장음표시 사용
381쪽
anno regni ejus vigesimo, revertendi Hierosolymam , de aedificandi eam. Liber ille secundus continet historiam 1 vigesi mo anno Longimani, usque ad Darium Nothum ejus filium , qui anno mundi 3 18 I. regnare coepit. Etenim ille Darius Per
sa , cujus mentionem facit Nehemas cap. Ιχ. v. 21. non pintest esse Darius Codomanus, ab Alexandro magno devictus, anno mundi 367 . ad quod tempus Nehemias aetatem non produxit. Occurrunt in libro primo Esdrae quaedam dissicultates in Genealogiis, quas forsan Librarii inducere potuerunt sed in capite duodecimo secundi ΕΩra: sive Nehem v. Q. mentio fit Jeddoa, qui si tunc Pontifex fuisset, merith non haberetur pro magno illo Pontifice . . , pro Jaddo, qui ob vius factus est Alexandro magno, Ciun venit Jeroislymam rquippe quem Nehemias videre non potuisset ι ab anno enim vigesimo Longimini usque ad Alexandrum magnum elapsi sunt plusquam centum anni. Verum non ibi dicitur de Ieddi, sive Jaddo, quod tunc fuerit Pontifex : potuit nasci tib fine regni Darii Nothis ita attingere regnum Alexandri magni. Sed verisimiliter quae in hoc capite XII. usque ad versum 1 . dicuntur , inserta videntur , quia historia interpolatur serie Sacerdotum dc Levitarum, qui venerunt Dro lymam cum Zorobabel. A vigesimo autem & septimo versu pergit Nehemias
loqui de muris Urbis restauratis: sed addit in fine libri, de filiis
autem Ioiada filii Eliasib sacerdotis magni. gener erat Sanaballat Horonites , quem fugavi a me. Sannaballat ille, qui non semel nominatur, alius censendus quam qui centum circiter post annis, tempore Alexandri magni, in odium Judaeorum & Templi Jero limitani, aliud huic aemi ilum in regione Samariae, in monte Garisim, Templum exstruxit. Tobiae librum , a.quocumque seriptus sit, veram continere historiam consentiunt Judaei, licet pro Canonico non habeant. Hujus autem auctor ignotus est,sicut librorumJudith de Emaer, pariter ic libri Job ; cujus etiam aetas ignota est. Non omneSPsalmos David cecinit, ut diximus; nec etiam Proverbiorum omnium de Ecclesiastis censetur solus auctor Salomon 3 a quo Canticum Canticorum seriptum satis convenit inter peritos.
382쪽
Virdoetiis viginti quatuor prima capita Proverbiorum ex xxxi. ex quibus constat Liber ille, tribuit Salomoni ι quinque capita quae sequuntur, censet collecta ex ejus scriptis, penviros EZechiae, ut indicant prima verba capitis XXV. quae videntur instar prooemii pra posita. his quinque capitibus I. Hae
quoque par lolae Salomonis, q astransulerunt viri Ezechia. Nonasia Ezechiae hocice XXV. capite liquido enuntiatur, aenigmatice vero in capite XXX. quod vir dochus eidem Regi vindicat. . i. Verba cingregantis, filii Vomentis: visio quam locutus es vir , .cum quo es Deus, o qui Deo secum morante confortatus . ait sec. .
fons sic redditur a Latino interprete; ab aliis sic : verba Agur, filii Iane e prophetiam dixit vir ad Ithiel ct inhal. Aut juxta Valabium a verba Agur , sit Iage r prophetiam dixit vir ad Bhiel: ad Phiel, inquam , o inhal. Sic duas voces sontis Agur dc I Re Valabius ec alii accepere pro appellativis nominibus:. Vulgatus interpres pro propriis,verba congregantis filii Homeruis; quasi . hoc-co caput indicarctum hujus esse, qui CongreganSHebraice Agur dici posset.Ezechias multas collegerat divitiaS.
