장음표시 사용
191쪽
religiones ini cellas probantis etc. Ips
adulantium et amicorum artes subdolae, alia suaderent Alexata de superstitiones omnis generis auidius videri potest ample Xus esse. Ita non minus deiideramus fidem certam eorum quae de Adriano commentitii similiora supra allata sunt, ex iis probabiliter conficta, quae pallima de eius supersi itionibus narrantur, cum imbutus est et
Aegyptiis Syriisque religionibus, dum eas regiones peragrabat. Verum, cum ea a nemine alio
scriptore, ne a patribus quidem Chri itianis, qui similia commenta de Tiberio referunt de Adriano sint narrata, probare praestat Calati boni acumen, qui templa passim in urbibus Asiae in Adriani honorem exstructa, Adriane vulgo dicta, sed eius morte interueniente haud ab loluta, censet locum famae dedisse, quam Lampridius temere sequutus est, cum simulacrum in iis consecrandum nondum repositum esset id quod de consilio eius, templa, Christianorum et Iudaeorum more, absque deorum signis positis condendi, interpretati sunt. Iudaeorum tamen seditio templum Hierosolymis instaurare volentium Adrianum mouere vi potuit, ut eorum sacra templis sine simulacro exstructis, pro-haret. Verum, Ut ad Ale Xandrum redeat commentatio, sunt alia praeterea loca, quibus salte in apparet, eum Omnino aequa et iusta de Christianis ac Iudaeis statuis scilicet inualuerat iam
Q Inprimis quod . fr. traditiar clamabatque aePius. quod a quibusdam siue Iudaeis sitie Chri, tiauis
quem emendaret . dici iubebat quod tibi ieri noli Vid, alteri ne feceris; suam sententiam sque ades
192쪽
tum inter homines liberaliter institutos doctrinae philosophorum scholis in vulgus progres a nu
men esse mentem inuisibilem, non corpus, multo minus a Xum arte eis clum a plurimis itaque prohabatur Iudaeorum et Christianorum religio a L natis tamen aut daemonibus aut heroibus magnisque animabus in cultum religiosum. De religionibus itaque ipsis earumque auctoribus quid Alexander iudicauerit ex superioribus commemOrptis colligendum est, scilicet inter animas ancilio-rὸ retulisse Chris m, Abrahavam et Orpheum, et cum his Apollominu hominem illa aetate inter philosophos theurgicos valde celebrem Vnde
colligas Alexandrum iisdem in Syri, disciplinis
diligebat τι et in aliatio et in Dublicis Peribus Praescribi ir/beret puta tanqtiam titulum et in-εcriptionem, ea Ue utinam ipsis hominiam , inprimis potetitiam , animis inori possit Inier Ddaeos talionis tantum praeceptiam viguit in puniendo: at Christi disciplitiae hoc est praecipialam, Summiam et Dictini uetitiae fandamentiam. Porro c. 49. Ctim Christiani itemdam locum , qui Publi..cus fuerat scors assent, contra o triarii dicerent, sibi eum dehori, rescripsit, relius esse. Ut quomodocti H 7 . illic deus colatur quam n inariis dedatur. Idem C. S. ubi aliquos voluisset vel rectores prolatriciis dare, vel Praepositos facere vel
hortalia Popilium , ut, si quis quid haberet criminis probaret manifestis rebus; si non probasset, subiret poenam capitis dicebatqiae graue esse, una et Iiristiani e Itidae in raedicandis Saceria dotibus . vi ordinandi sunt . non seri in Prouinciarum rectoribus, Itibus et fortunae hominiam com- ' mitterentur et canitia. Et c. r. Iudaeis Privilegia reseruauit . Christiarior esse Passus est. Unde et ab Antiocheneabus conuicium in eum iactum est appellando eum archisyHagogum c. 8.
