De conseruanda bona valetudine, opusculum Scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicomensis, ... enarrationibus vtilissimis, nouissime recognitis & auctis per Ioannem Curionem. ..

발행: 1573년

분량: 628페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

DE CONSERVANDA

minorem laesionem sentiat.Nam a eo sueto, ut est apud Hippocratem libr. 2.aphor. s o. minor fit let si O,Si vero nocturnam vini potationem , manc sitis excia - piat, ea mendosa est,& curatur quidem sumptione vini sed magis in aquar. Caeterum minime ignorandum hoe loco, ab assidua & quotid lana ebrietare summopere Oibus tam firmum,4 imbecille

cerubrum habentibus, eX aequo caue dum esse . Frequens siquidem ebrietas, quemadmodum. 3. Id c,2.c. 8. Aulcet na testatur, sex morboru genera in humanis corporibus excitat. Primo naq;

' iecoris λεξιαι hoc est, bonu habitum

Ebrieta- dissoluit. Vinii n. immoderatius sumia tisine Om pium calorem eius naturale vel obtu visia. die, vel resoluit atq; debilitat, adeo ut facultatem amittat sanguista, & aquosas humiditates υδρωπα essicientes pro sanguine generet. Vel hepatapsum una . tum humoribus eius adurit: e sane rem magna ex parte sequi solet, vel - , quo est Arabu lepra,vel mania. Deinde assi)ua fumorum e vino sublatione bonam et cerebri constitutionem

4estruiti Calidum quidem phrenitidi, aut maniae, frigidum vero epilepse, isthargo apoplexiae, aut caro Arabibus Subeth appellato, obnoxium, reddens. Tertio loco neruoru imbecillitas continuatam vini perpotationem sequitur, atque

202쪽

VALETUDINE. er

atquc inde Lanc aceidit ut bibacibus &frequenter inebriari solitis, caput, ni ianus, ac reliqua membra prope ola tr mula essiciamur, idq; non im in senio, cuius maxime propriti hoc vitium est,

sed in cruda quoq; viridiq; senecta, &qnque et in iuuentute. Quarto, frigida

neruis vitia,nepe conuulsionem, ac pa- .ralysin adducit . Vbi .n .immoderatius sumitur vinum, ut quod calida habeat temperaturam, factume eos replerem let. Talis si quidem natura prompte Oia subintrat, praesertina quum non adna O dum crassam stubstantia habuerit. Substantiae igitur copia vinum neruis haec adfert mala, Galeno comment s. lib. svapholisinor teste Vinum et frequenter in ventriculo accessit, unde non mini mu Igduntur nerui. Ex defcctu pr terea concoctionis vinum sepe conuertit vel in crudas atque aquosas humiditate,

quibue laxati nerui resoluuntur, vel ii frigidos, crassos, & glutinosos succo quibus iide obstructi aut distenduntur, t cotrahuntur. Quinto, Amplexia stiprocreat: pituitoso. n.hoc est, frigido , crast O,lentoq; humore, quem ipis tr ctatu generat, adeo principalissimoς cerebri ventriculos una vice& cumulatim replet, ut subito oes corporis particulae motu simul ac sensu destituantur,Sext yero repentina saepe mortem adfert d cis

203쪽

i DE CONSERVANDA

eis. n. sipirationis vini,vel inde generat sum humiditatu multitudine vehemenaer coarctatis atq; impeditis,ebrius steriendo & dormiendo suffocatur. Hic oia Galenus et libr. 3. de temperamentis, in eum seribens modum confirmat: Uinum,inquit, no semper animal calfacit, aeque ut nec oleum flamam acendit, tametsi aptissimum est ignis nutrimetum. Imo si imbecillae & exigus flamme confertim iiiii lium oleum infundas,isto cabis cam,prorsusq; extingues potis,il a sebis, Sic igitur & vinum, ubi plus bibitur, si ut vinci possit, ima best ut an malcalfaciat, ut et Digidiora vitia gignat, quippe apoplexia, ae paraplegia, & quae

Gretri Caros,& eomata vocamus,& neruorum resolutio,& comitiales morbi,& conuulsiones,& tetani immodicum vini potu comitatur quom unumquodq;

fiigidum est vitiu.Hqc ille. Quanil vero

a nobis hactenus dicta mala vino immoderatius sumpto accepta serenda sun non parum in conserre existimandu est, fi modice bibatur.Avicenna loco supricitato quinq; ci direcenset comoda. Primo namque calore & subtilitate substanatiῖ, tum conuenienti quoq;& occulta proprietate facile efficit ciborii, quibus permiscetur, in ola mebra distributione: Unde elegantissime ab Hippocrateia libro de alimento ατης τροφili, hoc

