장음표시 사용
141쪽
l DE COMPLEXIONIA . LIB. II. Ias ,
imationi corporis assuescat: Hac enim vivendi ratione excrementa euacuari cotingit, atq. emanantes ex iis fuligines dissipari. tu' itaque morbis mi- -
us periclitentur, nec febribus reddantur expositi, id hibitana deratavictus, inni, vigilis, Veneris ratione, excussaque igitauia ac ver no ,exerei rationileia pestiuae insistant denique ineunte vete percus la ruena sanguinem 1ibi adimi aut admotis cucurbia lis cutem scarificari:quod in ad eum modii i ani-
tadi, ut sunt cales a fistularis, Tyrupus rosiaceus laxa liuiis, dia prundina iamplex, yriapus de epithymo lumaria, polypodium, mercurialis mannale reum erum lactis. In e cercitatione aute ob eun cercit i id studiose bieruandum, ne aut humoribus at- mo-
ue excrementis oppleti aut cibopo tu i L edi stenti illam adeant. Siquidem caput a quo ut in imi erio c ut ab trauissimi morbi diffundi solet, fumo ac vaporibus
impiet, catarrhos' ac distillationes excitat, hepati membris bonderis sensum atque oppilationem infest; nam ' 'a labius violentus cibos inconcoctos in venarum an conci p.
ustias adigit, qui quum humoribus transivum in- Iecom op tercipiunt, putredini occasionem praebent : tale pilatis liuiddam ubi inciderit , protinus occurrendum, iis l uae in viis eius haerentia atq; impedita e XpediunI, ualias it: Galeno teste, absinthii pontici in vino Tuen. - ina cerati dilutum aut vina absinthites, seridis spe. istud. 6.ties, nempe cicorium,& quae vulgo Scam dicitur Un-rastata argemone, rhabarbarii anis1 & foeniculi se ihium heianen, nuclei persicora, amygdalae amarae, vitae pas a pati con- aeaciui exemtis vinaceis,Oxymel limplex; quorum Aert. t luodque exhiberi debet ante cibum concocti pete mae ' iam peracta. Eadem quoque in re venerea adni-ptiat he
benda cautio 'nam ex immodi cc conen bitu vires disiuriata letici contingit. atqbobo ipse i , a matrone dolo Veneru in
142쪽
qui nulla habita cococtionis aut cruditatis ration nullo noctis & diei discrimine, neglectaq. illius re 1 Opportunitate, avide ut est prurigo morae impatiens) hac voluptate perfrui festinant, qui cum nihinon sibi permittisti in obeundaVenere,nec ullas leges moderadς libidinis sibi pr scribunt, totius corporis robur ac neruos elidunt; siquide coitus illan vim corporis eripit ac depascitur, q ua ciborii concoctio perficitur,atq. in sanguinem elaboratur; qui Veneris non syncere confecto, plurima redundantisi humo
commoda. rum excrementa congeri contingit,quae innumeri
morbis initia praebent ac semina; quam qua plerisque horum, nisi motus desit, Veneris usus nihil olaficit; nam magna pituitae pars atq. aliorum humorum colluuies tempestiuo cocubitu illis adimitur quae praeter rationem cohibita, corpori mentiqugem n noxiam inferre solet;quod in virguculis quae sertu corrupt- coniugio destinantur, aut quibus ex voto castimo quid noxa niam professis aditus ad connubia interclusus est adferat. obseruari potest: nam praeter indomitam tentigi inem ac flammas, praeter latentes tacitosque ardores quibus uri solent,colore quoq. inamabili essiciiuntur,ac foedo, menteq. tantum non furiosia ex Vapore tetro, qui sursum rapitur. ac cerebrum obnubilat. Hinc a concepta concumbendi imaginationia ex virorum contuitu contactuq. incubus nocturnus, ac seminis effluxus quo se polluunt, hinc cordis tremor & palpitatio ob densissimos fumosa fuligines,quibus pericardiora, hoc est, cordis inuolucra opprimitur: quasi striges ac nocturni Lemures graui mole corpori incumbant. His aute quibu urru libera est matrimonii lege concumbendi potestas modera- aut etiam qui inconcessaVenere,vagoque atque illio. licito concubitu se contaminant. praecepisse expedit, ne impotetius huic rei succumbant ac postmoatq. elumbes, exhau
143쪽
l DE COMPLEXIONI B. LIB. II. H
loque vitali succo prorsus effoetos: qua de re exstat
