장음표시 사용
41쪽
14 PROOEMIUM DE NECESSIT. VTIM T. lfaciunt, quae alibi frustra quaeruntur. III. Produnt diplomata statum persenarum, dominia rerum,' con- uentiones et contractus,' ' et ipsam seri trituram. Illustri T PRAE svL GoTT IC. in Prodrom. Chronici praef. g. so. Perili. DB. DE LUDEWIG iuri sudor. praef. g. I. in notis.. Discimus enim ex diplomatibus. quibus modis traditiones apud Germanos factae, quaeque symbola in illis adhibita sitiit immo ipsas traditionum sormulas. Tales sunt traditionesi F uidenses. quas primum tribus libris eoilectas Tomo lin. scripti
rem german. IO. PISTORI Us inseruit, insigniter vero locum ratas edidit I O. P RID. s C H A N N A T in Corsore tradition. Fulaens Huc quoque pertinent traditiones Wertninenses, quas DAMPAssis Roc Hii beneficionaeias edidit GUILIEL Μ. GODO PR.L EI B NITI v s script. reri Brunsu. Tom. I. p. rol. Sanet Emme- .ramenses et Frilingenses. Ex his similibusque praeclare illustrari potest iurisprudentia Germanorum symbolica, quam ex instituto perpollueriint doctissimi ICti E V. O T T o in iuris mdent. Ombolica IO. GOTT FRIED sciet ΛvΜBvRG in DisL de traditione OmboI et I O. G V I L. H o P F Μ A N N in Dissi de Messe rudent. vetprum German. θmbol. Singulare quoque est, quod signa traditionis non solum adcurate in chartis descripta, sed etiam ipsae traditionis rite sectae tesserae. veluti festucae, ligni frustula. numi , baculi, corrigiae illis adsutae sint, ne eius umquam periret memoria. Exempla huius moris attulit 1 o. ad Allii LON A ID S. S. orae Benedict. T. IV. in vita Fulradi Abbatis n. s. V. C A R O L V S D V F R L S N E Glossam lat. Tom. II.
Vii apud Germanos dotem non uxor marito, sed uxori maritus adferebat, teste TACITO de moribus Germanori c. IS. ita quoque luculeuter diplomata vetera docent ritum hunc diliin Germania seruatum esse, veluti Henrici Λuclipis apud ΜADΕ-RvΜ iii Antiquitat. Brunsvicens. p. lota et RETT NE RUΜ in Antiquit. Ecfinbur se. n. r. Ottoliis II. apud LEVcκFELDAntiqv. Poeliv. P. aoδ. , Richardi. Ducis Normannonim ap. L v c D'A C H E R Y Tom. VII. Spicileg. p. 2oq. ut praetermittam
alia exempla, quas habent LEIam Tius in Coae iuri Gem. dbplom.
42쪽
plani. T L et Μi R A E V s in Cosce donationum piarum. cap D. p. ι . in quibus omnibus mariti uxoribus dotem constitii lint. Tanto maioris quoque pretii illa sunt, quod clarissime loquantur, quae tropica sentim instituerit ius rona. Obseratainus enim dotem illam maritalem. seu dotalitium, quod inim illa conuenit donationem propter nuptias vocari, v. g. in diplomate Alberti I. Imp. apud LEIBNITIVBI GL diplom. T. I. p. M. Henrici Ras nis de a. Μ CC x, quod ex BVTRENII Tr . phaeis Brabant. adduxit GVNDLlNG de emi. Non cap. a. β. a luculentissimo argumento, adcommodatum hoc esse iuris rom. Principiis, ex quibus non dotis, sed donationis propter nuptias - nomen illi, quod maritus uxori offert, conuenit. Ita omnia. iuris rom. laciniis insecta sunt, et tenebrae obductae nobilissiniae de dote doctrinae, quae vix sibi constat, nisi consulas di-Plomata, quorum laminibus argumentum hoc illustrariint magni nominis ICti Io. PETR. DE LunEwi G in Dissi de rite
sonar. ilta . Praeterea diplomata luculenter definiunt, qu modo dotalitia constituta sint vel generatim, nulla adiecta temporis mentione. vel ad dies vitae, vel ad viduitatis statum restri ita, qualia exempla permulta collegit vir illustris Io. GEORG. a s T o R in Dissi an dotalit. cessit eropter fec M. nupt. cap. 4. Apquae in illustri hac quaestione rite decidenda utramque pagis nam sacere nemo non intelligit.. Nec praetermittendum est diplomatibus acceptum serendum esse, quod rectius, quam olim creditum est, lain n his constet, quo tempore iuris rom. in Germ. usus inualuerit. Etenim Mrmulae in diplomatibus occurrentes, quibus Gerina. 'ni beneficiis et exceptionibus iuris civ. et canoniiii renunciamini, satis superque probant in ipso soro rationem habitam esse' utriusque luris, ad cuius normam aetiis ciuiles componebam tur. tales vero iam inde a saeculo XII. in chartis germ. obser uantur, quas studiose collegerunt HERT ivs de consultat. legi bus ea iudie. β. q. s T R V V I V s Histori tum c. n. M. P.S . .