II. Paralip. XXVIII. 17. fuit autem Ezechias divos se laesitus valde, σ thesauros Ai plurimos congregavit argenti.. Contra Achas pater Eucliue merito dicitur Vomens.; ita Ezechias filius Vcmeniis. Achas, ut dicitur iv. Reg. Xur. 8. cimi collegiiset argentum se aurum, quod inveniri potuit D. domo Domini, o in ιhesauris Regis, mist Ag Aram regi munera. Quasi vomitu effudit divitias suas. dc ri. Paralip. XX utar. ar. Achas, stoliat domo Domini o domo Regum ac principum , dedit Regi Assiri rum
. Ezechias noluit nomen suum adscribere Libro sacro , quia 3pse peccaverat contra Deum a I. Paralipom. XXXII. 2I. Sed postea Deum sibi conciliavit, S: Deus fuit cum eo : ita se appellare potuit Ithiel ἡκ 'NA , id est, cum quo es Deus ti simul Uchal ,a η , quod nomen derivatur a Iachol a' potens fuit C. scd satis agnoscit Ezechias hanc habere potentiam a Deo II. P ralipom. XXXII. 23. Uevatum es ror ejus , se facZa es comm eum ira, Cr contra Iudam sesse salem. Humilia lusique es poste eo quod exaltarum fuisset cor ejus , tam ipse , quam habisatorra Jujtiroc by
383쪽
Jerusalem ue se idcirco non venit seper eos Da DomAt iis Hebas
Ultimum caput, nempe XXXI. sic Incipit: Herba Lamae si regis : visio. qua erudivit eum mater se . vir doctus, cujus sententiam profero, putat esse regem Manaissem, qui successit Ezechiae, & ductus est captivus Babylonem. Nomen suum reticuit , quod odiosum erat propter peccata, quorum postea poenitentiam egit. muel nomen est Chaldaicum ignotae significationis. EZecnias doctus fuerat Deo, vir eum quo est Deus. Manasses vero peccator de se dicit Ui a erudivit eum mater se , nempe synagogae Iudaica. Auctores librorum Sapientiae & Ecclesiastsci non certo cognoscuntur, ficuti librorum Macchabaeorum. D. Hieronymum credidit a Philone Judaeo compositam esse Sapientiam , quae, inquit, redolet elegantiam Graecam. Prophetiae praeferunt suos auctores, sicut & Iibri qui in Evangelio continentur. Actuum Apostolorum Lucas se prudit auctorem in ipso exordio. Diaest quod disputatur, utrum ipse Paulus scripserit Epistolam ad Hebraeos. Alii eam adscribunt rimabar, ut Tertullianus, alii Lucae, alii Clementi. Sunt qui sentiandidi Ipositionem ejus esse Pauli, sed elocutioncm Lucae lc ideo nomen veri auctoris nota praeferre, quia plerisque Judaeis erat ingratum. Cum doealicujus libri vero scriptore Constat, notum qua aetate liber scriptus sit, videlicet eo tempore quo ille scriptor vixit. Itaque: quoad tempus quo singuli libri Bibliorum scripti sunt, notum ex aetate qua vixem striptores, quorum nomina praeserunt rexempli causa, quo tempore M les, Josuc, David, Salomon, Baias, Eseras & alii extiterint. De tempore quo scriptoreς novi Testamentῖ libros exaraverint, qui nominibus eorum insigniuntur, nihil compertum est nisi ex traditione , quam in primis Eusebius & B. Hieronymus referunt ν & ex antiquis manu scriptis, in quibus notatur aetas Critisque Scriptoris sacri. . Decet autem animadvertere, non ratione temporiis, sed dignia rate urbium , ad quas missae sunt, dispositaς suisse B. Pauli
Apostoli Epistolas ι sed in primis, nullo jusse Domini, quod
tot in sacro Codice , Apostolos ad scribendum mentem
