장음표시 사용
741쪽
Iacra facit. Dea Cunina. Terins inum despuere. Infamis igitus. S tiva lustralis. Saliva virgo. Luto e balnei rontes puerorum inunctae.
XIV. Fuscinationis Magicae essectus. Ex fascino febris ephemera putris o mors. Lancula cerea ad Diabolica maleficia. Dufus Scotorum Rex mire a vencsficis vexatus. X V. Marcus Marci in puncto fasti nationis votum. Infans non niseinpropinquo a noxiis e viis natu- ranter laeditur. ContacIus operationis O quantitatis, corporatu ovisIualis. Lberhardus scopus Trevirensis veneno perit. Morti trans naturanoncurabiles. XV I. Sagae in Persa hominum corda Met orant, eosdcm dire intuentes. XVI l. Cadaver sine auxilio caloris alteri noxium esse nequit. XVIII. In morientibus cst demortuualiquamdiuSpirituum reliquias remanere ratione ct exemplis sexd, tur. Motus in demortuis observari. Pestis ex cadaveribus mortuis in bella orta. XIX. Contagiona eminaria extincto calore nativo nodelen urproram. Laedens epatientis aptitudine non Ddit. Osemium cadaverosum. XX. Puelga cadaverosum friorem ex singulari corporis proprietate emittens. Epileptici pueri eosuccini inun iis pulchrale quid redolent. Remedium contra oris festorem. XXI.Puella ex osculo mortua. Passones animi, dolor, indignatio, laetitia,amor, ti- mor se pudor multu mortem erunt. XXII. Defectus calori, vi-
ratis in corde proxima monas repentina causa. Caloris vitalis defectus - unde ' Calor vitatis flamma externa comparatus.
g. i. Iotissimum est Philosephi axioma: πα- μα-I - φαλται III. Rhetoricor. cap. a. Opposita juxta se pinsta magis elucescunt. Sane inquit Aristoteles Lib. p Et hic. cap. t. saepenumero e contrario habitu, habitus intelligitur contrarius, saepe vero etiam ex rebus habitui subjectis,habitus ipse. Nam si bona corporis habitudo&firma constitutio nota sit, nota erit Z mala,1 cognitis iis, quae firmam corporis constitutionem effci. unt, firma quoque corporis constitutio cognita erit, ta rursus ex hac ipsa,ea quae bonam corporis habitudinem ericiunt. Si enim bona corporis habitudo soliditas carnis cst, nec cile est malam corporis habitudinem,carnis raritatem esse; &quod vim habet
742쪽
eisic lentem firmae constitutionis corporis, id ad carnis loliditatum gignendam necessario valebit. Sunt ergo sanum & aegrum respectu hominis contraria immediata, inter quae nullum est medium, qu .aeq; circa proprium naturale &utriusq; siti sceptibile Subjectum ita se habent, ut alterutrum eorum ipsi semper ex necessitate Subjecti inhaereat. Natura enim hominis sibi semper alterum eorum determinat. Quia fieri nequit, ut inveniatur homo sine sanitate aut morbo. Idem confirmat Aristoteles Lib. . Topia concap. 3. Se ratio suadet. Nam si genera non habent medium, nec species illud habebunt. At vero aequale S inaequale, natu tale &innaturale sunt genera sanitatis& morbi, sed illa ceu contradi. ctorie opposita nullum habent medium. Ergo nec sanitas & mo bus. Porro sanitas est proportio, morbus improportio; at inter Proportionatum&im proportionatu nullum dat ut medium. Ergo nec inter morbum &sanitatem. Contra 'Iων παiatu ex mente
