장음표시 사용
61쪽
morum metu sustinetur. Et profecto intuenti mihi, quae in aula geruntur, & Principum sortem, quib. pr cipua rerum ad famam dirigenda,& denil totum a rati liminis genium; videtur illud simile tabernae, in qua fuci venduntur; ubi nihil cst syncerum; onania personata, & ad fallendum facta. Pervicacissima ars aularum est, amorem fingere. Omitto dicere infida; spes,dc trepidos metus, & nunquam quieta aulicorum vota, Ipserum Principum inter se gesta vide t facis scatent & dolis, quos necessitas & impe ij salus & pene
honestum iubent. Rara est inter illos vera,nec utilitatis spe rumpenda amicitia;& quar,ut inter priuatos, ta Virtutis pulchritudine placeat. Et quamquam alio mercimonu genere dehonestari creditur familiae clari ludo; tamen amicitus tanquam negociatione, au Sererem, regium habetur : ut nec foedera, nec sanetissimas dei pis bra,suo vinculo,nisi utilitas subsit, ligento Et non minus vere quis salse & argute Boccalinus di xit,nmumvendere priuatis interdictum, solorum Regum mercaturam esse: Bocra cent. II. cap. lxvo & ali bi,omnes lineas actionum rUiam concurrere in unucentrum,quod est; euacuare socij loculos, & inde implere suos.. cim. I cap. a M. in Inde lemne est Principibus, qui occultas simultates inter se gerunt, donec in aperta bella istae erumpent,interim donis, & muneribus,& legationibus noua regna, coniugia, Victorias, natum regni heredem gratulari, & omnia benevoli animi signa utilissima simulationepraeferre. Pocta totum Tamstino aerunc Aram sed eo In se derum conuentione mutua quidem defensio, aut pu
62쪽
blicum bonum praeteiaditur4 sed qui suum. qui uocommodum spectet , minime in Gietatem venturus periculorum alienorum,nisi magnum inde ad se emolumentum peruenturtim speraret,dubitari non debet. diuersi enim sociorum fines sunt, qui animos Q vires plerunt in diuersa trahunt.ex communi aqua in sium D q. fundum ducit. Q dum quisq. siis rebus consulit,commune bonum negligitur. Subsidia neq. paria,
neq. eo tempore, quo constitutum eli, submittuntur .
Hinc siispiciones, querelae, animorum alienatio; hinc disiidia, & foederis distractio ac desertio. Inde Guic clardinus sit. Nare. inquit, foedera inter multos ictaea firmitate non esse, ut sperari non possit,unum foederatorum aut remissiorem fore, aut ab alijs disiunctum iri: cum cito primi impetus deseruescere , cito variet te sententiarum inter eos exorta fides debilitari soleati .
Plus dicit alius quidam, sicuti Romanis olim salutar remedium contra Tribunitiam ambitionem filii ipse multitudo Tribunorum; ob quam semper illorum v nas in partes senatus pertrahi potuit, qui deinde collegis intercederet; ita semeer Principi auxilio etiam esse posse ipsam hostium in suam perniciem faederatorum
multitudinem; quorum unus, indulgendo ei, quae priuatim sibi quirit, facile a foedere abduci possit. Quo intuitu Franciscus S rza Ludovico XI. Franciae Regi Procerum suorum rebellione agitato suasit, ut in dissi- mili cuiusq. causa singulis eorum sitam spem obhc
ret; nihil denegaret. Ira res illorum retro ituras; ac amite disiecto praesenti belli conatu c tera procliuia fore reb.ex sententia componendis. cinem abb. x. de reb.
