장음표시 사용
961쪽
altero latere forma esset vasculi illius, quod Manna plenu in sacra arc a ad seculorum monumen tu, Dei jussu& Mosis procuratione fuerat repositum: in altero verb ramus illeadmirabilis, seu virga Aaronis conspiceretur. In se riptio fuit Samaritanis literis ador irata . cluae olim S Hebraeis fuerunt communes, nempe bob ,
Sollehel Jisrael , id est, Sehel, Israelis. Ex altera parteri iv Ierus a Mim hode selia, id essJerusalem sancta. Inutu etiam fuit moneta altera dimidiato pondere minor , iisdem vasis omnino & rami figuris, quae tamen nonSchel, sed H AHAS
ZI SE LEL, id est, dimidius Siclus fuit. Examinatus igiti
Siclus ad stateram quatuor, integras argenti Drachmas, hoc est. dimidiam unciam reddit, non vulgaris unciae dimidium, sed ejus, cu)us pharmacopaeis in medica materia expendenda usis est, quam lemunciam Atticam antiqui dixere. Atq; ita verum est,
quod Josephus dicit, Siclum Attici tetradtachini pondus fuisse.
Poto duplex fuit Siclus, alter sanctus, vel templi, versanctuarii alter profanus & vulgaris. Ille hoc duplo ma)or, viginti capiebat Gerali sive Obolos, Exodi Io.i3. EZech. s. ia. Ein oth Sibhcr. Hic duas capiebat Drachmas, id est, Di drachmum, vel decem obolos, E in halb ioth Ziffcr. Denarius Hebraeis m D
nar, fuit in usu aureus S argenteus, ut Elias docet in Thisbj. 1 . Numisma erat Hebraeorum, inquit Tremellius vocatum Zuz propria appellatione, te quo legiturLucae Is s. Licet etiam DE NAZA barbaro vocabulo, quod a Romanis acceperant, vo tarent. Continebat autem argenti pondus 96. granorum hordei, id est, aequivalebat 6. Drachmis,viginti quatuor Schilling. Intellige autem fuisse duplicem denarium, alterum ma orem, a terum minorem. Malor, ut dictum pendebat sex Drachmas. Minor communi appellatione cum Drachma fuit Zua, & preti ejusdem ferme quoq; cum Drachma fuit. 18. Beneium Pereris super Gue cap. ῖ7. Disput. 7. .i22'. 'o t. Colon. in folio, Anno i6o I. Codices Hebraeorum , Chaldaeorum & Latinorum emendatissimi habenteos. In aliis autem
962쪽
DE IVD AE INGENIO cte' γobro de Isseph cap. s. Quis igitur sub figura Ioseph venditus est,
nisi ille, qui cum informa Deiesset, non rapinam arbitratus es, e sese qualem Deo ; stasemeti um exinanivit formam sexui accipiens:
neq; enim nos eum emissemus, nisi vendidissent suci Male vendi. derunt,pejus emerunt. vendiderunt negotiatoribus boni odoris, emerunt a proditoribus. Vendidit eum Iudas, einerunt Ismaelitat, qui significantur Latina interpretatione, odio habentes De-- uin suum, ideoq; alibi viginti quinq; aureis, alibi triginta invenimus emtum Ioseph. Non enim omnibus una Mimatione praevalet Christus, sed aliis minus, aliis amplius. Fides ementis incrementum est mercis. Religiosiori pretiosior est Deus, peccatori pretiosior Redemtor. Pluris & illi valet, qui plus habet gratiae. Cui multa donata sunt, pluris valet quippe cui plus remissum est, plus diligit,sicut de muliere illa peccatrice dixit Christus. Interdum diversitates pretii non solum quansitatis haberent, sed
etiam numeri expressionem : quale est illud: potuit hoc venundari denariis trecentis, quo numero non quantitatis, sed significatio crucis videtur expressa. Ita hic quoque diversitas vel viginti vel triginta aureorum vel argenteorum habet, vel geminatae vel . triplicatae perfectionis indicium. Nam 2ς aureiJubilaei, qui est remissionis numerus, significant pretiosis limam portionem. Sic Ambrosius , qui satis indicat, Variasse codices, &quantum adnumerum pecuniae , α quantum ad materiam ejus, continendo
vel argenteos vel aureos, & vel viginti, vel viginti quinq; vel triginta. 19. Similia habet Augusininsermone 8i. de tempore, ut ea mutuata esse ab Ambrosio non temere credi queat. Mirum autem
est, nec satis dispici potest, quid secuti suerint ra. Interpretes qui hoc loco posuerunt, Ioseph esse venditum viginti aureis, cum in
Hebraeo non sint aurei, sed argentei. Valet autem argenteus quatuor drachmas, aureus vero minimum decem. Neq; tantum loco dicto , verum etiam infra cap. 46. Genesis pro trecentis a genteis , ut est in Hebraeo, posuerunt 3 oo. aureo S.
