장음표시 사용
501쪽
natum, & in Judaeam venerint eum adoraturi, excitati nova stella, qua ortum ejus lignificari intelligebant ex his vaticiniis. Angeli, quicumque sint, multa ingenii acic Sc sagacitate praediti sunt, quippe qui incorporei. Cum ergo plura assequi potuerint conjecturis, non mirum est si inter plurima quae
praenuntiabant, quaedam exitum haberent, Deo permittente ierrorem enim errore puniti ut qui errant, magis magisque erroribus impliccntur; aut saltem fructum non percipiant ex sua scientia: Quid enim profuit Satili a Samuela; quem excitaverat mulier saga, resciscere proximam suam cladem 3 Dicitur I . illa habuisse Pythonem ι unde Sc Pythonissa appellatur. H ' braice autem Pytho dicitur ob, in plurali oboth, id est , utres. Dabatur nomen illud Magis, quod ventres eorum instar utris
intumescerent , clim reddebant oracula, nempe respondebant
his qui eos de futuris percontabantur.& ideo ab interpretibus Graecis , dc a Josepho illi appellantur . id est, ex vem
tre loquentes: voces eorum videbantur quali e terra exire. Hodie etiam reperire cst qui ea arte valeant, ut intra intimas gutturis partes obscurum sermonem efforment , quem qui
roximi astant, ad suas aures e longinquo loco vel e profundo pecu pervcnim jurarent. Eam futile morem Pythonum inditicat ille Isaiae locus. Humiliaberis, de terra loqueris, se de humo ς . '. audietur eloquium tuum e se erit quasi Pythonis de terra vox tua ;ct de humo eloquium tuum mussitabit. Circa artem dictae mulieris, quae Pythonem habebat.. dive sae sunt sententiae. Alii putant reipsa permisi. Dci excitatum a mortuis Samuelem. An vero Deus animam Prophetae subjecisset artibus mulieris istius λ Potuit illa auxilio malorum a gelorum illudere Sauli, & jeciem inanem Samuelis ponere ante ocillos ejus, dum illa subtili voce ex ventre loqueretur, ut diximus, quippe sive ventritoqu . Hanc autem vocem putabat Salii ab inani Samuclis imagine proferri. Praeterea illa daemonum oracula semper ambigua sunt, M accommodata cuilibet eventui futuro. Ea omnia quae umbratilis Sa
502쪽
hujus principis notae, poterant annuntiari. Mulier saῖa noverat Saulem Deo esse exosum, loco ejus Davidem sustecham a Samuele, Philisthaeos, quibuscum bellum gerebat, potentissimos esse. Imago ergo Samuelis, sive mulier ventriloqua denuntiabat illi cladem, quam videbat imminere. Pireterea utebatur verbis ambiguis, dicens : eras morieris; crastinum enim tempus non unius diei spatio coercetur. Maimonides quaerens
cur Rachel furata sit idola Labanis patris sui, cum aufugit cum suo conjuge, respondet id fecisse , ne illa idola patri suo proderent quam occultabat fugam, si fortE, ut solebat, ea consuleret. Divinationibus 8c auguriis valde addicti erant
Quaecumque fuerit ista origo idololatriae & falsorum num, num, disicimus ex sacris Scripturis non multo tempore post mundum conditum , hoc est, statim post lapsum primi paremtis, oblivionem Dei cepisse homines est & hac re patuit quantum lapsus ille noxius fuerit. Cum homo , ut dictam est, Deo curere non possit, ubi a vero defecitdillico ad falsos deos declina-Vit. Quaeritur quo tempore id fieri praecise incoeperit, locuseste p. 4. xc. in Genesi quem sic reddidit vulgatΗs interpres : Seth natus es filius , quem vocavit Enos , ille coepit invocare nomen Domini. Ille interpres censuit, cum caeteri homines desecissent a Deo, tunc
