장음표시 사용
761쪽
Alrera caritatis caussa est absumptio
seu corrilptio rerum, quibtis. ad vium nostrum indigemus Sericum vilis preci je D se oportebat, quandoquidena tam copiose in hoc Regno conficitur, praeterea ex Italia adfertur caritas ex absti mptione prouenit: qitia non sollina fiagriones
chris res eo vestriantur, verum etiam
ita dissecatur, ut durare, vel usui esse pluribus, quam viai, nequeat. Quod a Turcis, ut intellexi, nobis merit bexprobiatur, qui insanos&furiosos in corrumpendo, nos appellant, quasi in contemptuni Dei fiat, qui ea bona nobis dedit illi log ma- gis eo abundant, quam nos sed nemini, sub poena, licet disse care. Idem nobis in pannis euenit: praecipue in caligis conficiendis, quibus triplo plus adhibemus, quam opus est, idque cum tot incisuris S
dissectionibus, ut pauperioribus usui esse
nequeant, posteaquam dominus eas fastidire coepit.& praeterea tria paria pro Vnis gestanti ir: it caligis se in oralibus palla respondeat, integram ulnam ei addunt ultra solitum.
Edicita quidem de ea re facta sunt . sed frustrὰ quoniam donec in Curia, quod prohibitu in est , gestatur, passim quoque gestabitur clim apparitores ab his sibi metuant,&ab illis corrumpantiar sed in vestitu semper ineptus solidus habebitur, qui usitato modo se non accommodet, qui ex Hispani j prouenit sicuti cycladem seu vertu gallam 1 Mauritanis
forminis accepimus: tanta accessione, ut ianuae nimis ad traletandum angustae sint.
quod longe recedit is maiorum nostrorum odestia antiqua, qui vestibus, ut Caesar
refert, angustis, affrictisque corpori, Ut propoletionem XI pulcia ludnem repraesentarent, si sunt: cura Germisi contra laxis uterentur unde incredibilis absumptio oritur : ex absumptione prouenit inopia, ex inopia caritas vestimentorum ex parte procedit praeter manus precium seu facituram, quae precium materiae saepe excedit: si acu pingsitur, maeandris, segmentis, fimbrijs, virgis, scissuris, opere
Phrygio, alijsq; novis in dies excogitatis ANNIS ODINI. et
modis exornantur. Nam post prohibitam
auratarum, argentatarumque parangandarum gestatione, repertae sunt Deminae, quae stolas Mediolani pretio quingent G
rum coronatorum, non computat auro,
vel gemmis, vel materia, factaSportaret. Et ex hac luxuria peruetum est ad suppellectilia aedium, ad toralia lector side-
aurata, SI Phrygiana, ad abacos deaurato si argentatos Mut omnia in uice re L pondeant, magnificas ardes exstruunt, suppellectilem aedibus quadrantem comparant, genere vivendo vestimentis conuenienti tuntur, S mensas pluribus ferculis onerant. quoniam Galli propter nat
ram regionis Hispania&Italia frigidiorem, non possunt passerinis vivere, sicue Itali. Hinc procedit immoderata in omni ciborum genere superfluitas, delitiae maioribus nostris incognita quae ita hoc Regnum inuaserunt, ut famuli quoq; institorum in lautissimis popinis coron to , S domini binis coronatis singuli pradere Velint quae perniciosisma est urbis Parisiensis pestis. Attamen haec luxuria non est grauissima omnium, quoniam in remissione processus Quaestorum repertum fuit num
exilis Lutetia Parisiorum duos fasciculos indusiorum, dealbandi causa in Flandriam misisse, constituto est uni pretio in singula, nec minori pro a ciculis dato:
verum non impune tulit: nam carnifex
strangulatum vestibus usq; ad indusium spoliauit.
Haec inter caeteras caussa fuit, cur Cancellarius Pratus hostili odio eiusmodi furunculos prosecutus sit, qui simplicitate
populi peruertunt, S rerum Omnisi pretia data opera augent: qua in re hoc v1deo esse pessimum, qu bd Principis S populi ex pesis fiat. Dico itaq; ab huiusmodi
corruptionibus, Tu perfluitatib. caritate an non qui videmuS,UX parte proueni re. Omitto, hanc est e causam omnium vitiorum 8 calamitatum Reipublicae . nam, Iudendo, mutuando, vendendo, e omni Votirptatum generi luxuriando, tandem
creditoribus suis, aut cessione bonorum,
762쪽
6 TRACT. DE A GMEN aut decoctione satisfaciunt. Sed si ant
quae Ronaanorum, Graecor una, Hebrae orsi,
Aegyptiorum leges, eundem in Prancia, quem api id Indos, in Aethiopia, locuimhaberent , videlicet ut debitor qui so Lirendo non eli, creditori adiudicetur, adferuiendum, vel distrahendum: non tot
latrones, cessionarios,&decoctores habere natis neque caritatem rerum ex Periremur tantam , rillae X luxu orta est.