salubris apud Solomonem exhortatio, qua quemque commonefacit 3 Ne addicat decim se honorem suum Prouerb.ς
corto,necforentes annos meretrici crudeli dedain ana ani- Meretrix
te & facultatibus d viribus inhiat, ut quae nec fatu- nec concutari amplexibus, nec largitioni b. eXpleri possit, ne bitu, nec postremo ingemiscat, ac serio deploret corpus at- mu ris tenuatum, atque opibus viribusque se esse exutum. binsatia- ocirca ne quid detrimeti ex immodico Veneris tur. vita accedat, latum interualli ex Galeni praescripto intercedat,ut neque resolutio aliqua sentiatur aut lassitudo, ipseq; homao leuior atque erectior, tum ortu mesiexhausta sentina, mesius sperare se sentiat. Tepus disin. 86. quoque opportunum captari debet ; quum scilicet co cpus mediocriter constitutum est,nec supra mo -ldum plenum, nec Vaeuum, qua de re alias uberius. Caeterum si que sanguineum, pietatis amore, caeli- Sanguinei
ibatus dele 'at, susceptoque castitatis instituto pudi- ad oselibale ilia illaesam tueri cupiat, huic costulo ut vires suas tum parsi lipse metiatur, & anaffectum hunc indomitum ac idonei.
P ferocem coercere poterit,studiose exploret. Omnibus enim modis in adeunda re tanta prouidentdum,ne quid inconsiderate aggrediatur, ne inconsulta temeritas rationis iudicio ac rerudelectu dei sit tuta, poenitentiam adducat, ubi suscepti onerisi mole obrui se percipit. Quum enim genitale semeni sit excrementum redundans, atque humor super- Sement fluus, qui ex ultimo alimento superest, ac sit resi- auid.
l duus, ipsumq; e vasis testium in q uibus exacte et 'boratur, in progignendae sobolis usum depromitur,
i naturae vis ac facultas illam humoris collectionem expurgari cupit, illiusque excretione, intolerandi, oneris molestia leuari, non secus quam aliae partes corporis exonerari cupiunt superuacaneis excrementis ac sordibus ἱ nempe lotio, oletis, sputo,sudole, muco narium ac faucium pituita. .siaca
144쪽
I. Cor. 7. - est consentanea, admonitio ac cosilium, ut qui sunt hirius res capaces, ad eamque perficiendam idonei, illam adeant, arripiant atq. amplectantur, non defuturum est diuinae virtutis adminiculum, sine quo omnis noster conatus inanis est atq. irritus, Ut praeter Paulum Solomon testatur. Nihil autem est am- lbigendum, quin ellici possit, ut domitu deuictoque
affectu illo lubrico, tametsi id operosum sit, in eo statu se posset inculpatum praestare, quaeq; animo coceperit,perficere, Modo coelestis doctrinet ac pietatis studio id propositum susceptum sit. Q. enimniolesti simis curis sunt i inplicati, eΣcussaq; desidia adque ignavo oti', vigiliis,inedia, ardeti studio, Conmineπ- intentis piisque recibus , iugi sacra ruraliterarum
tia volu- meditatione ac diurnis nodiurniique concionandi lptatum labo tibi; ziuibiu hocgeniti daemoniorum elicitur, se fati-ldii inritus gant ac macerant,non magnopere illius rei deside- leontingit. a. io aficiuntur; siquidem 1pote& libera voluntate, Marti 17. non coacti, nec vita superstitione inducti hoc vitae genus adeant,quo expeditius munusEuangelicum Obeant, ac bcris fui id ionibus liberius insistant. corpori, i ab tu constitutione, ex θ M
C A P. III CAlidae & humidae constitutioni proxima statua
debet frigida , di humida temperies, in qua IedundatPituita seu Phlegmaticus humor,cuius post sanguinem non minima pars per corpus undique Pituita diffunditur,accedit vero is humor nonnihil ad san- sanguinis guinis naturam , illique a finis est cum essentiae ra-
turatis coluptaculorum societate:est enim vel max rio. ut anguis eur clam incoin Octui, atque incoati seu
145쪽
l DE COMPLEXIONI B. LIB. II. I 29
1udimentum: quale nobis specimen exhibet ferue- Humorial scens ac recens ex torculari expressum multum. Si mixturai quidem ut venuste Galenus at i, id q uod tenue atq; muso eorul aereum,nempe flos Vini ebulluit,atque in sublime paratur.
