장음표시 사용
61쪽
s Ec T. I. DE ARTE DI PLO M. GEN.
P. IIIp. s. Falluntur e , qui apud Alemannos iam diplomatum usum fuisse sibi neriadent, idqtie ex ipsis illorum legibus probari posse credunt. Praecipitur quidem L. Alemann. cap. XIX. vi res ecclesiae nullas cicus absque charta piauere praesumat, et si chartam non ostenderit, posse os rer ad ecclesiam pertineat. Sed charta hic priuatum instrumentum denotat, adeoque ad diplomata reserri non potest.
Antiquisssimis temporibus Imperatores tantum et Reges concesserunt diplomata, adeoque regia reliquis et vetustate et dignitate longe antecedunt. Principes vero imperii non prius diplomata iure proprio et perpetuo dedisse credibile est, quam quum ut perlaritatem territorialem sibi adquisiuissent. Nec hic commode obverti possunt exempla diplomatum, quae a Principibus Imp. ante tempora illa, quibus sibi vina dicarunt iura territorialia, tributa leguntur apud NI C. sc HATEN IvM in Annal. rideris os P. I. p. Quippe non suo, sed Imperatoris nomine et auctoritate talia illos largitos esse palam est. 'η Primus autem ex Ducibus, uti obseritat IO. AVENT IN VI. in Annal. Boior. L. I I. Cap. III. n.3. diplomata concessit Henricus Niger, Dux Boioariae et Saxoniae, pater Hemici superbi. Ita vero l. c. ait, atque hunc Henricum, octauum refulum Boiorum primum omnium priuatis auspiciis donationem Iecisse, diploma Gdisse, Mesia imagine An e, id quod antea I eratores, Reses et Caesares duntaxat Daitarunt, reperio. Et paulo post initium et finem diplomatis adseripsit.
g. . XVIII. Quum fundamentum iuris diplomata dandi sit stiperioritas territorialis, ceu praeclare ostendit IO.
62쪽
s Is ENHARD de iure diplomar. cap. II. g. f. in Promtu est ratio, cur praeter caesarea et regia Electorum quo. que, Principum, tam saecularium, quam ecclesiast, corum,' Comitum et Ciuitatum imperialium diplo. mata reperiantur. Hos enim omnes superioritate territoriali gaudere nemo ignorat.
Existimat quidem to Ac M. VADIAN vs de collegiis monao seriisque Germ. L. II initio statim, Archiepiseopomina, Episco. Porum. Abbatum concessiones, scripto comprenensas, non di- i inata, Vtpote quae proprie Impp. Ducum et Comitum priui-egia essent, sed e artas duci. Verum discrimen hoc non semis per obseruari ostendimus in . LI. Deinde quum Archiepiscopi. Episcimi. Abbates hodie iura territorialia exerceant, et ut Principes spectandi sint iudice i o. N i C. R E R T de special. R. G. I. rebus pubi. Sest. I. V. eatenus quoque recte illoxum concessio. nes diplomata adpellamus.
Hinc iam inde ali antiquissimis temporibus In Palatiis Regum instituta erant archiva, in quibus sum
ma cum cura tabulae publieae reponebantur. AmNALES FRANCORVM ad an. DCCCXIII. diserte
testantur Constitutiones in archivo Palatii haberi, et primae stirpis Francorum Reges chartarum scrinia et regesta habuisse obseruat IO. NI C. HERT in Notit. regni Francori veteris cap. III. g. In Praecepto Ludovici Pii, quod exstat apuG STEPH. BAL T IV M T. I. Capitular. p. a. legitur: exemplar vero e rum in architio palatii nostri censuimus reponendum. Ex eodem intelligitur tria tum in ciuitatibus maioribus
63쪽
In ecclesiis et coenobiis diplomata , veluti sibyllina carmina adseruabantur, quin illa ipse Germaniae tabularia fuerunt, quod erudite ostendit V. C. GODO FR. HECHTIUS in commentat. de coenobiis Germ.
rerum gestarum tabulariis, quae adiecta est eius Diff. de Henrici Gue insignibus otilitiis. Testatur moque de ecclesiarum archivis Caroli Calui Edictum Pisten
Praeterea tantum Germanorum studium fuit in custodiendis chartis, ut ob funestos fortunae castis, quos metuebant, unius diplomatis saepe plura exempla in diuersis tabulariis exstare vellent, ceu iam Caroli Μ. aeuo factum esse testimonio A DEM ARI ad a. DCCC XIII. probauit perillustris I O. PETR. A LUD E w IG in Praef. T. I. Reliqu. MDor. p. II. et D. EatnUnc GERMONI us, et monstri simile esse clamet, tot vetustas chartas tam longam saeculorum aetatem incorriaptas ferre potuisse. Quasi vero hoc mirandum esset in tanta antiquitate Archivorum, quorum summa cura et sellertia non minus Germanis fuit, quam Romanis, aliisque gentibus, de quarum tabulariis commentatus est venerandus Parens εν αγίοK TOB. EC RHARD vs in Schediata. de tabulariis antiquis.