193쪽
religiones miscellas probantis etc. I77
institutum et litterarum studiis sui maxime aeui, bene imbutum, miscuis e et in unum ordinem, seu cinnum potius, retulisse religionum et disciplinarum arcanarum auctores, et in iis celebratus. ludii eorum quidem stirpis Abrahamum, Christianorum Christum, Graecarum teletarum Orpheum. recentiumque heurgorum auctorem celebratilli anum Apollonium Tyanensem. Quid quod dena c. 26. Istum et Seras irini decenter ornasse memoratur odditis ignis et Aiacis et omnibus si itis h. e. vasis, mensis, ex aere Deliaco, omninoque apparatu ad mystica celebranda facto, Videmus libertatem et liberalitatem iudicandi et sentiendi saeculo illi latis accommodatam, nondum notionibus et doctrinis instructo Christianorum erga diuersa sentientes seuerioribus. Neque mirabimur superstitionibus deditum Alexandrum filiis, si meminerimus eum inter Syros, superstitiosissimum liominum genus fuisse educatum, melae in qua urbe Solis erat sacrum sub nomine Elagabali, cuius nomen etiam adsciuerat Ballianus, consobrinus, dei sacerdos, post na perator, cui Ale Xander successit. Visebatur autem deus in templo sub specie columellae aut metae antiquo more Syrorum aliorumque Asiae populorum, Cypriorum quoque, et Solem et Naturam ea symbolica iugi ex hibentium.
In iis quae de Alexandri institutione ductu
Mammaeae narrantur Lamprid c 27 . iunt, post alia facile probanda, tandem notata et haec: iri yicinae eum fuisse peritissimi , usicem magnum Vol. VI. M τι.
194쪽
st et Vascones et Hispanorum e Pannoniorum Uures viserit quos ista aetate ea arte celebratos fuisse hinc intelligas); nec diligenti dilectu eum scientias probasse, apparet inde, quod eius itissu math matici publice proposuerint Romae, ac sint professi, edocerent; tum ex eo, quod promiscue rhetoribus grammaticis medicis, aruspiciblis, mathematicis, mechauleis, architectis salaria instituit, et nuditoria detrevit, et discipulos cum annonis, Griperum lios modo
ingenuos , dari iussit hoc est quod nos dicere solemus, sipendi studiosis litterarum constituit. Quae quidem satis declarant primo, ingenium Principis Midiis sui maxime saeculi, quum bene
excultum, tum vero, quod multo magis obseruatu lignum, quae eius Xemplo proposito, fuerit hominum illis temporibus sentiendi cogitandi. ac philosophandi ratio vulgus, cuius erudiendi nulla cura erat, nunc primum coepit institutione ali: qua morum ac vitae imbui qua antea destitutum erat honestiore loco nati et liberaliore disciplina tentes Christianam 'doctrinam tamquam philosophiae genus et sectam V amplectebantur assuescebantque formulae alicuius doctrinae nec absimile iudicium fuit eorum, qui pro in illorum genere' Christianam disciplinam habuere et idipsum aliquando ad varias istasque religiones religiosasque disciplinas diuersas fouendas, deduxit. Ceterum haec omnia ad disciplinae Christianorum
sanctioris incrementa profuerunt, Vt ea tam matura et laeta incrementa caperet, quae dissiciliora
et tardiora fuissent, nisi philosophia religiones pristinas patriasque in contemtum adduxisset, et
195쪽
religiones miscellas probantis etc. I79
procliuitatem animis ad amplectenda noua quaeque instillasset etsi ea dena nec minus obfuit quominus noua religi intemerata prodiret sed superstitiosis passim opinionibus et ritibus mature contaminaretur, ab eo inde tempore, quo philolhphia fuit partim subtilitatibus vanis, partim theuris gicis aliisque commentis superstitiosis inquinata; subueniente quoque nouis commentis et fauente symbolica ratione interpretandi antiqua philosophemata qua suis ea placitis accommodare possent: v ex his quoque satis appareat, non minus prO- videnduna esse ne sanior philosophia inanibus subtilitatibus corrumpatur quam, ne disciplina et
praecepta religionum iis nerentur et interpolentur. Tanti est subtilitates et argutias humanae rationis subinde ad ensiιm commutum reuocare et tanquam
