Laurentii Medicis Magnifici vita auctore Angelo Fabronio ..

171쪽

i6ci LAURENTII MEDICI ssectitus est majorem celebritatem sermonis hominum, quam Hieronymus Savonarola, homo non Christissna mansuetudine, ut ille, sed ipsa tristitia ac sevcritate popularis, cujus actiones adeo conjunctae fuerunt cum universae Laurentii familiae fortuna, ut de eo paullo copiosius dicendum putem. Natus ille honesto loco Ferrariae in Dominicanorum disciplinam puer est traditus, in qua ex instituto familiae litterarum studiis operam dedit, ea quidem contentione peracris ingenii, ut brevi magnos in omni stre eruditionis genere pringressus secerit. Et cum rerum cognitioni, sacrarum que litterarum scientiae magnam dicendi facultatem adjecisset, conciones de religione ad populum saepe habens , tanto majus est nomen existimationemque consecutus, quanto magis se a contagione humanarum cupiditatum abduxisse, & modestiam sanctitatemque doctoris hominum induisse videbatur. Hujus fama permotus Laurentius, & quod ejus audiendi cupiditate flagrabat, & quod virtuti honorem semper tribuendum putavit, ipsum Florentiam an. MCCCCLXXXIX. accivit. Quanquam in disponendis, componendisque rebus nullam diligentiam adhiberet Savonarola, & munditiam& elegantiam orationis negligeret, neque esset in eo vocis splendor, & actionis dignitas, opportuna tamen frontis percussio, & pedum supplosio, argumen'ta ex teipublicae malis, & ex temporum conditione& moribus arrepta, acutae crebraeque sententiae, harum

172쪽

MAc Nirici VITR i sirum lumina, quae Graeco vocabulo ςέματα appellantur , plena animi Sc terroris oratio, ut non minus vehemens orator, quam bellator esse videretur, tantam admirabilitatem, tantosque motus faciebant, ut non modo ex universa urbe, sed etiam ex vicinis oppidis & agris ad cum audiendum concurreretur. Quod fortasse Laurentius Verebatur, ne nova isthaee quasi de musto atque lacu fervida oratio civitatem misceret, nullo non studio, & vel ipsis muneribus,& principum hominum suasionibus si6 popularis hominis

animum sibi conciliandum, atque ad usus suos adjungendum putavit. Sed quamvis eas artes omnes adhibuerit , quibus illius aut arrogantia, aut superbia, aut si vis etiam religiosa austeritas capi & deliniri posse videbatur, nihil tamen obtinuit. Praefectus Savonarola S. Marci coenobio Priorem Vocant) palam profitebatur se nunquam, ut mos erat omnibus hujusmodi munera suscipientibus, ad Laurentium Venturum:

quando vero hic ad coenobium ipsum accedebat vel religionis, vel animi caussa deambulaturus in ejusdem hortis , de industria se se occultabat Prior, vocantibusque collegis respondebat se humana despicere, &nisi cum Deo rationem se nolle habere. Quae cum nonnulli indignarentur, increpebant Laurentium, quod iis temporibus, quibus omnium oculi, quoties in pu blicum prodibat, erant ad illum conversi, neque cipar quisquam in civitate ponebatur, dignitatem suam

173쪽

162 LAURENT Ii MEDICI scontemni ac stre illudi a cucullato homine diutius pateretur. Sed ille existimationis bonae fructum esse reputans posse mansuetudine & lenitate vel agrestiorum animos mollire, se ficile condonaturum Savona- rotae ostendebat, quod esset in se inossiciosus, dum per illum meliores fierent Florentini, & ad verae viri tis amorem inflammarentur. Quid si praevidiss)t quam seditiosus ac turbulentus aliquando ille futurus esset Conesonator, & quam turpiter ac nequiter familiae suae insensus p Quae postquam acciderunt, & postquam superstitio & credulitas cessere philosophiae, miror equidem adhuc revocari in dubium quinam vir fuerit Savonarola, & num sanctorum honore, vel ambitiosorum & seditiosorum hominum nota dignus de-bcat judicari. Inter eos, qui in innocentissimorum &prophetarum numero venerandum Sc colendum Sav narolam putabant, erat Picus Mirandula, cujus auctoritas magnum sane apud Laurentium pondus habebat.