Hic obi j ciet aliquis: Si res omnes partim propter absumptionem, partim propter abundantiam aurit argenti,cariores efficerentuT, Aemo propter magnitudinem preti j viuere posset verum quideest sed bella χ ala initates, que Reipub. accidunt, praecipitem annonae cursum sistunt. quemadmodum videmii Romanos valde parce,&, ut ita dic fi in magna paupertate, fere quingentos annos vixisse:
cum grauem tantum monetam aeream, librali pondere haberent, S non signatam, usque ad Servii Regis tempora: sicuti nec argenteam monetam percusserunt ante quadringente sirmam quintum annum ab urbe condita, ut in Fastis videre ell, sex,
ginta duo biis annis post aurea moneta V-ti coeperunt. Consaderemus itaqtre pretia rerum LI ius temporis sinueniemuS Vervecem
stimatum fili si latum assibus aereis, quo Sdoctissimus Budaeus pro tribus solidis&dimidio sui temporis accipit,&adsummum pro quatuor nostrix bouem centii assibus , quos coronato solari aestimat,qubd pretium lege Ateria arpeia consti merat, ducentis octoginta annis post Vrbem conditam, quo tempore stipendisi peditis, teste Polybio,duorum obuior una
erat, Centurionis quatuor, equitis dena
xij, qui tribus solidis&dimio valebat,
monetae quatuor denariorum 4 duodecim granorum in liga legimus in Pluta cho pretium vervecis tempore Solonia fuisse unius drachmae, quod est septuma parte minu Squam Romae ducetis annis postea.
Quod ad reliquae annonae preti apem tinet, eorum aestimatio ex lege Fannia ii, iri potest, quae quingente fimo nonagesi mo secundo anno ab urbe condita, sumptum imminuit, clim expressa prohibitibone, ne quisquam plus quam centuna Lias, hoc est, coronatum solarem insumeret inc uitrijs maiorum ludoru caeteris diebus, dece alles idq; sine volatilibus, praeter gallinam domesticam : quod edici si rogante Didio Trib. plebis per uniue sum Italia publicat si serit. Sexaginta qu tuo annis postea Craisus diues, Censor caritatem annonae paulatim ingrauescere animaduertens , legem tulit, qua nucuique liceret centuna alles insumere diebus nundinarum madendar una, Nona rum,& Iduume in nuptijs ducentos a L. ses, qui efficiunt duos coronatos, tres libras carnis siccae, unam salitat, fructuuquantum liberet: alijs diebus, triginta , qui Test unum efficiunt. Vigintii septem annis post, cum urbs spolijs Graecia instar dicata esset,
populus refraenari non potuit, accedente propter abundantiam auri largenti omnium rerum caritate Sylla Dicta tor vetera statuta abolescere vides, quatum potuit sumptum imminuit,& tamen permisit, ut duabus ter iij maior esset, quam Crassus constituisset, licet aestim tionem quoque an non q&cibariorum te. uassetia Triginta sex anni sposte , Caesar tempe rantissimus omnium Princeps, animaduertens omnem populum immoderatis
conuiui; luxuriari, edictum fecit, quo prohibuit, ne plua quam viginti quinque coronati consumerentur in nuptijs, reliquis diebus festis nundinarum, septem coronati: dimidius 'quod decuplo plus erat, quam Sylla permiserat. Si haec ipsa tamen edicia adeo negligebantur, ut
pro eorundem executione, ipsemet secretis in forum ire cogeretur nec postea
quisquam ea de re edictu ux fecit. Quin MCaligula insigne prodigalitatis exempla subditis edere volens, vigitati&duos milliones
763쪽
riones auri, quos Tyberius comparserat, uno anno abligurivit. Sed videamus, quemadmodum abundantia auri argenti, itemque absumptione Sauxerint precia rerum P teporibtis Syllar,vsq; ad Caligularin, spacio non ple-
DC centum annoru.D. Repertinus delicatioreSDisces, quo numero sunt, Mugil, RhoblIS,Aurata, Ventex, Acipenser, Muraena,
enapios fulti. ad pondus argenti, ut Galenus scribit. Fuit quidam ligi tritor, indignus qui nominetur, qui duce tuis cor , natis emit mugilem marinum bilibris poderis: quae eoaptio fui tauro contra. Piscatur in Oceano nostro, quandoque in Ligeri, quo se effundunt, trium vel quatuor librarum,&vaeneunt quindecim vel
viginti solidis e quoniam nobiliores&vulgus carnibus magis delectantur. Ex his exemplis iudicare possumus de
caritate caeterarum rerum onanium nam
pauo teporibus Varronis costabat quinquaginta denari; argenteis , qui efficiunt quinque coronatos e par pipio nun vendebatur viginti quinque coronatis: post quae tempora, precia rerum omnium accreverunt de cupio , ut supra demonstrauimus. Plinius progreditur Vlterius inquit enim, quendam Hirrium nomine sex millia muraenarum mutuo dedi siste quae lana petris nostris praeter
Ione itudinem nihil simile habento ad
pondus,& numerum, scilicet ut totidem ei redderentur, nec voluit auro argento-ue ea vendere , quia parui Romae fiebat propter abundantiam neque enim penuria rerum obstabat cum ab Omni terrarum parte quasi ad mercatum, Rornam deferrentur. Quanquam luxus ad flagellandam an nonam plurimum adiuvabat quia nonnulli ditissimorum non poterant intem dum viam maenire, qua bona sua dissiparent: V AElopo tragoedo accidit, qui excitandi appetitus Eratia, ferculum sibi apponi iusti quindecim millibus coronatorum aestimatum , plenum lusci vijs, urnis, merulis, alijs auiculis osci-
nibus cum tamen eiusmodi aves insipidae sint, insuaves . sed magnitudo preciis aporem eis conciliabat.
