장음표시 사용
111쪽
aIἰquἰd praeter Deum ament ex electione libera voluntatis , propterea quod sentienter eonfuse a corporibus cireumstantibus se reddi felleer. iaee rupistunt tamquam bono, ex naturali eonsequentia illa amant: Quod tamen non componitur cum eo, quod paulo supra dixerat: MIantatem erectam non usa voluntatem nisi per motum , quem Deus
illi euentInuo imprimit . in suis vero Dialogis Metaphysicis frequens est in tribuendis ipsi met animae actibus deiiderit , & voliritionis hujus vel illius effectus sibi extrinseci, ut motus brachii . alloquutionis cum amico , quorum tamen essectionem sesi Deo tribuit Anima , inquit, non movet membra corporis sui per vim, euae propria fit sua uotara , sed movet, quia Deus qui immensus es , axequitur per suam potentiam desiderio , qua nihil possunt Darumereaturarum , di superius concluserat ca Ex nobis nihil possumus
agere : ergo ex nobis ne dabemus quidem quiequam .eIie. Noas possumus agere nisi ex vi potentia Dei : ergo ne velle quidem debemus agere nisi juxta leges Divinar . Atque similiter largitionem Gratiae Divinae ad salutariter operandum refundit in desideria Christi Domini , quae dicit esse immediatas caussas occasionales, quae determinant emcaciam legis generalis, qua Deus per Gratiam vult salvari omnes homines, limitans 3) ad hanc potest tem dumtaxat desiderandi, & orandi pro hominum salute illud. quod idem Christus de se dicit. Data est mihi omnis potesas in Caelo
in Terra : ergo assirmat Malebranchius nos efficere nobis v litiones nostras. a i. Tertio quod idem amrmet nos esse causas emcientes effectuum etiam nobis externorum, suadent ea, quae in citatis
Dialogis ex professo dicit de Divina Misericordia. SJustitia,
quas vuIt elucere in eo, quod praemio vel poena assciat Orfera tiones nostras , quas cum libertate non faciendi, facimus .acia. Quarto tandem quod idem amrmet corpora ipsa esse caulas emcientes motuum in aliis corporibus , Et sensationum in anima nostra , haec suadent. In Dialogis Metaphysicis loquens de Oscillatione chordarum resonantium, ex hac re laetit causam sonitus, quem sentimus, sic arguens s Corpus motum potes movere illud, in quod ineidat: ergo eboris e fas Ioeo mota , , postea Mi relicta , potes mosere aereis eireumambientem, edi hic alium
D Id. de la Nat. SGra. dissic. a. cs ld. Eare. s. sue la Metaph. Bum. 13. pag. Ios. Et idem ibid. pag. mihi δα
112쪽
Di proxἰmum ussae ad illum , . qui est in aure , cujus argumenti antecedens saepius repetit in citato & sequenti dialogo. idem cum infinitus propemodum sit in declamando in omnibus suis operibus contra illos , qui ducent nos. videre per oculos audire per aures,& alias cogitationes acquirere per sensus, & censeatuon polles ne errore.& etiam impietate actionem ullam tribui organis sentoriis; eam tamen illis. aliquando revera tribuit, ut cum in monito praevio ad suas meditationes: Christianas, & Metaphysicas dolet tam violentam non raro. esse sensuum , & totius corporis rebellis actionem, & ut ipse ait clamorem, ut obruat vocem ipsam aeternae veritatis intus loquentis: immo aliquando sine piacul violatae Religionis non posse sensibus actionem omnem negari
probat ex ipsis Christianae Fidei mysteriis: ci Etsi, inquit, sensu