Nihilo tamen minus huic intelligenti quid interesset

inter levitatem concionatorum, & animum Vere popularem & saluti populi consulentem , non poterat non esse suspccta Savonarolae eloquentia, & ridcns Pico assirmabat se malle illius innocentiam & castimoniam,

quam alterius austeritatem aemulari. Erat profecto Picus vir integer, justus & religiosus, quas virtutes de eorabat lingulare ingenii acumen & divina prorsus memoria, ut non immerito Phoenicis cognomine ap-

174쪽

MAGNi Fici UIΥΛ. I 63 pellaretur. Multae urbes stupefactae illum audierunt disputantem de illis rebus, ad quas tum omnium aures patebant, quod exquisitae cujusdam aut artis, aut doctrinae esse putabantur; cumque hoc sibi sumptillet, ut nongenta usque capita ex dialectica, cthica, physica, mathesi, metaphysica, theologia & astrologia petita Romae publice defenderet, nactus est accusatores acres & acerbos, qui eum coegerunt sensus suos de rebus quibusdam divinis exponere , sequo ab omni suspicione erroris vindicare. Apologiam suam fidei, justitiae bonitatique Laurentii commendavit, quem suae existimationis cupidissimuni studiosissimumque cognoverat. Sed cum novas semper turbas ac rixas sibi fore Romae praevideret, in Laurentii domum, voluti in portum confugit i 6s). Ibi tanquam in Academia poscebat semper aliquem eorum, qui aderant, causesam disterendi; & quod Platonicorum mire studiosus erat, in commemoratione earum rerum libentissime Versabatur, quae gesserant Modicci, ut in honore esset illa frugistra & fructuosa philosophia, quam, quod

de bonis rebus & malis, deque hominum vita Sc moribus disputat, Socrates e caelo primum devocavilse traditur. Mos erat Laurentio carminibus interdum cxplicare , quae invicem sibi proponebant ad disputandum si66) , neque dissicile illi erat magnum numerum optimorum versuum de his ipsis rebus dicere ex tempore: nec solum elegantia carmina, sed& liberales jω

175쪽

i6 LAURENTli ME Dicisci ac moderata convivia exhilarabant hujusmodi congressiones, ut dissicile esset judicare , utrum iucundiores an Vcro utiliores cssent. Omnino si aliquem reperisset Laurentius, cujus cum studiis, moribus & natura congrueret, omnia cum illo sibi esse velle communia videbatur; & ut haberent amores deliciaeque illae suae Ficinus, Politianus Mirandula, ubi comm de rusticarentur, singulis villam, alteri Carcggianam ,

Faesulanam alteri, tertio demum Quercetanam assignavit. Dolebat vero, cum semper voluntatem eamdem

habuerit otiandi cum viris doctis, se libertatem eamdem non semper habuisse; nam publica negotia vel invitum ad se se revocabant. Sed & vel iis temporisbus, quibus propter infinitas suas occupationes minusquam vellet iis fruebatur, nullus temere intercedebat dies, quo non ad eosdem scriberet , & quo non aliquid de antiquitate & de philosophia ab iis requireret , modo aliquam illis quaestionem proponeret, aut mandata daret , & interdum jocans eorum verbosi res eliceret epiliolas. Ego vero expectabo ea , quae Ioue Aceris scribebat aliquando in haec serme verba ad Mars Euin Ficinum eo tempore, quo hic de anim rum immortalitate Platonis mentem explicandam susceperat ) , neque exigam , sed erunt mihi grati ma , si solveris : scis enim a te praesertim suppeditari vobis, ubi avimus ex rerum publicarum strepitu, aures malorum civium convicio defessae con-Disiligod by Corale