Claudii Galeni contra Aristotelem inter senum & aegritin medium dari statuunt. Si vero penitius negotium examinetur, patebit, litem non de re, sed de verbis tantum agitari. 2 graeli aegritudo est malitia & intemperies complexionis, sanitas vero est debita conservatio& bonitas Musdem. At apud Medicos quaelibet complexionis intemperies non dicitur aegritudo, scd illa quae cum
Operationum animalium aut vitalium aut naturalium laesione coniuncta est. Nam etiams statim ac morbi incipiunt,tuam essentiam obtineant, ut docet Galenus Lib e loe. ect. cap. a. o Lib. de orb. temp. cap I. Rationem tamen morborum non subeunt,
quousque manifesta sit ad sensum in operationibus Iaesio. Idem I b. i.de Sanis ite tuenda cap. s. Sanitas enim habet latitudinem secundum quam potest in homine reperiri, juxta cundem Medi cum ac Philolophum acutissimum , Lib. int. Medicis. cap. 7. ubi haec leguntur: Quo fit ut tota latitudo sanitatis inter partes, quarum singulae latitudinem habent non parvam,dividatur. Erit au-lcm prima quidem talubrium corporum, secunda neutrorum, te
tia insalubrium. Post quae deinceps sequuntur, quae jam aegrotant Corpora, quae sensibilibus operationum laesionibus distinguuntur. X x x x 3 Quarta
743쪽
Quare sequenti cap. 8. aegra corpora vocari non patitur, quae
ab optima constitutione brevi tempore defecerunt. Sed naec constitutio optima non est, quae ab optima defleriit, neque morbus, qui a seri sibilium operationum laesonem non habet . ergo erit media dispositio , neutra dicta. Quare si sensum
fecerimus Judicem & non rationem , inter sanitatem & aegri tudinem neutra dispositio est constituenda. GaIen. Lib. 1. dedis D t. cap. l. Lib. f. de sanitate tuenda cap. 4. Ara. ascae eap. 8a. Imb nulla est aegritudo tam contraria vitae,quae omnino lanitatem excludat, quia ut optimo docuit Ariuoteles Lib. . M taphsur. p. 9. In quocunque corpore aegri manente vita semper aliqua sanitas vel portio sanitatis remanet, id cst, calor naturalis, qui praecipue sanitatem efficit. Medicus 2 Medicamenta sunt tantum Instrumenta , ille autem est artis Minister, teste Hippocrate Lib. I. Eptae Sect. 2. textu sI. Sicut natura medicatrix. II. Lib.c. E M. Se I. s. rextu i. Cons Castar avo de Sobremonte Ramiret, Resolun Medis. pari. 3. Dissut. i. Restat. s. g. 2. Laurentim Scholteius a Rosenau, Epistilo. edicinal. CC TI.columna si 8. Edit. Hunoviensis in fol. mis14 DC X. D. Zacuius Lusitanus de Medicorum Principum historia Lib. s. XXXIIJ.m. 866. Edit. Lugdunensi A. .
MDCXLIX. g. II. His praelibatis post Considerationem OSCULIs ALUTARIS ad CONT AG IOSI speculationem α
examen accingor. Contagium generaliter acceptum est a sectus transiens de Substantia in Substantiam eamque destrii-ens mediate per convenientiam materiae & contrarietatem
formae,interveniente alteratione caloris indebitε concoquentis humidum , ut celeberrimo Medico Iohanni Baptista Montano in Lection. super artem Curativam ad Glauconem de febre pestilentiali ct de Contasione in a. i. Avicenna placet. Statuit nempe putredinem causam contagionis , & hunc modum corruptionis esse dicit, ut in febre pestilentiali cum materia putrescerent
744쪽
cerent humores cordis : In febre fine materia vel incalesceret substantia cordis propter putredinem, di quasi pestilentem hecticam fieri, vel putresceret ipsum cor, & tum quidem st, rim homines extingui, ut docet Gilenur, inquiens : Quod Medicamentum excogitabis ad putredinem quae cor occupavit e Alias etiam contagium quadruplici ratione considerari potest, vel prout est morbus impressus , denotans praeternaturalem