Et Athe naeus nam at, cum in clauoniisam comedendorum cancrorum gratia,
qui magni illic fiunt, appulisset antequam nauem egrederetur, dictum ei fuisse , longe meliore & suauiores in oris Africae inueniri quo intellecto, eandem ob caussam in Africam nauigasse. t ilius autem veritusne patrem ignominia afficeret, margaritas intestimabilis preci liquefactas absorpsit. Nec est
quod quis miretur, tragoediam tot coronatos habuisse quoniam mimi&histrione tanto in preci erant , t Roseius triginta sex narisia coronator nna quotannis compar celet, duodecies morionem agendo coram populo praeter emolumenta ludorum particularium, quae centuplo plus valebant.
Sed ut abundantia auri S argenti ad
oculum dena onstretur, Omna diu CX-emplum inueniri aequit , iii in Apici j magistri helluonum qui cuna tres milliones coronatorum abligurijsset, trecenta quinquaginta millia adhuc residua
haberet: nae tuens ne fame periret, veneno se necauit: sicut plurimi historicit
inia propter verum esse credo , quod de Cicerone fertur, qu bd pro Vniu causa peroratione , domum quinquaginta millibus Coronato sum aestimatam acceperit : quoniam si scurrae tanto in pretio essent, non fuit mirandum tali Advocato tam splendidum salarium collatum fuisse. Porro aurum argentumque omne illis intra centum Viginti annos obuenit ex uniuersi orbis depraedationibus 4po-lijs quae Romam apportarunt Scipiones, Paulus AEnailius, Marius, Sylla, Lucullus, Pompeius, Caesar, maxinae duo isti postremi nam Pona peius tot regiose subegit, ut reditum Imperi ad octo millione sis quingenta millia FfD 4 coron
764쪽
6 TRACT DE AUGMEN.coronatorsi augeret, quod duplo J.
Plus erat, quam antea Caesar in aerarium intulit qua diaginta milliones coronat Ο- Tum, praeter prodigalitatem qua utebatur: nam Paulo Consuli, Ut taceret, nongenta millia coronatorum una vice dedit:&Curioni Tribuno, ut partes suas Queretur, quindecies eiu ena millia. Marcus Antonius magis modum excessit , si verum est quod Plutarchus inp-pianus scribun exercitu enim tuo propter strenuam nauatam operam ducenta militata lentorum dedit: quod ad c tuniviginti milliones coronatorum redit: estque credibile, cuna Imperator Adrianus, qui sapiens paterfamilias fuit, ut apud legione , quae numero erant quadraginta, gratiam sibi conciliaret, dedit decem illi
Non est igitur mirum, pretia rerum maxima fuisse, propter aura argenti copiam. quae Romae erat verum hic luxus&magnificentia non perpetuo durariit:
nam intra trecento annos Parthi, Gothi, Heruli, Hungari,S aliae crudeles nationes Imperium, praecipue italiam inuaserunt, oppresJerula Romano S, incenderunt Urbem , Si spolia eorum diuiserunt. Ita accidit omnibus Rebuspublicis: nascuntur, irescunt paulatim : forent deinde diuit ijs e potentia tandem senescunt S pessum eunt, donec omnino e uertantur ut ostendi in tractatione de statu Rerum publicarum, in methodo historica . Persecuti sumus rationes caritatis 2-rum Superest ut monstremus ales fret- tum etiam in titulo monetarum intra tre. centos annos in hoc Regno conflatarum,
aberrasse dicit enim banctum Ludovi cum primos solidos duodecim denariorum fecisse, eorumque tant sim sexaginta&quatuor fuisse in arca addit tempore Philippi Vale si coronatum aureum cum floribus Lili sine numero, pondere liga meliorem nostro valui si tant sim viginti solidis postea loannem Regem signasse Francos pedites Mequites ex auro puro,valuisseque viginti solidis: pra ET DECREM AURItere solidum argenteum illius temporis valuisse quinis nostris. Non adiicit
cuius tituli, ponderis. Sc ligae, monetae fuerint.