nostri per se ipsi mentem. nostram noσ illustrent, quemadmo m re dunt se biles ideas, quas habemus de ecirporthua: tamen excitsurini attentionem nostrum , cdi indirectὸ dueant ad intelιigentiam e vitatis mare debemus illis uti . . .. Rallac hoc est Verbum Di Virnum inca ruata ea , ut incurreret In oeulos O aurer omulum , qτε son p fu ut nee videre. nee intelittere nisi per suos seMιs Veritates Fidei depositae sunt apud Ecclesiam , quas e Gycere non possumus sipper auiburitatem: visibilem derivatam ab Incarnata supientia . GEquidem. veritas interlox . quae, nos tastruit , at illa utitur bis etiam mediis Alia contradimonis. exempla in decursu adnotabo ..eto 3.. Rigidum Malebranchii occasionalismum: promovit P trus Bayles referens, ct urgens pIura pro illo argumenta, quibus nullam adhibet reiponsionem. eni rem se definire nolle pro reatur congruenter ad personam sceptici, quam plerunque sustinet. Ea ex integro retulit Leibnitius a . Pro eodem citatur
a Jo: Christophoro molfio a Stumius, qui dissertationem de
Dolo Natura edidit, in qua omnem creaturis quicquam agendi vim negat, cui cum se opposuerit Schelham merus libro, quem inscripsit : Natura Mi Medieis vindieata , Sturmius reposuit dissertationem apologeticam pro sua sententia , quam iterum impugnavit Schelhammerus vulgando anno 17oaia vindica
ao . Apertius illum ampsexus est Franciscus Lamy,sive An nymus, de quo supra q. t 62. , qui illum credidit se Mathematice demonstrasse in suix Philosophici literis . Bene de illo Tre-
113쪽
volitani ci dixerunt putare se Auctorem hunc scripsisse pro illis,
qui jam inent in sua sententia , aliter non stippothisset principia quae sunt controversa , quin immo omnino rejecta a suis Adversariis . Addi contra illum potest , quot suo duci similis tibimet alicubi contradicat etiam in eodem contextu a) concedens, di negans spiritibus creatis ut animis nostris vim faciendi sibi ideas& volitiones, quemadmodum observavit etiam teibnitius in examine harum literarum , quod habetur apud eosdem Trevouia nox a , latine deinde redditum ab Authore M-D.L. qui Theodiceam Latinam fecit, in ejusque parte tertia inseruit. Uerum copio sor huius Anonymi impugnatio videri potest inserta in texta ex liis teris illis Philosopbicis , quae continet etiam responsiones 'uas idem Anonymus iisdem subjecita quibus examinatis Trevoltiani
ubi supra concludunt, Anonymum esse viribus imparem suo a versario , quod necesse erat accideret deforatae causae patrono.
stos. Rigidis Occasionalistis praeluserunt iam olim Lilbertini, genus quoddam hominum perditorum, quorum duces, narrante Bellarmino , s) fuerunt duo Sutores Flandri Coppinus di Quintinus. Hi, excepto Deo, Nullam aliam sit inantiam sui ritualem admittebant z Hinc primum quod colligebant , inquit
ibidem Bellarminus, er x, quaecunque fieri videntur ab hominiburs me bona sive mala ilia sint, omnia feri non ab hominibus , sed ab illo uno Spiritu Dei, qui omnia in omnibus operatur . Unde orta
est libertas illas , effraenis scilicet licentia, ex qua Libertini discti sunt .ao6. Malebranchio immediate magis praelust Cordemessius jam ab anno a 666. c ac proinde septem annis antequam M lebranche editionem sui operis, de inquisitione veritatis , quod Voltatre appellavit Rina O GIU eo . sicuti jam olim Gabriel
Daniel 6 dixit de Physica Cartesii, inchoaret in quodam suo
libro inscripto Le Discernement si mus , O de ι'Ame Parisiis edito , ut notaruiat etiam auctores Diariorum Literatorum ). Hic conatus fuit dissertatione quarta ostendere neque ab ulla anima, V a Neque
