장음표시 사용
751쪽
horrendas; quae si absque osculo salutarentur, de maxima injuria, contemptuque in soli to conquererentur e Quid mirum quod . in Civitatibus Anseaticis S inferiori Saxonia tam uberi proventu Scorbutus seminetur , cum rarius iii una mensa convictores aliquot inveniantur, inter quos non quidam sint scorbutici Z At hoc non obstante, mos nihilominus communis observatur, ut pocula sint communia, plerumque tantae magnitudinis, ut vix impletione secunda sit opus, in quae non semel, d. multoties inter bibendum saliva scorbutica deponitur, & a vicino ad vicinum re- fas enim est de inhonestum in his locis apud plebeios extra ordinem cuidam haustum propinare: una cum potu senta mater ac o in in v nica t u r. Haec i l I e. Con son at D. Thomas Parthol nus de M diram Danorum domestica, Dissertat.9.p. 6. haec proponens: In usu 'oculorum vulgaris error est, a paucis observatus, quod uno scypho vel cantharo omnes convivae contenti saepe sint, ampla enim de capacia cum stat nobis poculorum genera , antequam
evacuetur unum, ordine mensae accumbentes circumit omnes.
D ici non potest, quam id propagando Scorbulo inserviat, si qui dem S: halitu & laliva Scorbulo infectus cantharum inficit patumque, vicinoque labem istam, si ea careat,communicata - - Sicut grex totus in agris
Unius scabie cadit, dc porrigine porci,
Uvaque conspecta livorem ducit ab uva. 'g. VII. De morbo autem Gallico Zacu in Lusitanus in nisi II oro rum admiranda, tib .a .cap. i. p 266. ita di flarit: Morbus hic a diversis causis emanat, quae vel uni versales sunt, vel particula' res. illa eli maxima coeli in caliditate& tumiditate intemperies, aut malignus alicujus Planetae aspectus; haec enim omnia ad putredinem disponunt. Particularis causa , est vel externa vel intc na. Ob illam interdum Gallicum venenum venereo obscaeno contrahitur concubitu, quod frequenter accidit; aliquand5 a nutrice ab infante, saepessio culo, sola vestium aut indumentorum conversatio te, poculo sed fere ex concubitu emanat. Quando ex nutriue aut osculu contrahitur, tunc lingua cum sit mollis, spongio a
752쪽
5 laxa cum ea ob viciniam gingivae, palatum &guttur inficium tur primo. Si cx infante virulenta eJaculetur,tuc mammillae& pa-- pillae nutricum assiciuntur,&hac de caula virulento humore in altas sedes serpente, totum corpus deinde labe conspurcatur. Quapropter hunc morbum esse contagiosum contactu de fomite experimento fit inanifestum. Eduardus snvmaringius Medicus o Pras Ilius Lon ensis in Historia ct m perto Luis venerea cap. 7.M contagium hoc, inquit, recipiaturper osculum, ut si in sciens scabiosa habeat labia, velos ulcerosum, tunc genitalia salva evadunt oinsectas characterem accipit in ore vel labras. ΣΠ propter audax quaedam ct temeraria es consiuetudo salutaniper oscula quosvis peregrinos o h pires. Si autem honestatis causa oscula ut inter Batavos, Gallos&Anglos distribuenda sunt, nec absque humanitatis linsione negliguntur,consultum utique fuerit, in actu osculandi non apponere os apertum ori,ne halitus& saliva commisceatur,d .potius ore genas contingere; hoc enim modo absque ullo vale iudinis prae)udicio non solum consuetudini gentium latis facere, sed etiam periculum infectionis evitare licebit. Similiter incomporarionibus peregrinus caute mercari poterit,si convivarum turbae immixtus vitrea pocula, quoties evacuantur, toties aqua frigida
