Commentarii in epistolas Pavli ad Timothevm dvas, ad Titvm vnam, ad Philemonem vnam, scripti a Nicolao Hemmingio

61쪽

IIael si', TIMOTH i necessaria, nec incognita studiosis esse,

se ij psic si est. Quare eas tantum recensere, dolia ce filist misi uet xum numerum redigere volui, ut admo- neamur, quam varias cu multiplices quae stiones hoc caput in se continear.

I lἰli pars, Quorum primus ego sum.

Dixit Christum venisse in mundum

a saluando peccatores,Iam id suo exemplo declarat, nec hoc ex humilitate, sed ex vero peccati sensu a Paulo dictum esse Σ-istimemus. Vnde nos quota diseamus

collatione sed potius nostram foeditatemiti se ummam e 'amiscamus ac confUEiamus cum Paulo ad eum, qui sanguine suo tot loci latit se peccatores ab omni iniquitate emundar,rid M' . Iohan. I.

u Veri idec misericordiami quatilli coniequutus sum, ut in me is ueti ostenderet Iesus Christus ρ' omnem clementiam, ad exprio

62쪽

EPIsΥ. I. A DRursus hypothesin ad thesin transfert,

accommodans salutem quam ipse ad Plus est ex gratia omnibus. Obseruandus an primis hic locus est de vi exempl.

rum.Vt erum doctrina nobis voluntatem Dei erga homines reuelat: Ita exempla sanctorum quaedam quasi doctrinae obsignacula sunt, Si modo poenitentiam,fidem de Patientiam sanctorum suerimus imitati.

Regi autem seculorum in

corruptibili,inuisibili, soli sapi, enti Deo hon ω loria in se.

cim seculorum,

Suo more,postmenti erobeneficiis rum Dei,erumpit in gratiarum adtione quo ostendat pios seu conuersos ad D Um, Oportere Perpetuo esse memores beneficiorum praestitorum, debereci henescia Dei praedicare. Praeterea his verbis anteuertit curiositatem humanam, quae istabyssum sapientiae Dei temere perrumpit, quoties audit Deum recipere in gratiamhlasphemos, cu enormibus sceleribus conspurcatos, cum ain qui minus uidentur peccasse, imo qui iusti sibi videntur,i linquatur suae coccitati. Sed Paulus ad si plena

63쪽

TIMOTH. pientiam Dei, qui solus sapit, nos remit tit, vult, suo exemplo ad Dominum conuertamur, eici conuersi gratias aga

mus.

Porro hoc loco abusi sunt Libertini ad tollendam animarum humanarum immortalitatem, urgent verba Pauli, qui Deum solum immortalem, e inuisibilem, sapientem praedicat. Primum illis libenter largior, quod exclusiva particula, soli, possit istis omnibus epithetis recte addi, sed perperam tamen eos assirmo de ceptos fallacia aequivocationis, inserentes animas hominum non esse immortales. Nam Paulus Deum solum ex seipso de Propria natura hoc priuilegium habere, ut sit immortalitatis origo. Verum quod ipse ex se habet,id nobis,ad imaginem1υ-am formatis, Per gratiam communicat.

Hoc praeceptum commenado tibi fili Timothee,iuxta Prosphetias,quae de te praecesserunt, ut milites in in militiam boa

nam. Septima pars huius capitis,in qua re

64쪽

E PII T. AE Dmotheo officium, ut respondeat prophe tiis, quae de ipso, ante delegatum ipsi on

elum,praecesserunt. Nam sandri,ut apparer, viri prophetico spiritu de Timotheo ediderant vaticinia, quibus tanquam stimulis quibusdam vult Paulus Timoth tim incitari ad praestandum officium: quod quia arduum est, in eoi requiritur acre certamen, comparat illud militiae', mestae, in qua sub vexillis Christi strenue Pugnandum moner.

Habens fidem tonam, conscientia m.

Bonae militiae regulam tradit,ut Iom te utilinama, ita quoq; tutissimam, quam qui negligit, Vt ignauus,cu inermis miles, a duce sito relictus, ab aduersario capti xius de superatus abducitur. Huius regu lae duas partes facit, Fidem P Bonam conscientiam. Fides est, cum firma persuasio de omni veritate Dei scii verbo Dei, tum fiducia Christi, unde spiritualis Dei cultus prodit, Inuocatio, gratiarum actio, tymor, patientia Sta Bona conscientia qua tuor veluti fulcris nititur. Primum, fiducia Christi qua statuitur remissiim esse pec

catum.

65쪽

atum Secundo,proposito peccandI ab lecto.Tertio desiderios uoto vitam Deo

approbandi in posterum. Quarto,fide& vij v diligentia in ossicio. Primum e e pro' di*R R hatur quod ubi non regnat fides in Christum, ibi peccatum dominium inconsti In usa E entiam exercet. Vt igitur fide purificatur ρῖα, βω uri conscientia: Ita eadem veluti fulcro quOezyali uc Illa dam sulcitur ac sustinetur. Secundum etat calli christi eo confirmatur,quod qui non abiecit pro Positum peccandi, spiritum Christi non habeat,qui est pignusa arabo nostrae hose αξ fh et e litatis. Idem confirmatur Psal. 39. Beatus vir,cuius est nomen Domini spes eius, non respexit ad vanitates Minsanias ut teli stetis falsas Tertium confirmat Paulus inquii bo indilitas, Cn. Qxii spiritu Dei ducuntur, hi sunt fi intia n. Item, Si spiritu ducemini, non estis sub iiu i aio lege. Postremum hac sententia confirmatauu etit libri: ux Si qui suorum maxime domesti k, ikoui Oxum curam non habet, fidem abnega inu is est infideli deterior Fide enim ab nati V ροῖο URx , Conscientia polluitur, de vastatur, ibi se x F rςΠ cxipiditatibus prauis laxantur.