114쪽
neque ab ullo corpore moveri corpus ullum. Leibnitius ci) istis adnumerat Roberium Fluddum authorem Philosophiae Mosaicae, S Forgaeum Cartesianum .ao7. Molles Occasionalistas appello , qui, quod pertinet ad creaturas spirituales, recedunt a Rigidis. Tales sunt qui concedunt Spiritus non solum posse agere actus sibi proprios, sed etiam polle movere corpora , negant vero a meris corporibus posme moveri alia corpora. Ita Joannes Maria de Turre a resepe tu hominum sentit, quia intima experientia nostra cie hac vi movendi etiam corpora a nobis distincta suademur , & dicit probabiliter pol se tribui similem etiam vim brutis; siquidem Vera anima informentur ἔ nullo tamen modo corporibus inanima tis . Quare quoties unum corpus videmus moveri ab alio, t ties dicendum existimat , Deum esse veram ct unicam talis motus Caussam . Haec cum statuerit, nescio cur deinde agens de caus si motus dicat c3 , Caussa motus duplex es ρνima seeundo , quam desinit esse illud corpus , in quo eum Deus motum assidue con servet , est eausa immediata onsium effectuum naturalium , qui motu eoutinetur . Certe in generali divisione caussae motus nota meminisse de animis , quas ipse dedit esse caussas secundas m rus , t probari non potest: & rursus, quemadmodum figura corporis inepte dicitur effectus naturalis , qui figura continetur , ita motus inepte dicitur essectus naturalis, qui motu continetur . Ante hunc Auctorem meris corporibus eis cientiam motus negavit Joannes Cribellius dicens , I Orpi non δεηο pr priamente Ia ea a dei moto , ma II sonerto dei moto, e quos ss iee, ebe su eorpo ba m o P altro, non si dee istendere ,sbe 'uno abbia proritto di suovio ia moto neII' altro, ma ebe iI motoc uno ὸ passato ueli auro: & paulo supra dixerat, O foras motri- est de eorpi non ὸ altro , ebe an efferto delia divina fores , ebe traf porta ἐ eorpi . Eamdem sententiam recentissime statuit Jo: B ptista Marella s dum subsantiae , inquit, erecta alia in aliis agere videntur , sunt tantum causae oecasionales , qua Deum odiniendum aliquid determinant. In qua tamen ab aliis diisdet in quantum non solum animis , sed etiam meris corporibus dat esse causas vere essicientes, quod attinet ad interiores sui
115쪽
mutationes , quales in anima sunt suae cognitiones , & in corporibus motis continuatio motus tui rer vim motricem a Deo in ipsis genitam , quam dicit G accidens absolutum , ensscilicet praeditum entitate sibi propria , quemadmodum Peripatetica docet Philosophia , a qua ille non distat nisi in eo ,
quod cum Peripatetici statuerent accidens absolutum posse per Divinam Omnipotentiam existere i e paratum ab omni prorsus 1 ubstantia creata, ille vult existere posse s eparatum quidem ab illa substantia , cujus proprium erat, non vero ab omni . Alii vero, ut Mironus in sua dissertatione de causa continuationis motus in projectis, quae est apud Trevolitanos ca), ct illi, contra quos loquitur Gabriel Daniel 3 , negant ipsi metanimae unitae corpori vim illud movendi , quia non apparet, inquit, quomodo unio ista det animae hujusmodi facultatem . Alii tandem, ut te Grand & Purchotius, solam spiritibus crea
tis concedunt vim volendi. non vero cognoscendi . Quam o rem intellectum quemcunque creatum dicunt esse dumtaxat potentiam passivam , non vero activam , ut pote qui non esticit, sed recipit cognitiones . quibus lolus Deus illum informat.