fertur, cui subest atque innatat humor insipid' aut subdulcis aquae naturam obtines, qui excoctus atq;
Elardibus defaecatus,vini naturam consequitur. Et quamquam pituita albescat, nullaque sit rubedine perfusa excocta tamen expugnataque frigiditate calorisvi&essicacia,in rubicundu floridumque liquore redigitur,& quemadmodum pituita naturalis quae Sangimia
dulcedinis est particeps, vi caloris aris anguinem ela diis mare-boratur, ac calorem rubicudum asciscit; sic sanguis ria. in vireribus partim ex Ioci cui immoratur natura, Lao ex partim a cordis colore cui mammillae incumbunt,
in lacteum nitidiq; coloris liquore conficitur. Hinc C ha Pythagorics superstitionis philosiophi prς ter inter- Orici etidictum carnis usium ouis &lacte abstinebant, quod illainter carnes liquidas refer ent: quum post paucos dies si foueri contingat, alitem proferant alterum colore immutato sanguinem esse statuerent. Impuberti Hoc vero visum nonnullis prodig i quiddam simi- lac in male quod infantibus etiam masculis recens in lucem millis haeditis, ex papillarum conis vel sponte, vel leniter bent piementibus digitis,lac profluere ; cuius rei quum aliquando experimentu facerem, consului, ut subinde id exprimerent, ne collo strare ac lapidescere contingat: colligitur autem inpueris lacteus ille liquor ex copioso atq; at fluenti alimento,quod in il-j lis epistomiis ex loci natura, ac cordis ileato , is fons est adminiculo lactescit. Q una enim mam miliae Od nesseu lactis conceptacula fungosa sint, dea lenes il- vulino Eblis innatae, ex angues & albae, efficacem vim obti. r.
nent, fauguinem qui in illas influat alterando in ta .ctis subitantiam: quaelibet enim pars corporis nutrimentucia immutat,ac sibi ai similat, cognatumque
146쪽
acfamiliare efficit. Sic generatio lactis ac spermatis
exsangui e accurate excocto conficitur,atque a na cs' illarum partium tu quibus elaboratur, cando- b rem asciscit ac lactescit. Sichepar quRm sit velutim Mi - sanguis concretus, liquorem rubicundum profert, pulmo spumosum continet, articuloium compag ilnes glutinosum humorem pariunt, lingua saliuam,t
Ossavero cauernosa atque excavata medullam can ldidam quemadmodum & spina dorsi & cerebrum
ubi omnia exache elaborare contingit, nam in agnis atque oviculis aliisque animantibus minus adultis medella cruenta perspicitur ita quaequepars simitem sibi humorem emolitur, atque in sui naturam immutat. in circa nemini absurdum videri debet pituita hepatis vi ac facultate in sanguinem demit tari. Habet autem is humor liquidus , fluidusque usum in corporibus animalium non minus utilem quam necessarium , siquidem in venas delatus ac quaquauersum dimanans. , sanguinis ac flauae bilis lfer orem temperat diluitque, deniq;articulis mo- Vsus es bilitatem confert,ac ne ariditate rigescant efficiti lecti ,hi postremo membra piaegmatica alit,ac vegeta prae liuita. sitit. Et quamquam pituitae nullae nullus certus lo- latuita cus assignari seleat,maxima tamen pars ventri actu lucin. occupat, in quo primiam cibus in succum liquescit atque eli Xatur: videmus enim copiosem glutinosiae lentaeq; pituitae sentinamvomitu aliquando excuti Similia aut per intestina prolui in iis qui immoderata edenet, culcidicli bibendiq;auditate atque inglunie ventriculum stillamiu. Oh uunt quibus quum caput etiam madido vapore. oppleri contingat, atque ut in turbine ac meta di
stiliaritia fumosus halitus in sublime ferri, qui in 'tuitae muccosam pituitam denses cui, cerebri frigiditate
miorbi pliarib morbiS redduntur expositi,nempe grauedini, coryse, brancho, raucedini, tussi, mustiis aliis,
147쪽
in ensibus indelgica summi pariter atque infimi ex
