장음표시 사용
121쪽
ic8 Elemen anthsophiae rationalis
Sorites 'positio, quando dies est nox non est. quid Qx IIO. Sorites est Syllogismus, hi. ' in quo ex plurimis propositionibus, quarum sequentis subiectum semper est praedicatust proxime antecedentis, infertur conclusio unica, iungendo cum subiecto primae propositionis , vltimae praedicatum. Quando propositiones sunt categoricae Sorites categoricus, si vero hy
potheticae β. 7 hypotheticus ex
surgit. De Sorite utroque recte statuunt Logici quod sit compendium ratiocinandi. otest enim Categori-Cus in Categoricos, hypotheticus in hypotheticos resolui Syllogismos. Sententiae veritas in nico hoc exemplo potest palam fieri. i. g. Anima est substantia intellerui et voluntate gaudens Substantia intellectu et voluntate gaudens est spiritus. Spiritus non est ens extensum. Quod non est ens extensum illud
non habet partes Xtra partes. Ergo anima non habet partes extra plirieS. Oxi m si 111. Dilemma seu Syllogis- finitio et inti Cornutus est Syllogi linus hypotheticus
122쪽
potheticus cuius consequens, quae quid inpropositio disiunct4ua est, in minoia ς- ri tollitur ut in conclusione antecedens tollatur 9 IOA). E. . si spatium est substantia , vel est spiritus vel corpus Sed nec est spiritus, neque corpus Ergo non est substantia. Consequenter dilemma, pari ratione, si modus concludendi euidens fieri debeat, ac Syllogismus hypotheticus ad primam figuram
potest reduci , obseruata scilicet conclusione et medio termino ob
quod notandum, tanquam opposito ini sti, SVllogismi hactenus explicati Vt nonagi- agamus necesse non iudico. p - positorum enim, quod inter vulgus notum , ratio est oppostes et ex uno lapide Lydio metalla optima et spuria dignoscimus. Quas attuli obseruationes 3 IO,seqq. Sophismati omni tollendo sufficient. Quo vero notata haec clariora fiant, sequentia adhuc notesci nihil sine ratione est assumendum, haec ratio et non
123쪽
Lionementa philosῖphiae Λtional a non mutilata, sed integra debet apponi j vocibus in Syllogismo
occurrentibus variae haud tribuendae sunt significationes identque ne ex veris praemissis illegitima inseratur conclusio cauendum
Vtilli, II 3. Vtilitatem syllogism Syllogi Hrum , quam ultimo apponere locon ς φ placet, quod concernit, certum esti Syllogismum medium esse veritatis inueniendae , quamuis forma Syllogistica non semper distincte appareat, quoniam conclusio infe tur e praemissis. J Demonstra-- tiones accuratae e Syllogismis constant in et extra Mathesin, de quo
paulo infra. yNihil illis est prae
stantius vel in subtilium errorum euitatione g. Oo), vel in eorundem refutatione, quod itidem infra patebit. Tandem quotidiana edocemur experientia 3 93 98 quod omnes nostrae cogitationes Mrdine procedant Syllogistico: hoc
ipsum vero origo Syllogismi si 83. 87 clarius loquitur. CAP. VI
124쪽
methodo naturali digesta. HCAP. VI.
E Veritate et iastate utriusque iteriis. I. II . Veritatem Logica nostra Veritatis prosequitur 3 i veritas ideo quid ςfinino. sit ostendendum breuibus Haec quatenus in Logica consideratur,
est congruentia repraesentationuna nostrarum cum re repraesentata. Dicunt enim omnes se veritatem possidere facta in mente repraesentatione rei repraesentatae conser- mi Simulac etiam nos de hac conformitate nobis sumus conscii, veritatem cognoscere dicimur. 9 III. Deprehendere eandem bita licet tam in notionibus quam in tu pr*hςndiciis, intuitiua illa sint siue discur quae no sua. Vera est notio quae remae xi qUae Praesentat quemadmodum reprae ''0p0s, lentanda. i. g. verae sunt notiones, quando ego mihi hominem ut Creaturiim corpore erecto et anima rationali praeditam, triangulum ut figuram tribus lateribus et totidem itineis constantem, repraesento. Quo ipso, quoniam notio rem repraesentans
125쪽
11 et Elementaphilosophiae rationalistans quemadmodum repraesentanda, possibilis dicenda, nam nulla ii uoluitur contradicti, non errant qui notionem veram illam dicunt
quae possibilis est. Res in exemis piis clara est. Iudiei D6. Verum est iudicium de
phopos re quod tulimus, cum eidem comistioni petentia attribuimus vel incompes tentia abiudicamus. Cons exemis' ' pla f. ueo. 31). Et cum propositiones seu enunciationes nihil aliud sunt, quam iudicia verbis expressa g. 37), veram illam demum dico propositionem, quae iudicium eorum verbis decentibus indicat. Hoeest, quae nexum necessarium subiectum inter et praedicatum in assi mantibus, impossibilem vero in ne- .gantibus ostendit β. 69). Casus iudiciorum varii hi sunt, vera est propositi r si quod uniuersaliter assirmatur , omni indiuiduo sub specie contento vel omni speciei sub genere contentae re vera etiam competit, Lysi modo huic modo illi subiecto attribuendum quod particulariter
126쪽
methodo as Mali digesta. 13 culariter vel in casu singulari stirmatur, 3 si une ulla, vel cum Conditione existit, quod vel sine volcum conditione praessicatur. Et
g. 117 Fastas contraria ratione Falsita, erit disconuenientia repraesenta My Qx
tionis meae Cum re quam mini re tio falsa.
