장음표시 사용
81쪽
iudicio Nauam leuiter duntaxat offendit qui legem humanam infringit, quamuis inquit illa statuat poenam amissionis magnbrum bonorum , etiam famae, alicuius membri, vel etiam vitα Quod po- stremum durissimum mihi videtur, tum qui quiu cun inextra articulum necessitatis se exponit magnis illis periculis mortaliter peccat in legem diuitiam di naturalem etiam deficiente humana ergo multo magis illa existente, tum quod nullus legistatornin insipiens prorsus aut improbus poenas eiusmoli graues mutilationis, exiiij perpetui mortis, legibus
adscit, nisi rode qua agitur reipublie magnopere intersi , id omnis bonus ciuis ita sibi perseadere
debet unde eiusmodi violans legem, quantum attinetia naturam res, peccati mortalis maculam con
trahit dum corpus liticum graui damno, suo facto afficit, Et namque regula apud doctores Theologos,damnum aut malum graue illatum Priauato in corpore, honores aut fortunis, capitalem noxam perpetuo comitem habere, nisi pra ter animi volunta iudiciumve factum contigerit , quanto
magis si communis Respublica vi latur potestas
aut potius maiestas, si publicum , laedatur bo ianum, si mens illa sapientis communibus praesideris rebus pro nihilo quotur, quod accidit in omni le- sis humanae transgressione, nisi de re leuiuscula lata fuerit.
82쪽
erit Ciedimus inquit Nauarrus quod consuetudo comin unis habeat tam indoctorum quam do rum plebeiorum, nobilium M. Credimus nos, 5e si non fallimur, rationibus, authoritatibus luculenter probauimus, cometudinem iudicandi eruditissimorum Theolosorum esse contrariam, eamque diuinis literis coninam. Si destilicidio, quaeductu, itinere praescribendis ageretur, fateor in eo
docti de indocti, probi improbi, plebei di nobilis,
parem fore rationem. Quod vero ad probandam consuetudinem iudicandi,dere omnium grauissima
oscic plebeios.s in ines ,rem, probatu nisadscribo. Honori causae a se susceptae melius consuleret si ad '' 'ne pruiuraui iudici M. cuia,
mentis cum Theologis iudicium referreta praese tim cum confiteatur e loqui de iudicio fori interioris, cuius dum meminit tacite innuit in foro fori eiusmodi legum humanarum violationes iudicari capitales in quo tribunal illud sacratissimum com scientiae internum tacularibus potestatibus, ouau uis nolens odiosum reddit quasi vero in eo habeantur pro leuibus erratulis, pro quibus subinde secularis potestas poenas infimis exili perpetui, aut tiam mortis infligit cum infallibilis regula stati H Dominicus
83쪽
Dominicus a Soto lib. 1. de iustitia dure quaest. c. artis principem non posse cuiquam instigere 'e . nam grauiorem capitis, inutilationis, exiiij, nisi pro transgressioneJaetnali. Ves ergo delirat in iudicio suo facultas ecclesiastica iudicans culpam euenta, vel iniqua est secularis ob culpam leuem inserens mortem. Respondet Nauarrus legissatorem hoe
casu praesumere contemptum legis. Contra dico, Sua sententia iudex non contemptum sed factum &commissiim in legem, condemnat .vindicat Ad ignorantiam quod attinet si inculpata sit, excusare eccantem a toto vel a tanto ut loquuntur fateor ubens, incuriam vero quae negligentiae peccati significationem habet, similiter ut vult auarrus, laethalis peccati tollere maculam, id constanter nego.
siquidem negligentiam ditaturum esse dolum siue
crimen doli, Iurisconsiliti etiam ethnici tradiderunt Piso Expressus est textus f. mandati L. fideiussor disso
ut ait negligentia prope dolum ess Et alias si de
Rehron. obligat. L. 1. Is quoque Magnam ait lex, negligentiam placuit doli crimine cadere Italtantiam abest vi transgressionem legis humanae a gera reatu mortiferi peccati, ut ipsa cum sit pecca etiam capitale peccatum laethale conduplicet Ues garis&nina dii luta negligentia, cum de ipsa ima cula peccati quamuis non laeuialis fotileat, qui possit sordes
84쪽
Legum λιmanarum. sexdes grauioris peccati abstergere assequi satis,
queo. Diuus Anto tractatu de prima filia inani, gloriae quae est inobedientia Qui facit ait, contra praecepta diuina vel humana sumendo proprie prae' ceptum ut dissere a consilio, etiamsi non faciat ex contemptu sed ex negligentia , peccat mortaliter. Haec ille. Loquitur induola sanctus de negligentia non dissoluta sed leuiori, quia illam opponit comtemptui, cum dissoluta aequiparetur ut dictum est dolo, ac proinde contemptui. Idem ibidςm Facer aliquid contra praeceptum diuinum vel humantini
non ex cotemptu, sed ex passione mortale et . Sumo
ego atqui incuria seu negligentia genus est passo
ius, videlicu laedi se iastidi ex virtutis actione.