Qi an tum ad postremium hoc membru, sibi ipsi contradicit quia concedit, Vet rem coronatum, tribus denarijs ad libellam ponderantem , valere tantum sexaginta solidis nostris, iussiti ancisci Priam Reais conflatis ita ut solidus antiquus argenti puri, tribus tantum valeret: nihilo miniis Franci pedites&equites quatuor granus minu ponderant, quam coronati veteres, noni unt melia oi is ligae quoniam in viris que quarta. pars cerati j detriment Ocedit . quare&OPdinatione Anni is 6 I. coronatus antiquus aestimatur sexaginta solidis,&Francus pedes vel eques quinquaginta quinque solidis itaque propemodum media parte aberrat, quatum ad proportionem veterum nostrorum inam si verum diceret, solidum antiquum argenti puri quintuplo liis valuisse nostro sequeretur , ' coronatum Veterem Valere centum solidis,& Francum peditem vel equitem quatuor libris, S decems lidi S Secun d b, Dominus de Malestro ict fati litur, omittendo inter Sanctum Ludovicum Philippum Ualesium, centum Viginti tres annos: in quo temporis spacio Philippus Pulcher, Sancti Ludoviciis
P S, anno I oo monetam argenteam ita attenuauit, ut solidus antiquae monetae valaret tribus nouis ut legimus in regestis,&maxime in Annalibus,& in historia Antonini, de qua vir omni scientiarum genere consummatissimus Dominus de
Liures certiorem me fecit, Et quanquLin ad sedandum populi tumultum, moneta ad antiquum valorem reduceretur, tam
decennio postisque adeo diminuta fuit, vi solidus haberet saltem tres denarios,& dimidiam argenti, duae quartae ' dimidia essent cupri. quae est maxime omnium debilis moneta, quae nostri S temporibus visa sit: nam solidi anno is i. iussa Regis Henrici II. formati tres denarios
765쪽
Z dimidium argenti continent. Concludendum itaque ell, quoniam solidiis ante trecentos annos, eiusdem tituli, pedis, ligae, eiusdemque mistura fuit, qua ei hodie, de monil rationem ales retii eiusque exempla locu habere non posse nam si Carolus Pulcher anno 322. veterem titulum solidis ad duodecim denarios Regios restitui siet, tamen sex mensibus postea eosdem media parte iter u debilitauit. Praetere reperimus in regestis nostris anno I O . titulum solidorum ita debilem fuisse, ut arca argenti valeret octoginta libris Turonensibus, hoc est, I 6 O. solidis in arca operis v shlidus Hel4rici II. hac ratione quinis illorum solidorum valeat quod est contrarium sen tentiae LM ales retto propositae, videlicet antiquum sol id si valuit seriit in is nostris: quoniam ante annos centum quinquaginta quini 1 olidi valebant tantum, quutum singuli nostri oportet itaque, ut hoc Verbum, antiqt os, ad certos solummodo annos referat,a non ad omnes, Ut facit, inde a trecentis anni SoBreuiter, qui voluerit libriim Nigrum, qui est in Camera Procuratoris Regi Castelleti Parisiensis, euoluere, inueniet an-n D 2 o. clim Angli urbem Parisiensem
tenerent, coronatum estimatum fuisse sexaginta solidis, vellus quadraginta, nobiIem septem libris, quod est pretium 4 a Ior temporis Henrici II. Verum est, Carolum II anno i 22 mense Nouem bri,conssa si e nouam monetam duodecim denariorum, ita ut arca argenti octoginta librarum, reducta fuerit ad octo libras, quindecim solidos Turonenses: sed anno i s 3 percussi sunt solidi quinque denarioru in liga, forti monetae plus media parte imminuta. Est itaque paralogismus argumenta Π-di, sumere annum quo moneta fortior fuit, ad aestimandas res, relinquere annos, quibus debilior ii, qui frequentiores sunt respectu bonorum annorum quemadmodum qui in simili casu ad aliarum rerum consequentiam tra-
6 here velit, vilitatem sulphuratorum quae est Parisio S.
Supra demonstraui, pretium rerum, approbatis&confirmatis consuetudinibus huius Regni, inde a quinquaginta, Vel sexaginta annis, taxatum, decuplo minus fuisse, quam nunc sit attamen certum est, Status Deputatos, Ut consuetudines conciliarent, nec minimum, nec maximum pretium secutos est e, sed communiorem testimationem quae cum erat,
sicut leges nostrae docent: nihilominus cap tant sim duodecim denarijsTuronensibus omnibus consuetudinibus Andegavorum, Pictauorum, Marchiae, Campaniae, Borbonensium,&aliorum aestimatus est gallina sex denarijs perdix
vitulus quinque solid. hordiis 3. sol. Vehes frumeti o. sol. plaustrum forni quindecim quin talium io. sol. hoc est, decem fasciculos, decem librarum singulos pro uno solido, quae est consuetudo Aruerniae Apud Borbonenses duodecim quin tales aestimabantur Io. l. vas vini Jo. sol. Vas mellis 3 s. sol. iugerum sylva caeduae a. solid.&6. denar. Iugerum vineti o. sol. in reditu. libra butyri . denar o Iei nuce itanti dema item saeui nimir sim temporibus Ludovici X I. quemadmodum supra dixi clim solidi essent quatuor denariorum α'. granorum in liga. Ita solidus tempore Ludovici XII. ad summum non valeret nisi quadrate amplius, quam soludus regnante Henrico II. quatuor solidi non valerent qucinis nostris unde se quitur, Vitulum Sc Vervecem cum lana γstimandum esse saltem sex solidis, tritabus denari j monetae nostrae currentis: quando qui emante sexaginta annos in tota Francia s. solidis antlim aestimatus
fuit quod de alijs rebus dici potest. Sed
videmus communi aestimatione, Vtrumque valere quatuor libris, aut centum solidis, imo sex libris Lutetiar quod est vicies, vel tricies callus, quξm tunc.
