장음표시 사용
141쪽
etem modu pcdere libuerit,q densa sent,
multo gratuora osse coperies. Haec autC sunt,colore et laxis flauiora. Explorare aut horum natura non simpliciter oportet, superficiem externa duntaXat con-t lando,sed diuidendo quoq; , ut diximus,ac frangendo: multa. n. quae CXtrinstcus flava ac densa fuerint visa,rara intus,ac laxa albaq; apparuerunt. H qc ille. E quibus stae verbis illud et sequit,
nepe panem ex denso, graui,ac flavo tritico confectum,otum esse tum pstantiL fim v, tum maximi alimenti adeoq; magis et victus salubris rationi conuen ire,u qui ex quibuslibet alns granis cons cius M. Panem ausiqui ex nigro atque inueterato tritico preparatur, nemo affitim citra finitatis dispendium mandet. Quod si quis ei non assueuerit, etiam si minimu sumpserit,aegrotabit. Est. n.iniucundus,grauis,concoctu dissicilis, & nioli succi. Cotra vcro, qui ex electo tritia eo conficitur,non modo ad concoquendum est iacilis, sed hominum et corporibus est saluberrimus , viqisnguinem medium consistentia generet. Medium
sit Gale. lib. 3.de alimen. acul.c. 27. Viscat,qui neque admodum tenuis est, nem quosius,neq; veli menter erasius. Verum hactenus de tritici secundum substantiam electione haec dixisse huic se movi,in quo praestantiam inquirere ii stituimur,
142쪽
stituimus,satis sit, nuc reliquu cst,ut deprSparatione nonnihil etiam dicitur. SciendumJ igitur , 0 oia, quae ex farina tritici friguntur, crasti sint succi,& ta de transeant,iecorisq; meatus,per quos fertur alimentiinhobstruant, lienis imbecillitatem augeant,calculos denique in renibus gignat. Quod si in cocta bella suerint,atq; in sansuiue mutata, admodum nutrient. Irito vero elixum, graue & concoctu dissicile est edulium,& inflationes creat. Vires in habet ni gnas , si sic suinptum concoquatur, Du-tritq; valide corpus,ac robur insigne iis qui ipsis usi fuerint,conciliat, ut tibia .c. I 4.de Alim. fac.& in lib. de attenuante diaeta. c. s .ie statur Galenus. Concoctu
ut inter panes sunt facillimi,qui plurimum sunt sementati, & pulcherrimo subacti quiq; in clibano igne moderatosuerunt affati. Nam ignis ardentior primo statim occursu supcrficie externam circumurens in teste nondum indurat.
acciditq; duplici nomine prauu panem fieri: priori quidem,s, partem intecnam
habeat crudam atq; illaboratam'. posteriori vero, ψ externam siccam habeat, ac praeassatam ac tostaeca . Porro ignis moderato remissior, panem minus bella elaborat,sed ipsum crudiorem relinquit:& maxime partem oem eius intem
i. Qui mi in igne moderato, largiori
143쪽
spacio per totos scipsos aequabilier astati fuerint, it tu belissime in ventriculo
conloquent,tu ad caeteras actiones,quq coctionem consequuntur', erunt accomodatissimi. Pesiimi aut panes ij senthabendi, qbus nihil memoratorii ante, sadeli. Plura Galen. lib. i .de a Liri tacui. Jcap.9.& infra capit. 1 . huius opusculi. SECvNDvM, lac, quod de eo lactis genere cum primis intelligendum videtur,quod ἰξυγαλα Glaeci, Arabes ado hoc vel ad alio he, Barbari vero balbucam nominant. i. lac acidum ebutyra tum, Germanice Botermelc. Galice Lauaubeurre. Hispanice Leche demantecat.
Hoc enim cum plane calido siue recenti su naptitarum corpora maxime impinguat . Verum cum frigidum sit, ae crassi Lucci,non simpliciter o1bus,sed iis solis, qui id probe concoquant, exhibendum est. A ventriculo. n. qui qua uis de causa rigidior cst, minus belle conficitur: a te perato vero,qui, gre confici 7 in aliquantum. Contra ventriculi iusto calidiores,sive ab initio tales fuerint,sive a quapiam causa postea in ea trita periem sint adducti,praeteril st nihil ab huiuscemodi edulijs ledunt,comodo ct aliquo fruunt.Sed de hoc copiosius Galeat. 3. de alim fac. c. i s Intelligi ct de lacte cacaseu prino pol, de quo c. I. abunde diximus. re m. TERT iv M, Caseus infans siue re-
144쪽
eens:de quo Dioscorides lib. 2.e. 63. ita. scriptum reliquit Cascus recens sine sale sumptus alit,stomacho utilis est,& facile in membra delegaturicorpus auget aluum modice emollit:alius in alio prestantior,pro nutura lactis,a quo confici. tur. Eadesere tradit & Avicen. a. Can. c.I 27. Etsi vero caseus iam dictus abundanter alit & corpus impinguat nihilominus tri & ipsius esum consequunt nocumeta illa,q c. 7. recesiumus. Quare ad scire valetudinis usus inutilis habetur.