Prestius isti sequuntur Carteitum, qui iam olim scri plerat s
Mibi Oidetur passio esse in anima, quod bane vel illam ideam remeipiat, prater volitiones, nullas esse ipsius actiones exiseimo .ao8. Cum in rigidis Occasionalistis notata fuerit inconstantia doctrinae , argumentum illius falsiitatis, eadem observari patest etiam in aliquibus saltem ex Mollibus. Exemplum assum ex quaestione de Anima Brutorum, quam illi ex his, qui Ca lesialii sunt, mor licus negant esse quicquam distinctum a m teria , statalentes Bruta eise mera automata . 1lli ut hoc declarent, proposita primo luculenta descriptione organicae constructionis Brutorum , explicant divertas illorum operationes per effluvia exeuntia e corporibus circumstantibus , ut foeno respectu equi, quae impingunt vel iii 2 rediuntur in eius oculos & nares , nervosque usque ad cerebrum ita concutiunt , ut ex hoc eX primmantur spiritus animales, qui certa vi impelluntur in musculos crurum & oris , qua aperientes , qua claudentes opportunas
116쪽
valvuIas ad aliorum humorum directionem et unde horum me
brorum motus necessario s equuntur Cum Teliquis, quae appes lantur comparario cibi, comestio , ct nutritio . His auditis , proinnum est contra illos inserre, ergo unum cortrias movetur de facto ab alio. Quod si illationem hanc Tespuunt utpote contrariam suo occasionalismo , jam cogunt nos aliter ac sonant descriptiones illas suas seu explicationes accipere, pro eo scilicet, quod Deus assumat e laeno particulas quasdam insensibiles, illasque transferat in oculos di nares bruti, delude commoveat illorum cerebrum, inflet hos aut ii Ios mulcuIos , aliaque omnia Ipsemet peragat, quae caeteroquin dicebantur esse evolutiones quaedam brutarum machinarum necessario consequemes ad impulsum , quem ab externis effluviis illae paterentur . Aliud inconstantiae argumentum patebit eum dixero deuiu , quem iidem faciunt de suo hoc occasionalismo .uo9. Hic igitur celebrem apud istos usum habet, ubi agunt de reddenda ratione mutui commercii, quod inter animam EcCorpus hominis vivi observamus. Docent enim plerique ist Tum cavendum esse De hoc tribuamus unioni alicui immedi tae inter animam gi corpus . Unio hujusmodi, inquit Malebranchius est quidem tb ideas vulZarer , reipsa tamen anima non est unita mmediate O directe nisi Deo : S alibi expressius haec
habet ca Anima non es in eo που, nec corpus tu anima , etsi vitriusque modificationes mutuo sibi respondeant , eonsequenter ad leges generater auionis utriusque : sed tam eorpus edi anima sunt in Deo , qui es vera causa mutua correspondentia illarum modi alio num . Spiritus sunt in Ratione Divina , e, eo ora in ejus --π-
state , sed π equit unum esse in altero , nam spiritus ct corpora non habent in se relationem ullam essentialem quae cum dicit, lo gilsime profecto abest ab ideis vulgaribus, quae abhorrent a coll- tradictionibus , qualem ipteme hic habet negans omnem unionem corpus inter & animam eonsequenrer ad leges unionis utriusque . Verum consulamus ipsum mei de sensu suorum verborum .
Ille uno quidem in loco ejusdem libri sic se explicat 3 Votuntas
constans, O efficax Creatoris , qua vult, ut ad tales moras eerebr sequantur tales euitationes anima , es illa , qua Deit proprie unionem rorporis edi animae in alio vero hoc ipsum distinctius declarat dicens Deus vinit inter se creaturas non aliter , quam si is
117쪽
Use detemurat tuarum modalitates , eausas Oeeasionales effactuum . quos ipsemet producit , ea .r inquam oceasionales , qua determinant Divinas volitiones eo equoter ad leges geruerales, quas ipseMis tuit servandatim rerum creatarram adminiseratione ia Ex qua doctrina cum deberet inferri , non solum modificationes corporis fieria. Blo Deo , sed etiam: modificationes animadi Malebranchius t men , & molles generatim occasionalistae inferunt modificationes quidem corporum fieri a Deo, at animae modificationes saltem volitiones , tribuunt ipsi animae. Malebranchius ipse in nuper citato Dialogo diffusam dabit hujus rei explicationem , quam breviter sic e X. mente omnium , qui illam tenent, exponi Graves an-de i) 2 Meor vult , Deus. movet Volo globum proiicere , Deus e tendit brachium meum , manum globo applicat , digitor elaudit , ut globum opprehendam , Oe. Hi omnes motur exacte fiunt , dum ego hos volo,. ω ideo ego ereri , me ipsum hae agere - Eodem modo , ubi corpora extroea tu nervos agunt , Deus perceptiosum iude oriundarum immediate auctor est. Dum manasnobo applieatur , Non globum sentio , sed Deus mihi dat pereeptionem ipsis r contactus . Aer percu tit UNGNum saris . foreum era percipio : sed sensatio hae nou obaeris vitutione, c, inde sequuto nervi motu proprie pendet , sed Deus perceptionem bane mmediate menti imprimitat Oia Ante Cartesianos extiterunt, qui contrario modoe sub- salutis spiritualibus creatis tribuerunt vim cogiIolcendi, non ve ro volen li .. Et aliqui quidem docuerunt voluntatem esse poten
tiam solum passuam . inter quos a UasqueZ a) collocatur Got' thedus , a Bellarmino. 3) praeter Gottfredum Agidius , ct ab uareZ 4 nominatur Soncinas , ct Javellus. quos sequuti sunt Lutherus , & alii haeretici. qui dixerunt voluntatem nostram mO veri a Deo sicuti inanime instrumentum , & contra istos ex preinus est Canon in Concilio Tridentino s eorum haeresi directe oppositis .. Alii vero docuerunt voIuntatem esisse potentiam partim activam , & partim passivam , pro qua citantur Gabriel , Gre goritas, & PaIadanus 6 . Hi tamen revera non suffragantur ut lis occasionalistis , quia ipsi existimarunt volitiones essici, Vela solo intellectu . vel ab intellectu simul cum specio , quam V
cant Q Graves. Introd ad Phἰ m. T..
