장음표시 사용
421쪽
Ut versiis, sic voces recensuerunt Massorctae, circa quas almmotarunt varias Codicum lectiones , distinguentes quae legi, quae scribi debeant; aliae enim scribuntur in textu, sed leguntur sive pronuntiantur juxta marginalia puncta : quod notis Keri lc Keilb dis fingunt. Leri derivatur a verbo Lara, id est, legere , dc Letib a Latob, id est, scribere. Scilicet illis notis ad monetur lector quae lectio magis probanda sit marginis vel tex .
tus, ut modo liquidius dicetur. Notant cliam dictioncs alias
e sic plenas, cum scilicci literae , quas Hebraei appellant quiescentcs, ut jod dc et au, omne, exprimuntur : alias defcctivas
nimirum in quibus deficiunt illae literae. Observant vocum s- tum , vcl locum respcchi initii, vel medii, vel finis alicujus
versus. De quibus dam vocibus statuunt quotieS occurrant. Quin dc literas tam consonantcs,quam vocales rcccn hac runt Malloretae. Circa literas consonantes, notarunt quaedam specrantia tam quantitatem quam situm carum dc numerum. Respectu quantitatis, quasdam volunt in textu reliquis majores fieri , quasdam minores: respectu situs, quasdam quasi lusi cnsas csse supra reliquas in eadem linea, quasdam in vel las, quasdam medias in quolibet libro. Quoad numerum, quot literae Occhi rant in singulis libris, ad calculum revocarunt. In quibusdam Hebraicis Bibliis ex multis enim nugae illae climinatae si in t videre est has majusculas literas, majores, minorcs dc Caspei sis. In his vana mystcria Iudaei quaerunt, magis occupati circa similes nugas, quam circa Scripturae Uerum sensum. Circa vocales, carumque punctuationem dc accentuum nota S, uti lcm operam navarunt Malloretae, Textui, non pro arbitrio, sed secundum v cram Sc rcccptam lectionem a sacris Scriptoribus ad ipsorum tempora conlcrvatam , apponentes puncta, quibus facilior redditur lectio, de textus ambiguitati dc cori Uptioni minus obnoxius est. Hic observandum cum Morino
excitit. XV. Iudaeos Talna id istas per Mastaram intelligere textum Biblicum, ut a Mose sine punctis traditus est, qui natura sua plurium lectionum saeptilinae capax est; de eundem textum matrem Mailorae appellant, clim omnis lectionis sic parens, nullaque , quae ipsi refugnet, admitti debeat. Matrem
422쪽
vero lectionis nominant usitatam lectionem , sive pronuntiati nem vulgarcm , quam, ut vidimus, Massoretae conservarum appositis punctis. Posteriores vero Massoretae multa annotarunt circa vocalium rectam, & irregularem multarum punctuationem, ne quis eas mendosas este suspicans, mutare tentaret. Multas, inquam, voces hoc vel illo modo punctatas numeraverunt , quoties scilicet in Scriptura inveniuntur ι dc saepe loca indicant. Sunt Judaei, qui Esdram & viros Synagogae magnae, quin ultimis Prophetis adnumerant, autores Massorae faciunt: alii Vcro Grammaticis Tiberiensibus gloriam hujus tribuunt; his nempe qui Tiberiade urbe , juxta lacum Genesareth, profitebantur literas Hebraicas, circa annum Christi D. Certum est notas malibreticas nec simul nec ab uno authore fuisse adinventas , sed per varia saecula a diversis auctoribus compilatas. Non dubito etiam aliquas constitutas fuisse longe ante tempus Grammaticorum Tiberiensium, cum