6o. Longius a veritate lectionis Hebraeae discedit 1 C t
963쪽
libro i. Antiquitat. qui venditum dicit Ioseph viginti minis. Mina
Hebraica pendebat sexaginta siclos, vel viginti quatuor nummos aureos. . Sincera autem atq; integra lectio est, quam habet Scriptura Hebraea,in qua est, Ioseph esse venditu viginti argeteis, id est, octoginta drachmis argenteis, quae faciunt octo nummos aureos. Putamus autem par ferme fuisse pondus&pretiu drachinae argenteae, atq; est Iulii Romani atq; Regalis Hispanici. Licet igitur venditio Ioseph figura fuerit Domini nostri, dispar tamen utriusi venditionis pretium fuit. Siquidem Christus triginta a
genteis vcnditus est, quae res nonnullos fefellit, existimantes,qui figura debet congruere cum re figurata, Joseph quoq; venditu es- isse triginta argenteis, sed Scriptura reclamat, nec est necesse, quae in figuram dicuntur, ad amussim omnia competere & qu rare in rem figu ratam. ci. Thomas Eeaux. is Carmelita , Theologus Pari e . Commentar in Evangeliam Harmoniam, annotavit, quod viginti a gentei , quorum in Genesi fit mentio , sic intelligendi sint, ut triginta argenteis Iudaicis aequi valerent. Viginti enim monetae maeliticae fuerunt majoris pretii, quam Judaicae, computato scilicet argenteo Ismaesitico pr0 unota semiargenteo Iudaico. Sed unde hoc probet, non addit. Dicendum igitur videtur, quod in . ni me necesse sit, ut dum in principali est conformitas, omnia illa, quae in figura praecesserunt, exauissime etiam in rem competant figuratam. Filii Israel comederunt vetus Phase ad vesperam, sed non est propterea necesse , ut nos figurae hujus veritatem, id est, venerandum Lucharistiae Sacramentum eodein etiam tempore suscipiamus. Et neq; sine certa ratione Mysterii ita divina Providentia disposuit,ut Joseph et O. arpenteis, Christus Io. venderetur.