-τvM,Iςsticuli qu*d primo rhndetiyr quidem de gallorsi saginatorum testiculis intelligendum est. De illis.n. Galenus lib. a. de aliment.facult. c. s. in Cumscribit modum: Gallorum pallinaceorualtilium testes & suauissimi fiunt, & laudabile corpori pribent alimentum. Et iterum ubi supra cap. 6. Soli gallorugallinaceorum testes undequaq; sunt pr stantissimi, Sc potissimum eorum, qui lagi nati fuerint. Et multo clarius adhuc' ro.eiusde libri. Gallorum, inquit,gallinaceoru testes si ni prestatisiimi, pr eipue altilium,& multo magis, si cib. eorum,quo sent nutriti, scroso lacte su rit imbutus nam & boni sunt succi,& valido nutriunt,& ad coquendum seni s cillimi. Quinetia Avicena testimonio.
Pa praeterea mol eodem Avicen. L.
145쪽
C. I . teite, plurimum nutrivi. Dcinde vero intelligendiim de testib. situm iuuenu mediocriter pinguium,qui nonducoierunt. Na quanto situm caro alijs cst praestantior,tato horu quoq; testes aliora alantium testibus sunt meliores, que admodii diserte admodu Gal. lib. 3.C. 6. de aliment. lam l. demonstrauit. Illud quoq; hoc loco ignorandii non eli,nCPeadulteriorum animalium testiculos, inquib. semen iam fermentatum est, ad coquendum esse dissiciles,ac mali succi: IulnIorum vero,quae nondu coierunt,& in quibus semen nondum fermentatu est,
pret stantiores sunt, & laudabile corpori tribuunt alimentum, si belle conficianealij magis,alii minus, pro ea proportione, quam in earne inesse diximus. IN T V M, porcina caro:de cv ius
praeliantia & effectu satis superq; dixi
mus capite septimo. SEx TvM, Cerebrii de quo copiose admodum Galenus lib. 3. de a liment. facult.c. 7. in cum scripit modum : Ccr hrum omne, cibus cis pituitosor cra L. siq; succi, & tarde permeans: ac ad C quendu difficilis.. Non minimu et cere brum omne stomacho nocet. Quida aut ipsuis mollicie decepti, ipsum egrotis exhibent, cum priter alia nauseam etiaconcitet. Quinimo,cum cuipiam a cibo vomitum moucre vis, huius partem pinSuitur
146쪽
itur coditam, postremis epulis cde dana exhibe. Illis vero caue exhibeas, qui cibum non appetunt, quos vetereου- Οἱμοσιτους appellabat. Merito igitur ne imo cerebrii ab aliis epulis mandit, cum4
s ipsa experientia docti, sciant ipsum nauseam excitare. Iuro et pleriq; cui origano mandunt , uti nonulli cum sale variis modis apparato:quippe cum crassi sit succi, & excrcmetitium omost accomodatiuis,qn cum incidetibus, & cal facientibus fuerit paratu. Si in recte conficiatui alimentu corpori praestabit non contenendum. Haec ille. Sunt et qui cerebrum,prius si mandatur,mper craticulani probe inastandum esse moneant qascilicet eius immoderatio per ignis caliditatem magna ex parte corrigatur ac teperaretur. Rhazes lib. 3. ad Almans.
e. I I .hoc et adiungit,nepe,cerebrum calidae quidem teperaturae hoibus in cibo esse utile, frigidioribus vero, quique Vita trigidis passionibus obnoxiam degunt, aduersissimum. Neq; id quidem tem re, Quippe Gallibus, ut testis est Galenus cum alibi septus,tum precipue libri
I de sanitate tuen. c. io. quilibet LX ceckuS aligescit,contrarijs emedatur ac minuit. Vt aut summatim de cerebro per stringam,ad victus salubris ratione paruMcommodum est: quare ex interuallol P tius ac parce, dassidue atque assueter
147쪽
eo vescentur, qui sanitatis tuendet cura susceperint. Quorunda in animaliu c rebru ceu medicamentum valet. Sic cerebrum capreoli aduersus venena, & viarulentarum bestiarum morsus remedio est. Terrestris leporis inassatum cerebria manditur iuuadis tremoribus, qui valetudine cotracti sunt: a Nictu aut cibo facilem infantib. detitionem p rq stet. Quia da et aduersus metu utiliter edi prodiderunt.Cerebrum pulli & caponis in vino bibendum datur contra serpentium morsius, sanguinem a cerebri mebrana profluetem sistit, & in cibo cerebri substantiam auget unde & his qui tardiori lenioriq; ingenio ac me te sunt, prodes.se dicitur. Quod ad clectionem attinet, Animalia volucria exiguum quidem habent cerebrum,sed ipsum in tanto pedestrium cerebro est praestantius, quato &siccius: volucrium aut ipsorum , montana cerebru habent quam palustri a praestantius,pro aliarum olum partium pr portione . Porro ex pedestribus animalibus Avicena agnium pr fert, post hoc verb vitulinum p rqcipue commendat