384쪽
appulisse. Scilicet dixerat Deus ore Jeremiae cap. 3. Dabo log m meam in visceribus eorum , ct in corde eorum scribam eam. Sancti Patres Observant Ecclesiam potuisse carere omni scripto, si omnes Christiani in charitate dc veritate persererassent;quod eleganter dicit B. Chrysostomus prima homilia in Matthaeum. Oportuerat quidem nihil uos indigere auxilio literarum, sed tam
nudam in omnibus exhibere vitam, ut librorum vice gratia Spiritus Saneii uteremur , o sicut atramento illi , ita corda inscriberentur a Spiritu. tauia vero hanc a nobis excussimusgratiam, age mel ad secundam navigationem animum ad)iciamus. Equidem quod
primum EDd fuerit profecto sublimius . Cr ex verbis suis Deus, σex operibus ostendit. Nam ct Me cdi Abrahae, ejusique posteris, ct Job cr Mosi non per litteras, sed per semet sum locutus es, qui
filicet munda eorum eorda repererat. Postquam vero omnis populus Iudaeorum in visiorum ima delusus es, necessario inia litera dantur ac tabula, ct ea quae per has administratur admonitio. Et hoc non tantum veteris Testamenti Sanctis, sed etiam novi accidisse
persticimus. Si quidem nee Apsolis scriptum aliquid iradidit Christus, sed pro literis Sancti Spiritus se illis daturum gratiam repromisit. Sanctus Irenaeus adstruit, cum scriberet, florere Ecclesiam apud barbaras gentes, quae nondum literas peres
Quidquid sit, subjecimus chronologiam scriptorum Evan
geliconim, quae firmatur vetusta traditione , sine cujus authinritate nec probari posset eos habere auctores, cujuS nomen Praeferunt. Esto non omnino consentiant antiqua monumenta
de ista chronologia ; sed indubitatum cst ; verbi causa, Joan nem non scripsisse Evangeli im suum multo tempore ante finem seculi primi. Usque autem ad aetatem illam caruit Ecclesia Evangelio ejus. In quo crso scripto exaratum erat: In principis erat Verbum, alibi quam in cordibus Christianorum; qui idcoassensere Joanni haec scribenti, quia ipse consentiret doctri Dae, quam illi vel patres eorum a Christo acceperant λ Unde lique interpretationem, sicut veritalcm Scripturarum, accipiendam ex antiqua dc certa traditione; quae etiam sola sussicere posset Nonnulli libri petierunt, qui citantur in libris Sacris, & no Diqitiroo by Coo
385쪽
amplias extant. Sicut illis, ira& cineris Ecclesia carere Etuisset , sed id non sivit Deus, ob emolumentum quod ex sectas Scriptis In eam redundat. Subjiciam dictam chrono iam qualem plerique sequuntur, & reperitur in antiquis mantis criptis. la hac chronologia videre est, quod diximus Beati Pauli Apostoli epistolas non ratIone temporis disinositas fuisse 'sed dignitatis urbium ad quas scribuntur. iMatthams se ipsit Evangelium.
Petrus primam sitam epistolam, quo tempore Paulus primami seripsit ad Thessalonicenses. Pauloe post adeosdem Thessalonicenses seripsit Paulus, Ad Galatas : Eodem anno Lucra Evangelium seripsito Anno sequenti Paulus primam de secundam misit ad Corinthios. Scripsit etiam ad Romanos. Ad Philippenses, ad Philemonem, ad Collossenses, ad Ephesios, ad Hebraeos. Acta Apostolorum tunc claborata
Binas literas misit Paulus ad Timotheum stripsit & ad Titum. Secunda Petri ejusdem est aetatis.
