citius friuntur : ita transeunt, sicut sermo prolatus. QUONIAM SUPERvENIT MANSUETUDO , ET CORRIPIEMUR.Hieronymus clarius vertit s quoniam transibimus citis, S a labimus. Augustinus exponit de utilitate tribulationum, quas Dominus non iratus, sed man
94쪽
luetus immittit in spatio hujus vitae, quibus corripiuntur, sive erudiuntur filii. QUIS NOVIT sortitudinem irae tuae, aut quis dinumeraret ejus excan descentiam , si a nobis exigas timorem reverentiam , & cultum debitum tuae majestati λ Sic Campensis. DEXTERAM TUAM SIC NOTAM FAC &ei De nobis notam potentiam tuam, sic nos corde eruditos in sapientia tui, ut sciamus bene dirigere dies nostros in timore tuo. Hebr. habet: Inserue nos , ut dies nostros dinumeremus, di sapienti corde consideremus. Auguilinus per dexteram intelligit Christum . Sequentia lege imperative: REPLE NOS MANE idest ineunte aetate MISERICORDIA TUΛ exultabimus, & laetabimur: latifica nos pro diebus, quibus nos tamiliast. Λugustinus exponit de diebus aeternis in coelo. DIRIGE OPERA variarum virtutum , dirige opus, scilicet fidei, per dilinctionem operantis, seu ipsum opus charitatis, quae est finis legis.
QUI HABITAT IN ADIUTORIO &e. Deseribit hic, quom tutus agat, Ii. berque a malis universs. qui solida fide se totum Deo commiserit, seu
de essicae it gratiae, ac favoris ad universas tentationes vincendas.
cui babitat, idest simum domicilium sibi constituit in auxilio divinae gratiae , iste protegetur in omnibus malis ab omnipotente creatore quidam habitant in fiducia suarum virium, divitiarum, dignitatum &c.: quidam habitant in sua pusilanimitate quidam vel , in ad utorio altissimi, ut dicit Betnardus Qui talis est, clun gratus si, dicit Domino SUSCEPΤOR MEUS ES TU &e. Non me salvum seci, non evas potentiam hostium meorum mei sortitudine ; sed dumtaxat, quia suscepisti me sub tua protectione, ut in alio psalmo . Exaltabo te Domine, quoniam suscepist me;
Ideb exsulaeptis benefietis absque meis meritis fidentior factus magis, ac magis sperabo in eum , & confidam, me majora recepturum. QuoNAM IPSE LIBERAVIT ME &c. Daemones sunt venatores dilige tissimi, qui in omnibus creaturis laqueos detenderunt ad capiendas animas: ubique nobis se offerunt laquei, & occasiones peceandi; & quia inter maximas tentatio nes, quas patiuntur servi Dei in hoc mundo, est lingua nequam, ae dolosa: idemue David toties conqueritur de ea: ideli addit se : a verbo aspero , gratia Dei tolero linguam maledicentem , detrahentem, contumeliantem , susurrantem, irriden
SCAPULIS SUIS &e. O infirmissimi pulli undique circumdati ab avibus rapacibus, confugite ad alas divinae gratiae , & protectionis, α evadetis tentati nes , de quibus subjungit s o vos, qui aestuatis ardoribus tentationum, confugite ad umbram scapularum Domini, sic enim quasi calibeo scuto undique clicum. dabimini, neque vos laedent ignita jacula , ae sagittae inimici. NON TIMEBIS A TIMORE N TvRNO &e. Primus sensus simplex est , quod protecti sub pennis, idest alis Domini evadent omnes tentationes hostium animae, tam illas, quae die, quam illas, quae nocte accidunt; tentant enim Di
holus ,& caro multipliciter nocturnis horis , & has tentationes vocat timores nocturnos , & negotium tenebrarum. Tentamuε etiam varie lucente die ; & has tentationes vocat sagittas volantes in die, e encontros, e Demonios meridianos.
