장음표시 사용
71쪽
44 s Ec T. I. DE ARTE DI PLO M. GEN. hoc nomine insigniuntur. Sic in Fragmentis de Regum Francorum rebus pie gestis apud D v CHEsNE Histor. Francor. Scriptor. T. I. p.T I. memorantur resta-
quibus Ansebaldus quidam praesectus
fuerit. Conseratur apud MABILLON in analect. T. II. Anno Floriacensis in omnibus, quorum Cap. VII. p. ases inter varias vocabuli testamentum significationes illa quoque, quae huius loci est, adsertur. Iapraecepto Ludovici Regis ad petitionem Luithelmi, episeopi Tullensis, monasterio x Apri concesso dictitur : praestentem testinenti paginam renouando transscribi iussimus, per quam decernimus m. apud EDM. MAR-τENE et URSIN. DuRANDUM in Thesaur. Anecdor. Tom. I. p. 6b. s
. XXXI. Denique sigillum medii aeui scriptoribus saepe diploma seu instrumentum ipsum sigillo munitum,
notat, quemadmodum et bulla pro diplomate bulla inflaucto accipitur. Notabile est exemplum, laudatum iam doctissimo HEI NEC Cro in Synt. de Sigillis P. Le. II sis. in diplomate apud BARONIVM Anna eccles T. X. p. 72 ., quod ita ae habet: in nomine patris et fui et spiritus sancti Roma s et Constantinus , Christ phorus et Stephanus et Constantinus Christi amicissmi et Melie mi in domino benigno Imperatores di possimus istud praesens nostium benignum sigillum. Plura vero dabit
CARO Lus hv v REsNE in Glossario v. Hillum. Recte nuper monuit illustris IusTUS HENNING.nogMMER in Dissi de Sanctiov. pragmaticari indole et . auctoritate Cat. II. g. IV. ad diplomatum species resera ri quoque Sanctioni s pragmaticas. Hoc enim no
72쪽
Av TORI T. FATIS ET MAT. DIPLO l. 43men praeceptis sitis nonnumquam Impp. ac Reges tribuisse constat. Conradus II. in diplomate Archiepisco. Pisano dato ap. v G H E L LV Μ in Italiasacra V. p. 7omait: inconuulsa permanere pragmatica sanctime decernsemus. Eodem vocabulo utitur Fridericus II. Imp. indipi. de a. Ii78. pragmatica μ*ione eis confrmamus. cons B O E H Μ E R cit. Dissi.
sunt et alia vocabula diplomatum συνονυμια, eluti placita, panchartae , et indiculi. Placita dicebantur litterae regiae super re iud diali expeditae, alias erant conuentus publici totius regni ordinum, de quibus pluribus egit CARO Lus D vvREsNEin GMario h. v. Sed rarior, immo vix ullus huius vocis uuis ex diplomatibus germanicis intelligitur. CHRON. GOTT-w I C. L. II. p. δ2. Quod quum etiam de panchartis et indiculis dicendum sit, iis hic non immoramur. Consiliendi vero de his sent M A B I L L O N L. I. de re dielowat. Cap. II. g. III. et D v CANGE in Glossario
MATERIA IN QVA ET EX QUA SCRIPTA
VARIA quidem et muItiplex apud Veteres fuit maiateria, in qua olim excepta scriptura est, uti ex instituto hoc exponunt HERM. HvGO de prima scria
73쪽
46 sECT. I. DE ARTE DI PLO M. GEN. lbendi origine Aniuersae a. res'. 3. LEO A L LAT I v s in imaduersion. ad antiquitates Etruscas Dehiramii Io. MABILLON re diplomat. L. I. c. VIII. CHRON . GP T T W I C. T. I. L. I. C. I. p. Io. . Sed non quaevisaeque in diplomatis scribendis 41rpata est.