Pracipue senu , nisi quumpituita molesta elio Horat. l. ἔ, Adeo ut mirari subeat latam inesse capiti mucci Epis. I. affluentiam, quam modo per os, modo per nares, faucesque natura eX purgat. Caput itaq; ac stomachus prae caeteris pituitae excremento scatent, prae- Caput 9sertim si quis frigidis humidisque cibis assuescat atq; ῬArieulus exercitationi minus se dedat, quo fit ut lium or isse pituitosi plus satis crudus aegre concoqui possit, atque insalu humorutarem succum,quiquevsui esse possit corpori, con- concepta- fingi. Siquidem uligo quaedam eii ac superuacaneu cremetum , qtiod expurgari potius debet via quamaXime natura vergit acqua proxime comm pdelexonerare se soleat. em adnaodum enim initio ex stomaclio, mox a capite prima mali labes ac fundi calamitas, omnisque malorum scaturigo exori tur ut obseruare licet in vino aifluentius hausto, quod licet in ventriculum deferatur, caput tamen impedit danda cum primis opera ut ille partes quaminimum pituitoso excremento opprima turmam malum in totius corporis detrimentum vergit. Vi Corpori, enim in impe s. o, in Reipubl. in coetu consessuque Rei p. mala ciuili in illa stri ampla i familia: ira in corpore hU- a capite. mano grauidimus cst morbus, quia capite praeci palisque membris diffunditur: redundat enim malum in subiectas infimasq;partes,quae insigni inconmodo assiciuntur. Exemplum quisque sumat CX α- dibus, quarum usu & cornoditate fruitur, Vt enim numquam illae salubres,atque ad tuendam valetudinem idoneae; quae stillicidiis ventisq;peruiae sunt, iatque imbribus expositae;aut ubi summa tectorum seculmina mala materiata ac ruinosa fatiscunt; ita ca illini adι-put fluxionum vitiis obnoxium numquam fir nam bio simile valetudinem constituit. Quum enim frigidae sit humentisque naturae prompLea filictuaarie verriculo
148쪽
vapores com bibit,atque li umiditate imbuitur, qualiquescente subditas partes consipuit, stillantiq; pi-Pr-.eαρ. tuita infesta rixosa ac iurgatrix viro placia D se 27. Siquidem e capi te continenter humores defluunt, Mulierper atque ut fuligines ex fumario in fauces,aures, nares stilianti te ocuIos pectus, pulmonesdecumbunt,hinc oculoructocompa- tumores,lippitudines, caligines, hinc aurium fusurri, tinnitus audiendi grauitas nonnumquam abicet E in Or- sus pone aures ac glaudularum concretio, obitervariae L muItiplices exoriutur ex defluxu in singulas
rhμιρα- partes morborum differentiaemam&linguae instruriat. menta assici contingit ac vocem offuscati, sicut aliquando immobilis fiat, atque homo obmutescat: nerui enim, membranae , musculi venae iugulares, quaeque formandae voci inseruiunt, immodico humore quod in temuletis perspici solet) imbutae,
linquam inualidam reddunt atque impeditam, o- Τ/mumi mnesque artus titubantes Hic ut identidem verba i-enrbalbu- terata ingeminent, nec articulate ac significantermnt. vocem proferre, sensaque mentis indicare q eant: quibus quum aliquando naturae vitio lingua lit1mpeditior, tum vvidis vinoq;perfusis haesitantius illa voluitur ic vi singultatini verba proferant: quo litvt tales submisse, tacitaq; voce eloe nesciant, quod offensaculo quodam voX sisti soleat ac cohibeti. Balbi*ι- Quocirca maxime illis enite dum est, ut commodem, se est tale exserte verba formare consuescant, alioqui lingua imbecillitatis ratione subministrare nequit δε fi=, intellectui verba nimirΗ stabili late destituta: limesu, balbu enim esticitas, Vt ir pauea Verba uo tenore ac cotiesct mo- tinuata serie effari possit ita ut quibus nunc cunctanbrommilia ter, nunc praecipiti Volubilitate tubiti, duod autem istis intemperaritia ac bibendiali uetud dfert, hoc eachatro obnoxiis humor ii defluxus ac pituitae molestia, qua ira complura alia coimian
149쪽
l DE COMPLEXIONI B. LIB. II. I 33 ob seruare poterit.Namsi frigidς humidaeque quali