Alius sensus est, per timorem nocturnum intelligendo tentationes Novitiorum in L 2 viris
95쪽
vi aute, scilicet cmardias prima viver virtuosamente , ad agendam paenitentiam, servandam castitatem &c., quae oriuntur eκ tenebrosis consuetudinibus, di teliquiis vitae praeteritae. Et merith dicuntur timores nocturni, quia in te nihil sunt, sed sunt quaedam phantasmata, e carantbos dos Dcmonios, como binoccos, que se fac
A SAGITTA VOLANTE IN DIE. Per sagittas volantes fgnifieantur sinbitae, ac repentinae tentationes, quas primetro υos ferem, do qs a1 pogaes enraciar, qualis est inanis gloriae N
A NEGOTIO PERAMBULANTE &e. Duplices sunt suggestiones diaboli; suadam sunt occultissimae videlicet quando sub spe boni suadet malum; ut quando
uadet monacho, cui utile eae manere in monillerio, quod vadat ad heremum &c. Et has tentationes dissiciliter cognoscibiles meritb vocat negotium , quod pereambulat in tenebris c quae etiam possunt intelligi per timores nocturnos P quaedam
sunt manifeste malum , ut adulterium , perjurium , haeress &c. . Et has tenta. tiones vocat incursum , en contra dari na metiar dodFa, quae etiam possunt vocari Sagittae volantes in He , quae manifeste apparent. CADENT A LATERE TUO &c. Quia stultorum , ac non habitantium in adjutorio altissimi infinitus est numerus, quia saepissime cadunt in varia peccata: Imb dieitur, quod , dextris, oc sinistris habitantes in adjutorio altissimi eadunt quotidie multi: Et quia longe plures cadunt occasone prosperitatis, quam adversitatis, id eti dicuntur a snistris cadere mille, & 1 dextris decem millia Si diligenter oculis terrenis consderaveris, videbis per vicos, & plateas Cl. Witatis infinitos intersectos a praedictis sagittis, & tentationibus; illi quod si unus evadit sagittas, decem millia pereunt. Circumvolant sagittae tentationum ; Quod remedium λ Consule ad pennas, vel alas Domini, esto ad Dominum, scut pulli ad gallinam , qui etiam ad minimam umbram milui, statim ad matrem cociis
ubi nos habemus , verumtamen oculis tuis ela. hebrae. habet solummodo oculis tuis illa. cadentibus malis in varia mala tam culpae, qu2m poenae, o conde tendo cada dia miI desastres vis peccarires, idest his, qui non habitant in adiutorio altissimi, qui non ponunt suam fiduciam in solo Deo . Tu saras como em alto palanque considerando os males fem te poderem chegar. Et quare tibi mala appropinquare non potuerunt λ Quia altissimum posuisti refugium tuum o trapa.
loque esa no ceo; tua conversatio in coclis est, solo corpore hic constitutus es, cogitatione, & aviditate in aeterna patria conversaris . Imb non accedet ad te malum Sc. . Et quamvis temporalia flagella veniant super te , tibi non sunt stagella, stetit ali , quia tu gloriaris in stagellis , & tribulationibus, & omne gaudiur reputas tribulati hie cum Christo: & ideb certissime dicitur. Non accedet ad te malum: quia quod carnalibus est malum , tibi non est malum. Vere non accedit malum ad virum sanctum . quia altior omni malo est . ANGELIS SUIS DEUS &e. idest ;Nihil mirum, quod mala temporalia
tibi non noceant, & tentationes te non superent, quia ultra dicta etiam Angelos habes in custodes ,& protectores ex divina ordinatione, cum quibus mente jugiter conversaris, quo fit, ut in tam generosum , & sortem Christi militem eva.das , ut pedibus tuis calces leones, dracones, basiliscos, idest omnes hostes animae tuae, omnes Diabolos , omnes homines, qui minis, vel blanditiis te I Deo aver. tere satagunt; denique pedibus ambulabis super omnia pericula , & impedimenta saliatis tuae . Alpidem etiam carnis tuae mortificatam , ac maceratam sub
96쪽
QUONIAM IN ME SPERAVIT &c. In summa ex Pt te ipsus Dei repe- - Α tuntur fructus. quos consequitur habitans in ejus adjutotio, & qui nihil sperat. nisi a Deo : imo qui nullam aliam rem sperat, quam ipsum Deum, qui sibi
Ceti hie ardentissimus psalmus continere videtur scopum, summam, epilogum totius divinae Scipturae, quae ad hoc unum praecipuε nos inducere nititur, ut soli Deo adhaereamus , a solo ipso pendeamus, & suspensi permaneamus, tam quam suspensos ejus bonitas nos trahat, ut reliqua omnia: velut insensibiles pertranseamus , juxta illud , nolite confidere in principibus Sc. . & dictum Abrahaeri Domino ego protector tuus , qui talis est vere dieit: In pace in idipsum se.
