장음표시 사용
411쪽
esse geminam. Verbum, prout flectitur , contrarias significationes habet ue quod diversas flectiones Cum non exprimat Latinus interpres, ideo ambiguus. Sic factum , verbi causa, ut benedicere Interdum sonet idem ac maledicere, nempe pro liversa pronuntiatione, quam nunc puncta vocalia distin runt. Sic cum diversae sint in lingua Hebraea conjugationes sive sectiones, pro illarum varietate idem verbum praeter achionem quam significat, denotat insuper modum actionis particula- - 'rem 3 puta an quis agat, aut agatur, an in se agat, aut alios
agere fac1at : quod advertendum , nam illud Evangelii, de die aut hora judicii Christum nescisse, ex proprietate sermonis Hebraei accipere possumus pro non facitscire e Christus cniin potuit verbum, quo usus est, flectere, ut id significaret. Sic 1Ilud Pauli : Tune cognosca cui ct cognitus ero, positum est, prout effriar cognosiens. In versionibus Graecis ic Latinis, verba activa denotant duplicem actionem,quandb verbum Hebraeum cui respondent, est in conjugatione quam Hi si appellant. Ut illud emigrabis te, id est , emigrare te faciet ue & 'illud Jonae Psal si v. .
σ clamavit Eex, id est , clamare fecit. Osee ibi regnaverunt, γ' t V 7 id est, rege Ui constituerunt. S risusposulat pro nobis, id est , ata j et postulare faιit. Deus triumphat nos, id est, triumphare facit. V ε Quaedam verba in hac conjugatione fictionem seu simulatio ζ nem notant is lavit se divitem 1 simulavit se .emotum. Non rare quaedam nomiua substantiva vim verbi activi habenti sic
Deus Pstitia nostra idem est ac )ustis nos faciens. Juintia ali quando pro justificatore accipitur, aliquando pro justificato.
Ita videre est, quomodo lingua sancta, cum tam parvo radi cum numero , innumeris significandis rebus inservire posset. Qtii a praepositionum & conjunctionum, sive, ut loquuntur Hebraei, literarum servilium numerus exiguus est, ideo inversionibus Graecis Latinis, libere una pro altera praepositio& conjunctio adhibetur ι quia una & eadem 'litera Hebraeadivcrsarum praepositionum dc conjunctionum vim habeat: praepositionum enim loco Hebraei utuntur Elementis alphabetitui, verbi causa , suo a , quod respondet multis praepositioni
bus nostris , Unde haec litera & aliae, quia deserviunt multiplici
usui, dicuntur serviles. Disiti sed by GOrale
412쪽
Non omnem Phraseologiam Scripturae hic explicare vacat4perstringam quosdam ejus idiotismos. Numerus plenus & r tundus saepe in illa ponitur, neglecto minore, quI aliquant lum excrescit vel deficit. Unus idem aliquando ponitur pro primus: verbi causa, una sabbati pro prima dies hebdomadis.