Si itaque fructus terrae, pecud CS, Volatilia, decies, duodecies. aut vicies minu
766쪽
constabant quam hodie reditus terrarum momniorum tanto minus aestimabantur,&empli j teuses erant vilio iis precij,&consequenter agri decuplo minus alebant: quia optima terra censualis seu emphyleutica estimata ad rationcm denari in viginti vel viginti quinque seu datis triginta,dom bene materiata, 'uadraginta vel quinquaginta: ita ut ager valens mille coronatis in reditu, ante annos 1 exaginta, Venderetur tant sim q. vel ad summum 3coo coronatis, si itaque reditus ad quinque vel sex millia coronatorum excreuit ager vendetii centuna
quinquaginta millibus Oronatorum, qui tunc tantum triginta millibus alabat
Quantum ad operas diurna S manuari Orsi, Vldem It Santiquitus taxatas feri fuis-
Te ad denarium argenteum , qui paulo plus valebat quam regalis hispanicus: stipendium antiquam equitis fuisse enarium tantum,Vt Polybius dicit tandepediti denarius in diem datus fuit, idque
etiam temporibus Augusti, ut Tacitus scribit quiquam donatiua in exercitum propter sene nauatam operam collata, vicies valerent plus quam stipendii. Hinc natum est, ut credo, nostrate Vocabulum,ga ignedeni ei 'quo significanturi qui operas suas in diem locant: Min Evangelio quoque, dominus quibusdam vinitoribus propter liberalitatem niam adue sus alios murmuratibus, respondit: Nonne accepistis denarium quem pro opera diurna promiseram quae in Grecia erat drachma pro opera vinitoris, S militis. Tamen in nostris consuetudit bus opprobatis ut dixi, correctis intra annos 1 exaginta et circiter, opera hominis in aestate aestimatur 6.denarijs, hyeme . denarijs dc una cum vehiculo&bobus duodecim denari j s. Moneta nigra,a sexaginta annis velante non fuit pede diminuta neque aucta&tamen videmus, Uinitores, manuari OS, Operarios, milite I loco sex denarioru nequide quinq; solidisco tentos esse, pr sertim in hac regi Oiae octonoo aut den OS, ex-
poscunt, conquerentes'aliter se viveren5 posse. Quantu ad operas boum, eae vicenis 1 olidis mini investimantur, hoc est, vicies
plus quam ante annoS sexaginta aestim rentur, de quacunque moneta loquamur.
qua de caussa iudices,qui flectendi sedibrumpendi consuetudines potestatemhabent, quoties incidit quaestio habitudinis
locorum redituum, fructuum, aliarumue rerum similium aestimandarum, non amplius consuetudiares eruant. sed quo- adael limationem fluctuum teqlluntur Ordinationem iuncto communi valore, vel iubent parte conuenire de arbitris qui res aestiment. Diximus de moneta argentea, loquamur etiam de aurea: ut aperte diiudicari possit, caritatem annonae ex alteratione monetarum non prouenisse. Reperio purissimam monetam auream intra trecentos annos ubicunque locorum coctatam,
non elle fortiorem viginti tribus d.
cerati; s: ut sunt Nobiles, veteres Ducati Veneti, Florentini, Senenses, Portugallici, SeraphiuSTurcicus, Medinus Barbariae, num Ilinata antiqua Romanorum,
duplices ducati veteres Castellani, coronati veteres, Saluti), Franci pedites &ὰ-quites, Angelotti veteres: a quibus nummi aurei coronati bonitate longe absunt: Mille rasi & coronati solares ne liores sitiit deinde Henrici, S duplices Henrici , regales aurei pillo leti, duplices Ducati Portu gallici debiliores sunt: quantum ad reliquas monetas in quibus minus est viginti duobus cerat ijs , hoc est, in quibus plus quam duodecima pars inel misturae, liue cupri, siue argenti,&minus decem partibus auri eae aurum non sunt, praeter quam in opere: quemadmodum argentum, quod est infra decem denario S, seu ut melius dicam, quod plus quam sextam partem misturae habet cu-pri, S. minu Squinque partibus argenti, hoc in materiamo Aetarum non est argentum, sed vi salti loquuntur abillon:&hanc ob caussam veteres appellabant Electrum, aurum in quo pars quinta esset argenti.