affectum, introductum per communicationem vel contactum, ab alio corpore taliter aftecto : vel abstracte, quoad naturam suam , hoc respectu est venenosa qualitas: vel prout est in actione,efluxu dc operatione, atque hoc respectu est: actio inficiens de contagiosa : vel tanquam medium communicationis & comtactus atque hoc respectu est inquinamentum μασμα seu effluvium Magnam autem των quae e corporibus exhalant v rietatem S miram vim esse . res ipsa demonstrat. Quaedam cpropinquo & contactu solo laedunt, quaedam mediante aere , eui quod lenta sunt de glutinosa, inhaerent, detrimentum asse runt, quaedam etiam universum corpus,quaedam partem,quemadmodum in phthisi afficiunt. Morbus Gallicus solo contactu , sicut conversatio quarundam vetularum junioribus maritis no-εet, quia ex his omnibus vix maligna a putredine vel venenata
qualitate orta emanat.Caeterum ut corpus a corpore, natura a natura juxta Hippocratem in Libro de fluidiu disserunt, ita & ea quae a corporibus e mutilat. Quae enim hominibus nocent, alia antimantia non laedunt & e contra. Constitutiones aeris intemperatae, sordes etiam quae ex terra vel aquis , vel aliis locis e halant , corpora quidem possunt ad morbos sus ipiendum prae- disponere, imo causam praebere, ut putredo istum gradum, qui νων ν habeat,consequatur,sed nisi μασν ατ e corporibus exhalent,& acri communicentur,contagiosos morbos, qui mediante aere de corporibus in corpora feruntur, non efficere valent. A primo vero, in quo putredo ad istum gradum pervenir, ut morbidam expirationem exhalet corpus , tantum mali
745쪽
potest emanare, quod integram domum inficiat, de mille homi nibus assiciendis satis sit, ita ut in progressu mali non solum inte. grae urbes, sed regiones acrem malignum & plenum inquinamemtis habeant. Quemadmodum M. Antonii temporibus, ex arcu.la in templo Apollinis μια ματα primo emanarunt, &univerit Graeciae de Italiae perniciosa fuerunt. Et saepe ex una veste vel aliare exhalasse, historiae docent. Foventur autem & multiplicantiit inquinamenta illa in aere crasto S impuro, sicut fervore nimio acuuntur,& acri s impulsione de loco in locum feruntur, ac puni
simo etiam aere, tum perflatur, franguntur.
g. III. Quapropter omnes illi morbi et ba pono in a
jmnoυani inspecul. Introduct. Messicina cap. 88. de rebus cestraxi tu am) s uni contagiosi, qui corporibus imprimunt ex approx matione ipsorum ad corpora patientia, morbos illos, & hi cor muniter fiunt lepra, scabies, variolae, febres pestilentiales, po stemata venenosa, maxime in locis angustis, cpidemia, phibili ,
scrophae 5 c. Avicenna 2.tido I. s.c. ult. g. Et est praeterea ex Vti
tudinibus quaedam, quae denuo ad alium transit, sicut lepra, Sscabies de variola de febris pestilentialis,&ulcera putrida, &pta cipue cum domus strictae fuerint. Similiter cum vicinus best sub vento, & sicut ophthalmia & praecipue ei qui oculis eum lintuetur,& sicut congelatio, cum imaginatur aliquis, quod accio
sum illud operetur, & sicut phthisis Sc Albatas ubi sub nomino
Alba ras antiquus codex legit impetiginem) caetera culanea yiii comprehendit. Nam sub uno exemplo reliqua intelliguntur, t