62. Neq; enim, ait Hieronymin, in cap. a6. Matthaei pretiosior poterat esse servus quam Dominus.
63. Et secundum Ambrositum libro de Iosepho cap. Viginti aureis
in V.T. venditur,triginta in Evangelio. Pretiosior enim typo veristas, largior gratia quam disciplina , opimior lege praessentia, quia lex praemisit adventum, legem adventus implevit,
964쪽
ε . Rupertus in Genesin. libro 8. vidit hac in re aliquod Mysterium. Notanda, inquiens, diligenter secundum distantiam' personarum , differentia quoque divinitus praevisa pretiorum. Binatius namq; & ternarius in deceno limite viginti & triginta iaciunt. Ergo quantitas pretii quo Ioseph venundatus est, bin rius , pretii vero quo emtus est Christus, ternarius est. Et recte, nam Ioseph, utpote purus homo,solummodo ex anima constat &corpore : Christus vero ex anima & corpore simul & veritatei constat divinae naturae. Bene igitur illic denarius,hic autem pretii
Pasicha sin Rudbertus Corboensis, apud Antonium de Vobiso Mendota in Evangel. Sanctori inlum. I. Lib. q. cap. M observatione .pag. 28 I. Venundatus est in servum Ioseph, non iuxta 72. triginta argenteis, sed siqui Hebraica se veritas habet,viginti quia non poterat pretiosior esse servus Domino, qui tot argenteis emitur, quot annis peregrinatus est ad baptismum, licet Joseph tot annorum fuisse legatur, quando stetit in conspectu Pharaonis. Quid autem valuerint triginta argentei, dubium est '66. Dranus in Cap. 26. Matthaeiquem ii sequuntur , docet, uod quilibet argenteorum horum valuerit decem nummos, sive enarios usuales, sici consequenter triginta hos argenteos effecisse summam trecentorum denariorum, ut manifeste fit multiplicanti per decem. Taxaverat autemJudas unguentum Mariae Magdalenae ad trecentos denarios, itaq; secundum Lyra- ranum tantum per hos triginta argenteos recuperavit, quantum ex effusione ipsius unguenti sibi doluerat excidi sse. Sed hujus sententiae fcndamenta nulla apparent. Ad mores haec tamen facit computandi ratio, quod avaritia excoecatus videre non potuit vitam Domini ac Magistri sui pluris aestimandam, quam unguentum res equidem Pretiosa, sed inanimata, ad honorem sius adhibitum. Quod inquam videre non poterat, tanti viri
pretium cum decima parte aestimationis unguenti multo minus esse conferendum.
965쪽
67. Ambrosius libro 3. de Spiritu Sanino cap. 18. O Iuda , proditor,unguentum passionis Dominicae trecentis denariis aesti mas , 5 pastionem Mus triginta denariis vendis. Dives in aestimatione, vilis in scelere. 68. Videtur hic Iudas acriori ironia excipiendus, quam lac bus Alemannus, Christianus equidem , sed Judaeis parentibus natus, ad quem venale habentem S. Ioannis aureum simulacrum, quingentorum aureorum pietio coemendum, subridendo ita dicebat Alphonius Rex: Non tu sane ineptus es, & majoribus t iis dissimilis, discipuli S praecursoris imaginem tanti aestimans, cum illi Iohannis Magistrum S: Regem Judaeorum, non nisi triginta argenteis vendiderint, ut refert Panormitanus libro i. de gestis A phonsi. Et tu, O Juda, insignis scilicet mercator, unguentum . Christi passionem figurans, trecentis, ipsum vero Christum aestimans triginta. Vide Malam Purpuream Adriani Moerbecis,gra primo, coletatione 3. S. 1o. pag. 286. Edit. Antverp. infol. Annoro os . Maldonatus in Matthaei cap. 26.pag. Useq. Edit. Nunc insol pag. 143. Credendum est, Matthaeum hominem Hebrinum & Hebraice Evangelium scribentem de Hebraica pecunia I
cuium csse. Siclus autem argenteus, Francum unum Gallicum,
id est viginti solidos argenteos pependit, obolus enim solido Gal-Ii coaequalis erat,&Siclus viginti habuit obolos. Erat SicIus quadridrachmus, una autem drachma quini solidos Gallicos, id est regalem unum Hispanicum eontinebat. itaq; quatuor drachmae