Os restaurasse cultum ejus, quem illi palam & in piorum coetu exhibuerit, instituens certas precandi formulas. Qui dam addunt nomen magnum Dei Je va, quod in eo loco Scripturae reperitur in ipso fonte Hebraeo , ab Enos fuisse primit is pronuntiatum. Judaei vero fere omnes in contrariam sententiam rapiunt huncce locum. Verbum Hebraeum hacb iutrumque sonat, & prophanatum es , & emptum est. In hac postrema significatione B. Hieronymus accepit; in prima verse complures alii cum Judaeis, qui de Enos male sentiunt,
Vertunt. Tunc prophanatum es in invocando nomen Iehou . Sic o hunc locum Maimonides interpretatur. In diebus Enoch, inqui it ' errarunt homines errorem magnum , c obmutuit consiliam se pientum generationis illius. Imo ipse etiam Enos inter errHIt fuit. Hic autem fuit error eorum , ut dicerent. ecce creavit PcM
503쪽
petias istas cir stharas , ut gubernarent mundum. Cum vero haec opinio Viserum corda invasit, in perunt aedificare sellis Templa . illiseque osserre sacrifia. Ita Maimonides priniam idololatriae originem refert ad tempus Enos. Similiter paraphrastes Chaldaeus Onxelos verbum dictum Huchri intcrpretatur in significatione opposita vulgatae Versioni. Tunc, inquit, in diebus ejus supersederant filii hominum ab invocando nomen Iehova. Constat diu ante diluvium coeptam a Deo desectionem ι neque enim totum genus humanum, unica excepta familia Noe, aquis diluvii Deus obruisset, si tanto supplicio peccatum ejuS non
Quid autem sit illud nomen Domini, quod in fonte Hebraeo
appellatur Iehma , non erit extra operam quaerere i tum &dissserere de Dei nominibus, antequam enumeremus nomina
idolorum. Deum quandoque Hebraei appellant nomen, scili- licet cum sine addito pronuntiant nomen, intelligunt illud quod Dei est sanctum & inessiabile. In Levitico Cap. XXIV. v. H. filius mulieris Israelitidis missus est in carcerem, eo quod, ut loquitur Vulptus, blasphemasset nomen est maledixisset ei: in fonte est ichob, a verbo Nachob , quod idem senat ac maledicere, sed se expresse nominare. Unde LXX. interpretes Vertunt:
nam filius mulieris Israelisidis nomen maledixit, Ita ob prolationem nominis Dei videretur reus factus. Postea abstinuere ILraelitae prolatione nominis divini, quod non efferebatur nisi in Templo a Sacerdote, dum solemni benedictione benediceret populo : antea enim non vetita ista prolatio videtur , si quidem ad Moysem rcus adductus es ., dc missus in carcerem, donec nossent quid juberet Dominus. Decem nomina Dei numerat B. Hieronymus in Epistola sua ad Marcellam. Primum & maximum est Iehova, dictum t tragrammatum, quod scribatur quatuor hi ce litteris Hebraicis,od, he , vau, he, ut sepra dictum est. Coniunctarum sonus ille vulgo Iehma effertur ι Sed de vera ejus pronuntiatione non convenit inter viros doctos. Non auditum est nomen Iebova ante Petrum Galatinum, qui vivebat initio superioris
504쪽
iaculi circa annum is xo. Sanctus Hieronymus magnum Dei. nomen non efieri, sed tantum dicit esse nomen suatuor liti l . rarum. Ex illo Apocalypsis loco habens nomen seripium, quod nemo novit nisi 'se . liquet Deum habuisse nomen ignotum.
Quin ipse Deus in Exodo dicit Moysi nomen suum Ieho me ' antea non indicasse Patriarchis. Quapropter vel ex lege aliqua
Dei, vel ex religioso timore, ne ex quotidiano usu vilesceret,
εc nimis leviter de prophane usurparetur , Judaei absi inebant
dicti nominis prolatione, extra usum sacrum & necesIaritanti Quare, urbe dc templo vastatis, totoquo cultu Mosaico aboli.