Voculae non amplius, non ultru, saeculum, generatis,generationes,
non semper significant absolutam aeternitatem, seu durationem interminabilem , sed sol im diuturnam durationem , & quasi humanam aeternitatem, sive longum tempus , cujus finis ab homine jam vivente non videtur. Notandum est vocem capus loco pronominum interdum poni: cariones ignis congeres super Iut ejus , pro super 'sum. Etiam illud, filius homiclis, locum tenet pronominis primae personae in his locutionibus Domini: Alius hominis non habet ubi caput suum reclinet: id est , ego Mon habeo ubi eaput meum reclinem. Voces sunt Hebraeis diversae significationis ue quarum ambiguitatem Interpretes non advertentes primi in errorem inducti sunt, deinde induxere. Sic quia curan significat cornua praducere dc radios θlendoris instar camnuum emistere, cum Interpretes dixissent faciem Moysis a comsortio Dei factam cornutam, pictores delineaverunt Morsen cornutum, clim decuisset nihil nisi emicantes radios ex facie repraesentare , quibus astantium oculi perstringebantur ι ut ' i clare innuit Apostolus. Nomen Redem aequivocum est : notatorientalem plagam simul & anteiactum tempus. Usurpatur &pro his particulis antea , ante. Plerpque 3c alia sunt, quae in diversos usus Hebraei usurpant. Sic nomen da r significat sermonem dc quamcumque rem. Nomen einem proprie significat os , eorpus, subsantiam : interdum autem & locum pronin minis obtinet. Ita corpus peccati est ipsum peccatum , & cor smortis ipsa mors; corpus Ecclesiae, ipsa Ecclesia r dc eorporaliter idem sonat quod essentialiter. Vasa sunt quaevis instrumenta, ut vasa mortis, id est, omnia quibus mors insertur: vasa belli, arma dc instrumenta bellica i vasa Psalmi or Cantici, instrumenta omnia musica. Ita de hoc-ce nomine filius. Appellant
enim Hebraei sagittas filias pharetra e insulam, Verbi gratia, Tyrum, filiam maris: suburbia urbis & villulas et L. ectas, filias
413쪽
filias ejus: campos pingues, flios olei: qui digni fiunt morte , filios mortis. Ponitur filius pro discipulo : hinc filii Prophetarum pro discipulis Prophetarum: jusificata es sapientia a filiis suis ,
Hest, a discipulis. Filius unius anni, pro natu S uno anno: frangere panem pro vesci pane , sive comedere panem. Lex vetabat his uti, quae promiscuo erant in usu, & benedictione particulari non fuerant sanctificata , idcirco commune dicebatur pro prophano. Nomen illud mors adjungitur his quae mortem Caurare possunt : umbra mortis est umbra perniciose. Similiter dicunt pactum salis pro pacto aeterno. Quia utebantur lapideis ponderibus , inde lapis interdum ponitur pro pondere. Septenarius numerus indicat multitudinem. Animam in manu ponere , idem est ac in periculo versariri virtus idem quod exercitus. Auditus pro rumore usurpatur : sedere pro manere e pretiosum pro raro e Iustitia pro eleemosyna : coelum pro Deo e anima pro vita e caput pro summa: robur Domini pro Arca e os gladii pro acies gladii: labor pro dolore t lucerna pro vita: Vox Domini protonitru , cornu pro potentia. Alienigena sonat idem quod meretris 3 quia cum lax non sineret meretrices vivere in Israel, is
Aures perforare idem est quod servum quempiam secere, quia qui se mancipabant , praebebant aures sibi perforandas. Calix or funiculus praeter ordinariam sisnificasionem notant haereditatem , 'uia dum haeredes agros dividebant, hos metiebantur funiculis , & cum sorticommittebant divisionem brtes mittebant in calicem. Proprium Hebraeis est ut substantivum geminatum excellentiam significet, & superlativi vicem obtineat. SuncI a Sanctorum pro sanctissima e Canticum Canticorum pro excesientissimum eanIicum e Vanitas vanitatum, id est, res
vani sim . Eadem vox Libstantiva in eodem casu geminata multitudinem seu universalitatem ejus rei significat. Homo CT homo natus es in ea, id est, murti homines. Populi populi, id cst, omnes populi. Repetitio autem ejusdem nominis distributionem indicat; ita duo cr duo ingres sunt, id est, bini, ut vernacule dicitur deo a d x, Dum loquimur de idiotismis linguae Hebraeae, causa a nobis
414쪽
reddenda cst, cur ab Interpretibus sacri Textus tam diversi. mode reddantur propria personarum nomina. Primum consonantes literae, ut dictum est , non eodem modo efferuntur ,
