A.D. Conr. Theoph. Marquardt a.m. & mathem. prof. publ. extr. in Regia Academ. Regiom. Philosophia rationalis methodo naturali digesta in vsus academicos

141쪽

se continet, eo probabilior sit asser: tio, et contra et quod probatio si 127 non scientiam sed probabilitatem β. 131. 33ygignat, et 3 quod sub probabilitate et veritas latitare possit et falsitas f. II 4 IIT , imo quod improbabilis etiam propositio vera esse possit, semper enim admodum cognoscendi et ad cognoscentem respicimus. iura de probabilitate in Logica probabilium f. Q tandem euoluenda expecta-

Fidei de f. 133. Fidem, quam alii ad proia P. babilitatem historicam reserunt, ius obie- assensum Voco propositioni ob ci ausa. cumstantias in re ipsa obuias , vel etiam ob alterius testimonium, seu dicentis auctoritatem datum. Sic Cornelio Nepoti . . credimus quae de vitis excellentium imperatorum scripta reliquit Iosepho, quae de bello Iudaico retulit etc. Obiectum adeo fidei circa quod versatur, sint resfacti . e. omne

illud quod vel fuit olim , vel est, vel suturum esse dicitur. Hae enim

142쪽

methodo naturali di esta rapres nequeunt demonstrari si 124126), scientiam illudunt 3. 3I. seq.), et, velit probabiles assumendae 9. 33), vel credendae sunt

f. I 36. Circumstantiae, ob quas Pi4:

assensum habemus propositioni, nuc. .ἶ

sibi mutuo , nec aliis veritatibus circum- cognitis debent contradicere. Et stantia ut alterius apud nos testimonium. Cibvuleat a certi simus illum, nosse dicentis. vera esse quae refert, et Vera narrare velles Fides inde orta certa merito dicitur. et Noscit reserens ver a esse quae narrat, si praesens fuit, ad singula facti momenta attendit, singula quae percepit memoria tenet et verbis propriis L ferre potest , aut si eadem a teste, oculato dicto, in quo allata requisita concurrunt, accepit. o. falsa nobis sciens volensque refert, qui bonum vel a nobis vel ab aliis, quorum interest, sibi expectat, vel malum pariter aut a nobis aut ab aliis sibi inserendum metuit. Q. I 7. Cum fide, quod notan- puer

dum quam optime, credulitas non seri

143쪽

13o ElementaPhilosophiae rationalis

est confundenda, quam assensum de properatum dicunt propositionisne praevio rei personaeque dicentis examine datum. Fides bona la ' deque digna est, et multarum rerum. notitia, maxima felicitatis nostrae parte, destituti essemus, nisi assensum aliis praebere vellemus, ut nobis fiat quod aliis facimus credulitas contra superstitionis infinito rumque errorum aliorum fertilissima est. Fugimus vero credulitatem obseruatis fidei requisitis i. f. Ι36.). Opimo . 138. Opiniones oriuntur cum g definitiones, vel etiam praemissae inde in argumento probabiles tantum

qu qno sunt I. III seq.) Quo ipso ne- μ' que per experientiam 3 IaOseqq-), neque per demonstrationem I 24. seqq. fundamentum nanciscuntur sabile, sed probatione sola muni fendae β. 34 ) meque errant

Opinionem tenuem ac infirmam' cognitionem, quae cum sermidino oppositi iuncta est, dicentes Exem-

. l. hypotheses loquntur, quae pro

arbitrio

144쪽

methodo naturali digesta. 13a arbitrio assumuntur et demonstrari nequeuntiis. 6.). Optandum, ut Opiniones infimae tantum in delitiis essent plebi ast proh dolori potissima

eruditorum pars, omnia sensibus ametiens, aut vulgari rerum notitia contenta , Opinionibus inquinata , deprehenditur, inque harum desensione nimis tenacem se gerit.

I I 39. Quum, quod experien maetia testatur, demonstrare valeat unus ἰI 'quod alter non itisi probare potest, cum opinio infirma sit cognitio, cum haec ad probabilia respiciat si ,38 ,

Caucas ne putes acyomnes de voceademque re opinionem OUeant, te opthionem tenente, et Contra. Neque admireris, cur in tot tantaque diuortia eruditorum sententiae, subinde polypo mutabiliores, abe 'ant aut cur in opinione voritas vel falsitas occultetur f. 4O. Haud raro fieri assolet origo ut ad disciplinam , vel ad artem v *ς ' etiam Obseruandi animum applica rumioituri opiniones vula familiares et ni, HV

145쪽

13a Elementanilo sephiae rationaliscipia quaedam niuersalia, quorum applicationem ubique vrgent,nescio quo ausu, secum vehant. Opinio

tamus, quas diIciplinis obtrudunt homines, id unice verum dicentes, id solum percipientes, quod inueteratae conforme est notitiae; Quanto praeconceptae opiniones veritati disciplinisque impedimento sint, quanta de spe, potitumam hontinum partem deiiciant quotidie, sussicienter dici nequit. Ne his ergo animum replea caueas. Erroris g. I I. Errat qui propositionem

' 's' que estror est assensus salsae propositioni datus Clarius nunc g. 19.)capies oriuntur ver errores definitiones cum formamus notas contradictorias continenteS, Cum quae confuse percepta eadem apparent, cum tamen diuersissima sunt, et

principiis in Syllogismorum pra missis cum utimur, quae vel in materia vel in forma peccant f IOO), id est, quae vel contradictionem