176쪽

MAGNI Fici Vi TA i 6squiescam: an existimas ferre nos Iosse tantam contemtIovem, nisi anim- doctrina relaxaremus p Εxtant quoque epistolae Laurentii ad Mirandulam, quibus ei declarat , postquam ipsius monitu Ficinus Plotinum e

Graeco in Latinum convertere agressus fuerat, vehementer se cupere, ut suis quoque verbis hominem quotidie ad proprium munus atque ad pensum vocaret si67 , neque minus se optare, ut postquam in Platone, insignioribusque Platonicis interpretandis et horasset, Latinam aggrederetur Hippocratis explanationem. Per hanc enim gigni & propagari posse putabat veram medendi artem, qua de caussa favit etiam P Iitiano interpretanti divini illius senis aphorismos cum Galeni in eosdem commentariis si683 . Sed quanquam haec voraret Ficinus, cooptatus tamen per Laurentium in Collegium Canonicorum Florentinorum non satis temporis ac spatii sibi dari amice querebatur ad tam multa, tamque varia perficienda. Latius quoque manabat horum hominum, & praesertim Polibliani industria, cum ad cetera mandata accessissct ed

catio filiorum Laurentii, quos litteris imbuere, & vel a prima aetate philosophiae consecrare pater sapie tissimus optabat. Qui, dum Reipublicae non solum cura, sed etiam procuratio infinitis ossiciis constrietum eum tenebat, exponebat tamen iis insigniora Platonicorum dogmata ad impellendum satis, ad edocendum

parum. Quare domi habebat eruditissimos magistros,

177쪽

166 L A U R E N T l l ME Dicis quos non minus pretio, quam diligentia parabat, retinebatque laumanitate singulari. Si ferae partus suos diguunt scri bat ad Politia nunt qua nos in liberos nostros indulgesutia es e debemus; cor si omnes, qui eivitati consulunt, cari vobis sunt, certe in primis liberorum Bisisutores , quorum industria sempiternum temtus sicctat, quorumque praeceptis, consiliis ct virtute retinebimus familiae ct Reipublicae dignitatem. Liberorum natu maior crat Petrus, quem sic animatum volebat, ut se Reipublicae procreatum putaret. Is quidem a prima aetate mirum in modum gratus fuit

multitudini & civibus, quod patris magis , quam illius meritis libentius tribuerim ; quanquam Politianus assiirmare non dubitabat si6y) reυiυscere in illo patris

ingenium, latrui virtutem, patrui magni humavitatem, avi probitatem, proavi prudentiam, pietatem abavi, multim vero mi orum Dorum liberalitatem, omniumque animum: Sed acquior judex Laurentius multa habebat, quae dolenter reprehenderet in silio, ambitionem praesertiin & iracundum animum, quae vitia ut tolleret& extraheret radicitus, magnopere laborabat . Quodque arbitrabatur nihil Graecos attulisse melius delenimentis poeseos ad excolendos homines, & ex agrestivita ad humanitatem traducendos, convocabat ad sese poetas, qui cum alternis canerent, & ad pares numeros responderent, extemporaneae facultatis laudem ab audientium corona, & vitiosae naturae emendatiO

178쪽

nem a Petro poscebant. Saepe etiam illi optimi cujusque & stadia & facta ad imitandum proponebat; m nebatque, ut uni sibi non se se natum meminisset, sed suis, sed patriae , sed Reipublicae . Idem ex Platonis lihris tanquam de narthecio promebat vitiorum medicamenta, & quaedam saepe in ore habet,at ex IV. Legum libro, quibus etiam usum suisse Romanorum Imperatorum doetissimum ad se ipsum ad virtutem excitandum memoriae proditum est. Quae quidem ea conditione ac modo referam, ut Laurentium ipsum loqui putes. Quemadmodum vos nou bobus boves, nec capris capras praeficimus sed ipsis vos genus praestantius dominamur, ita Deus homines amam majus

quiddam homine civitatibus praeesse vult, quod suae crvostrae felicitati confulat, sicque rerum publicarum curam gerat, ut procul a seditione atque ira pacis erpud citiae, tibertatis or iustitiae copiam praebeat

