장음표시 사용
161쪽
i 8 Elementantis siphiae rationalis
bus dubitant , Tandem non de omnibus, non de veritatis Criteriis dubitandum, sed de nexu propositionum cum suis principiis Dubitandum, non, ut negemus principia, sed ut assertionum fundamenta clariora firmioraque nobis evadant. serua f. 62. Enumeratas hactenus
nibus β. 49. seqq.)obseruandas qui perpendit, inueniet sine molestia, non adeo facile esse meditationibus indulgere, quam Vulgo putatur Inueniet, quae meditationes bonae quae minus, cur multi infelici cum successu suas sic dictas meditationes instituant, nec non, quam necesse sit,Ρhilosophiae Logicae prae- primis genuinae, ut det operam, qui meditando finem intentum cupit adsequi. Quoniam autem meditatio non ad inueniendas solum, sed ad diiudicandas etiam , communicandam, et vindicandas se extendit veritates β. III), ideo plures sorte, vel clariores minimum , huc spectantes regulas,sequentia dabunt capita. CAP. II.
162쪽
CAP. II. De Veritate inuenienda. s. 163. Tres mentis dari opera De quo
tiones euictum supra sis. 18 1 vi a da
bitror. Iam cum veritates omnes, lieiti ει- prout nempe in Logica consideran st debetur, sunt, vel notiones, vel iudicia, intuitiua ea sint , siue discursua I. 14 seqq y clarum est, nos in veritate inuenienda de dearum iudiciorum, ratiociniorumque inuentione debere esse sollicitos. f. 64. Inuenire vero veritates, Quidum
quod probe tenendum, non est so I
mare, facere veritates sed detege te. re, Ut ex ignotis notae nobis fiant. DEVS enim solus proprie est senset auctor omnis veritatis , docente Metaphysica, hominibus vero tantum permisit diuina bonitas, ut modo hac, modo illas ex obscuritatis tenebris in apricum producere queant veritates.
I. 163. Ideas initio s. 1630 in He euestigamus vel cum vel Me sensuum
ministerio. Prori ratione in re inuenia quacunque, simulac sensibus eam
163쪽
iso Elementa Phihi 3phiae rationalis
obvertimus, omnia sollicite secernimus ab inuicem , quae se nobis tanquam distincta repraesentant, et ad rationes attendimus cur disti,ns est haec ab inuicem statuamus. Et quidem hic sine ullo taedio se mantur notiones, re non admodum multa in se continente, aut, quando omnia , vel rei agnoscendae , vel eiusdem a re quacunque alia separationi inseruientia, sensibus nostris ad rem attentis sunt peruia, circumstantiaeque peregrinae vel plane non adsunt, vel si adsimi, competentibus tamen solito sunt obscuriores. 4. 166. Quodsi contrarium obti-
δεὰh neat locum, non nisi difficulter ad
ter. pee ideas per sensus deducemur. S, sensus quidem aut errorem in eligendo
committere possumus, aut compedo dissi mus incompetentia. Ita de figurisibilanda Geometricis, de Sole, iride, pluuia sine molestia, contra de homicida, perduellione, fideius re, non nisi di ulter notionem sormabis. Tollitur interim haec dis ficultas
164쪽
methodo naturali digesta. 33 et
ficultas varia exempla in quibus vox, de qua sermanda notio, occumrit, inter e conferendo, et attendendo quaenam ubique circumsta tiae speciales omittendae veniant.
tione modo esse sollicitum. Con num diastat enim inter omnes notionem obia i 3-
suram oriri, re haud considerata, matione. et mente aliis occupationibus obruta 3 24 seqq.). Sic quoque ne .minem fugit, quod non nisi indistinae seu confuse rem percipiamus ' 3.a6), ubi res vel complura, quae distingui nequeunt continet, Vel varietatis huius eiusque ordinis ac nexus, omissa fuerit consideratio decens Exempla sunt vulgaria. Regulis adeo si 163 allatis has atadas quae distincta in re sunt figillatim prius, post ea coniunctim mi templare, eorum ordinem ac nexum obseruaturus. Res in exemplis f. 66 fiet clarior. I. i 68. Qui dicta lage omnes no-m lantitas, seu omnia per quae res agnosci ςompi
165쪽
Elementa philosephiae raritona
adaequ et ab aliis rebus omnibus distinguit sex posset, detegit, notionem completam
occurrentibns in notione distineta notis , conceptus ulteriores disti estos sibi formauit notionem adae
quatam 9 29 tenet. Obseruata f. o) huc, si placet, refer. No
tes et hoc, microscopiorum et i lescopiorum in formandis notioni bus adaequatis longe maximus extistitisUS.