to, pronunciatio sancti nominis periit, simul & notitia deleta est. Accessit postea religioni stiperstitio : nominis enim dicti consenantes extra Biblicum contextum non sc ibunt Judaei, sed alia, s ibstituunt , veluti duo jod Vi. Non illud delent nee frangunt, si vasi vel alii instrumento sit insculptum , ω penhadorant. Satagunt illud irregulari er scribere, & corrumpere ejus script iram,iae si liber foede dc ignominioso tractetur, pro phanatio sancti nominis fiat. Jam ista religio incesserat animos
Iudaeorum , cum LXX. interpretes Biblia verterunt vidimus cnim , quoties occurrebat subjecise consonantibus ejus punoeta vocalia nominis Adori, quod idem lonat Hebraeis ac Graecis, Latinis Dominus. Hos interpretes Latinus sequitur , nomen Latinum Dominus usibi paras, dum agitur de nomine inestabili ti cujus cum pronuntiatio rarior ellet, tachum est ut diversimode expressu in reperiatur in antiquis monumentis, modo jao m bjave, modo iobe. Samaritani illud pronuntiant Iahue . vel Ieheme, vel Iehave e Graeci, J- : Latini, Jova; unde derivatur nomen Iovis . nam magno Dei nomine daemones etiam appellari ambiebant. Illud autem nomen ideo reputatum sanctissimum, quia Dco proprium ; nam Grammatici Hebraei observant tria tempora verbi si ibstantivi sum in eo .contineri, praeteritum , prasens dc laturum, μην; fui, ero.
Soli autcm Deo laaec tria conveniunt, ut ab artemo in aeternum
existat, dc simul omnia in se tempora comprehendat. Appella- - 4, tur in Apocalypsis, qui es, ct qui erat, o qui vexturus est. Ibi
505쪽
Secundum Dei nomen est El, id est, fortitudo. In compolitione frequens est hujus nominis divini usus ue ut in illis nominibus Eleazar, Eliachim, EliseMeth, Michael, Gabriel, Raphael. Tertium nomen est Euhim, quod videtur derivatum ab Elia Nomen illud communicatum est Judicibus & Angelis, quatenus illi vices Dei agunt, judicant, absolvunt & damnant prosunt dc puniunt. Quartum Euhe nomen solo numero di f. fert ab Elohim, quod est in numero plurali. Quintum Trabaoth
proprie denotat aciem ordinatam : Ita Deus Tetin bbaoth, si ve. Deus virtutum se , hoc est, exercituum nominatur, ut indicetur potentior potentii simis illis regibus quibus magni exercitus parent. Sextum Elion , id est, excelsus, si premus. Septi mum Deis Ascher Mese , id est, ero qui ero , vel sim qui sim . ut Graeci interpretati sunt. Proprium est Dei esse. Octavum nomen cst Adonat, quod idem sonat ac Dominus. Vidimus hujus nominis puncta vocalia fuisse subiecta magno nomini Dei
tetragrammato ; unde in Graeca versione , ubi occurrit, legitun i. & in Latina Dominus. .
Nonum nomen est jah , quod videtur factum ex Rhodia. Decimum Saddai, id eth, semciens sibi, quod soli divinae mojcstati proprium est, ut ipsa suis pollens opibus , nihil indiga
nostri sit. Inter nomina Dei Judaei numerant Hamacum, hoc cst, locus, quia Deus ipse sibi locus est, in omni loco est, nullo continetur. Macum significat locum; sed praeponitur hepronomen demonstrativum, hamacum , quod addit emphasim. Cum in Scriptura du falsis numinibus sermo fit, nempe de monibus qui habentur aut haberi volunt pro Deo, quandoque appellantur Euin, quod unum est ex decem veri Dei nominibus; ispi is vcro nominibus contumeliosis, quae illis magis conveniunt. Scriptuna appellat idola, id est , imagines ex aere conflatas vel sculptas.Quid enim aliud erant Dii Gentiam,putavitulus ille aureus, cui ut Deo populus sacrificia obtulit, quam aurum susum 3 Ab effectis autem idola appellantur molestiae, dolor, infirmitas, horror , pudor. Sic multiplicatae sunt infirm---I cu eorum , pro multiplicati eorum Dii , multiplicata idola.