Verum s copiditati animum deditum habeat , hisque satiari de eret, cum id minime asseqni sint, inexple-hili inexstinguibilique ardore, ct insanabili morbo v xabitur si que dominabitur civitati, ut statim, fretis Iegibus, nulla salutis spes amplius si futura. Nihil earum rerum praetermittens Laurentius, quas conducere posse putabat ad accendendum in Petro verae gloriae desiderium , Innocentio VIII. Pontifice Maximo renuntiato, ipsum Romam gratulatum misit, ut

ejus actiones quasi magno theatro spectatae, hominum Diuili do by Cooste

179쪽

168 LAURENTII ME DI cis excellentium cogitatione consormarentur. Et ne amicis monitoribus careret, dedit illi itineris comites Politialium & Scalam, quorum diligentiam ipse quodammodo praecucurrit, scriptis monitis prudentissimis, ad quae vitae cursum dirigere debebat iro . Sed

quo magis certarunt omnis ordinis homines in honorando Laurentii filio, eo magis ipse verebatur, ne illius animus nimia ambitione efferretur, & insolentius fortunae muneribus aliquando abuteretur. Quinquennio post illum quoque Mediolanum legavit ad cohonestandas nuptias Galeatii Ssortiae, ibique admirabilitatem quamdam secisse ejus ingenium, humanitatem atque magnificentiam scriptum invenio i 7i ) . Petro

proximus, intervallo tamen trium annorum , natu erat Ioannes, quem pater in Ecclesiae castris militaturum, amplissimisque auctum iri fortunis sperabat. Quia quidquid magnum iis temporibus accidebat, portendi , monstrari, praedici per ostenta, portenta, monstra, prodigia ac somnia homines censebant, non defuere , qui assirmarent, Claricem Joannis matrem jam gravidam leonem ingentis magnitudinis & mirae lenitatis in Reparatae templo Florentiae omnium maximo se parere sine gemitu somniasse, idque satis aperte indica sese suturam pueri dignitatem, qui Leonis X. nomine, ac benignitate & fama incredibili Catholicam Ecclesiam gubernavit. Hujus eventus poterant esse certiora indicia Joannis docilissimum ingenium, & non adumbrata

180쪽

marum Virtutum , quae Ut una cum aetate adolesce

rent, magnopere studuit Laurentius. Et quamvis domi abundaret excellentibus praeceptoribus, exigebat tamen a Petro, ut idem & discipulus esset & magister, erudiretque fratrem in Latina lingua, atque mutuis exercitationibus se se ad industriam excitarent si a). Quod minime dubitabat Laurentius, quin Joannes cX-pectationem, quam sui a prima aetate concitarat, adultus sustineret tuereturque, facile a Ludovico XI. Galliarum Rege pro gratia, qua apud illum plurimum valebat, obtinuit, ut ille amplissimo sacerdotio Abbbtiam Fontis dulcis appellabant) augeretur; cum antea quoque vehementer egisset, ut Aquarum Sextiarum. Archiepiscopus diceretur si 73). Nondum tum exple-Verat octavum aetatis annum , quod quidem declarat perversam illorum temporum Consuetudinem metiendi Ecclesiae munera non hujus utilitate, sed potentiorum & gratiosiorum emolumentis & commodis. Neque minus bene in Joannem animatus Innocentius Pontifex , qui nunquam se non velificariarum Medi-ceorum honori saepe declarabat, ipsum quinquennio post in Cardinalium numerum legit si7 ). Uerens tamen reprehensiones hominum, quod in amplissima dignitate puerum locasset, Vetuit ab illo ejusdem insignia nisi post triennium suscipi, seque cupere declaravit, ut interea cursum, quem inchoaverat studiorum