Epistolae Jacobi & Judae incernim est
Joannes Apostolus in insiuiam Pat mon relegatus si ipsit Apocalypsim , anno sexagesimo primo post Passionem. Biennio post, Evangetlium. Tres suas Epistolas usque ad annum sexagesimum quintum post Passionem l Domini, quo creditur vita functus. M
386쪽
' Quoad linguant, qua singuli libri Scripturae sacrae exarati
fuerint, Conveniunt omnes viri docti libros veteris foederis Hebraice scriptos, si excipias Sapientiam, Ecclesiasticum, Tobiam , Judith, Macchabaeos, qui nunc Graece extant, & quaedam additamenta ad Danielem , ad Estherem. Hieronymus dicit a se Tobiam versum ex Chaldaeo, sicut & librum Judith. Asserit primum Macchabaeorum vidisse Hebraicum , M secum
dum esse Graecum. Daniel loctuitur Chaldaice a v. 4. c. I. usque ad caput 8. R Ieremias In commate capitis Io. Magna pars Esdrae, nempe a V. 8. c. q. usque ad v. 27. c. 27. Chaldaica est, quia e Chaldaeis chronicis petita est. In libro Job o currunt voces Arabicae. Omnes novi Testamenti scriptores Graece scripserunt, uno excepto Matthaeo , qui Hebraeis scribens usus est eorum lingua. Adhuc sua aetate, inquit Hieronymus , sermone Graeco omnis Oriens loquebatur ; dc in Italia , Galliaque & reliquo Occidente non ignotus erat hic sermo. Ita decuit Evangelistas uti Moce lingua, ut notiori per totum orbem, ubi Evangelium statim promulgatum est. Occurrunt tamen quaedam commata in Evangelio, ut Tabitha cumi & Eli, si, lamma se acuant, quae voces dicuntur Hebraicae. Sed sciendum est tempore quo scriberent Apostoli, sermonem Syrum vel Cbaldaicum, quamquam diversum ab antiquo Hebraeo Bibliorum, appellari Hebraeum.
ua eujusque Libri se risit βμctoritas, sive qui nonici censeantur: qui Deuteronomicis qui locuphi. inamquam multis arsumentis, quae protulimus, constet sacri Codicis auctoritas, juvat illam iterum adstruere. Haec 'pendet ex iis ipsis rebus quas enarrat; quaecum sint e traomnem dubitationem, oportet eos qui illos mandavere scriptis, esse veraces , dc Deo, qui falli & fallere non potest, impulses Jitigoo by c
387쪽
impulsos ad scribendum. Fieri non potest ut Moses , auctor Pentateuchi, scripserit falsa : arguissent eum , sub quorum
Oculis transacta fuere quae narrat, & quae subinde confirmata sunt, tum rerum eventu quas futuras significaverat, tum testimonio eorum qui ei successerunt, & legem, quam eis imposuerat, durissimam conati sunt portare , cujus jugum excuss-
nt , si vel ulla re suspicari potuissent deceptum vel fraudulentum Moysem fuisse. Quod si constet fides scriptis ejus, quis
dubitaverat quin vir Dei fucrit ι Sc Deo regente ejus calamum,icripsisse ei ut omnia quae dixerit, censenda sint verba Dei 3
Quod de scriptis Mosis dicimus, dicenda de aliis, quae postea
sequentibus saeculis Prophetae scripserunt ι quorum cura Sc religio ni erit incorrupta servare scripta tum Mosis, tum praedecessorum sitorum: qui sic non interrupta serie tradiderunt pos- terra, quod acceperant a patribus. Hoc-ce veritatis Scripturarum efficacius argumentum habet apud Hebraeos, quod ab ipsa condita corum lege usque ad tempora novissima , Pontificcs , quibus commissa est cura Librorum sacrorum, a duobus mille annis, non interrupta serie, filii patribus successerint, ncc alii admissi sint, quam qui erant ex prima Sacerdotum familia. mominatam autem omnes illi recensentur, ut dicit Josephus
lib. I. contra Apionem. Iudicium vero integritatis hoc maximum es, quia Pontifices apud nos a duobus millibus annis denominati a patre recensintur. His autem, si quid praevaricentur, interdiciturne vel ad altare accedant, vel alia sanctificatione funiantur.