767쪽
pingamus itaque coronatum e Cret mZ Francum peditem S equitem, qu ibuS. monetis Dominus de Malestroi et utitur, este viginti quatuor cerac eorum , cum detrimetuo sitie remedio unius cerati j: coronatos solare vieinti trium, cum
. remedij, iuxta ordinationem anni
Issso vel 29. ceratiorum, cera iij remedi j v shint coronati iiissu Regis Henricii percutii: differcialia erit tant sim unius cerati ii veteribus & quantum ad pondus, coronati solares anni Is i. ponderant duos de iratios sedecim grana ad libellfi,S septuaginta duo marcam efficiunt utio Iustinianus quoque Imperator in fibra numerat quae CSCarolo olinaeo honori Iuris conlultorum occasionem dedit, sol id si Iustiniani cum nostro ad eundem pedem exaequandi. sed tantum interest, quatum inter 2.3 3. Ain sicuti arca odio habet uncias, de libra Iustiniani duodecimuita etiam nummi Saureus iust . ipsius conflatus, quem Soli dum a Ppellat, tertia partes is ponderat nostro, fere instar Angelotii. postea iussu Regis Henrici I I. cofati sunt ad duos denarios quindecim, deinde quatuordecim grana Atqui vero Fracus aurcu Squatuor grani minus ponderat, quam coronatu Vetti 5.8 quatuor grani S plus quam coronatus solaris anno II o. percussu S. Si itaque pedem unius ad alterum con feramus, inveniemus coronatum Veter C
tantum plus alere, quam coxor a tu
quam hunc ipstam coronarii in quia in Vneia sunt octo coronati Veteres, nouem solares, vulgares coronati decem Sc unus
denarius, viginti grana ana plius: item Franci aurei non integre nouem, sed tamen plus quam octo rideoque ordinatione Henrici Id. Regis vetus coronatus stimatus fuit sexaginta, Francus quinquaginta quinque, coronatus solaris quinquaginta duobus , eo ronatus vulgaris
quinquaginta solidis. Concludendi itaq; est, s domus aliquaaate annosam. Vendua fuit ducetis cor
natis veteribus,qus hodie editur octingentis coronatis solaribus', qui valentacoo. libris Turonens bus monetae currense timi oni ab Iatari qua coronatus Vetus coronatum solarem a Iore superat, remanet 6 3. coronati solares, qui temporibus Henrici II. Regis valebant 7 O. libris, vel so o solidis nostrae monetae, de si fingamus Francosaia reos fuisse,
detrahendae se I: restarent 78O. cor
nati solares, quibus eadem domus en d retur: quod est triplo plus quam tu temporis constiterit. Quod minutatim enumerare Volui propterea qubd Dominus de Malestroitu non indicarit, qualis proportio inter coronatos e siet, Vt adco traicitus nostros accolirimodare possit. Haec de caritate rerum generaliter ducta sint: ne particulares mutationes attingamus, quae ordinaria rerum pretia adaugent veluti, cibariorum tempore famis, armorum belli tempore ligno Imhyeme, aquarum in desertis Lybiae, ubi in planitie Agoa inuenitur monum Etum, Iiteris insculptis testimonium ferens, mercatorem quedam ab auria a poculum aquae decem millibus Ducatis emisse, de nihilomin sis tam emptorem quam Venditorem siti periise, ut Leo Africanus scribit item operarum mala uariarun,.&fri-iiolariarum, in locis ubi non usitantur, quae plerunque vi loris preti suo in Cia uitatibus plenis artificum, veluti Lemo- uicibus, Mediolani, Noriberge, Genuae, Paris js Rotho magi, Damasci, en et ijs: vel propter abundantiam populi &aς- genti, auge in V n loco naaior est, quam in altero, vel uri Constantinopoli, Ronas, Parisi js,saigduni, Veneti)S, Floreti S, Ant-vverpis, Si uitie Londini quo curi Regum S magnorum Principum, Vel mercatorum, at Iiciunt popul utra argent uni de ob id cibaria carius emuntur : sicut frequenter accidit Rome Vbi propter abundantiam aurid argenti,&populo ru, ex omnibus mundi partibus eo cocurrent tu, sepe fames dominabatur: ita ut Augustus cogeretur ex urbe expellere ergastula
768쪽
seruorumi gladiatorum,&Omne peregrinos, excepti praeceptoribus iuuentutis, medicis, praeter vigintia octo Colonias, quas Roma deduxit, S per v- niuersam Italiam distribuit interdum quoque mutatio incidit propter nouum aliquod edictum, sicut euenit Romae, ubi pretia aedium subito media parte augebatur, propter edicitum Traiani, quo coniti tutum erat, Vt qui muneribus & Oftnc ijs dignitatum fungite ent, tertiam part Cpatrimonia in emptionem praediorum Romae vel in continendi conuerterent. Omnes hae res particulares in casu proposito qu i generalis est, non veniunt an considerationem.
