장음표시 사용
151쪽
i tum obseruatio prohibita sit, nihil tamen vetat ea, quae in Ierum naturalium, quarum Deus auctor bc conseruator ea ratione cosistunt, excutere,eetclusa I 3. diuinationisvanitate excussaque erientoriam quum spe ac si docia, tum metu ac trepidatione. S qua Π-do itaque naturalia incidunt somnia , quibus nulla subsunt ludibria ac mentis illusiones nam illa erecta in Deum fiducia discutiuntur commonefaciut di tenet ut valetudini quisque insistat,atque ilia amoliri cu denta' ret, quae sanitati vel obsint vel ossiciant, vel ullas namμ. somniorum perturbationes inferant. Siquidem imaginationes, dc quae per quietem simulacramenti obiiciuntur,vel animo ob ersantur, eX humoruvapore ac spiritus animalis agitatione excitantur: quorum alii refricant nobis vel diurnarum actio nem memoriam, vel humorum abundantiam indicant, vel quarundam rerum auiditatem, quarum desiderio expleri cupimus, commonstrant. Hinc siticulosi assatim se potu reficitant, famelici auiditate infatiabili cibos deuorant. sic quibus excre mento seminali genitales partes turgescunt, aut interdiu in puellamspectabili forma, ocul f menteque fuerint defigi , Venero affectui in somno indulgent ac se imaginaria Venere, essiuxuque noctur Pollutis no coinquinant. Anima enim, corpore oppresso unde ac somno ,sopitisque externis sensibus, in profundum seminue corporis demersa, diurnas corporis actiones sentit xvi. atque intuetur,&quibusse corpus explere cupit,iis tamquam praesentibus imaginatione quadam fruitur .Hinc Inanasse prouerbium ominor, CaniSpa-Cane'. ηαnem, Canis agros ac venationes somnians . e - semiant
nim quisque impense expetit, quaeque figius animo menteque coneipit , ea in somno meditatur, earumque rerum species nocta obuersantur. Ad quae allusisse Esaiam verisimile est , quum ina-nca esse improbrium conatus & consilia Ol. -3-
152쪽
ZDialoem illaque ut fumos ac somnia evanescere. Vt en m, axplicatuι Inquit, siminatfamelicin se comedisse, experre Ius autem
adhuc esurito Et sicutsitietis si bibisseseminat,e ergefacil-
vero vacuus esi: Sic accidit iis qui innocentium inguini inhiant, Iisque satiari cupiunt tamquam emim sominantes rabuntur, nec obtinent quo impense cupiunt aut se assequutos opinantur. Caeterum si quis forte frigidi hu- dici ita mi diq; status ac phlegmatici hominis internas no-sidio hu- tas tq; indicia requirat,illa obiter patefacia,quaq;oni istat'. sint natura, conditione, moribus, Vivpndi instituto, commonstrabo, tametsi non est, quod de his multa ac magnifica ullus speret, quum perexigua in illis epitulusi luceat vis mentis, animi praestantia , acumen inge- unaui. . nii,d octrinae studium, Ierum gerendarum scientia, quam cum prudentia ac sapientia coniunctam esse Proverbii par est. Sunt enim qui in hunc ordinem referun-
origo. tur, non admodum aeri exactoque iudicio,aute-Ob a se a quoru obturatis pituita muccoq; emuncta naribus: Obeianaru, prouerbium deductum est,ac ornaris. Pore ad animiana trastato vitio .Vt enim palato minus Capiunt, nec odorantur. aut sensu oblata percipiunt ita mentequoque insipidi sunt,atque oot usi, stupidi ignaui,inertes , nec denique natura aut Vsus agaces, vel acuti, vel callidi, quod calor nativus sepitus sit, immersusque humidae qualitati atque humori fiigido: quo fit ut memoria quoque sit fluxa ac
prope nulla sermo vi pulsus atqueincemus tardus ac Pituitosi remissior. Verum illud prςcipue in iis laude mere- hominis lux, quod placido sint ingenio ac sedato, quod Veiam. neri minus dediti , quod nec ira cudi nec irritabiles vrq ui etiam lacessiti non incandescant: obiter nullis dolis insidiis fraude astutiis, technis, versutiis sycophantiis ut Cholerici instructi. Sed quoniam multis variis in oriis tentari soleant, quod sedentarii sint atq; otio dediti. post imperatam praescri-Ptainq; celidam victustationem , do qua in frigido