sed diverso , pro subjectis vocalibus punctis. Graeci autem imterpretes, qui primum Biblia verterunt, usi sunt Codicibus qui sine puncatis vocalibus scripti erant, vel aliis quam quae adjunguntur hodiernis. . Ita vocabula in textu aliter nunc senant, quam olim , cum LXX. interpretes scripsere, dc ipse B. Hieronymus fontem Hebratum latine reddidit. Secundo loco, Hebraeis, ut modb vidimus in eorum sph beto , plures literae sunt, quae quidem forma sua distinguumtur, non siimiliter sono ; quem ergo interpretes non iisdem literis exprimunt: verbi causa, literae etain, samech, isade, schin& sin , quas Graeci & Latini alii aliter pronuntiant. Litera Ietain Hebraeis valet S levissimum , ut S Latinis inter duas vocales, Veluti casus, occisis. Alii per T, & per , Graecorum eius potestatem notant: unde aliis scribitur nasaraeus, aliis nazaraeus. Litera Osin proprie litera Hebraea non est, sed Irreptitia pro u samech. Sic Ephraimitae corrupte pronuntiarunt
sibbolei, pro suibboleth, quo symbolo proditi, occisi sunt ex
ipsis quadraginta duo millia. Jud. P. XII. . Litera n meth vel xeu spiritus asperior est in medio gut ture coarctatus Zc ad coelum palatii illisus , qui cum Graecis linterpretibus visus fuitat cum a caph aspirato colludere, lappeum eXpresserunt per suum 1e, ut in -ν, iακαρ, . similibuS. Literae gutturis sive gutturales, quae spiritu in gutture forma to efferuntur, sunt quatuor M aleph. n He , n me , y μήν sine puncto vocali positae, valorem omnem in pronuntiand0 amittunt, & otiosae, quo ad pronuntiationem, in voce existunt His autem nunc subjiciuntur alia puncta, quam olim. Ita Pro
pheta qui in Vulgata dicitur Abdias, in versionibus hodierni textus Hebraei appellatur Obadias aut Hobadias : quod nomen Venit a Ias Abad se misit, jas Deo , sed litera Ain, pro puncri flquae ei subjiciuntur , essertur veI Abdias, vel Obadias. Multa sunt nomina, in quibus quiescit, ut loquuntur Grammaris Hebraei, litera ν in i ut in Amine, in Amram, in Amis M. i
415쪽
& aliis similibus, quae os am populum i significant cum aliquΙ
.distinctione, populus regis, populus excelyus , populus princeps. Unus ex duodecim Prophetis nominatur Amos, Hebraice trinyid est, oneratus, onerans, dum scribitur per ν in principio.
Amos pater Isaiae habet u in principio, & nomen est idein sonans Hebraeis quod Latinis fortis vel robustus. Litera es aleph divers' etiam sonos admittit pro punctis subjectis. Multa sunt
personarum nomina, quae composita sent voce et Deus: ut Eleazarus , Elias, Eliezer, Elizabeth. In his sub es aleph est punctum vocale. - In aliis nominibus aleph habet vocalem O ;tit in Onam , Ophel, Osee. Consonans ri metu, spiritus ille as. perior, quandoque quiescit, & non aliter sonat quam A, ut in nomine Anna; vel , ut in Emath, ut in Ezechias; vel H, ut in Haram civitas Mesopotamiae , in qua habitavit Thare pater Abraham , in Manaim castra, in Nahum , quod nomen Pr plictae significat consolatorem. Inde origo nominum non potest agnosci, nisi cum Hebraice & Hebraicis caracteribus exprimuntur : verbi causa , Abel cum scribitur per re luctus est, per
Π in principio vanitas. Haec & alia facile intelligi non possent nisi alphabeto Hebraeo cognito ; ad quod mens advertenda est. Quin cum sermo Hebraeus multam energiam habeat, quae vix exprimi potest aliis linguis , visum est viris piis studium linguae sanctae non aspernandum, nec negligendum a sanctissimis mulieribus, virginibusque. Hoc-ce studium comprobat Hieronymus, scribens ad Paulam super obitu Blesillae filiae his verbis: Iam vero, quod
in Origene quoque illo Graecia tota miratur, in paucis non dicam mensibus,sed diebus, ita Hebraicae lingua vicerat difficultates, ut in discendis canendi que Pselmis cum matre contenderet. Linguam
Hebraeam excolendam viris Theologis praecipiunt Patrum decreta, caeterisque,quia eloquia divina aliis cxplicare tenentur. Clemens V. in generali Concilio Viennensi statuit dandam ς ψ λpς Rima studiis, linguae Hebraicae etiam Chaldaicae , proici torcs constituantur. Absurdum enim est ut legatus mandata regis sui non intelligat, sed habeat opus Interprete. De Themistocle narrant, quod cum a Persarum
416쪽
Reee quaedam petere, & Cum ipso colloqui cuperet, annum integrum in addiscenda Persarum lingua insumpserit, ne Regem per interpretem adirct. Quid ergo ipsis agendum , qui non semel, sed quotidie cum summo omnium Rege colloquitcnentur, ejus mandata ad populam deferre, dc ipsorum vota ad Deum offerre 3 Praeterea ad fontes Hebraeos in veteri Test mento recurrendum esse , clim aliquod dubium occurrit, vel in sensu vcrborum et in varietate exemplarium, uno ore assirmant sancti Doctores.