s esui curet, id quod politioribus Gallis, Belgis & Anglis in divers
riis publicis nitoris de lanitatis gratia frequenti in usu esse observavi. Alia rumcdia praeservantia contra istiusmodi oscula hic non attendo. Non su'a Medicus,nec pharmaca misceo, nec mede dimethodos docebo. Videant, quibus talia sunt curae, illustrium Medicorum lucubrationes de memoratis morbis evulgatas. DoLue Gallica sollicite egerunt Sebastianuου Aquilanus, Caspar Torella,
Antonius M a Brassavolus, Iohan. Saptisti Montanus, hiricus Hur- unius, Iohannes Benedic ου, Nicolaus Massa, Petrus Andreas inarathiolus, colaus Leonice nin, Hieronymus Mercurialis, Ludovicus Merca us, Hieronymus opisaccius, Ludovjcus Isti, Christophorus Guari nonius, Iohann. Almenam Alysius Lobera, VH Aelm Rondet rius, Inuor vincavessus, Rodericus a Fonseca , Batibasar Rrmuerius, Telix Platerus uinctus Sole Mer, Iulius Caesar Claudinur,
753쪽
Anionius tamaria Venusius, V ilselm Fabricim Hiluanus, Gregor. Hur pius, Iohan.Scheniatus, colam Fontanus, Paulus Renealmus, Zac tis Lusitanus,atuque a Matth. Morono n Directorio Medico Practis
prostant primarii, Remberius Dodonaeus observat. cap. 3L Fonstra, tom.I. Conser. 2. Iohan. ticob Gnathius Dissutat. Dec. . Dis'. 8. o Io. Decad.6. Hildanus centur. F. Observat. s. Horatius observat. para. 2. appen tractat lecta Schenci. Observat. 7.sol. 9ao. Daniel Sennera. inter opera.Iohan. Zttichius conss. I fueri. Sal in. Ronscus Epist. 31.Cur Scorbutus familiaris sit apud Amstetredamum e HieraruReusner, exercitationibus singular. 'triu Foroius Observat. l. I'. ct 1 o. Bartholinus de medicina Danorum Domestica, Dissertat. s. dualibi passim in eodem libro. g. VIII. Idem Iudicium de aliis morbis contagiosis PER
OSCULUM alteri communicatis,ferendum erit. Ecquis enim dubitet phthisin a conjuge ad maritum mediante Osculo, vel inhalatione morbidorum e fluviorum devenire Sed ex oculis αnaribus etiam prodeuntes halitus aliis corporibus maximum staperium erodetrimentum inferre,quin imo Fascinum procurate, experientia,quae sola vise ν α, - ἰς ι βεβαιότατον, cerrissima omnium judicuris 3uxta Galenum lib.desimpl. GMedic.facuo. cap. ult. te.
statur; & hic pluribus illustrare nobis haud grave erit. Primbquidem a Fasce vel Fascia videri potest dicta Fascinatio, Fascinus vel Fascinum , quasi id genus incantationis vox significet, quod
certis ligaturis, qua, mei μα&mei tu Graeci dicunt, obligamenta Eut tin lib. 3. nuncupat, perficitur; aut quod quasi ligentur iis,quos fascinum laesit, quia& Hebraei Incantatorum vocant 'aan quasi congregantem, quod Magicis nexibus&adjurationbbus congreget & societ animalia magna & parva, ne noxam ullam afferant,vel quod ipse consortium cum Daemone quaerat, vel addat vencnis verba, non istis minus metuenda ut mox sius Hossius in notu ad R. Gimonidae de idololatria lib.ca IIl.m. is . coniicit,
Festus a fando originem deducit, quam illa veterum persuasio credentium verbis, fando tum ab invidis malevolisque imo & b nevolis
754쪽
nevolis impensius laudantibus,tum a laudaturis fascini avertendi gratia factis, in vexisse videtur. Fascinum post varias acceptione quas Iohan Laetariu Gutierrius Medicus, opuscuo defascino, Luduni Anno I613. excuso, dubio I. evolvit, quandoque pro rudificatione