153쪽
corporis statu, tumbumidiabunde tractandu est, vi Pituitu exercitationi assuescant,exstimulandisunt. Ignavia exercend. enim ac desidia corpus, ut Celsus ait, hebetat, labor labore. siue exercitatio firmat: illa praematuram senectam lib. haec longam adolescentiam facit: quocircaualentiores hi motus exigunt, ne humor plus satis augescat.& calor sopiatur. Itaque matutinis ambulationib. insistant, per acclivia editaque locaventriculoinani ac Vacuo nihil tamen vetat ab assumto cibo tale quiddam aggredi sed has corporis agitationes ma-Xime lentas esse conuenit, meridianas vero magis celeres ac citas, quod &calidis & humidis obserua Tuo,.vare expedit)non tamen ut Galenus ait quales festi- litudiis
nabundus opere aliquo urgente perfici solent. Η qc quoq;iis praecepisse ex usu est,ut diutius ieiuni peri sistant, as coeneiam parcius: quum enim omnibus i quibus inculpatavaletudo obtigit,liberalior coenal esse debet, nisi consuetudo ebstet, tum istis parcat conuenit ac frugalis, quo cerebrum nocturnis exha pituit. si i lationibus, quae e ventriculo emanant, minus obnui biletur: istae enim destillationi b. ae catarrhis mate- casit. Iiam praebent ac semiharis,ex quibuβ tanta morborum examina pullulant, quae ut declinari euitariq;
possent, phlegmatici humoris differentias, dc quo
sit effectinquos illae morbos pariant, paucis expli- cabo. Statuunt autem Pituitae species ac discrimina quatuor , Dulcis aut si crudior sit, insipida, qui somnolentos homines efficit, di maioremsomnum conciliat, qua natura exigit, humectatio scilicet & pituitam frigescente sensuum principio, nempe cerebro; Aci cinctessed famelicos reddit:siquidem os Ventriculi, seu sto citismachus ubi illo humore imbutui est, ac ciborum Galen. de appetentia excitatur Salsia, quae siticulosos facit,ac ρ it. stomachum vellicat:Vitrea vero quae dc tenacitate Pituita
di algore cςetros superat . cibi fastidium adfert ad dulcis. ii statularum omnium mitior minusque noxia
154쪽
in sanguinis naturam commigrat, cui tamen suum a1onde sit virus acinalitiami 11 omne vitium penitus Li calore excoquatur, nam tumores laXOs, molles, insatos excitat albos nullaque rubedine perfuso, trealiae quaedam pituitae eruptiones in extima cute e- . naei pant, Vt prae humida scabies, tu mulierum atq; impuberum papulae pustulaeque tumentes, quae nonnumquam insaniem ac purulentum humorem e- tempunt Verum non magnum pruritum oc ardore excitant,ut ea scabies quae ex salsa pituita aut cho Q
lerae assiuaeu contrahitur, quae acri mordacique falsugine imbuta est. Pituita a- Acidapituita succo melancholico qui subinde in Dcida. ventriculum confluit, qualitate effectuque assimilis dc cognata, minus quamvitrea, magis quam dulcis,
frigida; haec pungit ac stimulat stomachum, illique morsus infert; siquidem quu is exquisiti inimo sensu i
polleat, acerbissimi humoris qualitate ostenditur; ltam austerus enim sapor illi inest,ut si vomitu eX cullti contingat, uti hieme & antumno assister, linguam lipalatum,fauces, lentes radat ac stupore afficiat nosecus, quam Vuae acerbae saccus, quem Omphacion cultiores Μedici populares agrestem vocant,sic ut omphacio aegre expugnari eluique eius sapor possit. Haec quoqμi . que pituitς species si quando os ventriculi occupa - ppetit' uit,suoque ac ore atque acerbitate imbuerit insatia lo min. bilem ac prorsus caninam appetetiam excitat, quae grauidas fere infestat circa tertium a coceptum ensem, praesertim ubi Demellam gestant, in quibus quum sit calor languidus,ac vires flaccescant, non facile natura pituitosos humores cocoquere potest lquo fit ut nauseabundae sint ac fluctuationibus, crebrisque ructibus molestentur. QSum enim acida atque acerba potissime concupiscant, Ventriculum vitiant, multosque prauo. hvmorsa cQaceruant.