Pharitat de alii Judaei circa corticem Legis occupati, negligerent verum ejus sensum. Usum Massorae, cujuscumque authoris opus sit, dc quocum que tempore adinventum , alii admirantur , quasi impossibile esset post Massoram ullum errorem, depravationem, v l muta tionem in textum irrepere posse. Alii contra aspernantur tan quam opus vanum, inutile, nulli usui inserviens , otiosoriim hominum. Elias Levita Judaeorum primus de solus, post labores multos in hoc studio exantlatos, inquit Morinus, Massereticum artificium explicavit libro particulari, quem ideo maforeth h maforet, nuncupavit, hoc est, Traditionis Traditio. Joanne Buxtorfius de massora commentarium amplum edidit, quod inscripsit Tiberias, quia massora sive inventa sive aucta est a
Doctoribus Judaeis Tiberiensibus, qui puncta secro Codici apposuerunt, & haec omnia quae Massora docet adinvenerunt.Qui bus Vacat, legant opus Buxtorfii , ex quo cum viri eruditi fructus non parum utiles posse percipi censeant, ipse exscribc' pergam, quae magis proderit non ignorare. Inter praecipuas Massorae partes habentur Leri de Xerib,
423쪽
Bibliorum pro Κeri prima litera p cophnotatur , quae lectorem monet v cm sub literaeoph in margine ascriptam legendam esse, at cum punctis quibus assicitur vox in textu. Vox vero in textu Ketib, id est, scripta, pro qui brevitatis causa notatur litera a caph, habet circellum supra se, quo lector ad vocem marginalem sub ea hremittitur. Hae notae videntur natae ex religione Judaeorum, vel ex codicum mendosa descriptione dc Librariorum errore. Ad primam originem refertur nominis tetragrammati Iehova pronunciatio per Adonat, cujus puncta sub Iebova ponuntur,
vel per Euhim & ejus puncta scribitur. Scilicet quoties hae quatuor literae , Iod. - , Hau, He simul occurrunt conjunctae , quibus magum nomen Dei constat, non id nomen pronuntiant , sed illud legunt quasi scriptum esset vel Adonat vel Euhim , quorum nominum puncta substituunt quatuor literis magni nominis Dei. Primus Galatinus qui floruit anno MDXX. sic emerre coepit nomen illud Dei Tetragrammaton, ut audiretur sive sonaret Iehova. Pronuntiatio illa incerta cst; vera ignoratur. Certum est apud Judaeos longe ante Christi tempora, sive ob reverentiam , sive ob aliam causam, nominis
huius divini pronuntiationem sub magna poena interdictam fuisse omnibus, nisi istis Sacerdotibus , cum in Templo populum solemniter benedicerent. Post Templi ergo eversionem , nemini omnino licitum fuit illud effari; dc sic brevi tempore Vera ejus pronuntiatio penitus periit, non sine admirabili Dei providentia, ut Judaei simul cum Templo, in quo Deus verus
colebatur, etiam nomen ejus cilcntiale & maxime proprium amitterent. Factum, inquam , ut cum D s ulterius Deus eorum esse nollet cverso enim Templo publicum repudii libellum ipsis dedit) verum ejus nomen posthac ignorarent. NCnsoli Judaei reccntiores notant nomen proprium Dei totius vulgi ore non fuisse usurpatum, sed etiam testatur Josephus nomen illud filisse. Graeci Interpretes, quoties occurrebat, legisse non Iehova sed Adonat inde colligitur, quod nomen Rhova κάρισα reddunt, id est, Dominum ; quae propria significatio est nominis Adonai.