Membrana, uti reliquis omnibus materiis prae stantior, ita quoque frequentior et praecipuus fere eius usus fuit, ciuem ideo ceteris anteposuit vLPIANus in L.sa. D. ae legatis III. ' Charta quoque aegyptiaca, quae ex herba Nilotica conficiebatur, ad scribenda diplomata adhibita est, quod contra PAPEBRO CHIVM probauit ΜΛBILLON L. I. de re diplomat. cap. VIII. by. K. H. Vulgari autem charta nostra, quae ex reli. quiis linteorum contritis conficitur, cuius origo in. certa est, licet eam iam Saeculo XII. notam mine ex Petri Venerabilis loco, qui eodem saeculo vixit, osten-
derit MABILLONIVS, Vix Vmquam Imperatores
vel Reges in diplomatis uses esse constat, nec hodie, si modo alicuius momenti sint; in illa scribi solent. Caeterum germanicis Imperatoribus et Regibus nulla alia scribendi materia, quam membram usitata fuit, ideoque omnia diplomata in membrana scripta sitis leoportet, quod et de aliis cuiuscunque argumenti lihellis ante annum M C C L X X X. statUlt Dia. UA L EWT. PERDIN. DE GUDENUS in Praef SMIN. I. varior. diplomatam p. a. 'i Notabilis admodum haecce lex est . in qua Ulpiatius ad '
eurate variam materiam . in qua libri olim exarati simi, recenset. Ita vero ait: librorum adpellatione continentur omnia vois
lamina , fluo in charis , siue in membrana si is, scis in quamFalia Digitigod by GODgle
74쪽
Ad formam *iod adtinet, externam membra. nae, in qua exarata fiant diplomata: illa in latitud, nem extensa est: mue ad saeculum XI. Interiecto vero deinde tempore Iongior potius membranae setama placuit, ita tamen, ut nullum in ea spatium mar ginale reperias, quod per totum saeculum XU. obtunuit. vid. Dn. VALENT. FERDIN. DE GVDENVS, in Sulgu. I. varior. diplomatarior. p. a. i
s. XXXVI. Materia, ex qua diplomata scripta fiant, quadru
plex fuit, nimirum rubrica, aureus et argenteus liquor, et atramentum. Rubricae seu minii ustim in diplomatibus non selum Imperatorum Graecorum, sia etiam Regum Francorum ostendit laudatus M AB ILLO NL. I. de re diplom. cap. X. g. IV. V. Inprimis nomina et monogrammata Impp. et subscriptiones nomina. que Cancellariorum minio pingebantur. At in geri. manicis diplomatibus minium usurpatum esse vix reperitur.
Ex auro quoque diplomata nonnumquam scripta esse, et ouidem ad maiorem regiae maiestatis splendo. rem declarandum, non paucis eXemplis compertum ha
bemus. Nolim vero ad fidem huic rei ciendam eunt
75쪽
p. Ja. urgere diploma otionis M. quo ecclesiae rom. iura confirmata dicuntur, quod aureis litteris scriptum csse tradit BARON Ius, quia suspectae illud fidei esse ostendit HER M. CONRINGIVS de Germanor. imperio rom. cap. X. Sunt enim alia magis sincera diplomata, ex quinus satis luculenter hoc probari potest; veluti Henrici II. Imp. quod Μein verco, Paderbomensi Episcopo anno MXIV. concessit teste NI C. SCHATE. NIO L. V. Mna Padobora. t. os. aureis litteris distinctum, et Conradi III. priuilegium Corbeiensibus dru
L. VI. Chron. Me hac eccles et quod aureis litteris membranae purpureae instriptum esse testis ἀέοπτης est doctissimus Io. MICHAEL HEI NEC Crus desissilis. P. I. e. IV. g. Aliud exemplum aureo liquore exarati diplomatis habet L Eu CKFELD in Avitiquitat. Poridens cap. VIII. g. I. p. b. Vid. IO. NI C. HERTIUS
de Ide diplomat.sta. I. g. IX. '
Obseruandum adhuc est, saepe diplomata et hullas aureas dici non tam ob scripturam auream . sed ob chrysobuliam et auream bullam, quae iis appende, id quod vel exemplo Aureae Bullae Caroli IV. legis imperii landamentalis satis adparet.
Argenteo liquore exarata diplomata vix occurrunt auciore M AB ILLONIO L. I. diplomat. c. X. g. vlt. Nec ullus eius usus fuit Germanis, qui atra. mento, tamquam communi ad scribenda diplomata matoria, usi simi. C H R O N. G O T T W I C. T. I. L. Lp. I SECTIO
76쪽
LINGUA ET SCRIPTURA DIPLO MATUM.f. I. Ex v Lic ATIs hisce ad ipsam rem diplomaticam,
et quidem priorem eius partem, quae eXternos diplomatum characteres cXPendit, Progredimur.