BONUM EST CONFITERI DOMINO &c. Iuxti hebr. commodum est m. Tractat, quam jucundum sit vacare divinis laudibus , quarum amplam praebet materiam consderatio divinorum operum circii bonos. &
AD AMNUNCIANDuM MANE &e. Nihil aequius, quam diebus, ac φ.a. noctibus vacare contemplandae tuae veritati, & misericordiae , laudando te non sinium corde, & voce , sed re in omnibus instrumentis musicis, quae in sequenti ve
VIR STULTUS NON INTELLIGIT CONSILIA Dei. Quae λ videli- s. 6.cet: quod iniqui oriuntur, sicut Maum. & florent praesentibus bonis, ut inter ant perpetvb: Hoc arcanum non capiunt stulti, & ideo quiescunt in divitiis, & de- Iieiis suis. DESPEXIT OCULUS MEUS . oeulus meus respiciet, sed despiciet mala, s i I. sed paenas inimicorum meorum , & auris mea audiet mala, quae illis acci
USTUS UT PALMA &e. O felix arbor, quam nulla ventorum furi . l. II. spoliat honore soliorum , neque virore t Tractat praee minentias justorum , scilicet quod crescit illorum spiritualis sortitudo, scut crescit eornu Μonocerotis, &crescunt in virtutibus, scut palmae , & cedri, perveniunt ad felicem senectutem plenam sapientia, & sanctis laboribus, & sunt bene patientes, ut possint an- nunciare , & praedicare, quod rectus est Dominus Deus noster, & non est iniquitas in eo ; Eilo hic justi opprimantur, & inipii exaltentur, tales enim diu exercitati in tollerantia malorum , & consideratione divi notum judiciorum sunt jam inpatienti , & consormitate divinae voluntatis eonfirmati, & ideli valdst idonei. ut possint praedicare in toto orbe, quam rectus est Deus in omnibus operibus suis. ubi nos habemus; Bene patientes erunt, hebr. habet pingues, s virides
97쪽
DOMINUS REGNAVIT DECOREM . Agit de resurrectione Christi , dc ejus
exaltatione ad dexteram Patris. Christus ergb triumphando, & induendo sortitudinem in resurrectione , , tune firmavit Ecelesiam suam misso Spiritu Sancto, quae nunquam cessabit, quia una est cum triumphante . Tune correxit orbem terra, qui erat humanis viribus incorrigibilis.
PARATA SEDES TUA. Loquitur de Sede ab aeterno parata Christo , inquantum homo est ; veI ut Augustinus de Ecclesia , quae est sedes Christi, juxta illud; Anima jusi sedes sapientiae . est: super quem requiestet spiritus meus m. Isaiae 66. ELEvAVERUNT FLUMINA &e. Pugna inter flumina, & mare , inter
aquas dulces, & quietas, & salsas. & stementes: quantb aquae maris magis se mebunt persequendo, tantb aquae fluminum magis elevabuntur constanter praediis cando , & contr1 pugnando; Ideb dicit quod flumina elevaverunt fluctus suos ob voces aquarum multarum scilicet ob fremitus aquarum marinarum . Flumina di euntur Apostoli secundum Augustinum quia emiserunt flumina doctrinarum juxili illud Ioan. 7. flamina aqua viva de ventre ejus staret. Haec sunt flumina, quae laetificaverunt Civitatem Dei, quae dederunt voces in toto orbe. Ex aha ramen parte elevatae sunt aquae maris, hujus sci Iicet seculi: etiam dederunt v es suas contradicentes praedicationi evangelicae , persequentes praedicatores; Tamen, esto, mirabiles elationes superbi maris, tamen mirabilior Dominus confirmans miraculis Evangelieam praedicationem , ae credita reddens se habet Textus Augustini, ubi nos habemus credibilia sua testimonia : quo facto lanctificata est domus Dei, quae est ipsa Ecclesia, quam decet sanctitudo in longitudinem dierum, sed perpetub.