senius&laesione per artes magicas tacta accipitur, ut cum magi faciunt hominem apparere aliorum aspectibus Leonem, Cornutum,aut in aliam figuram mutatum: deinde pro maleficio, oculis verbis aliisque rebus alteri illato: rursus alias pro infectione,contagione, virulenta lue, tabe, aliove morbo per oculos aut verba aliis immisso. Illa m ultimam acceptionem hoc loco praecipuε attendemus, secundum quam dicuntur homines&alia animalias
scinari,ipsa visione seu aspectu fascinantis, vel etiam sola laudati ne aliisque vel bis. Dari hiriusmodi fascinum, hoc est visum δε-Jum & verba quorundam hominum vim hab re naturalem ad alios dicto modo fasci nandos, maxime pueros & pulchros, Graeci,Latini R Arabes argumentis evidentissimis coacti constanter asseruerunt, quae opinio apud Christianos quoque in hodiernum usque diem. tas radices egit. Plinius certe ex Isigono ct Nympho--ro Lib. .hyrinat.cap.r. assirmat, in Africa familias quasdam effascinantium esse,quarum laudatione intereant probata id estpecora putant interpretes dicere velle, Mures. vari lect. I. I. c.3.b arescant arbores, emoriantur iusantes. Esse ejusdem generis in Triballis & Illyriis, adjicit & IsigoMus, qui visu quoque eL
fascinent, interimantque quos diutius intueantur, statis praecipue oculis: Quod eorum malum facilius sentire puberes. Itaque hi oculo. illi fascinabant lingua. Idem narrat lib. 9. cap. 4.Hoc fascinandi maleficio praecipue taminae pollent, duplices in oculis pupillas habentes, ut loco ante citato com memorat. Plutarchus Ab. s. συμι rammεων quaest.' ax Philarcho tradit Thibios qui olim circa Pontum habitaverunt, non infantibus modo , sed adultis etiam exitium attulisse adi obtutu enim eorum spiritu ac sermone affectos tabuisse & aegrotasse , idque senserunt, ut apparet, convenae servos inde emptos educentes. Zaza Ruin
755쪽
sero & truculento fuerint, ex oculis enim iratorum veluti scintillae micant. Ut enim A rimaspi crediti sunt Monoculi, quod ad Cynosuram collimando serant nempe insignes sagittarii) oculum unum clauderent,& r sylli crediti lunt resistere serpentibus,quod usu confirmata audacia venenum sumi mox retraherentali essa ii, quia primi ex equo pugnarunt, falsam de Centauris opinionem invexerunt: ita Triballi & Illyrii crediti sunt fascinare, quod ubsus ferocia aspicientes terrerent. Haec Molanus. Ejusdem sententiae est Henrisus colai de Magicis action. exercit. 9. p. M M ubi inici causas quae fascinum in serre creduntur,& hanc refert, persuasionem nimirum & imaginationem teneri timidique animi,vetulam deformem 5 quandoque horrida nota, ut Triballi Sc Illyrii, gemina pupilla conspicui insignem intuentis. Familias quasdam laudatione cffascinantes in Atrica fuisse nos Plinio ex segono er*mphodoro referenti,quia Gellium habet consentientem, admittimus, fuit enim terra illa,&praecipue in ea AEgyptus Magiae sedes, e qua superstitionum monstra in alias regiones migrarunt, ut nullum dubium sit familias quasdam daemoni magis addictas, veneficio magico, quae fascini monstra ediderunt, produxisse daemone ex
pacto nocere volentibus cooperant iag. I X. Iohannes Ilisphonsus apud Gutierrium opusi est. Hib. ynum. qci. testatur memoriae fide omni dignae proditum esse,inventos fuisse, qui ubi attenta mente marmora ad spicerent aflabre et
borata,illa protinus in paries dissiliisse. Idem in erit, notissimam esse historiam cujusdam: Valentini Equiti, qui cum ex gravi