Igitur posteaquam cognouimus pretia rerum ad aueta esse. causas caritatis inuestigauimus, que duo sunt principalia membra, quae nobis aduersus Male it ret- tum probanda fuerunt superest, ut qu mminime fieri possit, incommodo remedium huic rei inueniamus: quam partem Malel rettus omnind non attigit, procerto habens, unius rei pretio quicquam accessisse. Principi abundantia auri argenti, quae regionis cuiusque diuitiae sunt, cari
tatem rerum pro parte excusat: nam si tanta nummorum penuria esset, quanta praeteritis temporibus, omnes certe reStant b minoris aestimarentur Memeretur,
quanto aurum: argentum maiori in pretio esset. Quantum ad monopoli ad corruptiones quae sit attinet supra exposui, quid mihi videretur. Sed frustra fiunt bonae Constitutiones de monopoli)s , de luxu sumptuum Sevestimentorum, si non ad
effecta: perducantur: non perducentur tamen Vnquam, nisi Rex pro ementia sua ea dem ab aulicis seruari iubet: quia reliqua pars populi in pompis&luxu aulicorum exemplum equitur nec fuit uspiam Respublica, in qua lanitas vel aegritudo no a capite in reliqua membra derivaretur. De auectione mercium, quε ex hoc Regno efferuntur, multi eximia viri conati ET. DECREM. AURI
sunt, atque etiamnum adnituntur dictis& scriptis, eam prorsus abolere, si pol sibile illis esset existimantes, nos foeticius de viliori mercatu videre posse, si neque demus aliquid extraneis, neque ab iis recipiamus sed falluntur, meo iudicio: quandoquidem extraneis opus habemus, nec careret; possumus. Conliteor nos illis mittere frumenta, vina, sal, rocum, glastum, pruna passa, papyriam, panno S, crassiores teles: sed victi sim ab illis ex
permutatione .. accepimus prinὶ omnia metalla, excepto ferro deinde, aurum, argentum, itannum, cuprum, plumbum, chal j bem, argentum vivum, alumen, lulphur, chalcanthum, o I eum, ceram, mel, picem, bresilium, hebeniam, gua iacum, bur, alutas, byllum, colorem conchylla tum, coccinum, verm Iculatum, pharma ca omnis generis,aromata laccharum,
quos, salmones salitos, chias, scombros, moluas, de deniqonfinitos honos libros,&excellentia opera manu tacta. Et quamuis eiusmodi mercibus car repollemus, quod omnino est impo1 libile: sed etiam scillis abundaremus, tamen semper deberemus negociari, Vendere,
emere, permutare, mutuare, imo donare potius partem bonorum nostrorum extraneis,&maxime vicinis, licet communicandit antirna gratia neret, conterua dique inuicem an tacitiam.
Plus dico, et i a si pleni essemus donorum Dei. omnium, quae vel armis, Vellegibus donari hominibus possunt, ita ut neque metuendum, neq; Ipe Iandum nobis est et quicquam, tamen naturali obligatione hanc illis charitate deberemus communicandi dona Dei nobis data, docendia instruendi eos in omni honore virtute. Qua in re Romani indignos se imperio reddiderunt: nam, quo tempore potentia plorum attingebat coelum, ab occidente Sole in ad Orientem, Imperium tuum extendissent nationesquPdam, missa legatione, potestati eorum se submittere, S ultro obtemperare cupiu runt: at Romani, cum nihil inde lucri accessurum viderent, oblatum recusa-
769쪽
runt ut Appianus scribit quod ignaui Dsimum factum fuit, tui pluimaonanium Deo illata iniuria: quasi imperandi maiestas, citistitiam administrandi praeserti in miseris&male instructis popillis, noest et maximum Dei donuin, S su innatas honos, qtii in hoc mundo cadere in ho ininem possit. tantuin aberrant a debita illis bonorum &diuitiarum suarum communicatione.
Sed dicet aliquis, Plato Sc Lycii rgus
negociationem cum extraneis prohibuerunt, metuentes ne subditi inde corrtim perentur peruerterentur. Verum est
qui deni sed alter somniauit, quod suin mo labore nisus, non potuit perficere: alter perfecit, quod nemo unquam ausus fuit sperare: Si nihilominus uterque .cisset melius, nisi valde fallor, si negociationem permisissent: ut sapienter fecit Moyses, qui satis demonstrauit, se duobus illis prudentiorem finiser quippe lumen veritatis adeo arum est, ut non so- Isim tenebras fuget vitiosorum sed etiam ut quant magis communicatur, tanto luceat ampli lis. Attamen non usque adeo virtutibus nostris praeualemus quin habeant extranei, quo paria nobis a ciant. Rursus ob ij citur non esse bona nostra gratis donanda extraneis,& praesertim inimicis nostris quanqu in hoc diligenter praecauea nul S attamen 1, affluentes copia, id faceremus, magis Vtique amicitiam conciliaremus eorum, quam belluin ferendo quandoquidem Deus , cui iurauimus 3 bellum absque induciis facimus, exemplum nobis immensa liberalitate monstrat. Sed quoniam hoc non capit eorum animus qui nihil praeter lucrum, licet sordidum S in honestum quaeritant Deus
admirabili prudentia huic rei modum dedit quippe ita dispertitus est: dona sua, ut nulla mundi pars ad e, elicitate abi indet, quis plurimis rebus indigeat. Quod videtur fecisse Deus, ad conseruandam subditorum Reipubl. suae intersea
micitiana vel ad impediendam salte bel-NNIM BODINI. 77 Ili diuturnitatem clim semper inuicem
opus habeant. Ego huius sententiae essem, si sententia mea haberet locu , ut interdiceretur cum Italis negociatio mitrarum, sum tuum,
plumbi,membranae, adulterinarum gemmarum, Veneno itim intercluderetur
aditus omnibus decoctoribus, Me patria sua bannitis, nisi forte propter virtutis excellentiam proscripti est ent, ut Athenis Ephesi usitabatur :& ut fidenade hoc extranei faceret attestatione Principis, vel Reipubl. vel virorum bonorum fidedignorum Ea res exemplum alijs populis imitandi daret,&terrorem incuteret improbis, qui in nullo mundi loco
tuti rent. Sed, quantum video, Turci nobis viam praeeunt legimus enim , Melie metum cognomento Magnuna, Imperatorem Turcarum, pulchrum exemplum edidi si e in persona cuiusdam homicidae
Florentini, qui chim Iulianum de Medicis in pleno templo interfecisset, Constantinopolim, ubi sedes est Imper ij se contulerat quem magnus ille Princeps, manibus pedibusque ligatum, ad supplici urnde eo sumendum, Florentiam remisit. Sed quamdiu fenestram annitis patefacinuis, impurus aer Se pestis semper intrabunt de nunquam deerunt daciar ij, qui exsorbeant sanguine,&osi a rodant, Zi exugant medullam Principis, populi qui etiam publicis scriptis execranda vitia, de quibus maiores nostri nunquam
cogitarunt, laudent atque pro virtutibus
defendant nili ominus huius nodi homines ubique benigne: blande excipiuntur. Quantum ad aeteros extrane OS, Optare meos non solum humaniter amice tractari. sed etiam iniuriam illis factam grauissime vindicari, sicut lex Dei praeciapit, imbit ius caducarium ipsis remittatur, ea conditione, ut haeres sit incola Regni quandoquidem videmus nihil aliud
inde Franciae prouenire, quam ignominiam, commodum vero sanguisugis Curiae: praesertim cum commerciorum quoque,
quaelibera esse debent, cursum imped Iari
770쪽
ν7α RACT DE AUGMEqui diuitias & magnitudinem Regni amplificat.