Conformem audiuimus in superioribus doctrinam Gabrielis, transgressio praeceptorum humanorum
inquiebat sine causa rationabili, est culpa mortalis etiamsi non fiat ex contemptu, sed ex negligentia . passione, nisi fuerit ex surreptione vel ignorantis excusante. Facit pro hac interpretatione reguli si perior Siluestri, communisut videtur, nullam e ceptionem admittens quae excuset transgrestares lagis hiumanae a peccato mortali, nisii causae iustae seu rationabilis, quae regula eo magis recipienda est, quod leges humanet ut saepius ex saniorum Theologorum doctrina inculcauimus in obligandi vin- . culo ad
85쪽
culo ad mortale aut veniale a diuinis non distri. guantur. Conformia sunt haec quae de ligibus, ea mater sacrae Theologiaei iuris Pontimi Doctor in suo parochiali de praecepto audiendae missaei
rochialis c s.Qusrit virum quilibet parochianus sub poena peccati mortalis ad audientiam missae in staparochia diebus dominicis&festis sit astrictus. a luit. Non audire ait, missam diebus dominicis desestiuis in ecclesia par aiali potest esse peccatum mortale, aliquando veniale aliquando, illum . Nullum si causa suppetat legitima, veniale cum
libi audit non ex caula omnino legitima. Tunc a tem est peccatum mortale cum omivit ex coh ...temptu vero vel interpretativo, Voco ait, contemptum interpretatiuum quando sine causadegitimaalibi audit. Hanc doctrinam quam notat au-ilior esse communem doctorum in cap. vi dominicis De parochijs Si alien parocia quidni ad omnes leges ecclesiasti si politicas nonnullius momenti trahamus,ut earum infractio sit semper mortifera omni causa legitima deficiente, sic ut incuria seu negligeiatia etsi vulgaris noxae, capitalis reati met illere non possit. Nam cum stipponamus leges de
rebus Vtcumque magni momenta, tenetur lusis
pro magnitudini rei curam diligentiam Gree
86쪽
Mignam,quae exclutat etiam eruem incuriani Din pensare potest quilibet in legibus, de interpretari eas casu subito occurrente cessitatis, maxime cum actsipe rem recursitanon moesti m si ergo Lquςst 1 extra illum articulum dispensare non potest nisi superior, hoc discrimine inter superiores obseruando, ut qui clauum totius Reip. mo ratur, suffimus pontifex, Imperator, & Rex, possit eorum
quilibet iiij quae suae iurisdictionis sum, vinns pro ratione voluntate sine caui aut cauta cognitium legum vincula relaxare coeterae vero inferioris gradus potestates nonnisi cognita causa id facere pus . sunt. At Nauarnis in eo sui obliuisci videtur .icia passun&sine rerum discrimine, com mittere vide tu priuato cuilibet in foro prςsertim conscientiq. tum causet dispensandi cognstio': Π, tum ipsam dispensationem, & quidem circa quamuis cuiusuis
ponderis legem humanam contra omnem iurisdiΩpositionem, quae retissimevetat quempiam in propria causa esse iudicem, id quod eo absurdius est,
quod causam agendi contra legem ut vitetur peccatum mortale non exigat, ru si qualemcumque veram probabilem, vel pro tali habitam, ab eo sciti licet pro tali habitam ut patet ex discursu cxtus qui letem inurus est, Idem ensice de interpr ratione dum lien in vit- milieremi, doctiuiu indoctum,
87쪽
indoctium, inuenem, senem, probum, improbum non enim distinguit,facit legum interpretem, sicut ad declinandam mortiferam noxam possit interpretari legem, non fuisse mentem Legislatoris obligare in hoc illoue euentu. yid hoc aliud quam uniuersam corpus legum cluris utriusque mutiatire, vulnerare, dissipare Nam si dispensatio sine causa rationabili facta, dissipatio dicitur,4 quomodocumquς etiam cum causa iusta, Vulnus secum dum canones sacros ideo censetur quia per illam ius commune vulneratur c. Ipsa pietas 3 quaest. . quanto iustius priuatas illas Nauarti priuatamin .ritate fictas interluetatione, dispensariones qui bus aliquis ex causa, siue rationabili siue irrationabili, siue vera sue verisimili, siue Probabili, siue durarae pno eiusmodi habita, secu,tamen a lege infrigere possit dispensat quanto inquam iustius istiusmodi dispensationes dixerisesse lagum dissipationes vii merationes, imo etiam abrogationes, abolitisnαὶ CAP vn XL
PO, D tota limc disputatio de obligatione legis humanae, quamuis in utraque ecclesiastica civium stare, veritatem apud me indubitatarui obtineat
88쪽
obtineat, sint tamen quatuor vel quinque quae ec- clesiasticani potestaten multo magis suos ciues quam ciuilem, vinculis peccati laethalis imi are conuincunt: Sunt autem illa , finis, materia, emi nus legislator Deus S homo via qua illa hominum generi collata est Ciuilis potestatis finis proximus est, huius vitae tranquillus status, ecclesiasticae politiae scopus est beata in aeuum sempiternum vita.