424쪽
Originem notarum Keri & Qtib saltem complurium duci debere ex variis Codicum lectionibus apertam est quare has notas longe post jam exaratos Codices sacros adinventas ego liquet: neque enim horum Codicum authores ignorare pol rant, in libris quos scripserant, veram lectionem. In Talmude admonetur omnes voces quae in lege sitiat obscaenae, eas legendas esse honeste; nimirum pro nominibus obscaenis alia ejus dem significationis, sed honestiora pronuntiari debere. Lectiones variantes, quas Leri de Letsi notant, in multis Bibliis
Duo alia variarum lectionum genera apnoscunt Judaei: dis
cordant enim inter se Orientalcs & Occidentales ii & codex, dictus BemAscher differt a codice sen-Nephtali. Per Orientales, intelliguntur Babylonii : per occidentales, Palaestini. Hi sic appellantur per respectum ad Babylonios, qui Orienti senti proximiores. In his autem locis , Babylone dc Palaestina , post excidium Templi dc Urbis, celebriores fuere scholae per varia tacula continuatae, floruerunt ibi & Rabbini &. Doctores, qui multos habuere discipulos. Ex his diversis scholis, ut fieri
solet , distentiones&aemulationes inter eos ortae sunt. Unde ex variante codicum descriptione , vel ex codicibus per celebriores Rabbinos emendatis, dum utrique lectionem suam sequerentur, ortus est variarum lectionum catalogus. Rabbi
Ben- Ascher, sive Rabbi Aaron, filius Rabbi Mosis, de Tribu Ascher, & Ben Nepthali, sive R. Jacob, filius Nepthali fuere
principcs & rectores Academiarum. Hic Babylone, alius Tyberiade. Studium eorum erat emendata dc correcta Bibliorum exemplaria edere. Unde quia aemulatio fortasse inter Doctores Babylonios & Palaestinos gliscebat, noluit alter alterius opem pctere, ut collatis studiis unum emendatissimum exemplar conficerent. Uterque critica sua tumidus codicem proprium , quam emendatissime potuit, conscripsit , quem publici juris fecit, ut ex eis quisque eorum sequacium libros suos.
corrigerent. Lectiones variantes inter codices horum Rabbinorum nullius sunt momenti. Versantur circa puncta &acccntus ue ita grammaticales inter eos rixae sunt. Haec omnia cum: .
425쪽
ipso textu sacro reperiuntur cuia Venetiis &Basileaedam dicani de Cabala. Vix differt Cabala a Masera. Cab is est receptio, a radicetabat, id est accepit ue ut Masera traditio, a Maser, id est, tradidis. Unius & ejusdem rei diverse rcspcchii est traditio & ac ceptio : sic apuὰ Judaeos eadem stientia tam Cabala quam Mufora dicitur. At usus obtinuit, ut CA tu non quaevis traditio habeatur, sed quae mysteria in Scripturis latentia doceat, a tempore Moysis, ut volunt, usque ad hoc- tempus de manu in manum accepta. Sic, inquam, Isaforam distinguunt a Ca-hala, ut Masera nihil aliud sit quam traditio Grammatica de punctis vocalibus, accentibus, syllabis Sc istiti modi minutiis ; bala vero ore tradita versetur circa profunda Legis must ria, quae ex verbis, literis, punctis-ve eliciantur. Hanc aeqiii parant Legi. Equidem praeter ordinariam significationem verborum Scripturae, aliam fateor cluaerendam, qua tam verbarius quam res ipsis, quas primario significant reserre decet ad Christum. Ita videre est in ipse Evangelio , dc in libris Iudaeorum , ut in paraphrasibus Chaldaicis , & etiam apud Rabbinos
peritiores, multa loca Scripturarum interpretata de Christo, quae conveniunt cuipiam alteri, quem propius spectare videntur. Hae mysticae interpretationes, sive haec Catala authore procul dubio' habebat Moysem Zc Prophetas; qui scriptis de ore docuerunt Christum esse plenitudinem Legis, & omnia in t pos ejus fieri. Mysterium quod in verbis Geneseos cap. 1. occultabatur : relinquet homo patrem suum es matrem, se adhaerebit uxori suae revelat Paulus in capite v. 3 2. ad Ephesios. Sacra mentum , id est, Mysterium hoc magnum es , ego autem dico in
Christi se in Eceles d. Epistola illa, inquit Cunaeus, plena est multicis atque abditis sensibus, sicut tota Scriptura verum ex hodierna Catala Iudaeorum nihil fini hauriri potest. Vana mysteria in syllabis dc apicibus Scripturarum quaerit. Libri Caballistici, qui hodie venditantur, nunc agnoseuntur ab ipsis Judaeis pro figmentis nuperoram Rabbinorum, qui sucum fecerunt tam suis Iudaeis, quam plerisque Christianis: obscuris enim verbis mysteria sua tradunt, ut a vulgo non intelligantur .