GilenI 3. acui. com. 2. Maxime quod Arabes, ut constat ex hi cenu. . A Tract.2.cV. 9. sub nomine Albarae nigrae elephantiasaia
telligant, Assectum scilicet, qui cutem crassam atque inaequalii lem reddit, livor adest tum cuti, tum oculorum albis excduntur partes manuum ac pedum summae, ex quibus sanies livida, ac ii titia emanat, fit ut cx hac virulenta sanie exhalet halitus, tetra e minentique conditione, praeditus, vicina corpora faedaturus, VI autor definitionum habet apud Zacutam de Medis. Princip. hyio . Lib. 6.hisi. IJ.9O 8. cons Marcest. Donat. Histori Medica miris. Illucq
746쪽
DE OSCUTO CONTAGIoso. ιε cap. 4 p. I sqq. Ejusmodi autem morbi peculiaria habent requisita: Primum quidem est Putredo quam habet humor, in loco deierminato conculcat iu ct transpirari prohibitus, qui cum sit lentus &humidus,putredini multo magis est obnoxius. Necessariam vero ad contagium esse putredinem hinc patet, quod nullus ino
bus possit dici contagiosus hoc est sibi similem affectum in alium
inducturus) nisi communicet vaporem ita notabilitor infectum, ut lassiciat alterius humores vitiare,quod probat Ars.7.probum. . Sed ea vaporis ita infecti copia a solo putrido calore moveri potest, ut ab uno corpore alteri communicetur. Igitur putredo necessario concurrit in omni affectu contagioso. Suadetur,quod licet aliquid e corpore essiuat, benigna aut prava infectum qualitate, ut tantus,qualis requiritur exsurgat vapor, magna requiritur humorum agitatio, non enim exsurgere potest a quieto quae non nisi a putrescente calore efficitur. Nam innatus emendat m litiam fomitis, nec ita movet aut agitat, nec patitur ita infectum producere vaporem. Non exurens, qui etiam dicitur extraneus ab Aris. . Meteor. a. cum validus sit nimiumque intensus, quare
hic dissipat, attenuat, &dissolvit seminarium mali, qua ratione sub fervidae aestatis calore plerumque sedatur pestis. E. solus calor putredinosus necessarius est ad omne genus contagii, quod
spectatur in morbis per viciniam, exspirationem , transpiratio. nem, decubitum aut quemvis alium aahaerentiae contactum, aut
fomitem seminarii relicti in veste, in stragulis, domo aut quavis alia materia apta ad suscipiendum,diuque servandum. Est E. putredo praecipua & communis contagii causa, ut sine illa contagium fieri non possit in morbis. Secundum requisitum, est elevati aporis lentor,quo haereat,permisceatur se immoreturper tempus suffiens ad agendum in ciendumque. Nam si facile transeat,dissipetur aut exhalet, non potest esse contagionis seminarium in alio. sed tantum perexiguum aut debile. Tertium est eminens qualitas in elevaro vapore qua valde immutet humores alterius. Cum enim haec qualitas contagii naturam &actionem sequatur,neque
haec fiat, nisi a proportione majoris inaequalitatis, videtur magni-
747쪽
tudo .contagii ad cinincntiam seu ma)orem evicaciam suae quali. tatis referenda. Quartum rcquisitum est ex situ humoris desumptum, ex quo insciens vapor exsurgit. Nam si locus culaneus sit & externus, quia magis intcga minusque in lata amat aura, facilius inficit vicinum corpus. Hinc strumae, tinea, scabies, elephantia,Gallica lues,impetigo S multi alii cutam ei morbi promtius contagium inducunt, quoniam praeter vaporem lentum d
pravum,partem Occupant externam.