506쪽
Propria eorum nomina Judaei refugiebant suo ore pronuntiare. Ibidem Psaltes canit : Nec memor cro nominum eorum per labia mea. Ideo alienis utebantur nominibus: vocabant Elii, id est,
i C. . - g. nihil. QAod facit Paulus uescimus quin nihil es idolum in maiau. id est, quod omnia idola sint verum nihil. Judaei tres species idololatriae numerant. Prima qua coluntur Angeli, cultu qui soli Deo debetur. Secunda qua quis universae militiae coeli se incurvat, id est, colit solem, lunam , aut aliud aliquod sidus coeleste. Tertia qua coluntur diaboli. Abarbanel plures alias species numerat, qualis in cultus sigurarum
dc imaginum, quae nunc Tali an vocantur, certis horis conflari solitae, unde virtutem accipiunt. Credebant has figuras posse tum indicare futura, tum multiplicare fructus terrae. Tvles figurae in sacro Codice dicuntur Theraphin, ex quibus, ut putabatur , prodibant signa rerum futurarum ; & penes quinerant, vel in visione, vel in somnio docebantur quae averent scire. Talia Theraphin habebat Laban , quae Rachel filia ejus furata est , & secum abstulit. Ideo querebatur de Jacob: P re furatus es Deos meos ' Infra iterum agam de illis Theraphin. Inter species idololatriae accensetur divinatio. Erant qui
mortuos aut Ossa eorum colerent, Sc quaererent ab eis futura.
Qui tali modo futura inquirebat , vocabatur hedoni, id est, siens riolus: quandoque Ob, Nomen illud Hebraeum proprie significat ut ue Interpretes reddunt Pythonem. Apollo falsum
numen Graecorum vocabatur Pythius; inde mulieres, quarumore Apollo, id est, daemon hoc nomine cultus, edebat Oracuusua, Vocabantur Adithonissae 1 dc immis ventriloqua, quia , Ndiximus, a ventre illarum lc immundis partibus, nonnum quam ex millis loquebantur submissa voce , quae videbatur egressi ex telluris cavitatibus , vel a longinquo loco adveni in
Quidquid sit, Pytho idem sonat ac Ariolus. Lucas scribit in
. is .v.ic. Ac is puellam Pythonis malo spiritu , quo obsidebatur, liberὸ tam fuisse ope B. Pauli. V nde liquet reipsa tales extitio Othonissas, id est, mulieres sagas, quas malus daemon implo bλt,patefaciens illis ventura, quae scilicet suae cognitioni se δ' cerent,quae multa est,nam ideo dictus a Graecis, Damon, id est Diuitiaco by G
507쪽
siens. Soli Deo patent futura, quae causas liberas habent: ut autem deciperet sitos cultores Daemon, sive ut arte occultaret quod deerat scientiae ejus , Pythones ejus responsa ambigua edebant. Pythonica describit his verbis Marmonides. Gyυ-- x. di es illud opus Pythonis, inquit 3 Ille osseu certum sussus genus, 'o manu sus vibrat virgam msicam, ac recepta quaedam incantationis verba profert. Mox consilit alium , quasi loquentem ficum, se interrogatis restondentem e terra , voce submissa admodum , quam auribus percipere non valeat, sed cogitatione tantum equatur. Similiter est , qui eranio mortui arrepto , illud suom imbuat Or ineantet, donec praeeuntem audiat vocem admodum sib- missam quae exeat ex illis, se respondeatur ei. Hujusemodi omnia snt Pythonica. Haec Maimonides. Videre est his operibus multas fraudes subesse potuisse, quibus sibi conciliabant fidem Pythones, etiam apud Judaeos; quod illis exprobrat Ιfuas, '