morbo convaluisset,& patinas in incnsa appositas adspiceret, so- Ioad spectu illas findebat in partes. Idem tamen Gutierrius adlaaec Ild ephon si sequentia repo init: Huosius inquit, I U. I Z. cordate aliquando dixit: mirabilia audiuntur multa, vident ut pauca. Neque mihi vitio daretur , siillorum eventuum restimonium optarem cum Ioh. Ild ephonius ex aliis nobis illas dederit historias, in
756쪽
DE OSCULO CO NTAGIO So. et quibus utrique credendis facile decipi possumus. At demus comiter casus illorum hominum marmoreas columnas visu solo confringentium , non credam id virtute naturali factum; undenam illud probari potuit ' Non divina,ut evidens apparet. Ergo
si tale accidit, Darmonis opera accidit. Sic contigiisse dabo alterius Equitis Valentini historiam, qua ratione compellar credere,
distantem horum hominum visionem, marmoream opulentamque fabricam naturaliter comminuere posse, praecipue cum actiost immanens Praeterea jurejurando allirmat Ild ephonsusque dam convalescentem cum a muliercula de vi fascinandi tu specta aspiceretur,illico in cibi fastidium, & alia ferme lethalia accidentia incidisse, nec ab illis liberari potuisse,nis per antidotum contra fascinum adhiberi solitum. Alium vero honestae vitae Sacerdotem,exfravi aegritudine ita infectum esse, ut omnes sibi appropinquantes , nisi robustissimae forent complexionis, statim malo affectu inficeret. Philostratus tu solgonio Thyaneo scribit fuissequendam Saturninum in Epheso, qui intuitu homines necavit. Quamvis autem tactu, lingua, aliisque membris fascinatio fiat , oculus tamen praecipuum ejusdem organum est. Nam ab oculis animalium noxii quidam ac maligni halitus prodeunt ad res quae videntur,non quia apprehensio unius immediate vi imaginationis corpus immutet alterius, ut plurimis visum est, sed permotum cordis, cujus immutatio transit ad oculum, a quo infici potest aliquid extrinsecum, praesertim mutationi valde obnoxium ; quemadmodum menstruatae mulieris oculus inficit speculum maculisque adspergit; eodem modo infecti & tabidi, quorum oculis aer inquinatur, flores corrumpuntur, &bestiolae quaedam aut enecantur, aut vehementer offenduntur. Quapropter Arabes jure a stirmant, mulieres menstruatas solo adspectu praesertim intento, infantes tenerioresque pueros, puberes, adultos, maximeque pulchros valde laedere. Oculis autem maxime fascinatio ni,quod quae venenum habent, magna ex parte in extremis gestant,quae morsu feriunt,in capite ut cnersydrus, muraena,
vipera &c. Deinde quia iacilius conceptum venenum intenti ad
757쪽
nocendum ςx oculis ejaculantur, quod sine cute sint. Vide Ai
nenis cap. II. Tracastor. lib. de Sympa b. ct tipath. Valesium M. . Cant. c. uli. ct in libro fissacra Philosophia in com. c. 68. Ioba Mavum tib. de Psita se inarsis fol. 8 i. Vallariolam G.2. o servat. 4. Ur 7. Antonium Carthaginensem , lib. de uesicinatione Thom ega lib. I de diffebr . q. Paulum Zacchiam lib.2 .quas me