g. IV. Ad actum infectionis vel inquinationis tria requiruntur: Persona, seu corpus inficiens, quod communicat. Secuniatis. Data v nulentum transmissem,sive communicatum. Tertiapersona recipiens infectionem. Pcrsona communicans contagiosum morbum , non alacnat cum a sc , communicando alteri, sed emi, tit viruIentas quasdam exhalationes, quae invadunt alterum, im
ficiente non existente libero ab hoc malo. Personae communicantes non sunt aequales, sed quaedam majori cum vehementia imprimunt ideam mali sociis suis, quaedam autem remissiore noxa illud propagant. Miasmata illa, sive inficientia seminaria, quae de corpore in corpus transcunt, a nonnullis vapores vocantur, ab aliis Spiritus, propter corum subtilitatem & penetrationem,non vero quod expertia sint corpore itatis. Quid enim vetat illa pro corpusculis subtilioribus invisibilibus, exhalantibus ex infectis corporibus ejusdem naturae,& inficientibus pro ratione corporum infectorum ex quibus cmittuntur, accipere ρ Particulae istaeve lacnatae mat criam habentes contagiosam agiles sunt & peno irativae, ut insinuent se ipsas per Poros aliorum corporum,ali rataeque fermentantur & operantur ad alterationem Sc mutati nem novi receptandi, tingendo id labe simili, referente naturam carum 'irulentam. In personis infectis ingens differentia & --rietas occurrit. Sicut enim corpora inficientia quoad virulςntiam differunt, & vcl ningis vel minus sunt contagiosa, ita & recti pientia ad recipiendum contagium inaequaliter disposita offenduntur, quibusdam fortiter malum rejicientibus, aliis facile codentibus & imbibentibus vitulenta ista Pollutorum corporum ebauria.
748쪽
fluvia. Nulla enim causa tam efficax est, quae citra patientis aptitudincm agere possit, ut I. dei .febr.c. s.crlib. de causis morb. I. testatur Gasenus. Cum actus sint in patiente disposito, Arist. kb. E. de ammae. 2. Haec et causa, quare inconstitutione pesti lenti,quae maxime est contagiosa, fristem.7. aliqui non incidant in pestem, ut Senes Melancholici, qui laudabiles habent in corpore humores, hi enim maxime resistunt. Et sicuti seminarium contagionis semper laedit, quando tamen est imbecillum, morbos concitat leviores, & quando corpus ad dissimilis morbi generationem di spositum est, tunc similis morbus in specie non genoratur,sed in malignitate. Atque haec diversitas est omnium corporum respectu contagii cuiuscunque naturae id fuerit,quod experientia in contagio pestilenti di multoties docuit. Etsi enim eidem diversi aequaliter ruete expositi, nihilo tamen minus aliis pereuntibus quidam salvi evaserunt. Imo quidam socii fuerunt lecti peste infectorum,& tamen illaesi manterunt; alii magna distantia remoti de aversi ab infecto, peste corrupti occubuerunt. Exemplo sit infans qui duabus nutricibu peste infectis lactatus , superstes
remansit , ut observavit IoachimU Camerarius, relatus a Iohanne Schen is lib. 6. Observat. de Peste. Inde ne mireris, si adstantes coram cadavere peste emortuo , lue pestifera non fuerint infecti, cum ad recipiendum venenum pestiferum non es-
sent dispositi. g. V. Porro quoq; modus recipiendi contagium tam in morbo
haereditario S per generationem propagato, quam in adventitio varius est,&juxta hunc partes recipientes sitam determinationem admittunt. Quod autem morbi contagiosi g. 3. enumerati haereditarii sint, quotidiana experientia, valida ratione suffulta comprobat. Si enim ex pituitoso pituitosus, ex bilioso biliosus gignitur, ex lienoso lic notus, cur ex Gallicato Gallicatus,ex elephantico elephanticus, ex epileptico epilepticus, ex podagrico pod gricus,& ex phthisico phthisicus non progenerabitur semen enim a sanis sanum, i morbidis morbosum decidit. Et ex vitiis
in parentibus fixis 5 radicatis similia vitia in filiis,nepotibus M
749쪽
descendentibus oriuntur. Quippe quocunque morbo pater cum generat, tenetur,cum semine transfert in prolem, ita ut non mi nus morborum, quam possessionum haeredes fiant. Hoc modo maternus sanguis primum faetus alimentum, ut altera est temperamenti & constitutionis causa, ita & morborum & affectuum, quos mater eo tempore patitur. Traducuntur enim in his duabus lsubstantiis parentum vitia, quae licet in primis annis, dum vigent ac praesunt humiditates & principia naturalia sint robusta, deli.