426쪽
ut Chimici Doctores sua secreta obscuris verborum involucris involvunt, quia pleraque falsa dc inepta sunt, quae docentiquaeque risum moverent, si civa ambages proponerentur. Species est quaedam cabalae, quam practicam vocant, quae ab omnibus ut magica dc illicita damnatur. Hujus arte, sunt Judaei qui e literis vel verbis Scripturae detortis, dc arcanis quibusdam inde elicitis,opinantur assequi Angelorum consertium,& posse eos reddere sibi familiares, miracula patrare, morbos sanare. Rabbi Nachman narrat virtute nominis Dei Tetra-sammati, quod in schedula habebat scriptum , navem a terra In mare deductam , quam Naupegi loco movere non potu rant. Per hooce nomen non minus ridicule 'uam impie blas phemant Christum Dominum omnia sua miracula perfecisse. Fingunt cum hoc nomen in Templo invenisset in membrana scriptum,occultasse in vulnere quod sibi in pede fecerat: quod figmentum ineptum cst , si enim per veram hujus nominis prinnuntiationem tot potu issent patrari miracula, cur Sacerdotes, qui stante Templo per nomen hoc, cujus veram pronuntiati 'nem ideo noverant, populum benedicebant, istiusmodi miracula non ericissent ρSunt Cabalistici doctores, qui in literis, punctis sic ludunt,
ut ex variis permutationum combinationibus, abbreviaturis, Vel extiterarum figura, vel valore artimethico setistis mysicos
eliciant, sed ineptos dc superstitioses. Prima species hujus cabalae dicitur gematria. Dictio plane Graeca est, ut ipsi Iudaei
agnoscunt, qua utuntur ad denotandam Arithmeticam literarum supputationem: dictionum autem quarumdam, quarum literae eundem numerum producunt, unam per alteram ex plicant. Sic Tabemach, id est, Oriens dicunt esse unum ex no
minibus Messiae, qui & dicitur Manahem, id est, consolatorii et C autem utriusque nominis producunt numerum I δῖ
tera species dicitur Notaricou, dictio latina ; qua nempe pormias sive per compendium literarum sn lx literae alioqu ictionis totidem verba significant, quae easdem literas initiale e nates habent. Sic ex Beresiat, prima voce Genuseos, hunc Cnium ClIcIunt. In principio vidit Deus auod Israelitae accep Diuitir Orat
427쪽
legem. Tertia species est Temum, id est, permutatio, qua eodem literarum numero retento eas aliter componunt ι vel per certam Alphabeti combinationem cum aliis permutant. Illam
permutationem Judaei voce fictilia nominant albach ue dc definiunt speciem scribendi arcanam, una alphabeti litera pro altera posita. Haec anagrammatisino similia stini. Non vacat his nugis diutius immorari. Hos Cabalisticos Aben-Esra, licet vir Judaeus , assimilat noctuis, qui in literatis sensus splendore caeci fiant, at in mysteriorum tenebris per icaces. Attamen quandoque in illis non infeliciter luditur. Similes quidem lu- . sus non dedignati sunt olim Sancti Patres, qui mysteria quae runt in numeris. Diu est quod ex diversis literis initialibus
singulorum nominum, unum aliquod nomen confectum est uelit vidimus de nomine Macchabaeorum. Sanctus Augustinus nomcn Adam resolvit in quatuor nomina Graeca, quae significant quatuor mundi plagas : αμ ελέ oriens, Mnι occidens, septentrio, meridies.
De Hebraei Codicis antiquis versionibus Graecis : de Versione qua dicitur LXX. Seniorum ;o de careris.