ratis noras libeat excutere, deprehendet illos exitu corum cφ- moris ac quali tatis illius redundanti asomnolentos esse, desides inertes,veternosos, minusque agiles &expeditos, quales fere sunt qui abdomini ventriq; saginandodediti, raro exercitationi insistunt.Videmu&autem etiam inter animantes cicures ac silue
stres illas prae caeteris insalubriores atque esui minus aptas quae exercitatae sunt atque in latibulis delite ani sciant aut inclusae tenebrosis caveissaginantur,pin- rnabae guesci intillae quidem, atq; in molem attollutitur, Jalubriora verum alimentum minus salubre praebent , atque
excrementorum copiam adferunt, ut inter aquatilia anguillae & lubrici alii pisces, qui coeno lutoque inhaerescunt; nec ulla agilitate se exercent, quo fit Vt anguillae e animes piscis solaeno fluitent, quod Multa paludosa stagnandi quie aqua pastae sint. Caeterum mortua vi corporis huius status & conditio cuique penitus cur nouinnotescat suis illa coloribus depingi debet , suis-snitet. que indiciis demonstrari. Est itaque illis qui in huc
habitum referuntur, corpus obesum, adipe undique constir alium, modo naturalis sit ea constitutio Nota iginon aliunde ascita,statura non tam procera, quam dicthumi ampla, cutis mollis ac candida attrectanti, glabra di corporunullisque pilis obducta, musculis ac venis delitescentibus, quaeque se non proferant , sic ut quum res venae sectionem exposcant nusquamappareant, spicein coCapilli capitisvel albescunt,uel in dilutam nigredi lora dicanem devergunt, aut spiceo colore exsistunt, qui se- vel culmo rius quidem defluunt, ac caluitium patiuntur, acordei. mature canescunt ob caloris penuriam ac membri imbecillitatem,quae excoquere nutrimentum nequit in pilorum usum ac decorem. Est autem canicies velut situs quidam pituitae quae computruit. Vnde ni aut mucida uligo quae cuti subesῖ,ex qua ob coloris cies defectum emergit incana cεsaries .Exhibent autem
150쪽
cibμ. te inpias alseritatae, quae lanuguine ac mucore olido obduct. e conspicius itur. dc fornices ac concamerat qtestudines, tumspecus subterranei,aliq; loca squa lida, senta,opaca, situ ac pedore horrida. Lotium ve iro iis album ac nullo propemodum aut perexiguo truboresus sum, alui eae crementa atque egestiones Iiquidae, somnus autem profundior,&quamvaletudo exigit, productior, quem insomnia comitantur. Exsomni- varia, ex quibus non itili sane nec fallaci coniectu l corporu ra corporis dispositio deprehendi atquehumor urnsatim δε- redundantium decursus iudicari potest mani hara locetur. rerum caussae& Origines ex corpore emergut, quae etiamsi in externas caustas sint referendet aut indiurnas actiones: qu que mens interdiu vel c6cipit,vel secum intente agitat,ac subinde versat,promptum est perito expertoq ue Medico, quo sint evasura, dc quos habitura euentus, explicare.Nam quς diuini- tura licitus immittantur, nec ex naturae rebus progredi uia lsomniorti tur, nO cuiuis procliue est, nisi amata coelesti de his linterpre- quidquam pronuntiare : Sic frigidae humidaeque traiio. conditionis hominesVrinare se, ac caput aquis perfundi imaginantur, aut in balneis thermisque Ver-Diuinas fari, quae largam subesse pituitae copiam declarant
mnia Dei ex capite in ceruices, fauces, vocalem arteria, pula itum mones primo quoque tempore de cubituram. Pari.xigunt. modo si grandinem, nivem, glaciem, imbreS, per somnium mente concipiunt, nunc concreti, nuncmniant liquidi phlegmatis redundantiam indicat. od si nituis . quis suffocati inter somnianduin videtur, aut sibi vocem intercipi sentit, huic vel angina,vel linguae stupor ac grauedo, vel deniq; lethargus,aut apoplexia imminet. Sic quidam, Galeno teste, somn: auit alterum crus il Ii lapideumn hum qui paulopost ex defluxu in illumfrigidiliumoris, paralyticus es effe