praesento I. ii ) quam iterum in notionibus et in iudiciis obse Damus motio est falsa quae in do longe alio subiectum aliquod, rem quandam, in mente mihi sistis ac sisti deberet. E. g. si mihi ho-niinem ut Bucephalum , ignem, . frigidum, blem ut nubem repraesentarem. Simili ratione insero, ne errare qui notionem impol sibilem falsam dicunt f. ii 30. Sic falsae sunt notiones quas mihi de
Centauro,Biangulo recto etc. rvio, quoniam sunt impossibiles. g. Ii 8. Iudicium item de re qua Iudieiidam formatum falsum voco . duod Di ii d*sire vel non tribuat decentia, ei In quid do competentia adiudicatis 55). Et eo tune
haec mihi pr ositio falsitate labo 'μ
127쪽
H4 Elementa Philosophiae rationali'rat, quae iudicium falsum loquitur. E. g. anima non est spiritus , solia nihil conserunt ad nutritionem a boris, triangulum non habet tria latera nec tres angulos Specialius, falsa est propositio, quae assi mat, quod erat negandum, et contra: quae omni subiecto tribui vel denegat, quod niodo huic modo illi tribuendum erat vel denegandum: quae absolute rei aliquid tribuit vel non tribuit, quod sub certa condi-
tione tribuendum erat, vel non tribuendum, et contra Adeoque falsitas propositionis se prodit, siue in qualitate, siue in quantitate 3 38)eiusdem determinanda aestimandaue aberremus. C iteri f. II9. Criterium veritatis illudum si dicuntis ex quo cognoscimus ali- definit1o, ci, elate quid quid esse verum. Iam fallax veride assen latis criterium assensum dico, nihil se senti enim tam absurdum est, quod suos
non ueniret asseclas ac defensores, et assensu falsitati viam incauti sterneremus. Rectius assensus pro effectu veritatis habetur, quoniam
128쪽
hanc, quod demonstrationes loquntur, indiuulso sequitur pede Ρω- est interim veritas et experientia et demonstratione agnosci. Nam quicquid experimur, quicquid demonstrari potest, illud conuincendi potestate praeditum est, s ensiumque a nobis extorquet, adeoque de illius veritate dubitari plane nequit. Quemadmodum illud quod vel e perientiae contradicit, vel omni licet adhibita ingenii acie haud potest demonstrari, falsitatem apertaim
si 1eto Distinctius haec criteria Quid ericognoscamus est necesse. Exper pom Maamur quicquid ad nostras perceptio hkhllei ne attenti cognoscimus tutirientia hinc est cognitio sensuum ministerio acquisita, et ars hanc cognitionem docens , ars obervandi dicitur. Cum vero omnes nostrae perceptiones rerum singularium sunt f. aQ, cum iudicia nostra in .
tuitiua perceptiones concernunt
f. 33), experientiae ipsae propos
tiones de rebus singularibus o II et malae,
129쪽
1 16 Elementaphilosophiae rationalis
1matae, et ea iudicia quae perceptionibus ortum suum debent, singularia erunt, quae tamen in uniuersalia
dicto modo f. 62 transformantur. Ex quo sequitur, quod is qui expe- rientia cupii suffulciri casum spe
cialem adducere debeat, ut clarum fiat, quasnam praesupponat pereeptiones, et quomodo harum occasione propositionem suam intulerit, nisi sorte experientia nimis sit vulgaris aut saepius habita. . Quis Ia I. Quoniam vero e erieno peH.h tia est cognitio sensuum ministeriotiam pro- acquisita f. iavi, ideo de eo quod uocat, et experiri dicimus notionem claram 1 huth f. 4 habeamus requiritur, et per-dum. peram is ad experientiam in casu dato prDuocat de quo nec ipse nec alius ideam possidet. Exempla praebent vires attractrices Anglorum. Notes ab experientia probe sece nenda inde enata proposito, illa res existentes complectitur,liaece perceptis consequitur, rationis beneficio. Hoc obseruans rationem deteget, cur duo vel plures obseruatores
130쪽
tores ad experientiam unam in terminis contradictoriis prouocare queant. 3. et et ' Experientiae vel cum, vel Expeti
sne labore sumtibusque acquirun-
tur. Ῥriores ob eruationes, poste pii setriores experimenta dicimus Sic quae ve- obseruo solem oriri et occidere; experior contra antliae neumati umeae ope aeris proprietates. Vtraque experientiae species firmum veritatis criterium 3. I9 constituit Veritas enim in profundo latens puteo labore et studio eruenda saepius. Requiruntur trobique oculi lyncei , manus expeditae, a tentio sedula, obseruationum haud vulgarium annotatio fidelis, omnium circumstantiarum confideratio accurata etc. Haec animo praesenti qui considerat requista, rationem cur obseruandi vel etiam eriperimentandi ars Philosophis magni nominis, demonstratione longe difficilior videatur, iam inuenit. I. I 23. Quamuis vero hoc Cri CHte li