146쪽

methodo natorali digesta. 33 inuoluunt vel in Syllogisticas impingunt regulas. Neque minus ori-Untur errores, si memoria nos relinquat, ita ut propositionum eidem mandatarum non, ut decet, recordemur. Exempla haud rara sunt, et ex his apparet, quod errores in singulas mentis operationes se diffundant unde mature detegantur requiritur. Deteguntur autem quando ostenditur falsitas propositionum quae verae esse putabantur. 6.142. Fluit inde opiniones ali- 'ρο ς

quando 3 139.), praeconceptashollaria contra sententias 3 ΙΑΟ.), omnia in gratiam hypotheseos assumenteS, ad errorum classes semper esse reserendas. Nec non, me omnem

euitare posse errorem attendendo ad definitiones obuenientes, ad iudicia intuitiua , factaque Syllogismi propositi ad formam ordinariam resolutione Corollaria haec in disputatoria potissimum arte suam manifestabunt utilitatem. 9 143. Qui in iudicando comaΡraeludiis

mittitur error f. 41. speciali a l

147쪽

1 34 Elementophi inphiae ratio 1

quid te tur Ver', quando mens nostra inendum omissa rei cuiusdam consideratione

accurata, neglectaque in rationem cui superstructa est, inquisitione, secundum principia salsa aut incompetentia iudicium fert j ii 8). Alii 'raeiudicium seu praeiudicatum id dicunt, quod exemplum praebet ad iudicandum in eadem causa Quae significatio, forensis licet, ad primam tamen resertur utiliter. Rurses I44. Allata praeiudicii notio ἡ.hi r nos docet equidem, originem eorundem ex intellectu non e voluntate esse petendam, ita, ut eo ipλ. intellectus humani imbecillitas se prodat apertissime interim negari non potest, quod repraesentationes per sensus factae . quod appetitus inde oriundi sensitivi, quod maginatio, puaeiudicia ab intelle uiae- piissime extorqueant, illaque br-tiora minimum reddant ac peiora. Obseruandum et hoc, ut ex vero verum, ita ex errore error, e

praeiudicio praeiudicium sequitur,

148쪽

methodo naturali digesta. 33

hinc sit ut a veritatis tramite haud aberrent, praeiudicia fontem, scaturiginem malorum plurimorum dicentes, y. 143. Classes praeiudiciorum serum Varias ut apponam necesse non est ' Vix

Per se enim patet es e praeiudiciat. disciplinarum ac obieesti ratione, Theologici Iuridica medica,

Critica, Logica etc. et a. ratione temporis, infantiae, adolescentiae, senilia, inueterata& recentiumnata, quae omnia eleganter Franciscus Bae de Verulamio lib. . de augmentis scientiarum . . ad idola , trisus , necus , fori atque theatri retulit. De quibusdam inter ea, et quidem quoniam communia sunt. agemus breuibus. 3.146. Auctoritatispraeiudicium Austori, oritur in mente nostra, cum aucto-, di ritati humanae sue propriae, siue cium

alienae, iusto liberius confidimus et Et quidem nostra initio abutimur Ita

auctoritate, cum oeco arseetuum plecimpetu ducti, in vana hac fumus persuasione, e nostro ingenio veri i intem

149쪽

i3 6 Elementa Philo sephiae ratisnali

tatem, scientiam, artem omnem dependere: nobis dictatoriam ideo solis competere potestatem , UO-niam noster intellectus humanae conditionis terminos transgreditur;

illud esse impossibile quod mentem nostram fugit, illud malum, quod

vitae nostrae generi repugnat ne- .minem nobis vel in nationis, familiae, corporis, virtutumque gloria. elegantiaque, vel in animi cultura ne ante ponendum etc. Personis porro aliis plus quam par erat tribuimus , cum putamus hominem hunc vel illum plane esse in fallibilem ob ingenii, acuminis, iliditatis, eloquentiae, nobilitatis, famae, gloriam, ob aliorum pia iistis, libro-l Um apparatum, tituloS, praemia etc. Ex hoc sente adulatio, ne non antiquitatisin nouitatis praeiudicia

promanant.

Quando g. 47. Antiquitatis ovemus π praeiudicium quando vera vel falsa,

uitariq' laude, Vel vituperio, fide vel auensu praecipi-naud digna omnia statuimus, quae

nudesu, antiqua sunt Contraria ex parte

150쪽

me, odo naturis digesta. 137

ciam nihil nisi nouum arripimu praeimatat auersamur, cum iudicia vera diςi3,

Propositione veras, vel ex hoc assu- α ζζ

mimus, aut reiicimus capite, quod in recenti aetate originem quaerant, nouitatis pruritu, quem praeiudicium nouitatis dixeris, decipimur Accedit aliud quod praec tantiae vocatur. Oritur hoc quando ni mium in iudicando semnamus, Vbi vel non possumus vel nolumus rem ex aequo aestimare Rivuli ex infelici hac scaturigine profluentes, sunt, temeritatis, incitantiae securitatis, ni patientiae, consuetudinis etc. praeiudicia. Singulorum explicationem discursus dabit. 3 i 8 Vltimo haec tantumPraeiudia moneo , praeiudiciorum alia aliis lδpy ς-

multo esse essiuaciora, atque dissici-qhho E lius extirpari posse. Praeiudiciacaciora. praecipitantiae, Uaeque a matre, nutricibus , ancillis , multitudine, imbuuntur, deponimus sine molesia. At, ubi de auctoritate lis est, errores nostros omni tuemur animicum tenacitate. Affectus itidem

varii