IlL a o x M M E R ζ s T. I fur. eccos Protes. T. II. g. 43. A. Ill. REiNEccius in Histori iur. cap. s. s. D. A. et qui maiori illas protulit adparatii, vir doctissimus mihique amicissimus CHRIs TlΑNus GoTT L. MCC Ius tini spicilegio hisorico A. Ilomatica de ura suris Iustinianei Fare. U. et M. Vnde facile
43쪽
i6 PROOEMIUM DE NECESSIT. UTILIT.
lo XV. demtim iiis roin. in gerim penetrasse existimantihus. quum notitiam illorum sugerent diplomata. ex quibus rectius edoceri potuissent, quem vero hodie cuiquam condonari u fas est.
g. XV. Inter iuris seudalis germanici praesidia primum
locum diplomata iure meritoque sibi vindicant. Ρrae. terquam enim quod litterae clientelares, quae essentialia, naturalia et accidentalia seudorum definiunt, Ill. EsTOR Obseruat. iur. Diata. XII. ideoque utram
que paginam in decidendis caussis fetidalibus faciunt,
ad diplomata vel maxime pertineant,' origines, natura, consiletudines seudorum genuinae, et cuiuis prO-ii inciae propriae ex diplomatibus eruuntur. Porro illa exponunt statum rei seudalis in Germ. iura Imperatorum circa seuda imperii, et nexum Principium beneficiarium erga imperium declarant, et antiquitates seudales egregie illustrant, '' ut iam praetermittam statum reipublicae germ. militarem, ex quo complura iuris schidalis principia derivanda, cx iisdem luem lenter cognosci G. X II. .
. Inde tam manifesta est artis diplomaticae necessitas in iure seudali, ut magis esse non possit. Quum enim antiquiores litterae clientelares primum inspiciendae sint, si controuersia seudalis decidenda, eaeque praeferantur recentioribus, inistrais erit in illis interpretandis, qui in numerato non habet prae- cepta illas legendi. et egregie sibi imponet si artem veras a salsis secernendi ignorat. Qiiamprimum intelle 'him est iuris Misobardici decretallane aduersa esse selidis Germ. hisque non sine summo vasalorum detrimento adplicari posse, nihil reliqui fecerunt viri . praestantissimi, ut chartas, diplomata, aliaque veteris aeui monimenta conquirerent et in lucem proferrent, ex quibus genui-
44쪽
luiores sciistrat praeis cras alecreta I vasalis int ulta ιui imo.
nuin ius nudate germanicuin restitueretur. In colligendis eiusmodi litteris clientelaribus egregiam operam posueriint Io. CHRISTII NVs LuNIGivs, qtii in Corpore iurissevdalis germanici, et Codice Italiae diplomatico ingentem illarum saris Daginem congessit, IO. PRID. sc HANNAT in Clientela P LAM. Ill. Io. GEORG EsTOR in opusculis minoribus, H E N R. CHRisTIANvs s EN REN BERG in sinctis iuris et his a. m. qui maiori selemi ac ordine, quam LuNIGius sese comis mendant. Ita qui hodienum praeclare de hac iurisprudentiae
leges et mores seudales et selectissimas quasque obseruationes repetunt ex diplomatibus, iisque tamquam elarissimis luminibus ius fetidale illustrant.