63쪽
rest. F-M Et eodem respeetia apud Guicciardinum dicitur,poenitentia dui hos Venetos,quod Fauentiς rostitutione Pontificem a sidere cum Maximiliano Cassare, leta Ludovico Galliarum Rege inito, non alienas sent. Deni, pro generali regula quidam v. Du. in viata Vortis tradit, cum uno ex tribus hostibus pacem cum altero inducias, cum tertio bellum faciendum. Plera* igitur foedera, vel quod uni partium satissa chim est, vel quod non ea quae sperabatur inde redundet utilitas, va quod turpilucricupiditas ista denique detegatur, dissoluuntur. Exempla sunt,de Atheniensibus Q secijs apud Thucydide m; lib.vi.9 de foed re inter Macedones, Achceos, &Epirotas icto, apud Polybium; lib. iv. 3 item inter Anglos 5 Hispanos contra Galliς Regem apud Guicciardinum ι lib. xi. Ja quo post acquisitum Nauarrae Regnum res iij t Fe
dinandus Hispanus; nec adigi potuit ullo modo,ut a ma sita Anglis ultra iungeret . quo factum est, ut ipsis etiam re infecta domum redire necesse fiterit. Nec felicius successit foedus inter Alexandrum VI. Pontificem, Reges Galli , Hispaniς, Lusitaniae,WRempub. Venetam contra Turcas magna hominum expectatione conclusem a Venetis quidem cum Gallis in Mari X-ggo quςdam prospere celserunt; sed primo anno reliquorum foederatorum vires frustra expectatς, s queiui totum foedus spongia confossum est; propter dissidia ob Regni Neapolitani diuisioncm inter Gallum &Hisbanum exorta. Ludovicus XII. Galliae Rex, posthabita, quam cum Uenctis sanxerat, amicitia, in eorum exitium pene omnes Europae Principes excivit;
64쪽
rranciscus I. Rex, cum illi pacificationis cum C sareipes affulsisset, neglectis Veneris selus cum Carolo co- uenit, amica Rep. exposita grauissimis periculis: Est Coniacensi foedere, quo Franciscus Gallic Rex, emes Pontifex Maximus ac Resp. Veneta sociatis armis libertatem lucri, ac nimiae Caesaris potentis obsiste dccreu crant, nullus initio erat, qui tot copiarum terra
mariq. paratu breui Italiam in pristinum statum restituendam non arbitraretur e re tamen atq; experientia , Ut s*pe aliti,ita tunc quoq; compertu est ; foedera plus auctoritate & fama, quam viribus posse . Nam praeter Laudem Pompeiam occupatam,& Cremonam deditione receptam nihil memoratu dignum gestum est ; dum auxiliorum dilatione nihil fatis tuto tentari poterat. A foedere illo, quod inter Pontificem Max. Hispaniarum Regem, & Rempub. Venetam aduersus Turcas initum est,primi omnium Veneti,quὁd Hispanum suas tantum utilitates consectari suspicarentur, recedere coacti sunt quo secto ingens illa ad Naupactum victoria nihil omnino rei Christianae profuit: &nostri acquisitis nauibus regna amiserunt. Et sane sanctissima naec Respub. quς etiam Infidelibus fidem se
uat,s pius iniuria temporum, amicitias mutare, &se uandet publicae rei causa, ne frangeretur in scopulis obliquare cussum coacta est . Quod nos docet Paulus Paruta Eques & Procurator S. Marci, historiae scriptori
Prudentissimus, quoq. nullus Guicciardini profundam sapientiam ciuilem felicius expressit. Is fv. bictoriae Insenuαὶ Dominicum Triuisanum, primum illius Reip. Senatorem, es S. Marci Procuratorem his verbis in F Scin
65쪽
Senatu perorantem inducit: cogimur parere necessi tali temporum saepe mutare voluntatem, propositum,amicos,& inimicos,suspeetam habere omnem externam potentiam timere multa, fidere paucis, & perpetua vigilantia aliorum actiones obseruare , Ut adiissas instituamus nostras habentes in ista incostantia unum constantissimum S: firmissimum propositum sconseruationem status nostri, & magnitudinem Rei publicae. Haec Triuisanus et cui adstipullatur Leonardus Hena . homo grauis,consilis,ut vocan Sapiens,domi foris l. Varijs pro patria negociis exercitus. Eius harC sunt apud eundem dirutam cui ix. histor. verba: Non dubitavimux accedere modo huic,modd alij quomodo nobis suadebat temporum ratio utilitas nostra . Tertius decimus nunc annus est, cum Regi Francic foedere iuncti essemus Verum adolescenti bus Cciarianarum partium viribus in Italia, nec comparentibus Francicis auxilijs, ut impossibile videretu cim' tu hostis sustinere, saris fortunae cessimus et cuti consilium,quod nobis suggerebat securitas rerum nostrarum. Caesaris desideriis morem gerentes residuum Gallicorum exercituum Italia eiecimus Verum
paulld post resitrgente Gallica factione, cum ipse Fraciscus Rex expeditionem suo ductu adornaret, relicto, quod cum 'sare nobis intercedebat, sedere, veterem cum Gallo amicitiam confirmauimus : cui cum aduer-
se omnia & contra opinionem successissent; dissipato exercitu, & ipso lRege capto, ut victoris impotentis tempore obuiam iremus, denub cum Ccsare pacti si mus et cuius magnitudo atq. potentia cum inciperet es
66쪽
se suspecta, ut primum in Franciae Rege iam tunc liberato ex peruiuorum aranorum cupidinen aduertimus. socios nos illi praebuimus exigendis ex Italia Caesarianis. Haec non omnino duorum annorum spacio gesta sunt. Et certe sapiens fuit consilium seruire temporiabus : hoc enim Remp. seruauimus ciq. cum dignitate pacem restituimus. Haec Hemus.