Itaque iam de scriptura agendum, si quaedam ante de idiomate diplomatum dixerimus.
Quum sero admodum in Germania lingua germanica in publicis monimentis Vssirpari coeperit; licet alias eius usus a multis iam annis inualuisset; lacilopatet, antiquissima diplomata latine fuisse conscripta.' .
. Antiquissima Germanorum lingua, et omnibusἰ germanicae originis gentibus conminuni fuit Celtica, peregrinarum tamen admixtione postea mirum in modum inquinata et corrupta. Deinde apud Francos viguit Theotisca, quam Caroli M. auspiciis excoluit Rhabanus Maurus, Archiepiscopus Moguntinus. Quin ipse Carolus eius perpoliendae caussa grammaticam striinsit teste EG IN MARTO de vita Caroli M. cap. XXIX. quam postea auxit et absoluit olfridus, Monachus weissent,urgensis, euius et volumen Euanseliorum ruthinis theotiscis compositum, et theotisca paraphrasis singulis psalmi latinis versibus subiecta, ex hoc aeuo supersunt. v. P E T R. L Α Μ B E c I v s L. II. Bibi Cae-
77쪽
sar. cap. V. L. II. e. Vm p. 7y7. Nee postea quidquam praetermissi in esse credibile est, quod ad emendandam linguam nostram cultioremqtie reddendam pertinere videbatur. Sed quum Clerici facile praeuiderent. si ustis eius in publicis negotiis inualesceret. inutilem sere Rain operam, quam antea. v pote suli latinae linguae periti, sci ibendis actis publieis praesta-Dant, non poterant non diligenter cauere, ne Patria lingua in diplomata et publica monimenta migrareti
A Rudolphi Hab urgici temporilaus non nisi germanica lingua scripta diplomata prodiisse plerique
Cum IO. AUENTINO Amral. Boicor. L. VII. e. IX.
I. R II MANNO in Chronico Spiretf. L. V. c. CVII. existamant, qui huius sententiae non aliud fundamentum habent, quam miod Rex ille primus a. MCCLXXIV. edicto sanxisse dicatur, ut in posterum Principum Mamdata, priuilegia in leutonica lingua egereαur, C ius summam exhibet GOLDAsaeus in Tomo Comstitui. imperiri. p.III.
Sed praeterquam, quod incertum sit, an talis con stitutio a Rudolpho publicata sit, quia nusquam reperiri potuit, ut ideo merito de fide illius dubitent Lim N AEus in Iure publ. L. I. c. VI. n. so. CONRINGIVS de restine tur.german. c. VII. falsum quoque est, nulla disomata germanica ante Rudolphum exstare, et nulla latina post eumdem edita esse. Nam sub TR DDERI COII. Imp. in comitiis Moguntinis celeberrimis pax iurata, verera iura flabilita, et textoruco sermone in membrana scripta o motu publicata sunt, uti refert Gothostedus, Monachus in Chron. ad avn. MCC XXXV. En monimentum legis patria lingua scriptae Rudol
78쪽
mphi aetate antiquius, et sersan etiam vetustissimum, quod edidit o o L D A s ae v s 2'. II. Constit. imperies. p. II. Quin post Rudolphi aetatem multa latina publicata sunt, quod vel Aureae Bullae, cuius authenticum latino idiomate conseriptum est, exemplo manifesto luquet. Sic quoque chartas Hassiae Landgrauiorum VSque ad a. MC C C L X X I. quo prima Vernacula nostra scripta est, teste Auctore Chronici Franiambergensis addictum annum latino sermone datas esse obserarat wIGULEUs HvNDIus in haretrii Haraasi historsher OLFeruationen sit. I.
Exeunte vero saeculo XIII. Reges et Principes vernacula in praeceptis suis uti coepiste non dubitandum est; hinc primum diploma germanica lingua conscriptum, quod vidit laudatus Dn. DEGvDENus in Praef. citata, a Rudolpho Habspurgico datum est a. M C et L X x x vr. Vix ergo serenda est sententia illorum, qui ad saeculum decimum quartum' usque cuncta sere diplomata latine scripta ene putant. Dn.
