A.D. Conr. Theoph. Marquardt a.m. & mathem. prof. publ. extr. in Regia Academ. Regiom. Philosophia rationalis methodo naturali digesta in vsus academicos

101쪽

88 Elementa Philosophiae rationalis Syllogis 86. Vti in ratiociniis tertii po-- qui tissinatim iudicii β. 8 et , ita in Syl- ἡ logismo conclusionis habenda estgativus, ratio, quae, Ut omnis propositio, vel Vniu*rs ratione qualitatis vel quantitatis pot-1, i, est considerari. Qualis iam et quanta conclusio, talis et tantus est Syl. logismus. Conclusio amrmativa, Syllogismum affirmativum, negatim, negativum, Vniuersistis, uniuersam Vein,particulinus particularem gignit.

Quid ergo si Syllogismus assirma-

tuus, quid negativus est ex dictis claret. Exempla amrmalitium, et

uniuersalium adfuere f. 33 830

Negativorum et particularium haec sunt.Νullus homo a morte immunis. Caius ea homo. Ergo Caius non est a morte immunis mullum animal . . est plumbeum. O homo est animal. Ergo nullus homo est plumbeus. Funda 87. Omnium Syllogismorum oriri uri landamentum dictum de omni et Syllops, nulis constituit. Etenim iudicia no- moram stra discursiua exprimunt β. 83), quae rei aliquid sub certis rationibus vel tribuunt vel non tribuunt

102쪽

methodo naturali digesta 890 5o si). Specialius dicto

omni nituntur Syllogismi assirmatuvi, dicto de nullo negativi. Dictum de omni definitionum aut proposititionum generalium in casu praese ii applicationem instituendam docet, at dictum de nullo eandem fie

ri vetat.

p. 88. Fundamenta haec distin Dict doctius vi capias, sequentia sunt tenen ' 'δ' 'da. In Syllogismis initio amrman ulterior.

tibus si 86 ob notas in subiecto

obuias definitionem hanc vel illam huic competere iudicantes statim concludimus eidem etiam definitum, seu nomen cuius definitio apposita, tribuendum esse. Simili ratione praedicatum toti generi vel toti speciei competere cum deprehendimus, ad singulas species, ad in . diuidua singula idem illud applicamus. Hoc vult dictum de omni. Regulae inde tales fluunt, cui Competit definitio ei quoque definitum competit; et quicquid praedicatur

103쪽

so Elementa Philosephiae rationalis praedicatur de specie illud quoque de quouis indiuiduo sub illa specie

contento praedicatur. Res in exem

oesyllea tecto denegamus, quoniam notas tur eandem constituentes in illo obseruare haud licet. Ulterius huic speciei set vel etiam huic indiuiduo f. 34 pradicatum aliquod haud

attribuimus , cum idem illud toti, generi vel integrae speciei non Competat. - Hac ratione dictum de nullo nobis clarius innotescens his i clusum regulis generalibus inue nies, I cui non competit definitio ei neque definitum competit, et

et,quicquid negatur de omni genere vel de omni specie , illud etiam negandum est de omni specie sub genere contenta et de omni indi uiduo sub specie contento I 35. 34 Conser exempli β. 86). De applicatione harum regularum generalium, vel de usu earundem in casibus spei cialibus idem tenendum quod de

104쪽

methodo naturali digesta. ix notionibus generalioribus monitum est 3 36). - f. 9O. Ex allatis, quas sundamen Formae tum omnium Syllogismorum .87- e lita 89 fundit, regulis sermae hae ge genera-nerales fluunt, Icui competit defi las unde nitio, ei etiam definitum competit. '

Atqui ipsi A competit definitio. Ergo ipsi A etiam definitum competit Quicquid continetur sub A, eidem tribuitur C. Atqui continetur sub A Ergo B tribui itur C. Cui non competit demnitio illi nec definitum competit. Atqui ipsi A non competit definitio. Ergo ipsi A nec definitum 'competit Quicquid continetur sub A eidem non tribuitur Atqui B continetur sub A. Ergos non tribuitur C. f. 91. Ultimo vero, quod dicti Principide omni et nullo consideratio accu- 80

rat1or nos docet, Syllogismi Omne nis ulti- in contradictionis, de quo in ela-mum Syl-

physica agitur, principio,fundamen ' Σ'

tum quaerunt. Quamcunque enim

ex allatis s. 9o Psormis assumere

105쪽

9 Elementa Philosophiae rationalis

velis, cognosces certo certior, ideo valere enatas e praemissis conclusiones, quoniam impossibile est ut idem simul sit et non sit , si hoc modo non alio. E. g. in ultima forma impossibile est vim contineatur sub Aet eidem C tribuatur. Impossibile est, ut Caius sit homo, et simul a

morte immunis, cum nullus homo a morte liberi Canones 4. 92. Sequitur non minus ex iis Syll0gii quae de Syllogismis huc usque sunt

genera mox G. 83 seqq.), a quod conclu-Ies si ex praemissis inferatur 3 830, et non es e plures quam ire te minos in omni Syllogismo 9 8 ),3 medium terminum nunquam in gredi conclusionem β. 85), )epuris particularibus et c puris negatiuis nihil sequi uo. 9 I). Ocularis omnium, quotquot enumerare placet, exemplorum inspectio dies is fidem faciet, neque enim tutius in ardua de Syllogismis materia versari poterimus quam consulta experientia. g. 93-