155쪽
l Sunt autem &preter mulieresviri etiam huic maloi obnos ii quibus cibi calorifici exhibendi sunt,& vinum maxime mera tum. QSod si humorem hunc in corpore putescere containgat, febris excitatur Et piata licdicta, quod interiore caleunt, riges canta br . t tem a frigore concutiantur externa, nam is humors accensius, similem flammam edit virentibus hul mechiique lignis , ex quibus densi crastique fumi Simile alia
humida quadam obstantia imbuti assurgunt, adeo gnis ire i Vt calor ab humore prohibitus, nequeat erumpere, tibin ac-l sic ut non solum colorem ita affectisvitiari contin- η ' .gat, sed etiam in animo menteque aliqua percipere incommoda. Salsa pituita quae nonnihil assinita Pituitatis cum cholerico humorehabet, conficitur ex bilis vel salis vel seroste humiditatis commistione, aut putrescente Phlegmate, a cuius acrimonia non rigor, sed horror, totiusque corporis concussio oboritur, ubi is acceditur, nulla cst autem pituitae species hac nocentior. Si quidem dolores intensos excitat, Pituiti lubi in partem aliquam incubuit, ac vi mordaci vice irexi . rosas lassitudines membris infert, cutem denique aridis squaminosisque foedis eruptionibus deformat,nempe mentagra,impetigine, lepra, psora, sicabie pruriginosa,vbi vero cum melancholia alii sque vitiosis humoribus coaluit, elephanti asim parit, qHebraeorum Iepra est, herpeta phagedaena, morba Venereum, complures talios,qui membra erod ut ac crudeliter depascunt. Vitrea autem Pituita sic dies a quod eliquato fu- Pituita soque vitro sit assimilis, omnium frigidissima est, vitrea. quocirca aegerrime cΘncoqui potest, atque ad salutarem domesticumq; humorem reduci: obsidet autemagna exparte, caputventriculum atque intestina, par quibus acerrimos cruciatus infert. Siquidem pugit tes pituita
vulnerat,dilaniat,quum enim istapituita glutinosa obnoxia.
156쪽
sit ac visco assimilis, ut est ea materia,ex qua vitrea ipocula effinguntur,plopter lentorem ac tenacita- ltem aegre diuellitur, atque angustis conceptaculis ladhaerescit, sicut natura cum alieno atq; extraneo humore dimicans acerbos dolores concipiat, priusquam excutere possit infestum corpore' humorem qui varios atque intolerandos morbos secum deue Tenesmus hit nempe Colicos, iliacosq;dolores, intestinorum uiri dissicultates egestiones mordaces, tenesmum, qui
nihil aliud est, quam frequens ic irrita egerendi cupiditas, quae magno enitendi conatu & molimine vix minimam vitreae pituitae parte excludit,ac pan-cas quasdam sordes ac strigmenta deiicit quibus affectibus & si quae alia exortu tur tormina, ego nullaci em re eis cacius mederi Ieo,quam foris adhibitis fo- μ. mentis,intus vero iniecto clystere, quo omnes illae pituitae collectiones prolui solent&abstergi. His lautem Inoibiacvaletudinis incommoda in infimis stpartibus citra febrem vere consistunt, nisi dolorum lfaces admoueri contingat, quod nulla subsit vel pu tredo vel inflammatio, ac membrum sit ignobile: verum si in principem aliquam praecipuamque par tem hae pituitae species decumbit, ac putrefacta in- vria flammari incipiat; febres excitat Lipyrias vocatas, febre atque in imis visceribus frigus aeger percipit, externis calorem. Qiremadmodum.enim Solis calore glacies, niκ,grando, liquescit ac di luitur, fluidaque singula emciuntur,ita aestus febrilis cramum il- Calor hu- lud& concretum phlegma liquefactum dissindit, morem,ut quo fit ut in eodem corpore calor &frisus peret pia Sol glacie tur,quemadmodum in iis qui humidis madidisque dissoluit. vestibus soco assident,aut manib. niuem vel glacie
Simile a. attrectant, quorum membra eodem temporiS mO-
madido ho mento fiigidam calidamque qualitatem sentiunt. mirie, Caeterum quum magna mortalium pars. hibernis
rotissime mensib. aut una aut altera pituit ε specie inst
157쪽
i infestari soleat, omnib. modis esses endii, ut calidis Psiuisa in ei bis assuescat,ac concoctione extate peiiciat siqui eomm,disdem ex cruditate id frustratave triculi concoetione omnes ιb maxima pituitae noxa in corpore cogeri solet, quae noxii.lsi quid aliud, euidens certe detrimen id valetudinal infert, quocirca quae impense frigida humidaq exsilistunt, in primis euitanda,ut sunt Austrini flatus,pla crudi ρ ni pisces ac lubrici, fructus arboret,ex herbis lactu- tuitam ra
ca, portulaca, cucumeres, melones cucurbitae,run- ω.