OLim Deus in Judaea, & non extra illam, notus erat. Solis Abrahae posteris , Isaac & Jacob nomen suum manifestum
fecerat. His ergo , Sc non aliis, volens fila cloquia credere , nota lingua eos compellavit, paterna scilicet, quae Hebraea erat. Id genus sermonis congruum, 'uo arcana ejus non Vulgarentur, etiam si sacer Codex in aliorum quam Judaeorum manus pervenisset. Etenim ante apposta puncta vocalia, sic
obsignabatur, ut nec recte legi posset, nedum intelligi, nili ab eis qui veram ejus lectionem , sicut & intelligentiam , haberent ab avita traditione acceptam. Verum ubi jam approperabat illud tempus, quo coeli terraeque Dominus non Iussi
428쪽
rum tantum, sed omnium populorum Deus audiretur; & illa omnia mysteria, quae in Hebraeo codice latebant, reseranda
erant, sivit ille ut notiori & faciliori lingua in publicum manarent ex fonte suo derivata i ne Judaei qui odio prosequebantur omnes alias gentes, illis prorsus veritatem inviderent, ut declarat B. Augustinus lib. 1. de doctrina Christiana cap. Is . ubi loquitur de versione Graeca LXX. Interpretum, de qua modo acturus sum. Euamobrem etiams aliquid aliter in Hebrais exemplaribus invenitur, quam Vsi posuerint, cedendum esse arbitror 2ivinae dispensitioni, qua per eos Interpretes , facta es : ut libri quos gens Iudaea caeteris populis vel religione vel invidia ρομdere nolebat, credituris per Dominum gentibus , minisia Regis
Molomaei potestate , tanto ante proderentur.
A quo tempore Alexander Magnus rex Macedonum imperium Orientis invaserat ue quod eo mortuo inter praecipuos dum ces ejus divisum est, sermo Graecus toto Orienoe dc in AEgypto , quam dc sibi se ccerat Alexander , coeperat usitatus esse. Quo Graecorum imperium non pervenerat, doctrinae eorum existimatio adduxerat populos ad Graecarum literarum st dium. Itaque cum Evangelium promulgatum est, jam Graeca
lingua totum orbem notum pervaserata Si verat autem Deus ut Hebraeus Codex Graece verteretur, ut innotescerent quae significabat adimplenda per Filium suum, quem missurus erat in terras. ersio, inquam , Graeca praedicationi Apostolorum viam stravit , cum G cntes lingua sibi nota, ea quae ab Aposto' lis de Christo praedicabantur, a Prophetis prius praedicta lege'rcnt. Nulla de Apostolorum fraude, vel de Iudaeorum malitia dc obstinata perfidia suspicio suboriri eorum animo poteraticum ipsi Judaei literas sacras in linguam Graecam traductas Gentibus tradidissent: ex quibus tum mysteria Christiana prinbari, tum ipsorum incredulitas, qui Christum non receperant, redarsui poterat. Si vero nulla ante Christom facta esset versio, dicere potuissent Judaei haud fideliter factam ι & ipsi vel
eX In Idia libros suos corrumpere tentassent, vel Christiano ae corruptione accusessent. Quin ipsi Christiani adornatam asteritonemGentibus tradentes non tam facile fidem invenissen ,
429쪽
Quoscumque auctores habeat versio Graeca, quae dicitor opus LXX. constat ante tempora Christi vulgatam fuisse. Ipsa est quae hoc-ce nomine circumfertur; quam Josephus & Philo celebraverunt: ex qua videre est in novo Testainento pleraque ex veteri allegata. Huic acquieverunt Apostoli & universa Ecclesia. Ex ea factae versiones , quae primum in Ecclesiis Christianis publice praelectae sunt. Denique ex hac Graeca versione traducta sunt bibi ia Arabica, AEthiopica, Armcna , Illyrica, Gothica, Latina vetus ante B. Hieronymum . Nec aliam Ecclesia Graeca , dc pleraeque Orientales in hunc usque diem agnoscunt, hac sola contenti. Hanc Patres & Theologitam Graeci quam Latini commentariis illustrarunt: in Conciliis tam Provincialibus quam Generalibus ex hac veritatem doctrinae probarunt , errores dc haereses profligarunt , vitae dc disciplinae regulas hauserunt. Ergo manet indubitatum non levis esse auctoritatis , ideo autem multum utilis, quod claborata sit his-ce diebus , quibos notior erat .lingua Hebraea uequae diu est quia vcrnacula esse desit, nec intelligi potest nisi