. XXII. Res, de quibus diplomata conduntur, variae sunt et infinitae. Recte vero negotia, circa quae versantur diuidi possunt in publica et priuata. Ad illa reseras
64쪽
ΛVCTORIT. FATIS ET MAT. DIPLO M. 37 concessiones regalium, siublimiorum dignitatum, item erectiones ducatuum et principatuum, dein fundationes ecclesiarum atque coenobiorum ,seudorum, variorum iurium G priuilegiorum coissatious et confrmationes. Privata dixeris quae ab illis, qui diplomata dare solent, tamquam a priuatis aguntur. Ergo huc pertinent contractus U. g. donationes, ' emtiones Uenditiones, oppugnorationes, et quae sunt eius generis alia.
Nufla vero maior diplomatum farrago occurrit, qualia illorum , quibus largitiones nionasteriiri coenobiis et ecclesiis saetae sunt. Haec ipsa ideo quoque veniunt nomine donatio mpiarum, quales ex Belgis uno alterove volumine collegit Av-BERT Us Μ IRAEVS in Corice piarum donationum Belgicarum Bruxello I η. et in Donationibus Belgicis Antiuerst. ισυ. In Germania quoque maximam Partem absistitimi eius generis Chartae . quarum plenissima sunt tabularia. Multitudinem illarum peperit superstitio superiorinia temporum . quibus effuse in ecclesias opes congerebant Principes. Auxit eamdem iniis rum in modum auri sacra fames, et incredibilis astutia Cleri. nam, qui lucrum ex hac simplicitate captantes, nihil reliqui faciebant, ut magis prouocaretur aliorum liberalitas, et ut quam maxime firmae rataeque essent Iargitiones, in litteras solemnes illas referebant. Acu rem hic tetigit perillustris Fridericianae Academiae Cancellarius Io. PETR. DE LUDE UI G in eruditisis sma Praefat. T. I. Reliquiar. MScio' praemissa p. s et II. ubi varias Clericorum artes notat, quibus generatiin etiam adscri-.bit eatissam insgnis diplomatum multitudinis. Porro inde liquet, cur Abbatiarum et in genere coenobiorum tabularia prae reliquis superbiant instruetissimo diplomatum adparatu.
Auctoritas diplomatum in tantum olim aes mata est, in quantum et tinctitas illorum, et ipsa Principum maiestas intelligi potest. Inculcant eam I. Leges quae grauissimas poenas diplomatum violatoribus mi. E a nantur,
65쪽
pantur, Vtpote proscriptionem bonorum, dextrae vel pollicis abscissionem, et Viuicomburium. LEX RD
RuM L. VII. T. V. g. I. II. Sanctiones poenales, quibus munitae sunt diplomata: quemadmodum iam Pi. pinus, Rex Francorum diplomate monasterio S. --ximini dato apud Nic. ZYLLΕsIUM in Defenf. ALhar. imperiat. S. Maximini P. III. n.3. taloen ibiecit faminonem: Si quis autem quod absit, hanc cartam infimἷere voluerit, vel eiusdem miramiliae ullam mBestiam in
aliua re intulerit, contra voluntatem abbasis iram Dei im currat ac regiae maiestatis reus omni tmn ore teneatur.
Haud patillo grauior est sanctio poenalis, quae in diplomate Frideriei I. de a. II i8. Ep. Herbipotensi concesta apud scHANNAT in Vindem. Iiseram coliH. II. P. II1. A. Occurrit: quicunque autem contra eam Sanctionem Pragmaticam venire praesum erit, imperatoriae maiestatis reus seuerissimae animaduersonis penas exsoluat, et mille libras auri purissimi componat camerae et Aterani medietatem inuriauetensii episcopo et ecclesiae. Aliam sanctionis formulam habes in dipl. Ottonis II. Imp. apud vGHELLVM uni Italia sacra T. III. p. s7 . et indipi. Conradi III. Imp. de a. IIIO. apud HEI NEC-CI vM Antiquitat. Gos Hens L. II. p. I K.