gi,aut si ad horu invsumveniat, calida condimenta
adhibeantur ac tepestiua exercitatio, tu quae crassos viscososque humores attenuent, quae flatus di-lscutiant, ac suam minimum humoris excrementique pituitosi in corpore residere patiantur: nam ii quoqu mentem transuersum rapiunt. D. Memoria excolenda, demoliendisique Em ritumentis at
C A P. IV. Voniam autem frigida humidaq; intemperies tum frigida quoque&sicca, ubi plus iusto inuale scit,memoria obruit, Eclethaliter assicit, huic o-l seri nonnulla inserenda putatii, quae illi e ultum adferre possint,atque essicere,ut quam minimum illat detrimenti concipiat, aut ulla sui parte iacturampa. tiatur. Qua autem ratione id perfici posuit, obitet indicabo. Est enim non modo studiosis , sed nullil non mortalium salubre cum primis &frugiferum.1 Si quide omnes actiones ac munia publica, quae vel l buq lice vel priuatim obire solent omniaq; cogitata, conceptus, consilia, meditationes curae, studia, Membrial dicenat agendique labor & industria, quaeque vel a omnia risi nimi v et mentis agitationem exposcunt, meinoiiae sis.1 adiumento perfici debent. In hoc enim thesauro
l potinima ratio b intelligentii, iudiciipars co sistit
158쪽
eo eoque tam quina elocuplete atque opulento in is ructo penu de omittar, cruiturque aeriam reconditarunt uberrima supelles. ae memoriaevis nisii, ut fidus tutor ac cAnseruator iis rebus quae a nobi excogitatae perceptaeq; sunt, adhibeatur, omnia protinus etiasi praeclarissimi sint ingenii monumenta
Memoria essinunt atque obliterantur. Assignatur autem me iis cerebro morandi liacultas cerebro, mentis omnium l. sen
con fit. suum domicilio, quo affecto aut intemperie aliqua vitiato,Omnes naturae functiones, ac munia affici contingit ac labefactari, sic ut imminuta mente, conuulsaq. ratione, intellectu, iudicio, desipienti oboriatur,obliuio, stupor, deliriu, stultitia, aliena tio, fatuitas iners ac stolida, qui affectus ac metis errores multifaria hominibus obuenire solent, nepe
ex capitis ictu ac vulnere, cranei ruptura, casu, rui na, conlusione, pestiferis morbis, qui ex ambient faeris cotagione homines inficiunt, ac preter aeterna Memoria quae nonnumquam euitari nequeunt, illa quae ipsi inriti a nobis damna inferimus, ut est, crapula, ebrie saS,in-ugluvies,intempestius vigili , cibi fiigidi&pituitosi
immoderatus concubitus quo in es obstupescit, ra Venuscor- tio intellectus, iurissicium obscurantur,ac naturae ro enem bur sic plerisq;dciicitur atque eneruatia Yteor pia Mat. tridui operam curamque cXposcat,&lius ante
a instatuari possit, atqui1pristinia statum restitui,
ex Do incommodo accedunt moibosiae aliquot ac Cerebrum foedar affectiones, quae non minorem menti, quam secumnon corpori clade inferentia reminiscendivim obruiat concipit i-V t auid immodica cerebri siccitas a nimia crapula magines. inedia, Venere contra ,memoriae ossicit, quod ea Cerebrum qualitas inidonea ista a suscipiendas Ierii formas, Vetthumidum q uas ariditas ac duritiesse spuit, ita assiuetior huinitoren retinet ditas ex otio, desidia immodico somno, cibis humi IDNaianes. dis parta, meni orandi facultate opprimit. Suscipit ilia quide celerius reris forma S actinnulacra, Verum
159쪽