118쪽
cant intelligibili, vel a phantasmate , vel a cognitione obiecti, vel ab ipso objecto, vela 1blo Deo non quidem omnes voliti nes , sed illam , quae est volitio finis , quos infra impugnabimus .ari. Venio ad Harmonistas . Sic dicuntur Philoibphi illi, qui quaerentes explicationem de commercio , quod apparet intexanimam Et corpus, quando invicem unita sunt, nec acquiesce tes ulli ex iis , qt ae hactenus ab aliis propositae fuerunt, novam ipsi excogitarunt 1itam in harmonia inter utramque sitbstantiam , quam exponam , postquam meminero de illis, quas ipsi respuunt. Imprimis respuuiu seclientiam illorum, qui dicunt commercium istud non polite a nobis percipi, tamquam im Ivirtunam ignoran tiae in hac re profestionem : quae tamen est sententia , quam expresse tenet S. Augustinus ci) Modus, inquiens, quo eorporibuaanaerent Diritus, ct animalia fiunt, omnino mirus est, nec ec
prehendi ab homine potes , ese hoe ipse homo es: eamdem dirceta proponunt aliqui Philosophi, ut Niev ventilius et , ct Gabriel D niel 3 qui mysterium vocat commercium istud , S Benedictus Pictetus qui Deluitur, inquit, eos cipi potest uuio spiritus etiam
infiniti eam alis Diritu finito , quam uuio spiritur cum eorpore: eamdem caeteris praeferendam ostendit s Bumerus, eamque Anonymus quidam apud Tre volti alaos 6 contendit veros Camtesianos significare, dum dicunt mutuam unionem animae cum corpore esse effectum voluntatis Divinae , profitentes hoc modo causim proximam huius unionis sibi esse ignotam: & hanc eamdem credo voluerit significare alius Anonymus . qui apud Le bnitium ab titens vocabulo sis pernaturalis dixit commercium istud esse supernaturale . Rursus respuunt illorum sententiam , qui, ut refert Bumerius 8 statuunt unionem animae cum corpore consistere in actuali perceptione animae de corpore , in quo exi
stit: cui similis est illa Petri Sylvani Regis , qui dicit eam 9 et
eo sere in boe , quod anima actu cogitet dependester a eorpore. tamquam sententiam arbitrario supponentem non ibium coni nuam animae cogitationem , sed falso etiam amrmantem essentiam ci Aueust. de CivIt. Dei Iib. EI.