Probatur quoque auctoritas diplomatum III. ex eo, quod non nisi viris, qlli et integritate summa es sent, et summo in republica loco haberentur, nempe
cancellariis, seruanda committerentUR HINC M Rus Rhemensis, D. III. cos. XVI. summus cancellarius, qui
66쪽
qus Av TORI T. PATIs ET MAT DIPLO M. 39qui olim a secretis adpellabatur , erantque illi sybiecti prudentes et intelligentes ac fideles viri qui praecepta regia absque immoderata cupiditatis venalitate subsicriberent , et sterna Meliter easorirent. IV. quod tutissimis et aduersus Guamis pericula munitis Iocis ' diplomata in clusa diligentissime custodirentur, et arcniua in famctissimis locis, palatiis regum, ecclesiis et monasteriis, histituta omnium maxime sarta tectaque conseruanda Veteres existimarent. Nec aliam ob caussam, quam quod ad stabiliendam diplomatum auctoritatem pertinere videbatur, in moribus olim fuit, ut Impp. ac Re.weos, qui diplomata temerare , aut conuellere ait. derent, dirissimis exsecrationibus deuouerent et quasi sacros esse iuberent, de quo postea plura dicemus. -
. Fnono Annus Iliston Remens L II. e. XIX. arcIiiirum ecclesiae Reinensis tuti is aerificiis constriictuin fuisse refert. Apud Floriacenses triuilegia et instrumenta in turricula adserauabantur, et apud Croylandensos in Chartaria arcu lapideo per totum contecta, ut testatur INGVLPHus in hisoria Cro an. densi ad a. rvt. Hariulsus, monachus Centutensis. siue Sti Rieliarii de historia sui coenobii, quam ex monimentis ex tab Iariis depromiis tondidit, ad suos ita scribit: quam puto vos latuisse diu, nee vestra tenere: Condita secretis armaria claltibus arcent. plura de singulari veterum citra in custodiendis d lomatibus et tuendis archiuis expositit vir humanissimus Ius Tua pomTANI N v s in Vindie. antiquor. diplomat L. I. cap. II. Addero. ΜABILLON Suppl. lib. de re diplomat. cap. II. Sic quoque Germani nostri inunitissina quaeque loca, concamerati nes vel fornices solido lapide structos adseruandis diplomati. bus destinarunt.
Quemadmodum vero omnia, ut est reriim hir. manarum conditio, ad varios fortunae casus proiecta sunt:
67쪽
sunt: ita titioque diplomata et archiva sua habuerunt ista. In tot bellorum fluctibus et hostium direptionibus, intibus Germania olim uniuerse misere infestata est, diplomata inuiolata mansisse, et tabularia nullam passa esse cladem, nemo lacile sibi persuaserit, si
vel maxime milites litterarum incuriossis, auro magis et argento inhiantra a cariosis chartis stetestas manus abstinuisse quis suspicetur. U. ID. PETR. DE LUDE xv is, vir perillum is, in Praef. de usu et praestant. dipi mat. g. XXXUL Saepe quoque, quibus belli furor pepercit, ea flammae vis abstulit, disturbatis igne, aut conflagratis archiuis; et ob alias calamitates, quas interrorem mortalium Uertit diuinum Numen, praestantissima monimenta interciderunt. Exstant eius rei exempla satis deploranda historiarum annalibus prodita, ex quibus unum altemmque modo adferre lice- bit. wicelinus Treuirensis Vice dominus, secto in Coenobium Mediolacense impetu, ne ova repetendi hona, cluae inuaserat, steris eius incolis superesset, omnes donationum veteres chartas minutatim conscidit, auctore B R o E R O Annal. Treuirens Tom. L p. 4s4.
Incense A. C. millesimo et in seu illas redacta eccsena Paderbomensi ingentem acrae sepellectilis, sed multo magis deplorandam diplomatum iamiram tactam
esse testatur NI C. SCHATEN Annal. Pa Horrens
Tom. L p.ITK. Hinc sectum est, ut lacrorum Praesiu-les prouidi et circumspecti diplomata a barbaris dissipata, aut alio isto deperdita ab Impp. et Regibus reno. uanda curarent, ne quid inde detrimenti res suae caperent. Sic Waldo, Frisingensis episeopus precibuseflecit, ut amissa ex fortuita ignium succensone priuile
68쪽
gia a Ludovico IV. sibi sitaeque ecclesiae instaurarentur et de nouo confirmarentur, Uti Obseruat MEI-CHEL BECK in is Frisinstens P. I. p. Na. Vtinam vero, quod maxime illaetabile est, non magis metuendum esset ab iis, imi, quod ignis, barbari, et tempus edax rerum, inta m reliquerunt uno quasi edulio abstere conantur, harbaris ipsis truculentiores, de quo iure conqueritur eruditissimus IO. M AB ILLO Nin Supplem. ad rem diplomat. c. II. g. I.