ad lapidem Lydium exigere. His ipsis tamen in lanientis philosophiae quam
diximus progressibus praeluserant multae res casusque, viamque patefecerant, Vt longe antea
iacta semina est intelligas quibus illae herbae steriles spinosique frutices sunt nati, inter quos melior sanctiorque diiciplina prouenit et inualuit; etsi vel sic continuo infelix loli una succreuit
manifesto documento, eam esse mortalium conditionem et proprium esse hoc naturae humanae, Ut per errores, qui ad longe diuersa tendebant et abripere homines visi erant, ad veli Ora deferamur una cum solatio premi quidem ac retardari meliora et veriora extingui tamen et submergi non posse, sed improuis iterum erumpere, enaa- M a nare,
196쪽
nare, increbescere e); ita tamen, ut paullo post
ea quae in luce aliqua constituta erant nouis opinionum, errorum et superstitionum, nubeculis,mo tenebris, obducta iterum obscurentur; ipsa natura hutia an ita ferente, et uniuersi humani generis conditione ita ab initio informata, ut nec ad veram Claramque veritatis reruna lucem perveniamus et, ubi singuli fori ad eam propius accesserimus, mox ipsius lucis aura perstrictis oculis seu lippientes seu caecutientes ad noua visa seu spectra deferamur quandoquidem ita comparata est mens humana, ut in exploratis gradum
Iam primitin antiquiora, quae Alexandri Seueri temp.runt indolem et colorem informauerant, paucis attingemus. Res publica Romana eiusque disciplina publica ac priuata patriis religionibus superstructa erat quibus aut sublatis aut labefactatis ipsas quoque res Romanas serius Ocyus corruere necesse fuit Necdum vidimus vllum
regnum,e Hae rerum humanarum vices, Contentiones, a SUS, in animum reuocant illa Horatii erm. II, 3. 268. haec 'si quis tem es taιις ro ritu mobilia,' esteaeea fuitantii Forte laboret reddere certa sibi: nihilo lus ex licet ac si i trianire aret certa ration nodoque Caussam Suas habere aes hortalium quis neget . qua ver sapientia prouisae eae regantur qui et ipso ructu ante iculos habito assequatiar At hoc docent rerum euenta, ab aeterna
8apientia res con8titiatas esse sic meliora clandem obtineant. et turbati sesima ordinem uim Naturalem. etiam in irae opes hominum recupererit, serisu hominum Commura vera ac recta, inpeCiOε is
falsis cedere lassa aut etiam proscripta, Probante et in locum suum re/tituente.
197쪽
religiones misit ellas probantis etc. I 8 I
regnum, quod vitiis, quae temporum longinquitate subnasci solent, maturei satis ac prouide, ante extrema, subuenerit, aut, id quod etiam mirabilius est, in ipsis saltem primordiis, ma Ia praeis visa praeuenerit. Graeca disciplina cum Graecis litteris Romae increbescente, religiones antiquas superstitionibus substructas, cum moribus antiquis.
derisum iri, facile expectari poterat: utrique labie ' ruinae consiliis, idoneis debuerat succurri. Quid Romani alii antiqua rigide et pertinaciter tueri, alii Graecas disciplinas litterasque cupide
arripere; nemo id perae dare, ut caute ac pro-Vide antiqua emendarentur,' noua peregre illata ita adhiberentur, ut ne antiquorum Omnium Oenitendum esse crederetur Enim vero tulis prudentia, moderatione et diuturnitate consiliorumque aequabili constantia ter longum tempus, Opus
habet. alunt homines impetu ferri et uno ictu
Omnia exscindere quae improbantur, sine delectu noua inferre; quo sit, Vt quidem alia ac noua, non vero naetiora substituantur, utque bona ipsa saepe iri mala vertantur ipsa festinatione et imprudentia. Omni opera et studio annixi sunt doctiores, ut philosophorum Graecorum subtilitates et tricas disputationum de rebus physicis seu diuinis in vulgus imperitum euulgarent diiciplina publica iam tum labefactata legibus, iuribus, institutis, per luxum ex bellandi et praedandi studio dilabentibus contem tu patriarum religionum disseminato, cumque eo ipsa disciplina Romana infracta, institutione corrupta vita publica ac priuata licenter effrenata.