Quod si ius publicum particulare ex forma emiusque rei publicae, et eius legibus fundamentalibus derivandum est, maximus quoque usus diplomatum hiesese exserit. In iure Germaniae publico multum pro. fecto interest inspicere diplomata, in quibus tam bene expressa est genuina imperii germanici facies, ut eam velut in speculo limpidissimo intueri queas. Non ignorare nos patiuntur, quae fuerint iura et potestas Imperatoris, tiuae statuum Inmerii. Denique nabitus territorioriam et mutationes status publici, ex quibus in eam tamdem, qua iam regitur, Iormulam conuersa est Germania, distincte cognoscere licet. Accedit, quod primarium iuris publici nostri fundamentum sit usiis et obseruantia, quae factis nititur, adeoque ex monumentis fide dignis, actis publicis et diplomatibus cruenda et illustranda.
Similiter ius gentium consuetudinarium et paelitium ex diplomatibus repetendum et stabiliendum est. Tabulae enim publicae, . ex quibus iura per Paela inter gentes deserminata C intelli-Disitigod by COOste
45쪽
18 PROOEMIUM DE NECESSIT. UTILI T.
intelliguntur, sunt diplomata, quo pertinent IO. Dv ΜΟNT Corps universei diplomatique L moit des Gens, em Recueia des
Ax iuris gentium diplomaticus, et Mantissa Codicis iuris gent.. diplomatiei. Hinc diplomaticuin studiuin iuris publici cultori. di1ertullinis verbis commendant maximi nominis viri Io. I E TR. A I. V DEW lG in Praes T. I. RHiquiar. mior. Io. IA C. - 11 Asco v in Princip. iuri Publ. I. R. G. L. l. c. K . et in
IAc. Μos ER in reuschen Staats-Recti P. II. L. I. e. XXXIII. . et e. XXXVIII. rati, quod res est, Origines, progressionem, ra tiones et principia iuris publici ope diplomatum optime adis disci posse. V. C. HENR. GOTTLIEB PRANC RE in Notitia sub a. iur. PMI. Comment. P. R. V I T R I A R I I adminiculis su ris pubi praemiissa III. er V. Sic memoriam iuris pubi. Germ. certi ex diplomatibus eruit vir clarissimus et rerum patriarum adprime doctis CHRIsTrANVs GOTT L. II ALTAVs in di sertatione elegantissima de iure pubI. certo Germ. medii aeui. Idem dicendum est de iitribus Germ. publicis ocialissimis. quae nexum Principum germ. et ordinum prouincialiuna declarant. Tanto elegantius et persectius cst ius publicum Hassiacum. peris, politum a viro meritis et doctrinae fama illustri io. GLOR Gio E s T o R E in Originibus iuris pubi. Hassiaci et in Commentat. . de iure pubi. Has saco nouissimo, quod ex diplomatibus deducturi et mirifice illustratum est. Utinam similem operam alii ' nanarent rebus iuribusque patriae, eaque ex Ilisce sontibus. omni exceptione maioribus repetita in luce collocarent.
Nee plane nullum usiam esse diplomatum in it risprudentia ecclesiastica tam publica, quam priuata
satis adparet ex eo, quod illa ad statum eccletiae assicomm mala sit. Hinc eo penitius rationes iuris ecclesiastici inspicies, quo diligentius consulueris diploma.ta, quae statum ecclesiae, eius rue regimen, iura Im- Uratorum et Principum circa iacra liquido produnt. Quis nestit maximam diplomatum partem referre fundationes ecclesiarum, quae origines, historiam, ta
46쪽
ΕΥ svssIDIIs REI DIPLO MATICAE. Uciem, libertatem, et iura illariam, posteritati omni clarissime commemorant 8 ' Quin et ius ecclesiasticum prouinciale ex diplomatibus patriae insigne lumen a. cipere satis superque a viris doctissimis demonstra. tum est
Locus hie est Germaniae sareae, cuius primus felicissimus striitator est incomparabilis ICtus I o. s C II I LT E R V s in reconis ditae dostrinae opere de libertate ecclesiarum Germaniae Ienas
BARiNG in Claue diplamat. inter scriptores rei diploniatieaop. 44. R. Sed nondum pro dignitate argumenti illustrata est Germania sacrat ideoque post lar3am laudatissimorum vir rum messem satis magnum spicilegium aliorum industriae relictum est. Vid. II. Io. GEORG. Es To Ran Orion. iuris GL RU. Cap. VI. ubi de iuribus Henrici I. Hassiae Landgrauit, circa sacra Iuculenter disserit, eaque ex Prisci aeui monimentis ineia ditis illiistrat. si ΜON FRIDER. HAH Nin Obseruat. iur. H. medii aeui F. VIII. Semper enim viguit summoriun imperii nostri Principum potestas in sacris, magno licet impetu a momanae sedis Uraesulibus oppugnata. Specimina si immae poteis satis, quam in sacris hamiit Hemicus Leo, Dux Boioariae et Saxoniae satis luculenta ex instituto collegit venerandus post fata parens TOB. EC RHORDVs de Henrici Leonis eirea sacra auctoritate β. XIV et XXXI. ubi ex diplomatibus, quae ex ΜΑ-DERI Antiquit. Bransiicens p. ta . et p. t M adducit, Henricii in Leonem ius inuestiendi epistrios, episcopatus et ecclesias instituendi et transferetuli exercuisse ostendit. Quidni ergo alia iuris ecclesiastici argumenta ex chartis egregie illivirari possint 3
47쪽
sto PROOEMIUM DE NECESSIT. UTILI T.