Operae pretium erit hic obseruare vocabula, quibus antiquissimo et medio praesertim aeuo diplomata designari selent. Vocantur illa I. praecepta vel praeceptiones, quam denominationem satis antiquam esse adparet ex diplomatibus saeculi VII. Theodorici et Childeberti III. Regum Franeorum, in quibus imguntur formulae: per eraesentem praeceptionem, pertra stem praeceptum decernimus, item clausilla sithscriptio. nis: ut haec praeceptio frmius habeatur. Vid. IO. M BIL L o N-re diplomat. L. VI. n. IX. X. XII. XIII. XX. XXII. XXVI. Diplomata ecclesiae Compendiensic oncessa Carolus Simplex praecepta adpellat in diplo male, quod exhibet laudatus M AB ILLON L. e. n. CXXVII. Confirmat hoc egregie THEGANusia gestis Ludovici Pii Imp. cap. X. ubi ait: Iussit Apra dictus princeps renouare omnia maecepta, quae siub temporibus patri Joram gesta erant ecclesis Dei, et i e manu propria ea cum sub scriptione roborauit. Hoc sensu in gemmanicis quoque diplomatis huius vocis mentio frequenter occurrit. unde in confirmationibus priuile. F giorum
69쪽
moram Impp. et Reges Germ. sormula Utuntur: ολ Tulit obtutibus nostris praecepta N. N. item ea : hane . praecepti nostri paginam mam oris etc. vid. diploma otionis III. Iinp. apud ΛvBERT. MIRAEUM T . - VIL p. an.
Auctoritas olim idem significatui, quod diploma. L. misigothorura L. VII. T. V. Leg. x poenas statuit in
falsarios auctoritatum Uel praecUtionum regiarum. Sed ibi auctoritas edictum vel rescriptum regis modo denotare videtur. Luculentius vero vim huius Vm 'cis pro diplomate ostendunt sermulae, quae habentur in clipi. Chlodouaei iunioris de a. 633. per hanc auctori- ltatem iubemus, in dipl. Caroli M. de a. 813. haec a roritas mire habeatur, et in d l. Lud ies Pii, moenasterio Corbetensii concesso a. 823. hanc autoritatem e immunitatis feri luinnius v. IO. MABILLON de re di- Ilomat. L. VI. p. Λ . et p.s . Ita et a recentioribus Germ. Impp. et Regibus autoritas pro diplomate cre-hro vstirpatur, quod pIuribus exemplis probare non attinet. U. ANTON. MATTHAEI in Notis et obse xat. ad Annal. montanos cap. XVIL
Deinde chartarim nomine media aetate frequen. tissime diplomata insigniebantur. Generali significa. tione quodcunque instrumentum charta dicitur, ideoque a Marculso chartae distinguuntur in regales et pa- kenses seu priuatas. In germanicis tamen diplomatibus charta semper accipitur de diplomate ab Imp. vel Rege dato. Hinc solemnem in illis clausulam saepe ob
70쪽
AUCTORIT. FATIS ET MAT DIPLO M. 43sermamus e chartam hanc inde conscribi et mili nostri impressione iusi u insigniri. Compara diplomata ADA-Mo an EMENSI sublestin. XIV. XTA. confCHRONICO N. O O T T I C. L. ILp. Sa. Ex his patet fallere obseruationem vA D I A N I si. XVIII.' adlatam Archiepiscoporum, Episcoporum et Abbatum concessio. nes chartas tantum Olim nuncupatas
Porro diplomata dicuntur riuilegiis, notione rei satis concinna et perspicua, quia priuilegia plerumque diplomatis concedi selent. 3. x v. Luculenter hoc probari potest ex loco Auctoris de rebus pie gestis The
derici R. Francoram apud ANDR. DU CHESNE Histor. Francor. scriptor. T. I. p. c9f. Vbi resertUr ' Ambertum auendam acilicum scribam actum esse, et conditorem regari
Ilion triuilegiorum, et sterulum an si regalis, quo edem signabantur priuilegia R. diplomata. Sic auctor SU-ragmat. dictam apud MABILLON de rediplomat. L p. KII. capiti, quo O illam regiorum diplomatum tradit priuilegia reaeum insta ipsit. Eodem sensit littera priuilegialis pro charta immunitatis adhibetur in dipLAgnetis, Ducissae Silesiae de a. I369. apud perillustrem Io. PETR. DE LUDEWIG in Reliqu. more. Tom. VI. psi. os
Testamentum uti medio aevo quodlibet genus contractus et quodlibet instrumentum significabat.
Io. MABILLON L. I. de re diplomat. cap. II. g. met XX. FRIDE R. LINDEN BROGIus in Formulis
cap. C. . ita quoque non raro in bcie diplomata regia F a hoc