Nuptiis seraris tinctum in quod de foederibus dictum est,etiam in assinitatibus Principum fieri a solet. Spartaguntur a Regibus filiς, aut sero res, in eos, quos faller amicitis specie volunt, Vel ad tempus placare: nihilq. deinde siti sanguinis pignoribus, nihil nominum, quae
mutuo inierunt,rcuerentia moti, pacem & bella ex teporum fortunς aestimant ingenio. Ita Arrubas, Rex
Molotarum, dum sperat assinitate Philippi Maced nu in Regis incrementa Regni , proprio regno ab eodem priuatus in exilio conseruiit. Iu r. v III. )Hac arte ab Augusto Antonius Triumuir nuptis roris illictus doti affinitatispanas morteexsoluit . Tacitus bieδ & Saules Hebretorum Rex Michael a filiam Dauidis bi inuruso in matrimonium tradidit, quo promptius ipsum
subuerteret. Privatoriim est, eligere matrimonia ex amicitis affectu, vel morum concordia; Regibus ista suauitas exuenda. Horum enim ea fortuna cst, ut nunc indignos & exosos per sinctissima sederas bi coniungant, nunc omnium nexuum iura omni'. sanguinis necessitudinem inhumana crudelitas negligat. Cha
rissimus est, qui praecipua viditate potentiam alit ;assinitates pulcherrim censentur, quaecunq. Regnum stabiliunt. Carolo VIII. Galliae Regi Margarita Ma-F α Xj-
67쪽
ximiliani Imperatoris filia desponsa erat: quam ilita, cum iam aliquot annorum moram in Gallia fecisset, non aliam ab causam repudiauit, quam ut Annam cum amplissima dote Britanniae Armoricς, quae morte patris sine mascula p role defuncti ad eam deuolucbatur , uxorem ducere posset Guicciard. I. hictor. quam dein de viduam Distam Ludovicus XII. repudiata priore v-xore,ctuae Caroli VIII. soror fuerat, candem ob causam sibi coniugem fecit; qu fito colore, quasi prior illa ingratijs sibi a fratre collocata fuisset. III. . histor. vide Σοκω .sent. I i. cap. 87 o Lollianas, nuriana .ciades: P mos est vulgo , sortuita ad culpam trahere. de quo commodior uicendi locu erit infra libro q uarto. confisis r Iudibrium Pontifices. 9 ita Principes religio ne ludunt i omnium actionum suarum auctorem Deufaciunt; Rcligionis & iustitiae titulo ambitionem iliana velantes e Suum quis'. bellum sacrum praedicat, hostes quisq. suos impios dictitat, suam quisq. causam
sanctam nominat. In ore omnium sanctum piumq. versatur: consilio,conatu, animo secus agitur.Theologi, consilium confitentiae iocant in Iurisconsulti venalem stylum propensioni Principum suorum accom- 'modant. Plura dicam inferius hoc ipso libro. comparatione deterrima sibi glariam quaesiuisι Augustus Tiberio,luto sanguine macerato imperium tradiadit, quo ipse desiderabilior fieret: i Suetonius in Tiberio cap. xxi. & ut hic loquitur Tacitus, quoniam adrogam tiam,siuitiamq. eius introspexerat,comparatione deterrimam
Maloriam quaesiuit. Et ipse Tiberius gauisus dicitur,suc
68쪽
M II 6 ORNA L. TACIT. Ascedere sibi Caligulam ; quem deleturum flagitiorum
suorum memoriam, scelerum magnitudine sperabato Dis cassimi lib. lv ii id Improbum consilium t Non alio magis approbatur animi magnitudo,quam quὁdoptiamus Princeps non timeat eligere meliorem. Plinius in Sang. a Traian. Ita Principe, qui electo successer Vita concessit, una,eademq. certisinna diuinitatis fide
esti bonus silcce r. ci. Virtutes silcces soris gloriosissimum sunt defuncti Principis epitaphium . cranoratia i . Natricem se biectis , dc Phacethontem regno suo educar, qui impium filium successorem habet. v. Sueton. in casig. cap. II. Reges, qui prolis suae educationem negligunt, Remp. negligunt , cuius salus a bona Principis institutione pendet . Minora sent belli mala quam prauae institutionis: quippe illa non nisi ad tempus durant; hςc, quoad viuit Princeps. F. in mira Philippa catanensi mam arduum , qudm subiectum fortunae , rigendicuncta onus.9 Vera quidem res est, sed si modὁ vera fatemur, omnibus istis dissicultatibus ardentior est dominan