Recte si quidem , potius autem necessaris, cum neque conseribendi potesas Omnibus data, neque usta sit in deseriptione discorsia Sed Mummo o Prophetis, antiqui ima quidem . se veterrima siccum dum instrationem factam a Deo cognoscentibus , alia vero scrum temporum scuti sunt facta palam conscribentibus. Infiniti enim libri non sint apud nos discordantes , ct imet repugnanses; solummodo duo se Uginti libri, habentes temporis totius conscriptionem; quorum ju fides admittitur. Horum quinque quidem sunt
Moseos, qui nativitates continent, ct humanae generationis traditisnem hahent inque ad ejus mortem. Hoc tempus de tribus mi eannis paululum minus est. A morae vero Moseos urique ad Artaxe
388쪽
xem Persarum regem, qui fuit pos Xerxem, Propheta suorum temporum res gestas conscripserunt in tredecim libris. Reliqui vero quatuor honos in Deum cst vita humana praecepta noscuntur comtinere. Ab Artaxerxe vero urique ad minum tempus Angula quidem conscripta, non tamen priori statu fide habita , eo quod non fuerit certa successio Prophetarum. Pulam namque est, 'sis operibus quemadmodum nos propriis literis credimus e tanto namque saeculo jam praeterito , neque ad)icere quicquam aliquis, nec erre, nec transformare praesumst. Omnibus enim insertum es mox ex prima generatione Iudaeis, haec divina dogmata nominare se in his utique permanere ; cir proptere . se oportet, mori libemer. Iam is que mutii raptivorum frequenter tormentis assecti sunt, se mortes
varias in theatris sustinuere , ne ullum verbum contra leges admitterent , aut eonscriptiones avitas violarent.
Haec potiori jure dici postulat de libris novi Testamenti. omnibus argumentis, quibus potest fides adstrui alicui scripto, constat veritas ejus. Evangelista ab ipso Deo, qui veritas est , edocti sunt. Ex quo autem scriptum & praedicatum, nulli notabili errori obnoxium fuit ; ut quod dicit Josephus de veteri Testamento, magis conveniat novo. Non inferior fuit circa illud religio Christianorum s cujus videlicet grat a , non aliqui, quos facile est numerare in Judaeorum libris , sed innumeri Martyres fuderunt sanguinem suum s ut constare debeat, ea fide qua scriptum est, ad nos incorruptum perventile. Certiorem de veritate 8c integritate Scripturarum veterum Josephum faciebant Pontifices, nempe Ecclesia Judaica; dc traditae
nobis sunt tum veteres tum novae Scripturae ab Ecclesia : ut
optimo sensu dicat Augustinus lib. contra Epis . fundamenti
cap. v. Ego vero Evangelio non crederem, ns me Catholicae Eeelsa
Dicat aliquis: vitiosus hic fit circulus ab Augustino ; quasi
dum interrogaretur cur Biblia crederet, respcnderet, quia iis testificaretur Ecclesia : dc rursum intcrrogatus cur crederet Ecclesiam , hanc responderet errare non posse, juxta testimonium Scripturae. Diximus non alios libros tanta auctoritate
pollere ue illam nullo carere probationis genere : in quam fidem Dissiligod by Cooste
389쪽
simul eum adducti fuerimus , postea de quacumque parte Scripturae quaestio sit, convenit eam sequi, quia Scriptura in genere demonstrat fidem Ecclesiae adhibendam. Ita rem e pendenti liquet sacros Libros propriam & integram auctorit,tem habere : illi autem indicant certam Ecclesiam, quae errare non pollit; ut dici possit etiam ipsi Evangelio non credendum, nisi hujus Ecclesiae commoveret auctoritas: quod huc redit, ut certum sit Doctores ejus non pertulisse ut Libri sacri corrumperentur ; S qui Deo auctore conscripti fuerant, eodem providente defensos ab omni corruption . Cum sacros Codices hὶc dicimus servatos incontaminatos , non loquimur de ipso primo cxemplari, quod cxaratum sit manu cujusque scriptoris, cujus ore nos Spiritus sanctus elocutus est. Id contendimus, Deum sic providisse Libris sacris, ut ad nos pervenerim nullo foedati errore, qui fidem aut mores corrumpere possit. Quod etiam de ipso textu Hebraico vetcris
foedcris Divus Augustinus probat, scilicet a Judatis non fuisse
depravatum. Imo Hieronymus appellat Hebraicam veritatem.