DEUS ULTIONUM &e. Agitur in hoc psalmo de tribulatione reservata impiis , specialiter his, qui negant providentiam . In titulo illius reprehendit Augustinus morem nominandi dies hebdomadae nominibus planetarum, scilicet Lunae, Martis Se. Vatabl. sic vertit: o Deus sedi letum ultor: Deus ultor conspicuus appare omnibus videntibus: sume poenas de seeleratis . At non distat sensus a litera nostra , s legamus imperative: Deus vi. tionum libeth age, scilicet puniendo malos; Vel juxta literam dicit Propheta ἔDeus ultionum saepe sortiter, ae liber E, & potenter egit in punitione impiorum in hac vita, ut patet in diluviis aquae, & ignis, S aliis infinitis manifestis punitioni. bus . Quia ergo, o Domine sali Propheta sc saepe fecisti, fac & nunc , exaItare , sive attolle te, redde talionem superbis; Sic ritabI. EFFARUNTUR, ET L VENTUR die. Vatabl. effutient, & loquentur grandia, lactabunt sese omnes flagitiosi . Hie dicit Augustinus: Noli dicere peccata mea quotidiana minuta sunt: de minutissimis guttulis flumina implentur, quod ponis quotidie per modicum post in massam inventurus es: minutatim pones,
QUI CORRIPIT GENTES . Dicite , o stupidi et ille, qui toties temporibus
98쪽
praeteritis corripuit impios, ut Sodomitas, Zc AEgyptios dcc. nonne vos etiam a
guere , & punire poterit λ Et qui docet bominem scientiam supple non adi
BEAT HOMO QUEM TU ERUDIERIS DOMINE , ae docuerishoe secretum, scilicet quod, esto, nunc aliquibus diebus asiligatur, & impius prosperetur: hoc fit interim seditur peccatori fovea , dc tunc ille sepelietur, & tui ma. li dies mitigabuntur. Tu inquit Augustinus) jam vis sepelire impium, seu peccatorem , adhuc Avea illi seditur , noli festinare sepelire; In hoc, qu bd se quotidihmagis erigit in superbiam , ex hoc ipso profundatur fovea; eXpecta : citb sepelietur, una febricula precipitabit illum in foveam, in voraginem tartaream . QUIA NON REPELLET dic. Quia indubitanter non derelinquet Dominus electos suos quoadusque justitia mandetur executioni contr1 impios; & qui junc illam λ quaerit quis poterit stare Deo judicante orbem in justitia Respondet: OMNES QUI RECTO SUNT CORDE. Valabius vertit: Donec ad justitiae nodimam restituat Iudicium , hanc sectabuntur omnes, qui recto sunt corde. Hi autem dieit Augustinus lunt recti corde , qui voluntatem suam corrigunt ad voluntatem Dei, quae sola est recta ; Illi autem sunt distorti cordis , siti tortuosae vo.