viginti continebant solidos, qui Fra Mus Gallicus, & libra Tur nensis appellatur. Quod si ta est, Christus triginta Francis Gaulicis, id est, decem nummis aureis solaribus venditus est, ut nunc quidem aurei, cum haec scribimus, aestimantur, quo temporea reus tres valet Francos. Dicis, tam exiguo pretio ager non po- tuit emi in peregrinorum sepulturam, uti Matthaei 2 7. dicit. Respondetur, nunc fortasso non emi posse, cum multo cariores res omne, sunt, tunc verb potuisse, cum viliores erant. Nam
di Ieremias cap. u. 2. legitur agrum emisse septem stateribus α
966쪽
decem argenteis, quod multo minus erat pretium. Nam Stater quatuor habebat drachmas. Itaq; septendecim Francis Ieremias agrum emit, vix sex aureis nummis. Scriptor Scholasticae historiae , quem vocant, & alii nonnulli vii a res autores sine ullo testimonio aut probabili coniectura tradiderunt, triginta hos
argenteos fuisse denarios trecentos, non alioargumento, quam
quod consentaneum ipsis videretur, ne Iudas et si unguenti damnum faceret. Dixerat autem potuisse trecentis denariis vendi, quos cum furari non potuisset, ex Christi venditione voluerit, quasi perdidisset, recuperare. Minus probabiliter etiam alii hos triginta argenteos triginta tantum denarios valuisse dicunt, quod soleret Iudas decimam partem corum quae in triuios mittebantur, suffurari. Quidam per argenteos communes saltem denarios intelligunt, juxta quos summa vix ad quatuor flor nos Germanicos squorum quilibet unum supra viginti argenteos grossos facit, asIurgit,quod nec avari tiHudae,nec cupiditati Po-tificum, qua Christi traditionem desiderabant, convenit. Alii
triginta argenteos ad trecentos aureos vel etiam coronatos r
digunt. 7o. Camerarius intibro de aerarum se Latinorum numis dicit, se ex Graecorum Commentariis didicisse, singula idem valuisse ac Minam Atticam centenarium , hoc est centum drachmarum Atticarum. Iuxta hunc calculum Christus venditus fuisset trecentis coronatis Francicis, cum Budaeus Minam Atticam decem coronatis Francicis aestimet. 7r. Franciscus Lucas Erriensis in Evangelii Matth. 26. cap. p. m. 446. Eae Antver' ins Amissos. Et Baronius ibidem citatus , trecentorum aureorum summam hos triginta argenteos
aequasse existimant. Coniecturae eorum hae sunt, I. ut Iudas sibi hac pecunia prospicere posset, a Christo deinceps separatus. II. Quia hac proditione resarcire voluit damnum, quod ex unguenti effusione te pati credebar. Il I. Ex ea peculii a cintus est, ager figuIi ad lepulturam peregrinorum. Erat hic ager, ait B
Daius adannua Chtaltis .num. i7 non tantum intuburbiis,quae
967쪽
teste Iosepho libro 8. de Belis Iudaico eap. i. speciosissima ac pretiosissima erant , sed&cceteris suburbanis propinquior Hierosolymis, ut qsi inli teret monti Sion, teste Hieroumo de locis Hebraicis. His accedit, quod ille dictus habetur ager figuli, nempe nomin tus ager, ac proinde non ignobilis, quem si velimus dictum esse agrum figuli, quod ibi figulina esset, indeq; suppeditate tur argilla ad vasa fingenda, majoris fuisse pretii certum est. Rursum etiam in agrorum emptionibus apud Hebraeos fieri solitis , illud est observandum, omnes possessiones vendi solitas, usq; ad annum Iubilaei, sic statuente divina lege. i. Uias Thisbi ex Rabbinorum observatione docet, nomen a genti Pentateucho Mosaico usurpari proSiclo, inProphetis pro libra, in hagiographis pro talento. Quia ergo hic locus Evangelii
respondet vaticinio Zachariae, quod Evangelista inflatius cap. 27. v. 9. allegat, Videtur per triginta argenteos intelligendas esse triginta argenti libras , cum alias etiam Mina Attica proxlime respondeat librae Romanae.