S E P TI M v Μ, medulla: de ea Galenus lib. . de alimen. ac.cap. 8. h c pr didit: Medulla,ingi, quae in ossi bus i n-ti enitur cerebro est dulcior, incundior, ac pinguior:adebot si ea inter se comparando
148쪽
rando gustes,putaturus sis cerebrum austerti et aliquid in se habere. Porro medulla nauseam prouocat, si liberalius sit matur,quemadmodum &cerebrum: nutrit in & ipsa , si probe conficiatur Auia cenna cum semini b.& pipere condit. 2.cano. c. 96. Quod delicati quidam lurcones, S artis obsonatricis periti faciut
cydoni js & passulis,Laudatissima est ceruina, mota vitulina post, hanc taurina, dein caprina,& ouilla Diosco. li. a. c. 68. OCTA v v Μ, Dulcia vina, de quibus infra cap.a I. NONVM, cibus gestu iucunator,ta lis. n.non exiguum corpori tribuit alimentum, queadnaodum Hippocrates et lib. 2.apho. 38. monet, ubi sic scriptum reliquit, Paulo deterior & potus & ciabus,verum iucundior , meliora bu, quibdem , sed iniucundioribus praeferendus est. Q nam fmam ipse exponens Galenus Quecumq;, inquit, cum voluptate assumuntur ista ventriculus arctius amplexatur , & facilius concoquit. Refugere aut consueuit ea, quae iucunda & insua- .uia sunt, Vtpote quae vcl. nauseas vel ii sationes, vel nuctationes pariant: quod
quidem in plurimis etiam ijs qui boni
sunt succi cibis, accidit. Quando vero Paulo fuerit deterior, tunc in iis qui libenter hunc assumunt, non modo non
etia deterior, sed qnq; melior redditur. G Decimum,
149쪽
onasον- DE ci Muti, Oua sorbilia, quae sabilia. ne praecedenti capite parua mole plurimum alere ostendimus.
VNDECIMum, Maturet fistus: De Ficuri quibus Simeon Sethi h sc tradit. Ficus
admodum nutriunt,carne in non com
pactam,nco firma generant, ceu panis S suilla,sed sublaxam ac subinanem, ut fabar. Ventro flatibus implet, nisi probe
concoquantur, Minus vero caeteris oporis sunt mali siicci, & ventre proritant, di facile cxeunt.Et flatu dignam abste senili facul ate obtinent,quo fit,ut post ipsarum esum neptiretici multas arenas Excernand. Maturae ficus nihil propemodum omo laedunt,prodiimeq; ad caricas accedunn, multaq; cum illis utilia habent. Si quis in largius esitauerit, in una re ab cis o stendetur, quadoquidem sanguinem non admodum probum gignimi quo fit ut ex ipsarii usu pedi eulorum multitudo proueniat. Oportet aut post usum ficuum alimen tu quod incidat & extenuet , ingerere . Ad haec fici pulmonem & thorace iuuat. Aiunt in si per contra venena facultatem haberes quis singuli, dichu, ieiunii, ijs utatur. Caricae pectus iuuat, & ad tus es factur, urinam cient,satisque nutriunt, corporis ti bona habitudincm cssiciunt. Ante cibum sumptae ventrem irritant,sed nNfi culcriu xentrem pertranseant, no num.
150쪽
num sanguinem gignunt. Quapropter
si ad satietatem usq; crebro edantur,scabiem &putritum excitat.Cibus aut bonus est,& aduersus venena remedium,sicu nucibus aut amygdalis comedantur. Renes expurgant,& iecoris lienisque obstructiones auferunt,ucrum calfaciunt, ct sitim inferunt,& flauum in calidioribus temperamentis bilem procreant.
Addit Galenus: Iecori liciatq; inflammatione obsessis esse noxias quemadmodum & fiscire,non peculiari quada & eximia facultate,sed communi ratione dulcium cium ciboru ac potitu: obstructis aut illis, aut σκέμω adsectis,ipsas ex se se nil comodare,nec officere: scd medi-
eamentis incidentibus ac cxtenuantita
S abstergetibus niistas,no mediocriter iuuare. Proinde nonnulli mediocru indictis lienis,ac hepatis arctib. exhib et fas loge ante cibu cu thymo, aut pipem, aut Tingibere,aut pulegio ,aut satureia, aut calamintha, aut origano, authissopo. Ad eundem aut modum,si caricae cum alio quopiam eorum, que faculta em habent acrem, et ut oino incidedi de extenua ndi ,asiti m alti r, iuuabu n t non solum sic astectos,sed etia sanos. Siquiuiecoris meatus, per quos fertur ali 2ς itum apertos esse no Sgrotis modo, satis et est tutissimum. Ad eu ig itur RQ uni vula' scubus cum attenuanta