luntatis, qui volunt aliud , quam Deus , qui volunt voluntatem Dei torquere ad suam , habent tortuosam voIuntatem, Ec volunt etiam facere voluntatem Dei toris
QUIS CONSURGET MIHI Ece. Est verbum hominis spiritualis videntisse eitcumdari a multitudine carnalium insultantium ei, ac irridentium ejus viam, ut videmus quotidie; optans enim habere multos socios sui propositi, dicit, hquis ad meas partes convertetur, ut pariter stemus pro Domino contra carnales Augustinus . NISI QUIA DOMINUS ADIUVIΤ ME. Iam nutabat anima mea, Zc pDrum abfuit, quod non caderem in peccatum , ac discederem ab incaepto, id est videns me irrideri, quia vacabam orationi, dc sacramentorum frequentationi dcc. cum essem infirmus incipiebam jam tepere, at Dominus succurrit c haec est expo. sitio Augustini videlicet ponit verba insultationis: O tu es magnus Apostolus, citb volabis in coclum, scut Helias dcc. ut sic erubescat bonus esse bonus inter malos: sed vide inquit quod eum tibi insultatum fuerit, non superbias, non confidas de viribus tuis, quia sic augebis numerum superborum , quos detestaburis; sed dic cum David, nisi quia Dominus adb is me m. Si sentis te tepere in bono, si sentis te fluctuare , si est pra standus consensus in aliquod peccatum, vel non ; dc hoc vocatur motio pedis, comem , raome a tremer as pernas paracair . 2 Si hoc sentis, statim confitere infirmitatem tuam coram LMmino, ecDominus adjuvabit, ne ruas. Hoc est quod dicit, SI DICEBAM Zce. , si humiliter cognoscebam , dc confitebar meam vacillationem dcc. f Augustinus 2 se accidit, quando titubavit Petrus in undis. Vatabl. exponit illud , nisi quia Dominus o c. de periculo mortis corporalis .
NUMQUID ADHAERET Zcc. Nunquid erit possibile, quod aliquis iniqus tibi adhaereat, cum tu nemini parcas etiam justo , u in minimis delinquat, princepisti enim , quod omnis peccans habeat laborem , it dolorem, dc praecipis, quod judicium inchoet , domo Dei i. Petri 4. Et si justus Oix Iamabitur, ubi erit impius λ Proverb: Ii. Sic Augustinus. Aliter potest exponi; Numquid erit possibile, quod aliquis iniqus sit juxta te, placeat tibi, cum tu non praecipias, nisi ea, quae sunt carni laboriosa, quae ipsi
99쪽
Hebr. vertit, numquid aliquid commune tecum habet solium iniquitatis, quod laborem fingit praetextu legis, idest nullo modo placebit tibi tribu al ini. quin, quod fert iniquas sententias contra insontes sub praetextu Iegum asserentes . illas esse secundum leges : nam captabunt concinnant iniquam sententiam in animam justi, S animam innocentem condemnant. Vatabi: concurrunt , idest turmatim conveniunt in animam justi &c- ET FACTUS EST DOMINVS &e. At Dominus pro arce mihi est , re Deus meus petra, in qua confido.
VENITE EXULTEMUS DOMINO &e. Hortatur popuIum Catholicum ad divinas laudes cum obedientia praeceptorum; Et ne hodie , id est tempore revelatae gratiae induremur ad voces Dei, scut Iudaei durati sunt s ob quod j Dravie illis: tale mihi accidat: si introibunt in tetiam promissionis, Eli modus jurandi
CANTATE DOMINO CANTICUM &e. Exhortatio, ut salus. &rόmi Duo peccatorum saeta per Christum annuncietur in omnibus gentibus. CONFESSIO, ET PULCHRITUDO &c. Hebr. gloria, & decor ante vultum ejus, exultatio, & magnificentia in Sanctuario ejus, idest caelo; Habitaculum suum est plenum omni persectione. Si vis fabere pulchritudinem ama consessionem peccatorum; vis habere . magnificentiam λ Ello. Sanctus Augustinus 2 Notat VatabI., quod in hoc pulmo ubi legis verbum Iudeare intelligas regere, quia judices olim regebant, scutinodb Reges: ut dicitur L bro Iudicum: & se nihil hie agitur de adventu ad judicium, sicut nee in psalmo ρ . , sed de gubernatione Christi in primo adventu , quando correxit orbem, qui incorrigibilis erat ab alio . Quamvis Λugu. stinus intelligat de secundo adventu ultimos versus. TOLLITE HOSTIAS &e. Non ingrediamini sine muneribus. Quibus λSpiritu contribulato, & contrito. Augustinus. DICITE IN GENTIBUS, QUIA DIMINUS REGNAVIT. Textus Augustini: Dicite in nationibus, quia Dominus regnaυit is Ligno. Chrillus pugnat Ligno Crucis, & plures subegit provincias, qusm Reges, qui pugnant serro. Augustinus dicit, quod in hoc psalmo per mare intelligitur Seculum: per campos, homines, mites , lenes, aequi: per ligna flvarum , pagani.