Quum itaque tam late pateat ustis diplomatum, ut nulla sere pars sit vel historiae vel iurisprudentiae, quae non inde aliquid, vel lucis, vel Omamenti capiat, ' ratio omnino constat dictis IO. MABILLONII L. I. de re diplomatica cap. I. IO. NI C. HERTII de Me diplomatum p. I. et Perillustaeis Io. PETRI DELvDEwici in Praef. T. L Reliquiar. MDor. aside diplomatum non priuatorum solum, sed et ecclesiarum fortunas et iura in integras regiones et principatus pendere. Id quod et inde Leuientissamo argumento emcitur, quod de diplomatum ratione genuina in ipsis sum. mis imperii tribunalibus magna animorum concit tione disputatum est. f. III.
Adposite iuxta et eleganter rem exprimit perillustris x R-NESTUS IOACH. DE HEsT PHALEN ita Praef. Specimini documentori ineditori Mec lenburgens praemissa diplomaticum, inquit, sudium hisorias reserat , doctrinara ruris priuati et publici limat, Princiflum iura a neglectu et infultu malevolorum vindicat, provincialia negotia in ordinem eia eat, et A quid magis in utilitatem iuris udrauiae et historiae evipectari poterit, ικ quitur, quin Iuperat quani manifeso.
Quantamcunque vero utilitatem diplomata ha heant, parum tamen illa profuerint, nisi falsa a genuinis discernantur, quia illa nihil probant et tamen ubique veris permixta fiant I. II. et III. . Egregie autem falluntur, qui, si titulum digestorum et decreta. lium de fide instruinentorum per transennam modo inspexerint, aut ieiunas interpretum in illa iuris capita commentationes deuorarint, se commode rei diplo
48쪽
maticae studio carere posse sibi aliisque persitiadent. Tantum enim abest ut hoc ad rei summam issiciat ut eius causista ne digitum quidem porrigendum exustimem. 'o Tanta enim interpretum est incuria, ut non solum, quum tamen possent, non excurrant in hoc argumentum, si titulum hunc enarrant, sed etiam quum se s nte quasi de eo dicendi occasio offert. illud non attingant. Exemplo esse potest egregium Cap. VI. X. de Ide infrumentorum, in quo elegantissit nutriret diplomaticae specimen proponitur. Summa eius haec effLis erat inter Archiepiscopum Mediolanensem et Abbatem S. Donati de Scoetula, qui pro cauta sua proserebat priuilegium Luithardi comitis et episcopi Lucani. et alia Imperatorum r manorum praesertim Henrici diplomata. Sed haec tam eleganter ex rei diplomaticae regulis sub censuram vocavit et salu conuicit procurator Mediolanensis, ut secundum hunc Innocentius III. P. R. litem dare non dubitauerit. Primo enim in Luithardi diplomate externa perstringit, in quibus varias obstrinitat salsitatis notas: adnotationem temPoris omissam, sigillum spurium esse ostendit, eo quod non recte adpositum sit, spuriam repraesentet figuram. eiusque inscriptio fraudem redoleat. Ad interna pertinet, quod eidem obiicit scripturam eius recentiorem esse, quam Vt aetatem, qua scriptum esset, ferre possit. Alte- irum diploma, instrumentum scilicet sententiae, in fraudis suspiaeionem adducit ideo, quod subscriptio notarii ab alterius manu esset, quam subscriptio instrumenti, quum tamen notarius in subseriptione professis sit instrumentum manu propria a se con-- scriptum esse: scripturam charta recentiorem eme, et aquam videri encaustum insectit ira, ut antiquitus adpareret. Nemo non videt ad illustrandum hocce capitulum egregia rei diplomati- eae praecepta adspergere hic potuisse, quotquot in hunc titulum commentati sint, nili laeua illis mens suisset, et aliud plane agere maluissent.