tescant & non appareant, postea tamen per adolescentiam a sumpta nativa humiditate, tunc ca elucent, &in actum morbosum deducuntur. Quare si haereditaria vitia insunt in toto cor pore, partibus praecipuis, cerebro, corde, jecore, Ventriculo, cur
in aliis ignobilibus partibus & infimae sortis membris ea conspici negabimus t Quia nempe Spiritus genitivus, qui est instrumentum facultatis formatricis,omni spirituum genere illustratur. Hae ratione non solum inmebris nobilibus, sed& infirmis, ut pilis,artubus & aliis stigmata & mille defectuum sortes a parentibus derivatae in filios,nepotes &familiam totam saepe transeunt. Aliter se res habet in morbo adventitio,post nativitatem acquisito. Si infans inficiatur a nutrice labe faedata, tunc virus illud intus latens certam partem assicit, & externis quibusdam notis vel insolitis Symplomatis se ultro prodit. Potest etiam a depravato corpore
malum in purum subsectum mediante copula carnali transfundi,quem modum contagii contracti D.DaniHSennerim lib. 6.part. .cap. . his Verbis exponit. Et quidem viri a Deminis infectis laoc malum contrahunt, quia in Venere propter Spirituum concursum &permotum utero calefacto, vapores ex malignis humoribus in utero elevantur, qui a membro virili rarae constitutionis absorbentur,&in venas recipiuntur. Vir vero infectus lanam mulierem inficere potest,uel per membrum virile, si id insectum S cxulceratum habeat,vel per semen, etsi membrum virile ulcertatum non si,vel utroque modo. Quamquam enim semen in viris non semper plane corruptum est, cum videamus multos
viros infectos hac lue venerea) generare: alteratum tamen de
750쪽
infectum est. Unde non solum soboles hanc luem contrahit, sed& Omina infici potest. Nonnunquam contagium communica.
tur alter i vel per ludorem aut vaporosam transpirationem corporum socialium nulla praecedente vel antegressa copinatione, ut inter virum & uxorem,sive uxorem cum marito cubantem; vel pet
Iectum & vestimenta cui venenata emuvia inhaereiam xel per lactationem&lactitionem infantum. Quandoque enim infans illud nutrici communicat,non raro etiam ab infante cx insectae nutricis mammis recipitur: idem tamen contingit ubi os ori aretius
applicatur,aut poculorum commercium exercetur.
g. VI. Ex his quilibet procul dubio capit,quid per osculum contagiosum intelligi velim. Sane illud cum morbis contagiosis
aeque late patet,vastas regiones pervagatur,&non nisi iisdem tetaminis includitur,quibus principium & origo ejusdem mali terminatur. Tali modo Scorbutum& luem Veneream propagari longe certissimum est, uti Gregorius Horsius observation. Medicina singulareart.2.appenLad l, brumsecundum sectioneprima de Scorbu-io. geri agnis scribens: Manifestum hinc est, in quonam potissimum Scorbutici mali contagium consistat, & in alios dispositos
tamen,propagetur,nimirum in Ucuta mutuis, poculorumque commerciis : illis alterius halitus oris talidus , instar bene olentis Moschi trahitur, quo Spiritus omnis actionis autores inficiuntur : his saliva isti da communi potus materia diluta ebibitur. Quid ergo mirum,quod in Hollandia malum scorbuticum facili me serpat,& in exteros etiam hospit es grassetur,cum ibidem tot oscussa, quot'falutaItones, praesertim apud taminas, easque non solum Iuvenculas a quibus exosculatis forte minor expectanda noxa una quod malo dicto non admodum obnoxiae, tum etiam quod, seut Poeta dicit; t ollia semper oliuia delectent: at quo quid jucundum ac delectabile magis, eo minus noxium , propterea quod appetitus sequatur imaginationem, cujus in humores & Spiritus vis maxima non contemnendis rationibus statuitur seu proh dolor etia vetulas,exsuccas,exsangues, solo aspectu infantibus., a stimativae facultatis operatione destitutis adhuc ,