106쪽

methodo naturali digesta 933 93. edii termini peculiaris Figuriet determinata dispositio figura SyL ills logistica salutatur. Iam medius qua Iu .

tuo distinctis modis potest dispo quorum. Vel enim I subiectiim inma. Pὶ tori et praedicatum in minori conastituit propositione, vel et in utraque praemissarum bis praedicatur vel . bis subiicitur , vel vi genique in maiori propositione praedicatur et in minori subiicitur. Hine quatuor dantur figurae Syllogisticae. primam dicimus, in qua medius te minus in propositione maiori subie , csti, in minori praedicati occupat locum secundam, in qua bis praedicatur tertiam, in qua bis subiicitur quartam, quam a Galeno GaD-nicam vocant, in qua medius in maiori praedicatur in minori subiici

turis

f. g. I omnis auarus suum Exempla

defraudat ingenium. Quidam ho

mines sunt avari. Ergo quidam homines suum estaudant ingenium et) Nullum triangulum quatuor habet latera. Omne quadra-

107쪽

s alimenta philos hiae vationalis

tum quatuor habet latera. Ergo nullui quadratum est trianguluna. 4,Omnis vere doctus virtuti est de- ditus. Omnis vere doctus est homo. Ergo quidam homo virtuti est deditus Nullus alium vere amans alteri inuidet fortunam. Omnis uui alteri inuidet fortunam procul abest a verae virtutis studio. Ergo quidam qui procul abest a vorae virtutis studio , non est alium

vere amans.

Figurae rimae figura. I. 93 pos-,bia; sibilitatem non formae solum genetas et curiales f. 9G, sed et quotidiana e de aliis perientia commonstrant. Omnes uentanti enim cogitationes nostrae, omnia nostra ratiocinia, ad nos metipsos

ubi attendimus, in prima figura esse nouimus, de quo in sequentibus plura Reliquas guras ut distinctius exponam superuacaneum duco,qUOniam prima figura, quod paulo post patebit, et omnibus inserendis cor clusionibus sufficit, et maxime naturalis existit, et sua claritate, quod potissimum, e reductione Syllogi

108쪽

methodo naturali digesta sue

morum reliquarum figurarum ad primam concludendum, se omnibus

commendat.

f. 96. odum figurae Syllogi Μoduusticae 3. 93 voco diuersam propo Syllogis sitionum ratione qualitatis et quan et

titatis constitutionem. Iam ad Syl ruplex. logismorum in prima figura occurrentium conclusiones s. 86 respi ciens, eas vel assirmativas vel negatiuas, rursus, vel uniuersales vel particulares esse deprehendimus. Inde quatuor primae figurae modi eo surgunt. Nempe Vtraque praemissarum aliquid affirmat uniuersaliter, hinc conclusio affirmans niuersialiter. a maior est negans, minor assirmans uniuersalis, ergo conclusio uniuersalis negans. 3,Maior uniuersaliter, minor particulariter affirmat, sic conclusio partic laricam ans est. Denique Omaior est negans uniuersaliter, minor particulariter affirmani, ideo conclusio negat particulariter.

4 97. Res exemplis patebit In odo- primo modo argumentor , Omnis empt

et qui im

109쪽

s6 Elementa Philosophiae rationalis

homo diuinae bonitatis testem agit. Omnis princeps est homo. Ergo omnis rinceps diuidae bonitatis. testem agit. In secundo: Nullus homo ante obitum beatus. Omnis rex est homo. Ergo nullus recante obitum beatus. In tertio Omnis pius ut in virtute crescat dat operam. Quidam docti sunt pii. Ergo quidam docti ut in virtute cresiacant dant operam. In quarto tandem infero Nullus alium vere amans , alterius aspernatur famam. Quidam docti alium vere amant. Ergo quidem docti alterius non aspernantur famam. Horum mo-dbrum collatici has cautelas in prima figura ulterius f. 92 obseruandas gignit, ymaior semper sit uni iuersialis, et minor semper assirmans, 3 subiectum conclusionis sit quoque subiectum minoris, neque alia ter in conclusione cum praedicato, quam quidem in minori cum me , dio iuncta erat, iungatur. Quoipso A minor et conclusso eandem ha- quantitatem, et 5 conclusio

110쪽

methodo natura si digesta

negans est , quando maior negat.

. 98. Et nunc denium clarum sic patetes primam figuram omnibus con DV melusionibus inferendis sumcere, tua esse suffaxinie naturalem esse,cesse sua clarita cientem te omnibus commendare s. 930 ' Nam alia non occurrit conclusio,nisi uniuesialis aut particularis,amrmans aut negans, et hae omnes in prima figura locum inueniundi Maxime naturales sunt Syllogismi primae '.

figurae, nam non sunt nis distin-ffa, dicti de omni et nullo, ad quod in ratiocinando attendimus, applicatio si a seqq Reliquas

ulterius figuras tum demum claras esse, si ad primam reducantur,omneSLogici latentur. . .

f. 99. Quo modi recensiti f. 96 Q n e vo- Hariores fiant, et Syllogismus sol tu

mari possit multo facilius, vocabu modost sequentia sine ratione a Nouato e cogis ribus reiecta, excogitata deprehendimus Barbara Celarent Darii, Fe his. rio. In his, quanquam primo in fluit barbara videantur, utilissimae artis