204쪽

' VALETUDIN p. 8s

hoe est , alimenti vehi tu nuncupatur, Idq; merito sane: neq;. n. ex ventriculo in venas,quq sunt in hepate multae & angustae,ssiccus facile transmitti posset,nin alius ei tenuis Sc aquosus humor tant quam vehiculum,permisteretur. Deinde eade et ratione phlegma incidit atq; resoluit meatuu obstructiones aperit, adeoq; .atura ipsam ad excretione in eitat. Tertio flava bile per urina, sudo- Te,excrementa,& transpiratione inseri-sbile, λον διαπνοην GH-ci vocant, expellit idq; intelligendum maxime de vino tenui,subrubeo, siue albo, per natura debili, vel abunde diluisto. Potentia. n flaua bile augent potius,

2 expellunt,q, insita quada vi in ea faciale comutentur,& hepar,Vltra e satis est, calfaciant. Quarto atra b ile,quae crata & tardi motus est, per proprios meatus

ab hepate ad splenem, & a splene ad os

ventriculi nullo negocio deducit , ea dem'; e corpore tande una cum 'cibus exigit. Quinetiam melancholi e noxas iubstantia,temperamento, & effectibu suis contrariis reprimit attollit.Melancholia siquidem tristitia,timore, pusillanimitate, α uaritiam vinum vero laetitia,audacia magnanimitate,& liberalitate parit. Quinto medetur Oibus ni

dis seu specicb. lassitudinis, nisi multa extranea caliditas ipfis Giuncta fuerit

spiritus

205쪽

DE CONSERVANDA

Spiritus. n.languidos,lanitimque no CX tutos,abunde reficit & recreat, faculi tes corroborat,& humiditates musculis,neria is,chordis & iuncturis infideles aut eximit,aut certe iniunit. Adhqc,in arefactiva lassitudine, re ita postulante,Velociter humectat,praesertim si dilutum fuerit. Praestat preterea & alia ' plurima commoda.Galeno. n. testo lis 3. det emperaemn. cap. 3.omnium celerrime nutriti. nam ut adsimiletur,mutationcni

desiderat minimam, Calorem & spiri

tum naturalem corroborat,totu corpus

calfacit, cerebrum purgat, intellectuna excitat,cor exhilarat, iram mitigat,tristitiam remouet, libidine incitat,preq; omnibus ali js potibus cococtionem se crudorum humorum in quavis cor .pori, parte adiuuat , & , ut unico verborem totam perstringam, homine & anima I corpore reddit viliore: unde abilem ij,si caetera aequabiliter se lubeant, reliquis sunt citaminatiores. ς Demιliore , . cap. XVI.

Ignit & humores melius vinum meliores, Si fuerit nigrum, corpus reddet tu

bi pignum.

Vinum sit clarum ;, vetus, subtile, maturum,

206쪽

Ac bene dilutum, saliens, mod ramine sumptum . Hi, --i 'ςς idy imprimis, ira meliore

vino meliorci, humores procreari, neqr

or humoru materia fuerit, tanto ex eah muli re humores gigni, rationi conflatanerim est. Subiungitur deinde, comvani potu torpidum ac pigrum

Nam cum re liquis sit crasius ac terrenae D particeps , spiritus et craiahoro inde produci neceslὸ est. Similem esse oportet defluxum subiecte substantas,Vt locis supra aliquoties citatis Galenus autor cst. Iam vero spiritus crassiores corpus grauant, & ad volontarios motus persciendos pigrii reddunt. Te

y Clariim:lὶOc. n. v 0 te lubtile, spiritus etiam claros ac sub tu aes generat. 5 EC V N M, ut sit vetus: Nouum Vinuerim siue mustum si caetera consentiat) γο- facilius inebriat, aluum subducit, colicos cruciatus generat, S alia queda adfert ancomoda, de quibus infra cap. 26. Neq; ita in hoc intelligendum venit, ut nobis ad modum vetus eligedum videatur. Tale.n.Iuxta Avicenistiam. a.

207쪽

DE CONSERVANDA

doct.2.e. 8.inter medieamenta Potiu , grotus reponcndu est. Maior si quidem ei corporis ad caliditatem & sicci atem alterandi, aledi facultas inest. Alimentum .n. quod ex ipso corpori hominum accedit,exiguum est. eo et a foecibus de viriditate, & quibus permistum & confusium suit,iam xcpurgatum, seque ipso calidius quodamodo enectum sit. Uinum namque , sicuti lib. 8. cap. I . de simp. in dic.facult. a Galeno scribitur, ex cicu do est ordine exealfacienthim: sed quod

admodum vetus est,ex tertio: sicut mu- sum, quod vocant ex primo. Calidit ii eius portione respondet siccitas. ΤΕR TIvM, visit subtile talori.'ixitus procreat multos atq; subtiles:cu ediuerso crassumcrassos generat. A R T v M, ut sit maturii, no at

serum, siue stypticu. Austerum nam D

inuni queadmodum comenadab. 3. devicti rat. in morb. aeu. Galenus attesta CX cretiones oes cohibet. Quare laedit ea corpora, qu ibus per Urinas expurgari est opus, laedit quom superiora oia. Sed in ipsa astrictionis ratione olao i Damentum praestat aegritudinibus intestinorum. Uerum limoi astrictione labefactat. exoluitque si aqua teperatii fuerit.