9. X. Fascinatio ergo ex spiritu fascinantis per ocesos f scinati ad coli piis ingresso provenit,qui spiritus a calore puri re ex sanguine progignitur,& quidem talis spiritus est,cujusmodi est in nobis sanguinis humor, qui similes sibi radios per oculos quasi per vitreas fenestras emittit. Hujus argumentum, quod Arsot. Librori Insomniis cap. 2.refert, mulieres nempe menstru tas sanguineis guttis specul saepe foedare. Est enim vapor sanguianis tenui ssimi, qui aspectum fugit oculorum , & in speculi superficie crassior factus apparet , cum in rariore , aut minus tersa materia non appareat : Estque ut violentus aculeus , sanguianeus ille vapor, quem spiritum nominamus, qui oculos dive herat, &cum a percutientis incitatur corde, percussipraecor dia,quasi sedem propriam repetit,& cor repercutit,ae ut peregri nus sanguis, atque alienus proprium fascinati infici: sanguinem, unde aegrotatio fascinationis , quae idcirco teneriorem aetatem magis laedit, quod molliori sit corpore, & minus teria enti queat resistere. Modum fascinationis Ptatarchus Lib. 1 --posiacon qu . .attigit,explicatius autem Heliodorus lib. s. AEthi picae rasume his verbis proponit: Sic se res habet; Hic aer nobis circumfusus per oculos, nares, halitum aliosque meatus actprofunda penetrans,&ex qualitatibus exterioribus eo secum se xens,qpalis influxerit,ialem etiam quibus excipitur, habitum iri- generat. Itaque ubi aliquis livore percitus res pulchras intum tur, circumstantem aerem malefica qualitate rcplet, ac pro prium spiritum acerbitatis plenum in proximum quemque cori-vorquet. Spiritus autem utpote subtilis ad spiritum usque & me
dullas ipsas gervadit,ac pletisque morbus fit in vidia,ac propriu civ
758쪽
DE OSCUTO CONTAGIOSO. 7 saccepit nomen fascinationis. Jam vero illo etiam considera,cha rides,quam multos sane oculorum aegritudo,quam multos etiam pestis tabes corripiat, cum tamen nunquam tangant eos, qui iis morbis laborant,nec aut lecto aut mensa eadem participent, sed eum eundem tantum hauserint aerem H. I. Quibus verbis innuere vult res singulas habere suam sphaeram radiosam qua ambiuntur, magis minusve diffusam. Neque eandem potestatem agendi & patiendi, neque semper eandem vim noxae radiis imesse. Hyaena nonnisi in umbra nocet, Catoblepa lupi demum si radii antevertant.. Sphaeram hanc radiosam majori ex parte constituunt emuvia quae ex corporibus exhalant, di vel natura sua ac per se, vel per aacidens fiunt perniciosa, veneno aliunde assumto. Ita telis bufonem lambendo halitum lethalem quo homines
necabat, contraxisse ferunt. Salmuth. Centus.1. Obsermat.LIX. At
vero ratio veneni per id eam constituitur, undi in toxicari idem erit, quod ideam recipere a veneno, quae vel necat extinguendo vitae flammam vel corrumpit ideas seminales abolendo, vel depravat actiones illarum id earum transplantando. Ex quibus omnibus tandem sequitur,quod fascinatio sive infectio, quae duo hic nobis pari pallii ambulant, non ab ipsa visione, qua visio est, proveniat, nec visio per se ullam in alio alterationem faciat, sed potius quod alterariocriatur ab aliqua venenata qualitate , manente in putridis humoribus, aut vitiosa ipsius intuentis complexione. Quae qualitas intensa imaginatione propter odium vellamorem spiritibus vitalibus communicatur, & non tantum pem venit ad os & nares, sed etiam ad oculos, & ex oeulis, seu potius, eorum cavitatibus erumpens aerem proximum malo suo inficit P& una cum aere infecto devehitur usque ad eum qui fascino inficitur. Vide Deirium Lib.3. Dissus .Magicariari. .suas. 6sect. n.
ct ibidem Francisum Valesium desura Philosophia cap. 6 8. Gutierriae
.c.necnon thanasium nrcturum de Magnere Lib. . par. 9. 8.A.. Anton. Gamzaldum memorabilium Centur.xnum. 33.