cum dixerint ad vos, quaerite a Pythonibus est a divinis, qui ria dent in incantationibus suis. Juxta aliam versionem Pi pipiuntes mussitant, quod faciunt ventriloqui. Numquid non populus a Deo suo requiret pro vivis a mortuis ρ Pro vivis mortuos consiliat. Vidimus Saulem mortuo Samuele quaesivisse , quae esset sors , belli, quod gerebat adversus Philisthaeos. Species etiam idololatriae erad Nahas, id est, conjectatio, au- gurium. Erant qui ex rebus quae per accidens eveniunt, de futuris judicabant. De ita specie loquitur Ezechiel. Stetit enim ς par. ta. Rex Babsonis in bivio, in capite duarum viarum, divinationem. id est, augurium , quaerens. Commisens figittas, M. Quae ver- ba sic D. Hieronymus ad hunc modum explicat. Stabit Rex in ipso compito, se ritu Gentis fluae oraculum conse, , ct mittet sagittas in pharetram, est commiseat eas inscriptas sue signatas minibus singulorum , ut videat cujus sagitta exeat , se quam prius rivitatem debeat expugnare. Scilicet nominibus diversarum civitatum inscribebantur sigittae; quibus commixtis , quae exibat prima sagitta, inscripta nomine talis civitatis, ostendebat
eam primum esse oppugnandam. Alii pro sagittis utebantur baculis, sive virgis ; quod divinationis genus appellaturr id est, divinatio per virgas, usitata apud Ocicutales, Diuitiam by GO Ie
508쪽
ut diserte de Medis dicitur in fragmentis Dionylu. Illa augu-υ. ix. ria insectatur Osce. Populus meus in ligno suo interrogavit. θ culus ejus annuntiavit et , spiritus enim fornicationis decepit eos, ct fornicati sunt a Deo suo. Cum esset alicui vel iter suscipiendum, vel ducenda uxor , vel quidpiam aliud momentine Ium peragendum , virgas ccrtis notiS Inscriptas includebant vasculo. Prout autem has vcl illas educebant, Inde capi, bant auguria. Iam enumerabo diversa numina, quorum nomen reperitur
inlacro Codice. Initium sumam ab illis nominibus, quibus praeponitur prima littera Alphabeti : sic ordinem litterarum sequar. Aaronis vitulus idolum suit, quod , ut jam diximus, Aaron conflavit, ut Israelitis rem gratam faceret. Illi memores AEgvpti, ut Deum haberent quem oculis corporeis Intuerentur, vitulum sive bovem sibi conflari voluerunt, juxta numen AEgyptium. Praecipuum idolum AEgyptiorum dicebatur Apis , habens bovis formam. Jeroboam, ad instar vituli aure duos vitulos constandos curavit, ut avocaret a Templo HIero- solumitano Istaelitas, quos a Regibus Juda abduxeratJ ne po pulus reverteretur Jerusalem, ut faceret sacrilicia in domo Rr ' Domini. Nuite, inquit, ultra ascendere in Ierusalem : Ecce P tui I rael, qui te eduxerunt de terra I 1pti , posuitque. μη Bethel se alterum in Dan. Nempe unum prope Samariam si ut regni, & alterum in extremitate regni.
Adad ex Macrobio est nomen selis , quod illi dabamr, qui
Vere est unus in mundo. Chad sive Ad, quod derivatar ab acia a b. i. s. in Vel , idem Hebraeis est ac unus. De Deo Adaἀ sic loquitur l. ωρ. 13. Macrobius Assyrii Deo, quem summum maximumque venem tur , ADAD nomen dederunt. Gus nominis interpretatis signis μι UuF. Hoc nomen Ada sive Adad dabatur cuipiam numini ipluribus autem nominibus inserebatur, ut in illo Benia di, quod fuitlproprium cuipiam Regi Syriae. Sic appellabatur,qu ii, - - ιι Misia ΝΠ Dei Adad. Nomen illud Adad pro Deo non reperi-υ. 1 . tur in Latino nostro Codice , sed in fonte Hebraeo , pro ζψenim quod habet vulgata: Qui sanctificabantur , ct --MI 8μ βbnnt in hortis, pos januam inirinsecus, fontem sic reddi Seldenus: Diuitiaco by Co
509쪽
Sel fenus i ni e nies se luerantes sie, ita hortis, sinum in me ito. in fonte achar ac d vcl ah id est, poti ahad. Eqpraepositione iocati . her, qua ' sonat , iiquet de loco fierii ermonem. Igitur Achad vel ahad. id cit, unum ibi accipiendum pro Tem 'lo idoli, quod unum sive oad appellabatur: ut sensu, lui jus loci Isaiae iit, lustrationes factas idolo, quem vocabantnbad , poli: Templam rius, in medio hortorum illi idolo diea
Adonis. Vide infra in voce Thamuet. Adramelech. Viue infra in voco asiloch