enim clim diluitur hoc est, aqua teperaturiremi in sumositatem sua ait ob ea

208쪽

briat. Sed hoc ipsum de vinosiubtili potissimum intelligedum uti Nempe craiasium d Uuendo subtilius ac magis fumo tum encitur, atq; ob id citius inebriat.

De eo igitur Aurce. intellexide cense diina est oc.a. p. 8 du inquit: Misellum velocius Inebriat.

dς boni vim condition, bus,de quibus cap. I o.dictum est.b Ε Ρ Τ I M v M, ut modice sumat. VLI 0 di seniptuni acuit intentum. cItat. n. Una calor inveniendi vim, o torpet nonunquam in acturis. Exint hee sententia libro de disciplitia scholariv. qui Seuerano Boethio adscibitur, c. 2. Vinum, inquit,modico sumptum intellectui ur conserre acumen, non aut modi

et iumptum rationem perturbat, intellectu habetat,memoriam enerva obliuionem Immittit, errorem infundit, ad Ignoranti/m perducit. Ex oibus iam diis colligitur,pro conseruanda bona valetudine eligendu esse vinum etate medium, claria, rubedine nonulla 'partic pans,od Oratum,sapore squale ta ut noa relit,nec acutum, neq; dulice,nec sumosum 'e' crassunt neq; ibtile nimis, id ad subtilitatem inclinans,neq; excellanter potens, neq; plus aequo imbecinruauicd medium , natum in colle aper

209쪽

DE CONSERVANDA

to meridiem spectante, regione interca. Vergi. 1 liditatem ac frigiditate teperata. Haec Ge.C. fure Avicena loco citato. Porro circa vita pertos ni usum pro qtatis ratione tres notandae Iacchus sunt regulae. Prima, ne pueris detur vi- amat eoi num in potvi nam perinde hoc esset, acui, Od. si ignem igni addas. Quippe θ liaustum

Schumectat nimiu, &calfacit corpus, tum caput halitu replet ijs,qui humido calidoq; temperamento sint, quale.est eiusmodi puerorum. Atqui nec repleri his caput est utile,nec supra si par est humidos calidosque fieri: qm eo iam cal ris humorisq; peruenerunt, ut si paululum utramuis qualitatem anxeris,lamodum excesserint. Cum aut sit ois excelsus fugiendus,maxime hunc sugere CX pedit,e X quo non corpori modo, verum etiam animo danum accidit. I Gal. lib. I c.I s . de sanita. tuenda. Secunda, ut senidetur, quantu citra dupedium valetudinis ferre queat,hoc est, quantum appetit genuina ac regulari appetolia. Qu

admodum.n. ocrea' veteres,aride,& corrugatS Oleo,ita corpora senum vino electo, quale est Bellovacense, reficiuntur

ac reuocatur. Senibus.n. cum eX angues&frigidi sint, unum illud maximum co- modum ex vino accidit, st aetatis frigiditatem ad symmeteriam & mediocritatem caloris reducat,tristitiam & melan

210쪽

mporem, quo sere destituutur, reuocet: obstructiones item, quibus iidem obnoxij sunt,tollat. Sane vinum sicuti pueris alienissimum, ita senib. aptissimum est.

Galenus lib. s . de Canita.tuenda.c. 7.Τcrtia, ut iuuenib. non exhibeatur nisi te, peratc. Nam, ut Galenus, inquit, iiD.I.

de sanitate tuenda c. I s . Neq; iam adultis vinum,nisi modice sumptum, exillimandum est utile estu: quod videlicet Scad iram es ad libidine praecipites facit,& partem animi rationalem habete turbidamq; reddit Carterum his ipsis ad bilis excrementa vel mitiganda,vel expellenda est sane non inutile. Corpus co roborat,& ingenium ob subtilium & tenuium spirituunt copiam eracuit. Plura Plato. lib. a.de legibus, Seneca lib. a. cap. 2 o. de Ira,& Galenus in libro,quod animi mores corporis temperatura s quantur, cap. I CL De Cerusia. caput. XVII.

N On acidum sapiat ceruisia, sit

bene clara,

Et granis sit cocta bonis, satis ac

veterata, Hic quinq; traduntur notae eligendae cerussiae. P R I M A, ut non sit acida:haec.n. ventriculo inimica est. Acetu nanq;,quem-I admodum

SEARCH

MENU NAVIGATION