g.XI. Nihilominus tam e veru est,truce vetularu aspectu de r-- suos qualore ac tetritudine infantulos posse terrere,& terrore
759쪽
postea ac timore concitare humores, ac facere ut citius morbi erumpant, ad quos tenellum corpusculum jam erat dispositum ac praeparatum. Et haec verissima causa est, cur vulgus dicat, vetulas aspectu suo fascinare pueros, cum tamen non aspectus qua talis id faciat, sed solum quatenus causa est concitationis, humorum &morbi inde secuti. Praeclare Basilius UV. Concione de Invidia apud
Matthaeum Dresserum Lib.2. Rhetori.m.1m. Sissetiit : Invidos opinantur nonnulli solo aspectu nocere, ut bene alioqui habentia corpora, S vigore aetatis ad summam pulchritudinem erecta, ab invidis colliquescant. Unde sane moles tota universim contrahitur,quasi per niciosus aliquis fluxus ab illis derivaretur, quo homines marcescerent& corrumperentur. Verum ego ista relin- qu o, utpote quae fabulosa, & ab aniculis in gunecae o conficta esse videntur. Hoc tamen assirino, cum mali daemones animos sibi conformes in hominibus reperiunt,tunc suo arbitrio illis abutui tur a unde fit, ut oculis etiam invidorum, tanquam administiis pro sua voluntate utantur. Quaerit Rausus, Debis, Gutienus Lalii: Unde vulgaris illa fascini nata sit opinio de oculo fascinante per visionem, S ore fasciriante laudando Θ Idem respondet&cum ipso alii hac rationi: quod puere qui solito crassores pulchrioresque sunt,a foeminis virisque occurrentibus solent attentius adspici, laudari, palpari, molitari, in ulnas & palmas accipi, & quia x rissimum est dictum Hippocratis, habitum qui ad summum bonitatis attigit,esse periculo tum,nec diu in eodem statu permanere, fantuli illi ob teneritudinem facile ex inopinato in magnum aliquod vitae discrimen incidunt, quod cum fit, vulgus non uὶtelligens caulam tam rcpentinae mutationis, S suspiciolum in malum,
culpam in adspicientium ac laudantium oculos & verba conjicit,
quos cum quotidie pueruli pulchelli & obesuli plurimos habeant,
facile anus aliqua rugosa & deformis in hoc numero repetatur, &quia hoc genus tetrum, morosum & odiosum est, ei potius adscribitur noxa quam caeteris. A b infantibus itum ad agnos, equos, segetes,arbores&alia. Unde pecudes partu & lacte privantur, c qui contabescunt egetes uruntur, arescunt arbores, ac tandem omnia
760쪽
omnia ruunt in pejus. Aliquando tamen vetulae malignae, uti Ba tholomos deSpina diu es.de Stru cap. g. Observat, Diabolum invocant, verbis inordinatissimis,& in nomine ejus OSCULA TUR pueros ad perdendum eos , ut per earum legitimas consessiones cognovimus. Qua ex re debent omni studio prohibere parentes,ne vetulae infames vel suspectae pueris appropinquent, vel cosdem osculentur , aut quidquam eis onerant vel tradant. Hoc enim maleficae valde desiderant,ut eos inficiant, & Daem
f. XII. Imoinde omnis fascini perni crosa quastas proximo
ad veneni naturam accedito Sicut enim venenum totum quod invasit ad sui virulantiam convertit; ita quaecunque corpora fascino correpta sunt, in venenatam&corruptam transeunt substantiam. Qualitas in fascinatione duplex est,alta occulta,quam internam vocamus, alia manifesta,quae inprimis quatuor qualitatibus sedem occupat. Calida vel calefaciendo corrodit, & usque ad cor penetrans, corpus dissolvit, vel inflammat&paulatim ca-Iefacit. Frigida stuporem inducit, cor immobile reddit, viscera obstruit & refrigerat. Sicca humiditatem absumit. Humida Perput rodinem partem a parte separat. Undz varias fascinationis differentias cognoscere licet. Ex his omnibus consectarium deduco : dari quosdam a nativitate fascinatores qui etiam non
volentes aliis noceant. meinrichius Comment. de ortu monstbora
cap.Iso fuit, inquit, in nobili familia , qui ne adspectum quidem
ferre potuit intuentis ipsum vetulae, ex eoque casu aliquando e convivio mortuus elatus est, cum vi ad intuendam pertractus eustr. Quemadmodum enim inter animalia Quaedam suns, quae reliqua fere omnia odere&persequuntur, ut serpentum genus ;ita&inter homines quidam sunt, qui reliquos odio habent, ob alienissimam constitutionem humorum & complexionis ,. verba
sunt Fracusioris de Symρath. o Antipath. cap i S. Caeterum praete Abii adductum testimonium de quibusdam in Africa familiis fascinantibus,ratio firma est in promptu : Primo sicut in herbis, lapidibus 5 animalitibus i eniunt admirabiles virtutes sana