. XX. Interest quoque rei diplomaticae studiosi scire et consulere praesidia, quae tam ad intelligenda diplomata, quam ad rectius de iis iudicium serendum per-C a tinent.
49쪽
22 PROOEMIvM DE NECESSIT. UTILIT.tinent. Quemadmodum omnes fere litterarum disti. plinae ita inter se coniunctae sitnt, ut mutuam altera alteri opem ferat, et amice conspiret: ita quoque historia, chronologia, genealogia, geographia, ars imsignium, iuris tam publici quam priuati, seudalis, et ecclesiastici latentia, quas omnes eruditionis partes ex diplomatibus insigniter illustrari diximus, multum praesidii et adiumenti artis criticae medii aeui studiose adserunt. Quos enim impostores non deprehenderis in ipsis tabularum partibus, utpote quas callide admodum imitando expresserunt, eos facilius agnoueris ex eo, quod falsi sint, aut in iure publico et priuato, aut in ecclesiastica disciplina, aut historiae et chronol giae contraria commentis suis inseruerint. '. Ita diploma Lindaui ense non pauca habet, si tente ipsis Η Ε R Μ. c O N RINGI O iii ansera aiplom. Lindam cap. V. p. 7Lruae cum genuinis Ludoxiicit ii diplomatis conuentulit. velutici ipturae rationem, sigilli formam, formulas initiales. et subis . scribendi aliaque . quae omnia ex sincero diplomate decerpta sunt. At multo plura habet, quae iuri publico eius aeui et rerum gestariun meinoriae plane aduersantur. Meminit ducis. in sensu scilicet ciuili. aeuo illo inauditi, praesertim in Alematinia, quam Conradi I. aetate nondum in Ducatum redactim fuisse, sed fisco regio paruisse diserte testatur ECκ REM ARnus de Casibus S. Galli cap. L Fissit subaduocatos. quos saeculo Carolino longe recentiores eue adcurate demonstrarunt Io. NI C. MERTi us in Notit. regni Francori Cap. V. g. XIX. de Addi diaplamator I. I. . XII. et CHRISTIAN. FRID. PAVLLI Ni de A L. tiocatis v asticis Ix. p. S t. Meminit Rhabani. ecclesiae Mogii latinae metropolitae, quem tamen octo annis post diploma danun Moguiuinae demum sedi a Ludovico Germanico praesectum ess instoriarum annales testaritur. Lindaugiae no ineu contra monimentorum fidem Coenobio tribuit: Laeus Bodamicus, in quo coenobium sitiun est, nunquam Willisse.
vii in diplomate, a scriptoribus saeculi IX. adpellatur. aealiaque
50쪽
aliaque clarissina et inuicta salsi argumenta, o seritarum viri historiarum iuriunaque patriae peritissimi DAN. HEI DER vs iii grunticher Ausj Hung dcr Stais Lindati M. HERΜ. CONRINGIus in civina diplomat. Lindau. W I L M. ERNEs Tvs TEN ELIus in Hisoricis vindiciis pro M. Con. . rivii censura in diploma Lindau. et qui hodienum de reipublicae Lindalliensis commodis praeclare meretur doctissimus io. RE INH. HEGELI Nus de ciuitatis 13ndaurensis praerogativa antiquitatis praι illustri ad D. Virginem coenobio.
' Porro non utilis tantum, sed plane necessaria est latinitatis , itemque linguae t tonicae messii aeui cognitio. Qui enim diplomata intelligere potest latino sata hara et germanica lingua scripta, ehis ignarus 3 quomodo is scire, num latinae aut germanicae linguae stilus aetati, quam diploma praestri, proprius sit neone 3 omni proinde pretio dignissima sunt Glossaria mediae et infimae latinitatis, germanica, angio Saxonica, francica, allemannica, quae dederunt CARo Lus
Quum origines vocum ipsas notiones recludunt, naturam et argumenta rerum exponunt, non negligendum est studium etymologicum, de cuius usu et Iraestantia itemque historia praeclare disseruit ro. GEORG. ECCARDVS, qui et ingenium ad res et mologicas ornandas aptum satis ostendit in Cateches Theotisa cum versione et notis edita, et