De integritate se auctoritate Hebrai Codicis ue de studio quo Judai Massoretae eum incorruptum servare satagerunt. De M in se Cabala , qua id praesiterunt. .
inamquam satis constet Bibliis sacris sua authoritas, juvae
tamen comprobare codices illos Hebraeos, qui antiqua Patriarcharum lingua fuere exarati, ad nos integros pervenis se; quod & certum est de textu originario Graeco, nimirum d Libris sacris, qui primum Graece scripti sunt. Sed ante Omlua advertendum huic integritati non penitus obstare Fastibet ariantes lectiones: horum enim qui factos Codices exscribunt, potuit calamus aberrare; nec Sapientiae divinae visum est , upeos a talis erroris labe servaret. Providit tantum ne veritta, cui
praedicandae hi Codices facti sunt, scribarum oscitantia interiret. Ergo , sicut nemo negaverit variantes lectiones irrepsisse intextus originarios, sic dici non potest ideo esse suspectos. Ex iis omnibus variis lectionibus vix una produci potest , undo orthodoxae fidei & pietati ullum detrimentum inferri possit. Varietates sa non tanti sunt momenti , inquit Bellarminus do Lib. . cap. x. Verbo Dei. Utjniis qua ad fidem se mores pertinent Sacra Scri' ura integritas demeretur , pleramque enim disserenita in durion, quibusdam posita, qua sensum aut parum aut nihil mutara. Dipiti eo by l
417쪽
Multi sunt inter veteres Patres, qui, ut supra diximus, Judae'os accli sare videntur de corruptione textus Hobraici voluntaria, sed horum Patrum testimonia sic exponit Bollat minus, loco citato , ut non deteXtu HCbraico, nec contra Iudaeos videantur scripsisse , sed contra Aquilam, Theodotionem, &Symmachum , Judaeos apostatas, qui versionibus sitis GraecisSCripturam contaminaverant.Ita cum sanctus Hieronymus scribit , se Biblia vertisse ut ea testimonia, quae a Judaeis praetermissa sunt, vel corrupta, in medium proferret, intelligit hos Interpre- ri . ωρ. 6.tes. Justinus Martyr in Dialogo cum Triphone Judaeo agens de vaticinio Isaiae, Ecce Virgo concipiet, accusat quidem Iudaeos, quod aliter interpretentur verba Prophetae, quam Olim corum patres, qui Graece Scripturas reddiderant sub Ptolomaeo : sed ibi intelligit hos Interpretes Graecos, qui aliter Hebraeum fontem reddiderant, quam legerant LXX. Interpretes, quos sequebatur Justinus Martyri Tripho in hoc ce dialogo negat a suis corruptas Scripturas. Certe ante Christum malitiose id non factum liquet. Etenim,ut scribit B. Hieronymus, Dominus iac& Apostoli, qui arguunt Scribas & Pharisaeos, de hoc crimine , quod est maximum , non tacuissent. Tantum vcro abest ut Christus reprehendat eos, quin contrarium innuit, dum ad θ' A F- Scripturas scrutandas auditores sitos amandati quod non feci ' 'set, si falsatae-corruptae fuissent. Saltem de corruptione praemonuisset. Post Christum vero Scripturas non corruptas citea Iudaeis, vel ab aliis , inde constat, quod quae a Domino de Apostolis ex Scriptura citantur ex veteri T cs amento, cadem plane sint in Codicibus nostris. Ac absiurdum plane ridiculum est cogitare , eos loca ista citas te, ut a Judaeis vel aliis postea depravanda fore praeviderant , quod dicit B. Hieronymus in Isaiae caput v 1. Si dixerint aliqui pos adventum Domini Misatoris σ pr.edicationem Apsuorum libros Hebraeos fuisse Diastos , cachinnum icnere non potero , ut Salvator es Apostoli ita
testimonia pro uterius, ut Iudai posea falsaturi erant. Si Judaei malitiose corrupissent odio Christianorum, hoc sine dubio fetacissent in vaticiniis de Christo , & in locis , quae praecipua mysteria rcligionis Christianae spectant: hoc vero non fecerunc.