119쪽
tiam animae consistere in actuali cogitatione; Tandem respuunt tum systema assistentiae , quod est Occasionalismus tribuens 1bli
Deo operationes omnes animae & corporis,tamquam ducensDeum
ex machina ; Tum systema mutuae influentiae propositum a Periis pateticis , qui dicunt animam in corpus, & corpus in animam agere : vel influentiae non mutuae propositum a Tournemine, ut inferius dicam , qui censet animam agere in corpus, non vero corpus in animam , tamquam sententias non intelligibiles. His igitur explosis senteoliis , statuunt Harmonistae non alia de causa actiones corporis & animae sibi mutuo respondere, quam illa , quae facit, ut unum horologium designans tacito sagittae motu horas, respondeat alteri illas indicanti sonitu campanae: quae r lio certe est sola utriusque structura ab Artifice ad hunc sinem fabrefacta , &ad istam harmoniam disposita, non vero est influxus ullus, aut actio ulla ullius generis , nec physica nec moralis unius
horologii in alterum ci) , in Idistemate barmoniae, inquit do. Christophorus Wolfius, anima eorpus comparari possunt eum duobus horologii pendulis , quae motus suos iisdem momentis exercent . Uolunt igitur tam animam, quam corpus hominis esse duo automa ta , primum spirituale , secundum materiale : numerum horum automaton in utroqne genere possibilium esse infinitum : Deum sapientissimum ab aeterno omnia & sngula cognoscere, & quae sit series operationum , quas unumquodque automaton successive proderet, si existeret, penitus intelligere: proinde intelligere etiam , quod sint inter haec diversi generis automata, multa. quibus propria est series talium operationum , quae sibi prorsus respondent; quod negari non potest, quandoquidem quaecunque pro quavis differentia temporis existunt corpora, & animae rationales invicem unita, exhibent totidem aequalςs series operationum in duabus diversi generis substantiis, seu automatis mutuo sibi respondentes . Ita in istorum sententia exstitit in anima Euclidis automaton spirituale , quod cogitavit Elementa Euclidea, ct simul extitit in corpore Euclidis automaton materiale, quod mo-Vens manum eadem elementa perscripsit. Praeterea Deum non
solum infinitum in sapientia , sed etiam in potentia posse, reddere existentia eodem tempore & loco automata illa spiritualia, ct m terialia , quae harmonice operatura ab aeterno intelligit: Deum tandem reddere de facto haec diversi generis automata praevisa ha monice operatura simul coexistentia: & in hoc, quod dicitur sy-
120쪽
corpore , & hoc modo intelligi commercium ipsius cum corpore . Quatenus igitur in hac sententia Harmonistarum creaturae omnes tam corporeae, quam spirituales rediguntur ad claram machinarum artificialium ', illae non videntur esse minis activae , quam sint horologia se quidem moventia, sed per passionem potius , quam per actionem eisdem propriam . Propter quam causam Harmonistae spectare possunt ad illos, qui negant causalitatem
aia. Circa idem tempus hanc de hujusmom harmonia sententiam Gabriel Daniel Gallus per iocum , Gotofridus vero Guillelmus Leibnitius Lipsiensis serio proposuit. Daniel quidem in comtinuatione sui itineris per Mundum Cartesii, cujus editio, quam prae manibus habeo, est Amstelod amensis anni 1696. quae certe est post Parisiensem , reiiciens opinionem Cartesianam de Brutis
meris automatis, docuerat per iocum Cartesianos methodum , qua tueri possent leges motuum mechanicas nullam pati exceptionem etiam respectu corporis humani, in quo , ut illaesa remaneret hominis libertas, dicebant secus ac accidat in corporibus Brutorum , frangi illas perpetuo a Deo juxta desideria animae , causas occasionales omnium motuum corporis, quos solus Deus immediate operatur. i) Theologia, inquit ille, agnoscit
in Deo Rientiam eorum , qua eontingerent posita hae vel illa eo ditione . Per hane sesentiam potuit Deus nosse hune hominem In tali determinata eirexmstantia eonsequenter ad talem euitatiomem fore ut vellet ex. gr. elevare braebiam . Posita hae euntrione potuit Deus eo us luius hominis ita eonstruere , ct aptare omnibur eoexi- sentibus eirca ipsum eorporibus , ut eodem instantι edi voluntar bo- minis , edi Ieges meebantea postularent motum illum braebii, idemque dieendum de omnὸ alio motu ς Nam eum Seientia ct Potentis Dei sint aeque infinitae , tuo νυν entat Deo eombinationes omπes
possibiles, hae vero Deile quamlibet potest ad exsentiam dedueere,
neque qntequam ulterius requiritur ad eoneiliandas leges motus eum
Iibertate hominis. At Leibnitius contentis viribus systema hoc propugnare aggressus fuit scriptis pluribus pervulgatis: illudque vocavit systema Harmoniae , Praeordinationis , Concomitantiae ,δ etiam Harmoniam praestabilitam. Scripta haec habentur in Diario Literatorum Parisiensi anni 166 s. di 1696. et : Et in historia