Jultino martyri quidem de quibusdam aliis ideo Hebraei Codices suspecti fuerant, quia textum Hebraeum non considerent, sed Versiones Graecas a Iudaigantibus haereticis elaboratas, qui multa mysteria Salvatoris subdola interpretatione celaverant, ut ait D. HieronJmus. Haec, inquam, res alios quosdam de choro Sanctorum Patrum adduxit ut crederent fontcs Hebraeos turbatos esica Judaeis ; quia dictae versiones non congruerent Versoni Graecae communi, quae ante tempora Christi facta fuerat, dc qua omnes Ecclesiae Christianae utebantur. Mapnam cautionem, dicendum potius religionem, Ecclesiae Christianae Antistites adhibuere, ne Libris sacris inscrerentur, qui inferioris notae estcnt. Hanc religionem animadvcrtimus
in Ecclesia Catholica. Videre est de quibusdam libris lites
mille , quibus caeterorum adstruitur auctoritas , nam ca rcll-gione, qua hae litcs ostendunt primos Christianos commotos fuisse, certum est nullum librum , qui vitiatus millet, potuisse ab Ecclesia admitti. Qui sit specti erant, distinguebantur .ά cinteriS. Quorum certa erat auctoritas , reponebantur in proprio Diuili od by Corale
390쪽
Canone. Nomen illud idem quidem sonat quod regula. G-matici Canones apud Ausonium , Epigram. I 28. Canon chrono is cus Eusebii, Canones 'solarum , Canones Concitiorum, id est, leges, regulae, quae statutae sunt. Sed N. Canon sumitur pro eatalogo. In scriptoribus Latinis, non purioris Latinitatis Canon frumentarias est catalogus, numerus frumenti. Canon fideliumor de murum Disoporum sunt catalogi. Indo canonisii Sancti dicuntur, qui adscribuntur catalogo Sanctorum. Quaeque Ecclesia habebat suum Librorum sacrorum Can nem, sive catalogum. Igitur cum Omnes Libri sacri non pariter statim innotuerint Omnibus Ecclesiis, idem liber quibusdam tantum Canonicus, non omnibus habebatur , nempe non in scriptus erat catalogo librorum, quos quaeque Ecclesia leῆc bat. Non mirum ergo est si tempore aliqui libri obtinuerint auctoritatem, ut ait B. Hieronymus loquens de Epistola B. Jacobi , nempe postquam constititomnibus, quantae essent auctoritatis libri illi de quibus erat quaestio. Hanc regulam circa
Libros Canonicos dat Augustinus. In Canonicis autem Scripturis Ecclesiarum catholicarum , quamplurium auctoritatem sequatur .
inter quassante ilia sunt, qua Apsolicassedes habere cr Epsuas
AEccipere meruerunt. Tenebis igitur hunc modum in Scripturis C Nonicis , ut eas quinas omnibus accipiuntur Ecclesiis Catholicis , prae ponas eis quas quaedam non accipiunt; in iis veri quae non accipiuntur ob omnibus , praeponat eas quas plures PAviaresque acciapiunt eis 'as pauciores minoresve authoritatis Eeclesiae tenviit. Sinatem alias. inveneris a pluribus, alias a gravioribus haberi, quamquam hoc facile inveniri nata possit, qualis tamen author tatis eas haben s puto. Diversis ecmporibus, & locis , & pro occasione Sacri Scriptores suos libros ediderunt: ita factum est ut apud omnes Ecclesias non pervenerint stati in & codem. tempore scripta eorum I quae non tam a personis quam a judicio Ecclesiae M ejus consuetudine aut ritatem luam habuerunt ue ut Hieronymus, ad Dardanum scribens dc loquens de Epistola ad Hebraeos aiebat, nihil interesse cujus sit, cum Ecelesiastici viri sit, dc quotidie Ecclesiarum lectione celebretur.
Omnes libri veteris Testamenti, qui continentur in Bibliis Diuitiam by Gorale