ex interpretatione antiquarum Versionum. Perstringam breviter quod de historia dictae versionis certum vel inccnum lix
In libello Graech scripto , cuius auctor se Aristaeam vel Aristaeum dicit, historia illa, de qua fit sermo, enarratur. Ambigunt aliqui num ille libellus, qualis nunc editur , sit liber
suppostilius. Video viros peritiores pro antiquo scriptore eum habere ; nec valet argumentum quod aliqui deducunt cx printermissis in eo libro quibusdam circumstantiis celebris historiae; verbi causa , non memoratas ab Aristaea cellas , in quibus separatim conclusi Graecae versonis Interpretes, dc tamen inter se consenserint, non diversa , sed prorsus eadem scrobriates ;ut asserit Justinus martyr. Hoc-ce miraculum potuit vulgari& temere credi licet non sit scriptum a primo historiae Scrip- ore. Sed dc plures Viri non contemnendi, qui ctiam pro antiquitate dicti libelli pugnant, suspicantur totam hanc-ce hi toriam , qualem eam Aristaeas Exponit, commentum esse ali-ujus Judaei Alexandrini, qui ut versioni Graecae , quam eden- Aa a
430쪽
dam populares sui curaverant, auctoritatem conciliaret, sub nomine Aristaeae viri Graeci dc Gentilis,totam hanc-ce fabulam commentus esset ι quod arguunt anachronis i , qui deprehenduntur in hoc scriptore, quem tamen exscribam. Quisquis sit, quod enarrae fidem invenit apud Iosephum , Philonem , & omnes fere antiquos scriptores ; ut nisi gravissimis argumentis subnixus nemo debeat impetere veterem viri eximarati
Summa historiae totius huc redit. Cum Rex AEgypti Ptol maeus Pliiladelphus libros omnis generis conquireret, ut BLbliothecam suam magnis sumptibus Alexandriae structam ornaret , suasu Demetrii Phalerii, quem bibliothecae praesec rat, J udaeorum leges & religionem, cum ipsorum libris sacris,. in bibliothecam suam inferri voluit, & ut in linguam Graecam , quae omnium longe propaSata , di sibi optime nota cratia verterentur. In hunc finem legationem honorificam misit, cum literis dc magnificis in usum Templi donariis, ad EleaZarum Judaeorum Pontificem, postulans ut libros suos sacros ad ipsummitaeret una cum viris , tam doctrina quam aetate & moribus conspicuis, qui ad tantum opus conficiendum idonci ellent. Aristaeas unus fuit ex his legatis, ipse intcr proceres Ptolomaei summus. Eleazarus autem ille , ad quem legatio , juxta Josephum , Oniae primi filius erat, Simeonis justi frater, de quo Siracides loquitur & Iaddi nepos, qui dicitur Alexandro Magno obviam ivisse , & illi Iudaeos conciliavisse.
EleaZarus, convocato Concilio, viros elegit ex qualibet Tribu sex , dc misit ad Regem, una cum exemplari Librorum sacrorum, quod ex multis membranis artificiose connexis constabat, pro more Judaeorum , 5c literis aureis erat descriptum. Rex siimmo gaudio eos excepit, & volumina sacra venerabumdus aspexit : post multa vero convivia dc colloquia , in insulam Pharum , septem stadiis ab Alexandria dillantem , remist, assignans eis procul a strepitu domum divinis contompi, tionibus idoneam. Eo in loco omnibus necessariis instructi, versionem ex Hebrai a in linguam Graecam inchoarunt; quam
ciun absolvissent spatio LXMI. dierum, eam jussit Demetrii, Disitirco by Cooste