Poterant tamen vel sic malis superesse per longum M 3 tempus
198쪽
tempus Romani si intra fines Italiae suas opes continuissent. Enim ver, successere duae aes, quae . populum i etiam iptimis , artibus imbutum et legibus assuefactum corrumpere possunt bella ciuilia et imperium multis populis prouinciisque conflatu na , quae, legionum numeris rauctis coercerentur,' tributis vectigalibusque oppressae viris opibusque exhauriebantur Confluentibus in urbem tot populis exteris, et militibus iam armorum licentia efferatis ex diuersis terris immigrantibus et numero viribusque praeualentibus, plebe per inopiam ad superstitiones procliui dum desperata salute, et Ope humana ad leuandam mileriam laus suppetente, diuinam opem . homines respicerent nouae religiones, sacra fanatica, mystica fuere illata ut pacem deorum nouis ritibus exposcerent, cum pristinis sacris et supplicationibus ' calamitatem nec sublatam me: imminutam viderent. Hos enim esse superstitionum peregre assumtarum Ortus et progressus, veterum populorum historiae passim docent Israelitarum exemplum meminisse satis est Concretis ita in unum patriis, quae iam pene exoleverant, quin nouis, diuersis
inter se s ab ipso Romanorum sensu labituque
discordibus. extitere philosophi, non de rebus ciuilibus de iustitia, virtute ac prudentia. Omninoque de iis, quae ad vitam recte instituendam ducunt monentes, sed in vanis disputationibus de caussis rerum abditis occupati Interea litterae meliore revilescere, languere, mao interire; studiis ciuilibus, historicis, liberalibus, cum Virtutibus ciuilibus, sublatis nec nisi rhetoricis panegyri-
199쪽
religiones miscellas probantis etc. I 83
negyricis probatis, qui verborum pigmensis, tan- quana in floridis areolis enitentibus, plausus O-vebant; quid mirum si Opinionum commenta et superstitiones nouae ex ipsis subtilitatibus enatae in dies propullularunt aut qui miretur, eam tandem aerum hominumque conditionem textitisse.
ut sacra ac profana miscerentur, et ex tam diuersorum populorum religiosis opinionibus. doctrinis, institutis, disciplina aliqua uti cella prodiret; variis modis vicibusque renouata, citerumque mutata et retractata per plures sacrorum arcanorum et disciplinae my sicae auctores Euenit
tandem per haec, si aditus aliquando pararetur doctrinae saniori, puriori et maturae humanaena agis consentaneae; quod ipsum ne putemus uno momento et actu esse factum nimium faciles sumus, si id a Constantino et coeptum et profligatum esse censemus; quid quod illum ne quidem satis apparet meliore consilio id aut suscepisse aut perfecisse; nam, suis rebus ille aduersus imperii
aemulos stabiliendis firmamentum circumspiciens, cum Christianos iam ad ingentes coetus excreuis eanimaduertis et, adiungere eos suae causinae suisque partibus maluit uod si ille veram rerum rationem aut tenuisset aut cordi habuis et melioris doctrinae si eclas non ad inanes disputationes et contentiones tricis aeui philosophicis subnixas incitasset, sed . iis aut oppressis aut coercitis, vita moribusque ad religionis praecepta componendis in sensu et habitu religioso et in studiis
mutuae beneuolentiae . communem Atilitatem et Prosperitatem procurantis, nouae religionis asseclas
200쪽
hiberrima indoles continetur, eum nequaquam cogitasse apparet. Ea demum veritas publicam curam sibi poscit, quae non tam formulis opinionum, quam potius vitae, rerum actui, moribus animi, et indoli se emendandae seu perficien .dae prodesse videri potest. Verum haec, quae summatim attingere e XOrsus sum ut ex historiarum fide, comparatisque inter se rerum temporum vicissitudinibus declarentur maiorem apparatum longioremque disputatio. nem postulant. De libabimus ea quae breuiter exponi possunt, saliena potiora, in alia commentatione licebit forte alia ex ipsis Romanarum religionum originibus subiungere. Urget nunc Officium, cuius caussa scriptio haec nostra suscepta
erat, ut pronuntiemus, tanquam praeconio exauctorjtate publica, munus Prore floris uniuersitatis academicae, vice semestri, alendis his Martiis transferri ad Ordinem Theologorum venerabilem, inque eo ad virum grauillimum,
cuius de rei academicae nostrae incolumitate consilia salubria, studium recti iustique ab omni ambitione alienum, vestrique, Commilitones, amorem paternum cum satis perspectum habeamus vestrum obsequium legum obseruanti aiar, morum Verecundiam fidem ac religionem flaciorum vestrorum haud defuturam, vota autem nostra de salute et felicitate Regis nostri Indulgenti simi, et de prosperitate rerum publica et priuata, euentum Optatum habitura es e auguramur. Favit Numen O M. P. P in Georgia Augusta pr. Kal. Mart clata CCCt X.