Sine sen- . 69. Sine sensuum p. 9 464 , MN. quod a priori dicunt, notionem de modo re quadam distinctam mihi compa-Dxmς ro 3. 67), res varias, indiuidua sic, 2bho, cet Varia, vel etiam species multas, eiusdem conditionis β. 35, 37), inter se conserendo, eaque assumendo quae similia, et smittendo quae dissimilia inueniuntur. Quam notionem , ideo, quoniam plurimis competit uniuersalem 3 33 appellabam. Etenim res varias singulares, indiuidua varia , ubi consero, smilitudinis obseruatio specie adfert notionem , e varia specierum, collatione
166쪽
Collatione genera , e Variis generi ius inserioribus genera enascuntur
superiora 9. 33-37) iam hanc per muctonem circumstantiarum Iin
gularum, denotare soleo. f. I7O. raeter enumeratos hos md --
formandi ideas g. 63 69ymodos, tu i alius datur, qui arbitraria determia a
natio audit, ideo quoniam ab arbi terminatrio nostro pendet. Haec arbitra xi Π ria determinatio duplex est Vel .
enim, quae in notione data, deter- imitatio- minata nondum sunt, determina-nςm mus vlterius, Vel quae determinata inueniuntur certo modo, determinamus aliter Vltima haec ad notiones perueniendi via , per imitationem solet dici. Scilicet, cum experientia docente, ubique fere ad . alienae cognitionis modum attendimus, illud obseruamus per quod res in suo genere , vel in statu suo determinata est, hocque imitamur circumstantias similes excogitantes, resque alias in suo statu deterint . nantes modo simili. Prior vero profunditati conducit quam maxi- Κὰ me,
167쪽
134 ElementaPhilo sephiae rationalis me, quod in Metaphysicis experie
Exempla f. 173. Iuliabit modos indicatos . . ''m exemplis cognoscere. . . Triangulum est figura tribus lineis constans. Quando hic determinas, lineas rectas aut curuas , easque omnes, aut binas, aequales esse debere vel inaequales pariter, quando in determinatione notionis allatae ulteriori respicis ad angulorum varietatem, alias atque alias trianguli species, earumque notiones Cognosces. Ita quoque in virtutis idea, qua dicitur , habitus actiones suas
heras ad legem dirigendi, si dicis
regem naturalem, aut ciuilem, aut diuinam esse deberes, virtutem habebis naturalem, aut ciuilem aut
quod actiones liberae se exerunt, habenda ratio , modestia exsurget, castitas,liberaIlitas, corporis cura eteo Contra per imitationem , ad ideae de triangulo exempla , pentagonum, guram quinque, et polygonum, figuram multis lateribus co stantem salutamus. 3. 72.
168쪽
f. 72. Cautelas in notionibus Cauthraeformandis obseruandas has teneas: in notio-
x dicti modi equidem nos ad ρυμα
riuarum notionum, aeque facile ac obse ad negatiuarum 3 3I inuentio uandae. nem perducunt, priorum tamen potissima cura sit, a caueas ne ideam admittas nisi tibi constet illam esse possibilem seu veram s. III). tebit hoc facta in viam, qua inue ta,inquisitione Etenim per refleXio ... nem sermata notio 3 163. seq.)possibilitate indubia nititur , et ideae per omissionem circumstantiarum
specialium si 169 enatae, possibiles sunt, si a possibilibus abstractae
fuerint notionum contra arbitra 'riarum 9 17M possibilitatem euincendam esse, ipsa earundem significatio postulat. Fit hoc vel ad eriperientiam prouocando , vel demonstrando contradictoria nos nobis non repraesentasse 9 419 . 3 e- flexio 3. 63 seq. singulares, reliquae autem viae β. 69 seqq. vn uersales gignunt notiones vi Notiones ne ingrediatur, nisi quod rei
169쪽
x36 Elemensa Philosophiae raritonalis
semper inest, et 3 res de qua se manda notio, in latitudine sua et tota consideranda nisi eidem incompetentia attribuere, vel contentia ab eadem separare velles. Defini 173. Quaecunque de notioni
αόbus dicta sunt hacamus , iam Io-
gener et quuntur satis clare, qua ratione ipsae nomina definitiones formandae β. 93), G-ti uis' seruatis , quae olim tradita sunt speei f. 41 seqq. , obseruandis. Interim lior ad specialiona descendamus: Quo niana definitiones nominales rerum proprietates adducunt f. 43b, in id est allaborandum, ut quae rei semis per competunt, quaeque in rei es- sentia sundamentum quaerunt L 38 detegantur, obseruatis definitionum
guntur proprietates instituto examine virum ratio cur rei hoc vel illud competat, in re ipsa, an extra illam deprehendatur. Si enim ra- tio latet in re ipsa,prσprietatem, taminus modum seu aceidens Voco
170쪽
methodo naturali digesta. 379. 74 Ratio autem hae curae Ratio
hoc vel illud competat plus simpli mi maci inuenitur via. quando libe tati meae rem , cuius proprietates quia scire cupio, in vicineam rerum alia xuplici rum deserre relictum est, patebit A. facile num idem ubique rei com tuti Petat, adeoque ratio quaesita iam
erit detecta. Quodsi res et pro
lubitu in circumstantias alias deferri nequit, obseruo , num idem alio tempore de eadem re percipia tur nec ne Tandem 3 rationem quaesitam ratiocinando detegori cta inter se conceptuum distinctorum de proprietate quaerenda , de re, circumstantiisque reliquis quiabus res inuoluitur collatione Prima via inuenio, grauitatem esse proprietatem lapidis, secunda docet, bicundum lunae exorientis colorem aduentilium esse,et tertia, quasdam arbores e solio posse educari 9 173. orro cum definitiones Definia
reales ortum rei loquuntur si 43),
has detegens initio sciat requiritur quis de- quaenam ortum alicuius rei pro log x ge