I. P. D E LU D E W IG in Commentar. ad Aur. Bullam. P. I.
Tantum quoque abest, ut postea quam satis . exculta esset lingua patria, latina ex monimentis publicis proscripta sit, ut potius illa iuxta vernaculam retenta et adhibita sit, quod ex legibus imperii satis truculenter adparet. v. Maximiliani I. Imp. ordinat. de N . tariis de a. VII. Capitulat. Caroli V. an. XIV. Leo Hyart. XLIII. cons. N I C. C H R I S T O P H. L. B. D E LYNC R E R in Diff. de Hismat. imperiri. p. II. H. g. VI. Etsi vero vernacula tandem lingua in diplomatis G a adhibi.
79쪽
32 SECTIO II. DE EXTERNI sadhibita est, illa ipsa tamen latinis litteris in autos .phis exarata sunt. Testatur hoc ipsa Rudolphi Hab- iurgici constitutio, quam pristis latinis litteris
scriptam esse auctor est: LEHMANN in Chron. Spirenis L. V. cap. VIII. Ita me harum litterarum forma, praesertim ea, quae in Impp. et Regum germ. diplomat, hus Obseruatur, et cuique saeculo propria tuit, hic iam consideranda.
Caue vero illam diiudices ex scriptura veterum codicum quippe quae plane ab ea diuersa est, uti iam rei te monuit ΜBILLON L. I. de re diplomat. c. n. Ia. Neque tamen negli genda est eius cognitio rei diplomaticae studioso , quin potius illi summe necessaria, quia insignem lucem diplomatibus ad fert, et ad rectius iudicium de iis ferendum adprime prodest. Praeclare spartam hanc ornauit B. BVRC. GDTTH. STRV- vi us in Dissi de eriteriis mciori et, qui maiori adparatu ad illam accessit, Reu. Praesul GottWicensis in C H R O N. G O T T W I C. Opere apud seros posteros summum pretium habituro. Tomo. Primo per totum librum primum.
Scriptura diplomatum variat, et aeque ac codicum scriptura saepe immutata est . Litterae duplicis sunt generis, maiores stilicet, et minores. Illae vocantur etiam unci des, quia uncia seu duodecima pedis parte constabant, quarum usum iam sub Merouingicis Regibus et prima stirpe Francica Ostendit MABILLON L. I. de re diplomat. e. XI. g. Ia. Minores litterae eiusdem quidem formae cum vncialibus sunt, sed di-itersae magnitudinis, ideoque miratae veteribus dictae. LEO ALLATIVs ita Animaduers ad antiquit. hetrusias
In codicibus maiores litterae ad Romanarum, quales aureo potissiminii latinitatis saeculo obtinuerunt, formam, Gothicis . et Lan-
80쪽
et Langobardicis aliquando permixtam, accedunt, adeoque hae differiint a maioribus diplomatum litteris, quae teneris, acutis, pressim coaceruatis. et in longum deductis apicibus ducti biisque sunt efforniatae. C H R O N. G o T T W I C. T I. L. II.
VIII. Antiquiora et quidem Francica primae stirpis diplomata scripturam repraesentant harbaram, sinuosis litterarum ductibus desermatam et miris flexibus distortam, ideoque lectu difficillimam, uti docent spo
g. VIIII. De Merouingicorum Regum diplomatibus nes
tandum est, inscriptiones et hicriptiones illorum maioribus litteris, quas unciales vocant, expressas esse. Ipse vero contextus paullo minutiori, eademque uniformi scriptura constat. M A B I L L O N l. c.. XII.
g. X. Aliam plane faciem scriptura praesert Caroli M.
aevo, quo Paullatim detersa est barbaries, et litterae, quarum tenuiores sunt ductus, elegantori se ae restitutae fiant. Quae postea quoque retentae in ipsa germanicorum Regum diplomata seliciter migrarunt.
Maiores litterae Carolingicis temporibus primam semper lineam integram occupant; id quod etiam in posterioribus et germanicis diplomatibus con- . stanter obseruatum esse probant ectypa apud AI A B I GL o N L. V. de re diplomatica Tab. adiso. A. S C H A N-NAT in Vindic. archia. Fuidens diplom. Tu.I. K. D. et in G 3 CHRON.