s. Porro Epiphanta ub finem libri de me uris se ponderibus,
argenteum unum definit denariis quatuor & centum, qui itidem faciunt fere argenti libram.Sed praeter has lententias communiot& receptissima est, triginta hos argenteos quindecim fere fecisse Imperiales, ita ut pro argenteis communes Sicli, quorum quivis continct duas drachmas Atticas iuxta nostram monetam, dimisdiam Imperialis partem, intelligantur. Si igitur per triginta argenteos communes Sicli triginta accipiantur, assurget sit inma ad te tem Imperialescudimidio. Credibilius autem est, hic notari Siclos Sanctuarii communi duplo majores, quia Scriptura Sicli nomine absolute posito siclos Sanctuarii innuit, tum quia Pontifices
hunc contractum de re, ut arbitrabantur, sacra, cum Iuda ini runt : pro qua sententia confirmata plures rationes adducit. 4. Matthaeus Hosus libro A. rei nummaria veteris, cap. I.
Ergo triginta argentei faciunt quindecim Imperiales. Probatur haec aestimatio non solum ex perpetuo scripturae usu, sed etiam ex eo, quod Origenes Tractatun . in Matth. τ sibi
968쪽
7 1. Eusebius Libro io: Demonstrat. Evangelicar. cap. 4. P rotriginta argenteis Iudae datis ponit triginta stateres. Stater autem, sive Siclus habet quatuor drachmas, inquit Hieronymus in cap. q. Edecb. quas dimidium Imperialem nostrae monetae conficere, paulo ante monuimus.76. Budam in Libro de Asse dicit se Parisis in aede D. Iohannis vidisse argenteum unum ex illius, quibus Christus suit venditus , qui fuerit pondere didrachmi, qua ratione per argenteos hic intelligendi essent Sicli communes, non autem Sicli Saniniarii: quantum autem fidei illis reliquiis tribuendum sit, nemini amplius ignotum aut dubium. Ad Argumenta contrariae partis responderi potest , Primo, quamvis avaritia Iudae suspicionem praebeat, auctum ab eo fuisse proditionis pretium, quod postulabat, tamen cum Pontifices & Magistratus ipsi quoq; avaritiae fuerint immers, Matthaei 23.i . Lucaeis. I . non ideo est verisimile, quod tam ingentem pecuniae summam ab ipsis impetraverit. Secundo, trecentorum denariorum pretium , quo unguentum super Christum effusum aestimatur, ad triginta Imperiales cum dimidio a plerisq; redigitur , nec fuit Iudae animus id totum
intervertere, sed partem duntaxat ex eo surripere. Tertio, Ier miae 23.v.9. ager non malus septendecim Siclis emitur. rauario,
quod Iosephus Patriarcha viginti iminis a fratribus suis venditus pud Josephum Historicum memoratur, forte originem ex septu ginta Interpretum versione, quae pro argenteis, quoru in Hebraeo fit mentio, lubstituit χν ὰ,aureos. 'Into,commentu Rabbinicude diversa significatione argentei in Mose, Prophetis &Hagiogi phis, ex multis exemplis falsitatis convincitur aCalaubono, Exercitation. contra Baronium. pinss. sexto, Epiphanii locus obscurus est,quem Cornariis p. io78. sic reddidit: Argenteus excusas est ab initio numisma, hoc autem ex Assariis exculum est. Ajunt Abrahamum inChananaeam formam ejus intulisse. Porro ex partibus centum viginti quinq; talenti est libra una, quae verba postrema non ad argenteum, sed ad talentum, cujus ante mentio
nem se rat, rescrenda. Nullo igitur argumento firmo probari
969쪽
potest, pretiim triginta argenteorum horum assurgere ad trecens tos ducatos vel aureos: sed fuit vile & exiguum, unde Zacharias cap.ri.V. I3. vocat decorum pretium. Vide B. Gethardi harmoniam Evangelicam cap. 167. 78. Origenes Comment. in Lib. Psalm. Lib. .pag. sos. Sicut Iudas Christum triginta argenteis vendidit, ita ipsi maledicituri triginta araledictionibus, respondentibus totidem argenteis.