inibus rimus metus,si,uggere miderentur , non e- uulgasse modo Principum arcana,sed in ea invitis illis penetrasse, saepe capitale fuit tam infeliciter sagaci . Nemo sine certo exitio Tiberij sensuum abdita explorare poterat. Tacitus bis. Dis fassus ib. LV1 1. P. Ouidius , cum nescio quid, quod Oetauius Augustus nollet, in Senatu vidisset,selum vertere iussus est. Hinc
69쪽
cur aliquid ita P cur noxia lumina feci λLiuia Augusta interrogata quibus artibus Augustiim sibi concinasset; duabus,reu ondit; quod nec curiose inq uisivi in illius facta, et quamuis nota eius adulteria dissimulaui. Dis LV iii. adde quae dixi ad lib. ri. haut cunmtus ea iura Germ. dic. 9 cum proferri lisellum recitariq. Suetonius in Au gusto capite ultimo libruinistum, de quo hic Cornelius noster, Breuiarium Imperij appellat. Opes publicae, inquit Tacitus, continebatur. quantum ciuium, sociorumq. in armis:quotclastes regna, prouinciae, tributa, aut vectigalia,S necessitates ac largitiones. Qui
bus verbis gemina sunt illa apud Ciceronem ; iii. de legib. Est Senatori necessarium, iaosse Rempublicam ;idq. late patet, quid habeat militum, quid valeat aera rio, quos socios Re*.habea quos amicos,quos stipendiarios,qua qui'. conditione sit,lege,'dere &c. Apud Thebas bEgyptias structis mulibus legebantur indicta
gentibus tributa, pondus argenti & auri, numerus armorum equorum'; & dona templis, ebur at 4. odores, quas . copias frumenti & omnium utensilium quae q. natio penderet. Tacito I. Annal. Ast uerus Perinruin Rex negociorum regni diaria legisse scribitur. Hesservi. 9 Anaurathes Turcarum Imperator Omnium impcrij negociorum memorias scriptas habebat; tributorum, Vectigalium, Onerum, regnorum, Virium I quas
mensit ad id destinatae in arcano cubiculo impolitas perpetuo volutabat. Ladarus Superantius in intomano Has regni vires, hos neruos ita descriptos, soli Regi,&qui ei arcanis consilijs sunt, notos esse conuenit. Vul-
70쪽
ίQRNA L. TAcIT. 47 Vulgus Scholasticorum tripertito illo Thesauri politici opere,& alijs quibusdam schedis hinc inde a falsarijs quibusdam aluenditis, omnem. politicam sapientiam contineri putat Plura quidem ibi tradita Reip.gerendae praecepta contemnenda non sunt: sed opes publicas, tributa, vectigalia, arma, Vires, onera, aut, ut ipsi vocant expenias,certo pondere, numero, mensura,cle
finire ineptae praesumptionis est . Ut enim taceam, quod,ut dixi,1olis Principibus nota stannetiam mutantur perpetuo,augentur, minuuntur, ista, de quibus loquimur, regnorum munimenta. Pace, bellis, pestilentia modo omnium bonorum affluentia odo vastitas inducitur. Vt stultissimi homnis sit, ex praeteritorum temporum obseruatione de hodierna rcgnorum conditione iudicare. Impius ille Hetruscus de Germanica de Gallica Rep. singulares libellas scripsit, mendatissimos falsissimo R. si ad haec tempora exigas . Sed credo non abhorrentia a sei cui conditione scripsis Ad sideratφ. consilium, coercend intraterminor imperitis certum metu,anper inuidiam. crediderim ego an eru potius secisse .. Acceperat in Germaniae cladem Variana: belli ambigua expertus erata, longa pace Urbs, Italia , Prouinci ς respirabant: exteri Reges amici secijq. Populi Romani appellabantu n. Quo rerum statu firmando nouo Principatui pax opus cran, non noua bella. tera, quς de coercenda intra terminos imperioru magnitudine dici possunt libidisseruimus.. Pridem in mises,tanquam ducta immatrimonitin Vipsania M. ingrippa fili quae quendum Tiberii Vmmuer rei quam