418쪽
In ciuibus Codices Hebraei Graecis dc Latinis disserunt, ea nullius aut parvi momenti sunt; imo ut observat Bellarminus. codices Hebraei sepe Judaeis magis obsunt quam Graeci lc Latini. Quis vero credat Judaeos depravasse loca, in quibus internos & illos nulla est controversia; & in reliquis, quae de gravissimis mysteriis nostrae religionis agunt , nihil immutasse lib.,3.d. redibile es, loquitur B. Augustinus, ipsos codiribus suis
vis. cap. I . voluisse eripere veritatem , ut novis eriperent. authoritatem, ves
per totum orbem disterses potuisse in hoc conspirare, nullo contradiacente ' Ibidem dicit: Absit ut prudens quispiam vel Judaeos, selibet perversitatis atque malitia . tantum potuisse credat in cod cibus tam multis dr 3am longe lateque dispersis. Confirmatur Judaeos hoc nunquam in mente habuisse, incredibili ipsorum etelo erga legem & Libros sacros , ut mortem potius omniaque tormenta subirent, quam vel unum legis apb tr cem mutare vel adulterare vellent, ut de illi testatur Josephus, N. ...,... & Philo apud Eusebium. Tanta superstitione feruntur erga se o s. cros Codices, ut in libro Legis si vel unicum erratum deprehendant , pro illegitimo damnent & abjiciant. Nullos libros
non correctos Molunt servandos ultra triginta dies , Si vero ultra quatuor errores habent, sepeliendos volunt cum probis ho- Eli 3. q. mi Ialibus. Providit ergo Deus, utor verbis D.Augustini, ut Iudaei, in uam C sarii nosri, libros nostros circumferrent, ut cum pet ni non credunt quae nos de Chrso praedicta fuisse dicimus , P si nobis essent conficta , mittamus eos ad inimicos fidei nostra DdM1 , qui libros nsros circumferunt, in quibus eadem habentur qua nos
praedicamus, Verum non aliter jam portant Iudaei Scripturam quam caeci speculum, in quo alii multa vident, ipsi nihil. De illis autem Judaeorum codicibus, intelligo Hebraicos Veteris foederis codices, qui certe non ad solos Judaeos pert, nent, sed ad Ecclesiam Chi isti. Qua propter haud illi potuerem universum, vel in re aliqua majoris momenti corrumpi a Judaeis, post conditam Ecclesiam Christianam: continuo enim quae divino instinctu & affatu regitur, occurrisset; & Viridini, quorum numerus semper aliquis fuit, indicassent placu
419쪽
Εtsi vero Judaei malitiose textum non corruperunt; probabile tamen est , ubi erat duplex lectio , quarum una magis favebat Christianis, alteram secutos esse ex odio Christianorum.