TNgratus Iudas ex communi Theologorum sententia celebrabitioni sacratissimae Eucharistiae interfuit, illa tamen indigne usus . mancipium Diaboli evasit, ea propter minus rite communicantes Iudae imitatores jure merito appellantur. 79. Lucin cap. a 2. evidentissimc, ut Augustinψ super cap. 1 Iohannis ait, demonstratJudam interfuisse institutioni Sacramenti, cum enim exposuisset institutionem Sacramenti a Christo fa-. ' ctam, subdit Lucas ejus verba : Ecce manus tradentas me, mecum es in mense. Si autem interfuit institutioni, Ergo&ipsum Sacra- . mentum accepit. Matthaeus enim cap. a . narrat, Dominum,
cum praeberet Sacramentum sanguinis sui, dixisse e Bibite ex hoc omnes,se omnes bibisse, Marcus confirmat cap. Iq. Notum quidem est Matthaeum& Marcum in illis locis denunciationem proditio- .nis Christi na rrare ante institutionem Eucharistiae, ut necesse sit, , vel ipsos narrasse id ante rei a gestam per anticipationem, vel Lu- , cam narrasse post rem gestam per recapitulationem. Accepisse iulum probant passim sancti Ecclesiae Doctores. 8o. Isostomm homilia de Proditore,Tomo AOper. Cum manducarent ac biberent, accepit Iesus panem a regit, o A is: Hoc es corpus meum, quod pro et oris datur. Et iterum accepti calicem Odixit : Hicesssanguis meus, quipro multis e nitur in remissionem peccatorum: de praesens erat Iudas, dicente Christo hessam guis. O Christi misericordial O Iudae dementiat Juda Cliost imtriginta argenteis paciscebatur, ut venderet Judaeis. Christus ei. sangui-
970쪽
sanguinem, quem vendiderat, offerebat, ut haberet remissionem peccatorum, si tamen impius existere noluisset. Adfuit enim tuno Judas, & illius sacrificii communicationem accipet. 81. Et homilia 83. in Matthaeum, Tom. 2. O coecitatem proditoris i qui cum ineffabilibus mysteriis communicasset, idem permansit, de divinae mensae particeps isi melius mutari noluit, sed pςccatu ejus ita magis auctum est, qui tali animo mysteriis susceptis , nec timore , nec beneficio , nuc honore melior factus
8r. CVrianus Carthaginiensis sei copus , de Carna Domini p. m. so. Erit. infol. Anno iUD Ubi Judae sacrum cibum mens perfida tetigit, dc sceleratum os panis sanctificatus intravit, parricidalis animus vim tanti Sacramenti non sustinens, quasi palea e sumatus est, &praeceps cucurrit &proditionςili de pretium ad desperationem & laqueum. . 83. Cyri us Hierosol mitanus, Catechesiis. Aguminatorum p. m. ias. Prodiderat Iudas improbus Dominum, nuperq; exiens amensa . & bibens poculum benedictionis, pro salutari potu sanguinem iusti effundere volens, qui panes ejus comedebat, magnificavit super illum supplantationem. Paulo ante manus benedictionem recipiebat, S mox argento proditionis moriona Magistro suo conciliavit. 8 . Hieronymus libro a.contra Iovinianum: Qiij indigne manducat corpus de bibit sanguinem Domini, reus est corporis & sati-guinis Christi. Numquid quiaJudas de eodem calice Domini bibit, de quo'coeteri Apostoli, unius cum illis erat meriti r8 s. Augustinu in Enarrat. Psalmi io. Tom. 8. Oper. pag.M. Christus traditorem suum tanta patientia pertulit, ut ei primam Eucharistiam consectam manibus suis & ore suo commendatam si ut coeteris Apostolis tradidit. 86. Et Epis. 163. de Concordia sarcienda, et m. 2. Oper. pag. 183. Traditorem suum qui jam pretium ejus acceperat, usq; ad ultimum pacis osculum , inter innocentes secum esse perpessus est. Quibus non tacuit cile inter illos tanti sceleris hominem, de