Apologia theologica, nunc recens aedita, ex sacris doctoribus collecta, per r. admodum f. Andreas a Tordehumos Ribero, Augustiniensem disserentem, de interioribus animae actibus, & libertate uoluntatis humanae, applicationisque sacrificij altaris

131쪽

MPO LO G. THE ο L actuumliberorum, videre est sese leundo Ethicorum. .

Annotatio sext

In quaestionem sextam. limulat

tas voluntatis &rationisat Beatus Thomas I .2 .q.I. micca oncorpore. Voluntas,formaliteres liberum arbitilium. Loquod

132쪽

uest in ea est formaliter libertas. Intes Ilectus autem liberum est arbiti trium radicaliter & originatiue, quia in eo est radix voluntatis. Item sicut se habet ratio ad intelis

ledium,ita liberum arbitrium ad voluntatem.Unde ut intelleetiis& ratio sunt eadem potentia, ita voluntas & liberum arbitrium, ut aitDamascenus,est tamen ali/quid distriminis.Nam sicut intelligimus principia & ratiocinatimur circa conclusiones deduc has ex principi js, similiter voluntast circa finem, quem sine electione appetit. Vis autem elestiua,seu liberum arbitrium circamedia,&sicut eiusdem potentiae est intelligere & ratiocinari sicut eiusdemi virtutis quiescere&moueri, ita

133쪽

eiusdem est potentiae velle & eli. t i

gere. lAd prinum; argumentum. Respondetur,collationem signit ficatam nomine Electionis perti nere ad consilium praecedens, est rationis. Appetitus Vero,qua uis non sit collativus, tamen quatenus avi cognitiua conferente mouetur, habet quandam colla tionis similitudinem, dum unualteri praeoptat. Ad secundum respondetur. Tam liberum arbitrium, quam voluntatem esse potentiam,cum finiatur liberum arbitrium facultas rationis & voluntatis appes Iatione autem facultatis P tentia nimirum ac cipitur.

134쪽

Arum liberum aditrium coopas fit. C primo quidem videtur cogi posse. Quod ista ratione

suadetur. Plus Poetest De' seper creae, quam homos Per creaturam corporale, sed homo potest cogere creaturacorporale, ut eXempli causalapide ascedere. Ergo simili modo multo sortius Deus potest cogere libe, rum arbitrium. Prsterea v potest totaliter impediri, multo facilius pol ad ali

135쪽

t que actu Sed usus arbitrii 1mpe t aitur aliqua ves morbo, vel somno . Ergo poterit impediri via aliquaquod nimirum erit

Oppositum est tenendu.Quia ut supra docuit Pater Augusti nus,in oppositioiiesccudaequar stionis,&Diuus ThomaS,Q. I. 2 . q. 6. Omne coaetiimestrio lentum. Sed nullum voluntariu: potest esse violetum, cum distin, quatur ex opposito. Ergo libe rum arbitrium non potest cogi. Huic quaestioni responden dum est sub disti id totie. . Ac primum omnium scietidum est coactionem. & violentiam differre. Coamomimsi si proprie loquaris, solum dicitur de Y ebusu

136쪽

Qy S TI ο.o m. si animatis. Violentia autem ex aequo rebus omnibuscompetit, tam animatis,quam in animatis.

i Quare lapis proiectus non dies tur proprie coactus , sed utita dixerim violentatus.

Vtrumque autem, id est,coa ctio &violesia,dupliciter accipitur,secitndum D. Thom. Vno modo, ut significat solam impe ditionem alicuius ab acrii sibi couenienti oc naturali, & adquem suapte naturainclinatur,quomodo lapis deletus dicitur cogi vel violentari, quMenus detinetur,

quo minus descedat. Altero mo ldo , ut significat compulsionem lad aliquem adium inclinationi

naturali repugnantem,Vt videre

est, in lapide sursumproiecto. H Haec

137쪽

Haec de coa stione,& violentia. i Q iod ad voluntatem attinet Doestores adnotant, duplicem esse actum volun talis. Vnum elit citum,qualis estvelle,vel nolle. Alterum imperatum. sunt actus potentiarum subiace tium imperio voluntatis siue sint potentiae apprshcnsiuae siue aprpetitiuae.

His ita praelibatis,sciedum eli. J Si coactito primo modo accipia

turiliberum arbitrium cogi pos se, siue respcchi actus eliciti, siue impcrati. Respectu enim actus elici ti cogitur liberum arbitrium si no proponatintellectus, quod velle seu eligere possit. Potentiae enim sub ordinatae, ita se habent ut nisi prior agat,pos erior, quicquam

138쪽

quamagere non possit Perinde atquero tar in horologio 8c in serico gyrose motu impellentes. Res pediu aetiis imperati cogitur

i si impediantur potentiae quibus

utitur in suis imperiis exequena

dis.Vt si volente homine aliquo l

abire teneantur eius pedes. Im pediri autem potentias possemanifestum est. Item aetiis impera ti rationis &voluntatis,arius re, quirunt ad operandum, sed ra tio impediri potest, alta quiete, Epilepcta, qui morbus caducus' vel comitialis appellatur,vel apo. plexia quae subita neruorumi 'sulutio dicitur. Ratione autem impedita, necessario impeditiis voluntas potentηs imperatura. . Si secundo modo accipiam l

139쪽

i coaetio, scilicet pro compulsi l . l

ne,ad aliquem actum natiarali in iclinationi repugnantem. Vesuntas, seu liberum arbitrium, non cogitur ,ro pedita quidem aetas eliciti,bene tamenrespectu aetiis imperati. NonPosse autem cogi respectu actus esiciti coactione dicto modo accepta, illa ratio sua :det. Actus qui est secundum in i l clinationem potentiae, non poetest esse violetus vel coactus, sed eligere vel velle est actus elicitus voluntatis&secundum natura , leminclinationem ipsius. Ergo actus clicitus voluntatis non PO ii test esse coactus. Idemintelligenii desii est,de reliquis potentiis. I appraesesiuis, quam appetiti S., respectu actuum sibinna, d

minime

140쪽

QV-S TI O. VIL Dminime coguntur, ut qui sintip farum persectio,& ad quos naturaliter inclinenturi mod vero attinet ad actus imperatos, claruest, posse hominem cogi ad esse quem actum voluntatis imperio repugnantem. Vt si homo velit loqui cogatur tacere,si ambulare quiescere,& similia.

Annotatio septi

nuat, Super quaestionem septimam. I voluntas & liberum arbitrium sunt eadem potentia ,,ut in prae cedenti quaestione pa tuit,consequens fit,ut nec liberii l