Hoc apparet in loco celebri Psalmi vigesimi secundi, ubi olim
erat In textu e aru , id ei foderunt. & forsan in margine carie,
id est, fluut leo: posteriores Judaei illud marginis scut leo posuerunt In textu , & amandaverunt in marginem caseu, id est
foderunt , quod fecerunt, crepturi nobis, si potuissent ' veritatem , scilicet cclebre vaticinium, quod aliquando foderentur pedes & manus Christi. Id a posterioribus Iudaeis factum revincunt viri periti ex ipsis antiquioribus Jud orum libris. Sed, quid quid sit, dictum vaticinium abrasum non potest censeri ex bibliis Hebraicis , quorum in marsine restat, & notatur acriticis Judaeis. Queritur, fateor, Justinus Martyr ab illis abranam ex Psalmo XC v. illud regnavit a ligno Deus. Sed cum ille
locus in versione Graeca LXX. Interpretum non extet, veris mile est neutiquam fuisse in Hebraeo codice. Vere Deus re ramvit a ligno , sed iis verbis haud expressum cst in Biblico textu illud regnum. Attamen cum subiisset mentem Justini, vel alterius, sive memoria illis illusisset, putavere abrasum quod putabant olim scriptum; & adduxerunt Tertullianum , Cyprianum, Augustinum, alios, ut id factum pariter crederent. Forsan ad marginem Psalmi, ubi occurrit illud, Dominus re navit, quispiam addiderat alignor, quod postea quis alius, non habens pro additamento, inseruit textui ; qui sic depravatus
est: error autem non recognitus est, nisi cum comparatione
Hebraei codicis & codicum Graecorum . tandem codices liberati sunt illo assumento. Mutationes quidem a se ipsis factas esse agnoscunt Iudaei, quas vocant correctiones Scribarum , nempe in sex locis, in quibus non agitur de ullo Christianae Religionis mysterio , nec Christianis una lectio magis favet quam altera. Harum ergo correctionem , ut adstruit Massora, de qua modo disseremus,
auctores fuere Esdras & proceres Synedrii magni, qui Scribae vocantur, id est, Legis-periti. Videlicet illi clim post reditum c Babylone volumina facta recenserent, dc ex variis Codicum.
420쪽
lectionibus illas approbarent, has rejicerent, quaedam loca mutavere. Scribarum quidem incuria, vel temporum injuria. in textus originarios mendas leviores posse irrepere experimur. Id non ncgamus. Sed illa errata posIunt tolli & emendari ali rum codicum & interpretum auxilio. In hi ce sacra Volumina idem fatum subeunt cum aliis libris, qui saepius describuntur. Ex Masseretis autem constat antiquos Hebraeos codices variaste. Viri Synagoga magnae, inquit Κimchius, qui legem n ιis in pristinum flatum restituerunt, invenerunt disserentias in libris . or secuti sunt multitudinem ue in locis vero quorum claram cognitionem assecuti non sunt, unum scri runt in textu, se non
punctuaverunt, aut ad marginem , CT textui non inseruerunt.
Artem illam, qua incorrupta Biblia servari posse Judaei a
tumant , exponam. Illam appellant M oram , quam praeducant esse sepem Legis, id est , ut interpretatur Maimonides, qua hominem longe a transgressione Legis avertis ue quia scilicet
praecavet ne Legis verba corrumpantur. Igitur videamus de
M ora primo quid significet illud nomen ; siccundo quae sit
materia ejus. Massora est vox Hebraica, quam derivant a radi cc maser. quae tradoe significat. M ora ergo accipitur pro doctrina , quam quis a Majoribus quasi traditam posteris de manu in manum transmittit. Critica in Hebraeorum sacra , quae scriptionis & lectionis varietates per totam scripturam tradit , & docet quoties, quo loco , & qua forma quaeque dictio in textu Hebraeo inveni tur, ut genuina lectio ab omni corruptione dc mutatione immunis in vetur. Numerarunt Masso- retae singulos versus uniuscujusque sectionis majoris Legis; numerumque ad finem cujusque sectionis vel libri annotarunt, primo literis numeralibus, deinde nomine aliquo symbolico ,& cujus literis idem numerus exurgit. Dein versum medium
singulorum librorum annotarunt. In Genesi, verbi cauru , numerant versus I 1 32. & admonent versum modium esse illum se gladio tuo vives. Hos autem versus merarunt, ne quis fraude vel negligentia versum aliquem detruncaret, vel audacter adderet. In versibus praetcrea notant quot his vel illis lite