Sit igitur nobis huius sancto militiae re-

. . Eul commendata, studeamusq3 singuli , ut nostram vitam iuxta illam formemus, ludi in gloriam DEI. nostram ipsorum salu-

66쪽

Ecclesia.

Quam quidam postquam

repulerunt, circa fidem nausea, gium fecerunt.

Amplificat a poena, in quam in Drunt, qui conscientiam polluunt,4 pubcerrima metaphora pollutae conscientiae malum depingit. Consert enim ciues fi clesiae nauigantibus in turbulento ac saeuo mari, quibus tamen nihil est periculi, d, nec in naui manserit salua Sic qui sunt in Ecclesia, donec retinent fidem cybonam conscientiam, in ea manent securi, quam rumuis turbulentum mare saeuiat. Verum ubi conscientia peccati locum obtinueriteraui,hoc est, Ecclesia eficiuntur. Faciunt igitur naufragium circa fidem, qui hona conscientia excidunt, qui polluta conscientia se totos prauitati mancipant, ac sua negligentia Promerentur, ut non solum non contineantur in pura Dei noticia, ve rum etiam vi ccccitate, erroribus, defalsis opinionibus obruantur in poenam suae ingratitudinis. Observemus ita hoc γco, quod conscientia sit quasi arca quae

67쪽

dam, cui tanquam fidae custodiae thesaurus Euangeth conseruandus traditur. Vn-

ἴψήλ' di si de nihil mirum est, si fluctuent opinioni circii ita hi hus, Simi fixim habeant, qui inter varias procellas voluptatum agitantur. Cumital videmus maximam mundi partem Euanetelium aspernari, sciamus es. Du- et Ri i l ctum malae conscientiae &spretae fidei,Ve

it citis hi dii In quorum numero est Hyarhesit turbulit ad menaeus Alexander, quos

fallit I xiii tradidi Satanae, ut discant non blasphemare.

scit alea. Sic ui, laeva ibi h uia est sicer. EXemPlum Poenae pollutae conscie ei: a Bl tiae addix,Vt simus cautiores bonae consc1ri thainio leti Cnxi. custodes. Huius Hymenaei meminit ii in sequenti Epistola cap.2 qui resurrectionem iam esse factam garriebat. Nam qui circa fidem fecerunt naufragium, surdist μ' opinionibus fingendis, idonei sunt archis lecti. Porro quis fuerit Alexander is,cu- τασα ius h e meminit, non satis constat. De Alexandro fabro Aerario summo aduer aba'ρ' sario Pauli hoc intelligi non potest, cuminantis hoc intelligendum sit de aliquo,qui fidemotis antea receperat, postea circa eandem

68쪽

inautragium secerat. Quare videtur hic locus intelligendus esse de Almandro, cuius meminit Lucas in Actibus cap.9. Qui futurae suae deseetionis aptum specimen edidit Cum ficta cu prophan oratione tumultum populi sedaret. Hos dicit se tradidisse Satanae,hoc est,exclusisse e famitia Christi, extra quam Satanas efficax est in filήs contumaciae. Finem addit, vid, scant non blasphemare, hoc est, ut expcena inflicta vel suum errorem agnoscant,' respiscant, vel si redire per poenitentiam noluerint, iuste pereant.

CAPUT SE

CUNDUM. SUMMA SECUNDI

cAPIT Hortatur Paulus ad preces pro omnibus hominibus:quod Putile,&Deo

acceptum monet, cu sit Munus omnium Deus, de unus omniti mediator Christus. Dat praecepta mulieribus,ut cum silentio,

subiectione discant: & non doceant ipsis

69쪽

uita , CAPITIS. ae sunt principales huius capitiSῖ λ' a L propositiones seu partes,totidem ea nones Ecclesiasticos nobis commendan ti ies.Vna de oratione pro omnibus hahen' i ii Haraa, quae validis confirmatur argumentis. Altera de Doctoribus in Ecclesia, quos ς - , octi, te vult iustos viros esse, d non mulier . Mazael apit a Munitis hanc propositionem iusta con irpati et firmatione. In prioris partis declaratione delabitur in tres locos scripturae Praeci-Puos, quorum Primus est, de voluntate II mi Dei volentis omnes saluare,& ad agnitio

ueritatis Uenire. Secundus de Unitate essentiae diuinae Tertius de Mediatore Christo In posterioris partis explicatio a

- ....ia, ne, attingit lapsum primorum Parentum,

St. tu reparationem, matronarum Οmcivin in1IlI educandis liberis.

EXEGESIS SECUNDI

tione doctrinarum.

ωρας Adhortor ita* primum malac irim nium ut fiant deprecationes.

Prim R

70쪽

Pars quam superioribus illativa particula ideo adiungit quia supra memineratia Dan circa fidem quod patiuntur illi, qui conscientiam polluunt. Hic lac monastra modum conseruando conscientiae honae,ac tria indicat. Primum,quisd nostrarum uirium non sit, nos immunes de inculpatos seruar quin polluamus subim de conscientiam. Deinde ostendit unde,& quomodo sit impetrandum vitilium, quo conscientia conseruari possit illaesa, lpolluta, nempe a Deo per serias preces. Tertium, cum primum omnium addit, uult ut quotidiana exercitia pietatis, precibus d gratiarum actione ordiamur. Nam primum omnium ad cultum Dd quotidianum reserendum est.

Deprecationes, petitiones, intercessiones, gratiarum actio

quae ita distingui possunt lacu uua est, qua deprecamur mala tum a nobis tum

ab aths. Petitio est qua praesidium aduer' sus Ecclesia hostes imploramus. DIere s

illa