ob multi rudinem non inhaerescunt ted e fluunt, ut i ii a bi inniniis vilini ad fluxam imateriai lim primunt ut , nullam rerum formam ac vestigia reserant sed confestim euariescunt as dilabuntur. lumina itaque memoriae vis coiit at infida ad stabi- Pueri Olli imaginum conseruatione, pueris o quos quo thubenes oblimido sunt cerebro imbecillior est, quam ut imagi- ut 'sed num impressionem retinere queant. Senibias quo- diciersa ra que vis ea inualida est,quo do b cerebrifrigiditatem tione. ariditatem nihil instulpi possit eoque sit ut viri que obliuiosi eqsistant, ac debili minusque tenaci memoria. Si quidem huius omniumque sensuum senternorit m vis ac facultas ad cerebri teperiem est ex ei,da. Nam ex crassa eius partis bubstantia, aut Cerebrites. cum in ea spiritus Atque humores densescunt, mul-peraes metisque vaporibus obsita sunt de obducta, obliuio sub- moriae prae oritur,ac quum intelligentiae tarditas,tum percipiendi disti cultas: Ex humecto vero cerebro nimi- umque liquido sensius emergit obtusus & hebetiori minimeque diuturna memoria aut stabilis. Siccior Vero cerebri constitutio abilem ac fluxam memo i iiam parit parumque tenacem: non enim concipit Simile at imagines, atque egre insculpi eas patitur non secus ferri ao . quam ferri aut chalybis lumina obduritiem cςiatu chalybis ri ras non admittir, ac se i mucronisque aciem re- natura. l spuit. Memoria itaque stabilis ac firma ad cerebrii temperamentum referenda est, eaque vis mentist naturae muneri affcribitur, sic tame ut iuuet araria te excultaque vigeat, aut si collapsa sit, aut detrii mentu acceperit, cnra atq; industria erigatur. l circa cum primis dada opera, VtValetudo in culpatai ex sit stat, ac corpus optime constitutu, ut moderata Memori l 1it victus vitςque ratio,ac frugaliter, summaq; tenta natu-l 'erantia instituta. ac cibus exacte concoquatur, ut ra mu-i ruens affectibus libera,animus tranquidus acplaci nubario 'l clua, ne qua ingruat, quod menti caliginem p9ssitissuatur,
160쪽
offundere, plurimum enim confert ad memoriaepissidia corporis animique vigor,aeris salubritas, ce
rebri temperies, lenium omniumoptima constitia tio,spiritus animalis ac vitalis, qui ab humoribus Ipromanant,lucidi minimeque turbulenti. Haec enim eis ciui,ut omnes animae facultates,inter quas memoria praecipuas partes obtinet vigescant, nec quidquam earum rerum,quasvel aspectu, cogitatione,ingenio, doctrina, meditatione cociprmus, me- te excidat, aut aboleatur, quamquam enim sopita visa sunt 3c obliterata, postliminio menti ingeruntur,ac velut recens transacta oculis obiiciuntur,sicvthesternorum immemores,actapueritiae, quaeque reuolutis aliquot lustris,atq;annorum spaciis meis aliatur ii animoque infixa erant reminis ei nos contingat aetpueri an- recordari,hac opinor, ratione quod avide atque at tua torum tente, summaque admiratione tenella aetas, quaeq; nem/ru. adolescit almad capessendasprqceptorum traditiones promta ut,alacris,expedita, erecta. Siquidem
quum nondum rerum ac verborum mole mens obruatur,nec negotiis,ulliique occupationibusgrauioribus sit distracta,tenacius inhaerent, quae primis annis animisque puris instillantur. Caeterum quum Memoria rerii in priore capitis parte quae sinciput
eha dicitur concipiatur, ubi sensus primarius seu com-eerisices muniS viget,tum vero quae eius munere parta sunt munieda. in posteriore seu occipitio reconduntur, atq; asseruantur. QN 'circa consulto taciunt qui nucham acceruices a frigore ventis'; tuentur ac muniunt,
nam hae partes agectae epilepsam,lethargum,stupcrem , paralysim, tetanum, obliuionem inducunt. iiii ob rem Oitinia ea amoliri par est, quae memoriae officiunt,auivi tam illi iacturam inferre possint ob iοa- niam vero multa animo ob eruantur, atque iriliquando memoriam recurrunt etiam iamitis ac repugnanti