DOMINUS REGNAVIT EXULTET Ece. Agitur de Regno Christi , per
quod homines salvati sunt , & superstitiones diabolicae destructae. Dominus regnavit, ille, inquam, qui stetit ante judicem , re qui accepit alaphas. Aingustinus, qui in toto textu hujus psalmi dicit haec verba : quicquid dubitationis habeat homo auditis scripturis, , Christo non recedat, elim ei fuerit in illis verbis Christus revelatus, intelligat, se intellexisse : antequam autem perveniat ad
100쪽
LAETENΤUR INSULAE. Quia Christus non solum in continenti, sed etiam in insulis predicatus est; tum quia, ut dicit Augustinus 2 omnes Eeelesiae partieulares meritb dicuntur insulae, quia circlini latrantur fluctibus omnium tem
BES , ET CALIGO &e. Significatur obscuritas mysteriorum , ae judi. eiorum Christi; sunt enim nobis incomprehensbilia, & sola fide adoranda. Et quia non habitat, nisi in anima contrita, & humili, quae de se ipsi justitiam , &iudieium facit; ideb subjungit, quod sedes ejus corrigitur , seu preparatur per justitiam , di judicium. Chrysostomus per nubem caliginosam intelligit humanitatem Christi, quae nobis divinitatem occultabat. IGNIS ANTE IPSUM . Augustinus intelligit tam de igne charitatis, qui inflammavit eos , qui ante erant inimici, & sacti sunt amici, quIm de igne furoris, & invidiae , quo exarserunt Christi persecutores. ILLUXERUNT FULGURA , idest miracula,seut enim de nubibus ne. bulosis, & obscuris procedunt coruscationes, nescio quid initis habent; ita de iblis nubibus, Apostolicis hominibus infirmis, & obscuris secundiam seculum, pro cedebant splendores miraculorum. MONTES FLUXERUNT. Quia superbia, & omnis altitudo extoIIens se ad versiis scientiam Dei humiliata est ad fidem .
ANNUNCIAvERUNT CaLI. Apostoli IUSTITIAM EIUS. Syon , Eeelesa , & filiae Iudae, animae fideles laetantur ob judicia divinae misericordiae
Lux ORTA EST IUSTO, soli recti eorde habent laetitiam, quia non est gaudium impiis; Isai. 37. . LAETAMINI IUSTI IN DOMINO , ET CONFITEMINI &e. Hebr. oe gratulamini memoriae sanctitatis ejur . In fine hujus psalmi haec verba dieit
Augustinus: si Christiani estis, pressuras in hoc mundo sperate ; tranquilliora, &meliora tempora nolite sperare . Fratres , fallitis vos, nolite vobis promittere, quod Evangelium non promittit vobis. Evangelium non dicit, quod novissimis te poribus crescent mala , & scandala, & abundabunt iniquitates, refiigescet charitas dic.
CANTATE DOMINO CANΤICUM NOVUM r quia facinora fecit adm, randa ; nam dextera ejus, ac brachium ejus Christus, ut patet Isai. 33. , rein cantico Virginis salvavit genus humanum sbi, idest, ad gloriam ipsus Dei Patris sui . sc exponit Augustinus, & etiam Valabius. REvELAVIT JUSTITIU SUAM, idest, Christum , per quem omu justificat. eQUONIAM VENIT IUDICARE. Regere terram , ut dictum est psal. 93. Augustinus quod tubae ductiles sunt probati, & malleati multis tribulationi,hus propter Christum : tubae corneae quia sunt cornua dura, & carnem excedunt sunt transcendentes carnales essectus. Flumina sunt, de quibus Ioan. . scilicet habentes illa flumina. Montes, viri persecti.