Commentarii in epistolas Pavli ad Timothevm dvas, ad Titvm vnam, ad Philemonem vnam, scripti a Nicolao Hemmingio

291쪽

Praeterea, monentur hic pueri pietatis honestatis,ut parentum suorum decus suas innocentia adaugeant.

bialati Non in accusatione luxus

- Ιd est, non sint criminosi aut infames ob lasciuiam quales fil4 Heli fuerunt.

i libidi ei Aut inobsequentes.

ΔΗ, oi Id est, qui iussu aut imperio superio'

ita rum nolunt subhci, id quod euenire soler,m, exblanda patrum indulgentia Ambro. , an lata sius rectissime vertit inobsequentes.

Oportet enim lapit copum inculpatum esse, tanquam Dei

dispensatorem.

Breuiter monuit quales nam velit Presbyteros elegi, nunc idem confirmat is adiunctorum enumeratione, quae ne

cessario requiruntur in Episcopo, cupri- o loco a quibus vici js debeat esse immunis Episcopus Deinde recitat virtutes, cum quibus Episcopalis functio ornatur, tum quae sunt proprie Episcopi, nimirum ira o 'ut ad exhortandum S conuincendum

292쪽

T PIST. PAVLI aduersarios idoneus sit. Primum ergo vult Episcopum inculpatum esse,cerati,nem reddit, quia est dispensator seu occ0Nomus in domo Dei,quae est Ecclesia. Hic titulus Primum admonet Epis opum, quam late ipsius officium pateat, nimbrum ut solummodo ea promat, quae sunt sui Domini. Non est enim dispensator humanarum traditionum, sed mysteriorum Dei, 1 Corinth. . Secundo, monet audi- rores quo in loco debeant habere mini- siros verbi, nimirum ut agnoscant eos ministros Christi, cu oeconomos Dei. Tertio, unc lucet, non esse oeconomos Dei, Papi- fias alios haereticos, qui non quae Dei, sed quae Satanae sun Promunt.

Non pra ractum.

hic proteruum, alij superbum. ali praefraetum, nonnulli contumacem Vertunt, quorum nullo proprie redditur graeca VOX, nec tamen ideo culpandi sunt interpretes, quorum hic mos est in trans ferendis graecis, ut cum propria quae re spondent graecis, desunt, utantur nunc ge neribus pro peciebus, nunc peciebus pro

generibus,n c translatis interdum ui

ni a

. Cusitati alli sapa ν

293쪽

ducie . in proteruus est praefractus est contu ' - , maX Graeca autem vox αυθαδε com-

quilila suill confiin tantum tribuit, ut alios eorumcl consilia superbe Se con- si ἰου tumaciter contemnat, quo vicio nullum' esse potest nocentius in Episcopo. Huius p dae7st vicη causa est persuasio .cluaedam sapie ae zm tiae 8 prudentiae, adiuncta, sunt superbia, patri: d.; at Protervitas,praefractu animu contuma' talarii total cia Effecta, aliorum consilia contemne re, suas opiones mordicus tueri, unde fa

par faciet ςmmo Pro Rhus est in haereses, ex quo sacile intelligitur, quam debeat hoc vici -nutat arum alienum esse ab Episcopo, qui noni ho retulli trium benigne alios erudire, verum etiam' si hin plerunc amice de attente aliena consiliai unis ilia' dixΠςR in multis sequi debeat.

Non iracundum.

Iratum fuisse legimus Mosen ob vitii sum aureum , quen fuderant Istaclitae,

294쪽

PAVLI icum is in monte cum Domino esset. De apo imuisse spiritu legimus ipsum Dominum. )μ in Prophetas saepe motos ob populi caecita iis, Syltem &scelera. Rursus legimus Dominum prohibuisse iram. Verum has antitorias dissoluet causarum diuersitas, alia enim est Ira, cuius causa est zelus Dei iusticiae, alia quam caro dc peccatum operantur. Illa probanda, haec damnanda est. Ab hac generatur, quam hic vult Paulus alienam esse ab Episcopo, iracundia, quae iracundia duo mala, vi alia taceam, habet sibi ad iuncta Primui iracundus non pomansuete, blande benignes comiter agere cum imbecillioribus, id quod Episcopo chi linprimis faciendum est, alioqui infirmos j ii

non ut medicus sanat, sed ut carnifex cruciat. Deinde. Quis est Qui non ab iracundis tanquam a rabiosis canibus aufugit, tantum abest ut quisquam uel amet talem,uel

aliquid in rebus afflictis consili ab ipse

petat,

Non uinosum

Quantum sit ebrietatis malum, no Us est, quam ut de eo aliquid adferam. Nam praeter id quod grauissime Deussi offendat ebrietas impedit omnes actione

295쪽

t i Ei corpori animi, quas vel pietas vel lania tali , requirit Mentem enim mouet de suo isti si xxi corpus eneruat, accendit flammas p. xiiiiiiiii libidinum S affectuum, unde plurima in Oriunxur, Vt Proditiones, adulteria,

non scelerum

Y i iii, VHRRR hyiςx β ecum trahit lex aeterna L E inquit Augustinium ebrietatem condent nat,qtua cibum c potum ad ordinem na- ui alam, non nisi gratia conseruandae 1est admittit

Gladio spiritus utetur Episcopus,non pugnis aut fustibus,minasti Dei propo G D I

et inobedientibus, carceres talia to 'vi et oit δεῖ menti genera, quibus flagitiosi puniri sotitia bilia lenr,relinquat magistratu ciuili Puto eti- razia tam hic prohiberi verbera linguae amari finctilentioris.