Restat unum argumenti im, cui breuiter respondendtim est. Quando auectio permittitur, inquiunt, res omne in Regno cariores efficii intur. Hoc autem ego nego: nam quod siccedit in locum earum rertim, quae e X portantur , Vilitatem
efficit eius, quod nobis deerat. Praeterea videntur ita loqui, quasi merces suas
gratis mercatores traderent aut opes
Indorum Arabis Delicis in nostris lagris crescerent. Solum mimentum excipi cultis auectioni pril dentilis, quam fiat, modus dandus est quo non seruato caritatem annonae&famem intolerabilem saepe secutam videmus ita ut Francia, quae totius Occidentis horreum es.se debebat, plenis nauibus accipiat vile frumentum nigrum, quod magno no stro dedecore ex littore Bala hic o adferturi Modus prouidendi esset, si in unaquaique Ciuitate constitueretur horreum publicum, ut olim in Ciuitatibus bene constitutis, S in hoc Regno factum fuit,ante contentiones familie Aurelianensis, Burgundic quotannis vetus frumentum renouaretur. Eo facto, nunquam annonae caritas existere tanta, quantam videmus : nam praeter subsidium, prouisionem in annos steriles, resecarentur monopolia mercatorum, qui Omne frumentum coaceruant, .saepe in herba emunt, ut pretium suo arbitratu, constituant.
Haec est ratio, quae Ioseph Praefectus Praetorio Aegypti, fame per niuersum prope mundum dominante, septem annis 3 qua eadem Traianus Uno anno, Aegyptum a fame conservarunt:
licet Aegyptus totius Orientis nutrix sit. Ad opinionem eorum, qui Vinea eradicari, earumque loco passim frumenta conseii, alit saltem in futurum planis eationem vitium prohiberi volunt, quoa attinet reperi Domitianum Imper Miorem edicto cauisse, ne quis impost au vitta plantet,praecepisseq; in minia
bus Imper ij Pro ui ucijs extra Italiam, drinidian, partem vine rum euellici sed nunquam fuit exocutum quini M. Varro existimat, eam omnium patrimoni j preciosissimam partem essem agrico-lf non immerito talia edicta derident. Et Deus benignitate sua sapienter disposuit, ne omnia vitibus , neve frumentis complerentur : nam aptissima vinet terra, frumento inutilis est e quoniam alterum gaudet agro plano tingui, alterum petrosos colle amat : pr terea, .vites Vltra quadragesimum nonum gradum, propter frigiditatem crescere nequeunt, Vt populi Septentrionales omnes fere alia vina quam Francica, SCRhenana non habeant: tamen usque ad eb iis delectantur, ut cupiditate bibendi sese obruant. Itaque eradicati vitibus, una ex pr cipuis Gallis diuitijsem
Verum alia via est, qu in si magistri Minstitutores vectigalium in medium proponerent populus admirabiliter suble
Naretur, regnumque locupletaretur: videlicet, si pars oneruna ordinariorum imponatur exportationi frumenti, vini, s
iis, glasti,tini, pannorum, praecipuo vini, salis,& frumenti, de quibus tribus elementis dependet, post Deum, Vita extraneorum, quae nunquam possunt deficere. Fodinae Septentrionis,&Indiarum, exiguo tempore exhauriuntur, di aurum semel exemptum non renascitur intra mille annos, ut meta arijdicunt: sed vivae staturigines nostr Dum t vini,&salis sunt inexhaustς. Si itaque pars onerum seu tributorum ordinariorum imponeretur exportati ni extraneorum, plurim sim leuamenti in Regno sentiremus : nam extranei parcius emerent, emerent ad pondu argenti, magno huius Regni cmolumento,. quia carere ijs nequeunt di non obstantibus prohibitionibus in Flandria factis, ne sale Francico tantur , nihilominds status illius Regionis semper conquesti sunt, salsamenta corrumpi sale Hispantia