Ad materiam quod attinet leges politicae de stilli cidio, de aquaeductu familia herciscunda ; leges ecclesiasticae de peccatorum expiatione de operando sacris, de tremendis mysterijs adorandis ac religiose Wrcipiendis similibus feriantur. Potestas legis trix politica a Deo quidem procedit sed via naturae per ratiochiationi em humanam, ideoque comm alis est omnibus etiam barbaris nationibus, de ova scribitur. Re me reges regnant ,- legum condi tores iusta decernunt. Et illi d Regis Iosaphat ad magistratus inferiores . pars φ.i, Non enim ex ercetis hominis iudiciu sed Dei Ast potestas ecclesia .stica legislatrix propria est populi fidelis, non communis ristionibus, tota re&origine diuina, non per hominem, non per prophetas, non per Apostolos, non per Angelorum hierarchas supremos, sed per ipsum Dei unigenitum primo te ac concessa , o prout constat, nona ii voce naturae sed oracii laribus
89쪽
laribus istis cibis eiusdem bes soboli, siemsaino
ore effatis si ui os audit me audit si tu vos permi mererrata Sicut misit me ais cir ego mitto, o cedit quod etsi utrique potestati adsit numinis fauor Moperatio, nescio quo tanini modo magis siti
gulari spiritussanctus regit dirigit legissatricem p
testatem ecclesiasticam, faciens eius leges suas, unde
B. Augustinus epistola li8 de lage ecclesiastica non stinendi cibi communis inte eucharistiam. Ex hoc enim ait placuit Spirituitancto, ut in honoremtarius ramenti in os christiani prius Domnicum comus uireretritiam exteri cibi conserniuerpoliolis de alia constitutione ecclesiastica loquentibus Visum est aiunt spiritu san'. - hinc alibi tota iiiiii trinitu priori es miles prae ceptis ex B. Augustino Gregorio, de alijs deinceps fasictis, doctoribus ora cibus, sacros canono ni iuris' in appellari, qui modus loquendi in ciuilibi is imbus est mauditus. Si igitur leges humanae ciuiles de suo genere o ligant ad monata I semetite quamuis auarro , quanto magis relis: sic is modi, diuinae nimiarum spectatis fine, materia kgissatore duplice Deo in homines vis etiam, curlestium oraciu&erudite
90쪽
erudite Concilium Moguntinum . . e. 48. dominam nobis confutatam, ad ecclesiasticas praesertiroges quod attinet, prorsis disperdit dissipat. De constitutionibus inquit ecclesiae, quae ad disciplinam ecclesiae continendam, ad bonum dedecentem ordinem in ecclesia tuendumi conse uandum Mad pietatem publice, priuatim promouendam introducit, sunt, Pastores plebem sibi co- initam probe&ddigenter insiniant, ut discant eas ab ordinata potestate tanditis velut Dei ordinati nes notate dicendi formam, velut Dei ordinatio nes reuerenter agnoscere gratante eisdem obea dire. Sive hae constitutiones sementur ex consu tudine quam Paulus violari non vulta Si quis vult inquit contentiosus esse, nos talem consuetudinem non habemus nec ecclesia Dei siue tradantur sesiptis canonibus, quales Apostoli spiritu sancto tribuere non verentur. Notate denuo scriptas ecclesiae
leges, Apostolos tribuisse authori spirituisancto. vssu inest inquiunt spiritui sancto 6 nobis. Itaque
plebs christiana eccles/ae conitituriones nequaquam ut traditiones hominum quales erant Pharisaeorum ad subuersionem legis diuinae adinventae quibus Deus frustra colitur asperihentur, Sed ut ad pietatem colendum de continendam in officio plebem
'tiles libenter amplectantur, nec eas existiment sine grandi