Non turpis lucri cupiduimina, to Hoe icium est, quod non solum ar

guit insignem diffident1am de promissio, ibo sis i JhV Dra, qui se pro nobis solicitum esse, mrmat, Verum etiam in ministris verbi,

296쪽

E PII T. P AVLI traneis ansam scandali, imis in Verbum Dei male audiat, facit. Quare deceret ut Potius tenuiori cum victu tum vestituessent contenti,quam Vt sinerent religionem isto nomine periclitari.

Sed hospitalem.

Graeca vox λοfavo significat amantem hospitum&henignum erga hospites

Peregrinos. Cuius henignitatis forma quaedam est amanter hospitio excipere, praesertim domesticos fidei tenuiores.Haec virtus magnum fructum adfert ad aediscationem Ecclesiae. Non enim solum γnuiores refocillantur hoc modo, verum etiam Hr humanitate illa inuitantur ad ismilem praestandam egenis beneuolenti

Benignum.

In graeco est Q λάγαθοὶ , id est, aman rem bonos, vult enim ut Episcopus belli'gne complectatur eos, qui pie, honeste Ssanct e vivunt, ut ipsius benignitate scierentur ad acrius optimarum rerum in

Sobri,

297쪽

Hic rursus Latinus pro specie genus collocauit. Σίγρου enim iuxta Erymon eum nificat, qui in omnibus rebus agendis seruat prudentiam, videlicet cum: ho italu ς0 nullis cupiditatibus aut affectibus qui, Plato inquit, in rebus agendis si lent esse mentes consiliarii ebria, manet u mmora. Vnde idem Philosophus hane catis tit Virtutem Politicam appellat. Nam qui in republica vivit sine moderatione affectu Emissilie Vmας M ubi, tum alijs non raro est exitio. 'p- praecipue illorum, ,-.3-lux3cosulere debeat, quorum est Episcoes

gno Ecclesitae malo. Duplici enim nomine

Episcopo utilis est, cum quia illii ipsum in ' ossicio continet, nepotius suadentibus il lis amentibus consiliariis, hoc est, ame ila lymius, quam verbo Dei quicquam agat in Ecclesia, tum exemplum prodest cum atri

mentem componunt ad exemplum Episcopi, Videntes quantum sit ornamentum

. Viri mentis sobrietari

licet cum nenum imi uim inserenis

298쪽

EPIST. PAVOdo tum nullius personam praeserendo vel habendo acceptiorem e priuato affectu.

In cultu Dei Sc pietate debet esse assiaduus. o. ιγ enim dicitur quasi uri*Gid est, pius religionis cultor. Quis enim ab eo pietatem discere Potest, qui ea, quae docet,vita Minoribus non exprimi, Continentermoportet Episcopum esse talem, qui non selum in victu sit parcior, sed qui linguae,manibus, oculis affectibus imperare potest. Sic enim hic temperantem exponit Athanasius, vim graecae vocis oeprimens. Hactenus ostendit Paulus qualem deceat esse Episcopum in vitae motibus, nunc eXponit qualem deceat eundem esse in doctrina.

Tenacem fidelis sermonis se cundum do strinam.

Haec vocabula penitius introspecti multa continent. Vult Episcopum es eae nacem fidelis sermonis id est,uerbi ore Dei prolati, quod verbum fidele vocat, pro Pter eius veritatem S certitudinem.Vnde Primum obseruandum est, quod ameli diuinali huiae ag

in his o

299쪽

diuina scriptura venas habeat inexhau itas Tamen oporteat Presbyterum scirpastorem esse in sacra scripturais doctrina Instructum, adeo ut ei ita firmiter in hinreat, Vt nullo modo inde avelli se patiattrri Secundo, requiritur seria confessito doctrinae, ut nullis rebus absterreatur, quin pa- tetit hir 'ς Qςς SVixa confiteatur. Cum addit, Iecundum doctrinam, vult ut doceat aU

Q 'filii Prodesse studeat. Huc enim

pertinet ossiciti in Episcopi, ut sanam doctrinam, Faei desit ad aedificationem Oceat, non vi inanibus speculationibus incumbens proferat tandem abstrusa uti quae nullum usum habent in mercitio pietatis. Hinc discant ministri verbi, sui et . muneris profectum Ecclesiae sibi commisi, quaerere ionicium aut volupta . te sectari Perstringuntur, terea purpurati illi Episcopi, quorum ali j non didi cerunt doctrinam coelestem, tr didicerut quidem, sed docendi munus commiserunt

hi his

laruatis quibusdam Papae morionibus,noc est, monachis.

Ut possit exhortari per

doctrinam fanam,&contradio

300쪽

EPIST. PAVLI centes conuincere Postquam recte docuit Episcopus, opus habet duabus rebus, nimirum exhor tatione,ut quod didicerunt auditores,vita exprimant,ne frustra docuisse videatur, confutatione, ut contradicentes, id est, aduersarios doctrinae conuincat, ne vid licet quod ipse rei te docuit, aduersari j vel deprauent, vel prorsus sophistica destruant. Vt enim boni pastoris est non solum oues pascere, verum etiam lupos arcere: Ita Episcopus doctrina sana pascat Ecclesiam, &haereticos eadem conuincat. γcat autem doctrinam sanam, vel per metonymiam, quia liberat animum ab erro tibus SP morbis,videlicet adserentib.m Ptem aeternam, vel sanam per metalepsin vocat puram, nullis humanis doctrinis aut traditionibus Iudaicis inquinatamae

Sunt enim multi immorigeri.

Antithesi seu argumento a contrario declarat, quantum referat Presbyteros,in ta ac doctrina esse sinceros.

Vaniloquia

Vaniloqui sunt, qui de rebus nihili curiouus disputant, quil ea scrutantur