Anamblech. Vide infra ibidem. Muni; nomen est idoli, quod viri de Ematb , sive Hamati-lbae fecerant, ut dicitur. Quale fuerit illud idolum, etiam pe- - RU. Jλ. Tritiores falcncur se ignorare. Quidam hircum cite volunt, ut Apis bos erat. Asimo ui. Non quidem erat Dcus suc idolum, sed maluς da mon, de quo sermo cst apud Tobiana, qui priores conjuge Sarar interfecerat. Nomen illud Hebraice idem tonat quod est cror a verbo hi chmia , id est, destruxit . interfecit. Astaroth vel A farie erat idolum Sidoniorum sicut & Phili . taxormn. Est nomen quidcin urbis, sed de idoli. Aparoth pro prie denotat gregem ; unde quidam colligunt hoc idolum habuisse formam ovis ; quod scilicet sub ovis Ipecie colebatur. Constat Deam Apartim non ignotam fuisse Graecis, qui dicunt numen fuisse Sidoniorum, nec aliud quam lunam. Lucio, nus & alii id testantur. Cicuro dicit esse Venerem. Luna appellatur rinus ue quae Venus dc nominatur in Graecorum scrip tis Uinnia, id est, ct clostis. Nisi nomen illud accersatur ab i. Hebr. xo Ur, id est, lux. Jeremias exprobrat 'odaeis quod face / v rent placentas Melecheth Ha main , id est, Reginae coeli. Quae ire ina non alia erat judicio Gentilium quam luna. Idolum Altaroth non in uno loco Scripturae nominatur. Scal n men illud idem lonat Hebraeis quod Dominus. Lubentius nomen illud Hebraei tribuebant falsis numinibus, quibus Gentiles Syri servicbant : unde nomen illud aversabantur, licet conveniret ipsi Deo , qui vere coeli Dominus est ὀ
510쪽
sed alio eiusdem significationis nomine appellabant, nempe Adonat. Nomen ergo Baal commune est omnibus diis Genatium ; sed distinctionis gratia, splures enim numero dii illi
erant) subjungebatur aliud nomen, ut Baalphegor, Beeleturiath: ex Baal enim Hebraeorum factum est Beel, & contracte Bel; unde Belus, quo nomine antiqui Aisyrii stem designabant,qucm & Beelsamen nominabant, id est , Dominum coeli. Sed MBelus nomen est vetustissimi Babyloniorum Regis, qui idem est ac Nemrod Babylonis conditor ; quem venerati sunt Babylonii , & pro Deo habuerunt, ut mos erat Deos putare primos reges. Nomen Baal etiam significat maritum, conjugem in Hebraea lingua. Deus sibi conjugio sectaverat congregationem Israclis, ut quoties illa declinaret a Deo ad Baalim, id est, ad falsa numina, merito censeretur fornicaria. Ad id alludens dc ad vocem ambiguam Baal, quae idem sonat ac nomina illa, idolum Sc maritus , sic Deus loquitur apud Osee Prophetam, promittens quod revocaturus esset Ecclesiam Israeliticam,
't ' quam prius repudiaverat. D erit in die illa, est Dominui, τε μ' bis me vir meus , se non vocabit me ultra Baali. Vocabis meaiphi, id est , vir meas & non Baali, id est, maritus meus. Hoc nomine infausto Baal non amplius uteris , me compellas
maritum. Et auferam nomina Baalim de ore ejus, se non recordabitur ultra nominis eorum. Adeo mentem aversam geret a fabrsis numinibus, utomnino abstineat nominibus corum.
, Baalberith Dcus erat Sichemitarum, quos legimus in Jud cibus Abimelech dedis eptuaginta pondo argenti de fano BAEM'berith. Nomen berith Hebraeis senat idem quod foedus Latinis, in , ut bHulberith sit Deus faederatus. De illo dicitur in iisdem judicibuS. Postquam autem mortuus est Gedeon. ames sunt filii finit se fornicati sunt eum Baalim. Percusseruntque cum Baal frisi ut esset eis in Deum. Baalpeor. Vide infra peor vel phegor. Baal Zebub , Vide infra Zebub. ni Zephon. Vide infra Zephon.
Wores. Castor de Pollux duo filii IoVis dicebantur, G ς appellati λ risori, de quorum nomine mensisap ud GN Diuiligod by G