장음표시 사용
101쪽
Hebraice scribitur in Ioua,κυουιον ,hoc est, dominii perpetuo reddut. Quod illa ostendiit, SIN narensa, eum Ioualadoni, Dixit Ioua Domino meo, Psal. IIo quod
Dominus Deus noster,dominus unus est. Vbi ubi praeterea in nouo Testamento μειον vel dominum leges, absolute intelligendum est, ni Iehoua,vel SIN Adonai: cum,ut diximus, Hebraei Vtrunque eodem odo pronun- cient Adonat: nisi quod Iehoua vocitant Nna N Adqera, quod est memoratio, quasi symbolu nemosynumue dixeris: nepe quόd debeamus hoc nomine audito Dei omnipotentiam in mentem reuocare Adonat autem nominant a vadai,hoc est manifestum, quoniam nicuique sanae mentis homini manifestum est, Deum rerum omnium dominum esse ac moderatore. Ego itaque,cum praesertim authores habeamus Apostolos, idq; Ecclesiae consensus receperit,nomina immutanda non censerem. Nam si dominum vocemus, planissime omnes intelligent: Si malimus Ioua, cauendum est, ne indocti offendantur nominis nouitate. Sed ad propositum reuertamur, qvsdque id nomen etymologiae ratione significet, expilicemus. Nullu enim nomen Hebraicum Syriaci,mue est, cuius etymon aliquod e Themate
grammatica analogia reddi non possit. Quaeda pomro composita sunt,sed sic, ut facile radices omnes distinctae cernantur, ut Gabriel, Melchisedec, Israel Abraham quoque,quod difficilius resoluitur, componitur, ut stria plura docet, en i7. ex a Nab pater, an rab magnus, a. iii
102쪽
it: hamon multitudo, quod magnae multitudinis p tersuturus erat: sed quia nimis durit atque asperum nomen esset,si diceremus p nana Abrabhamon, eliditur b: nenim ad thema non pertinet, ac euphoniae caussa pronunciatur scribitur opina Abraham. Sunt tamen quaedam Babylonica, AEgyptiaca, Persicaque atque aliarum nationum propria nomina, quorum etyma e suis quaeque linguis petenda sunt. Nomen certe Iehoua simplex est, facilemque etymi habet ratione. Nam themanan Hebraice atque Chaldaice fagnificat est,uel suit: cui praefixa literadod nomen derivatum format nn Ieho-ua. ut a pnx sali acrisit fit priri Istac, Sta ap acab supplatauit apv Iacob. Iehoua ergo significat, Qui est, vel, ut Platonice loquar εον, aut Aa, Ipsum Ens, vel Essentiae Idea:qua Dionysius vocat OGεio . Philosophi interdunominant ἰγιθον,vel ιGοι - οι ipsum Bonii, vel Ideam bonitatis.Huc facit,quὀd Aristoteles siue Theophrastus in libro de Mundo ait supremum deorum omnium 44οι appellari a Gς, nempe αβ νζω Hu, propterque tuimus, quod ipse omnia vegetat atque vivificat Hesiodus quoque in eandem sententiam cecinit in εργις,
Omnium authorem Iouem esse indicans. Quinetia ipsa scriptura planissime etymon exponit, cum Deus Mosi mandata dans, quis esset, docet his verbis, n)n, Infri
Et dixit Deus Mosa, Ego sum qui sum. Sic dices filiis Is
103쪽
7 NOVI TESTAM.rael,Sum mist me ad Vol Exod.3. Ex quibus verbis dilucide ac simpliciter etymologia nominis habemus.Cum enim Moses Dei primu imperi u detrectas scire eius nomen si id forte populus quaereret,ad quelegabatur, per- cuperet Respondit Deus se e si esse,qui est,hόcqisutinomen esse. Deus quippe solus absolute est,caetera omnia, quod sunt, Deo acceptu referre debent. Iam ergo planufecimus, simplicem esse nominis huius significatu, ut interim omittamus acutissime ineptas Iudaeorum tricas, qui simplici sententia, hoc est historica veraque neglecta, consectantur quod nusquam est, ut apud indoctos eruditionis atque acuminis gloriam aucupentur: a doctis certe prudentibus temeritatis atque impudentiae opinionem reportant. Sed praetermittere non possum, quod apud Macrobium, multae ac reconditae doctrinae hominem, Sat. lib. I. cap. I 8 obseruauisquicum deorum omnium nomina ad Vnum Deum reser- re vellet hunc Orphei versiculum citat,
Bacchus,Sol,Orcus,& Iuppiter unus S idem. Huius, inquit,versus authoritas fundatur Oraculo Apollinis Clarii in quo aliud quoq; nomen Soli adiicitur, qui in eisdem sacris versibus inter caetera vocatur ἰα Nam consultus Apollo Clarius quis deorum habendus sit qui
Quorum versuum haec est sententia, Orgia qui norunt,arcana recondere par est. Fraudem mentis inops agitat,quem inscitia vetiat.
104쪽
Nam quid aliud quaeso per Iao intelligemus, quam IouaρNam v consonante Graeci carent, ut o ostendit, quem Dauum Latini Vocant,Vt ιι, ouis, Ss,diuus. Sic fecerunt ex Ia o Iouem. Quanquam reclamat Gramma
tici, qui a iuuando dictum volunt. Nec mirandum est, qui fieri potuerit, ut nomen hoc, quod Hebraei nemini praesertim peregrino committebant, a Graecis cognosci quiuerit: Cum oracula illa Cacodaemone magistro ac duce instituta celebrata fuerint. Is porr6 nomen illud non ignorabat. Sed e unde discessimus reuertamur, cum iam oste-derimus simplicem ac germanam huius nominis significationem , non cabbalisticam neque commentitiam
Id quod faciendii est in sacrosancto nomine Iesu, quod Hebraice dicitura id estia. Id in sacris Bibliis aliquoties legitur,quod ignorasse videtur Osaander, qui semper scribit vet in eliosua, negans Iesi ullo pacto idem esse, quod Iosite. Nos scimus summii sacerdotem filium Iosadacv Iesia appellatum , atque eundem Uin Iehosua. Nomen itaque trunque viati idemque est nisi Ossaniadro plus fidei,quam Egra atque Nehemiae Volumus ad hibere. Ille contendit idem non esse utrunque, hi probant. Qua in re suam in sacris literis tractandis somnolentiam atque oscitantiam prodit, qui ex uno scripturae
loco,qui mos sciolorum est, ναμ πικροτερον ει pro
bare se 1dque contra omnium sententiam, quod semel in animo insedit posse existimat. Nos verynon e somniis nostris, sed ex usu S sermone prophetarum idem v triique esse asserimus. Nam sacerdos ille summus, qui cum Zorobabel e Babylonia cum caeteris exulibus in Iudaeam
105쪽
Iudaea rediit, ab Haggaro Vacharia semper nominatur privini a Cp in Heliosita filius eliosa dac, quem eundem Egras Nehemias vocat pax vla vor Iesua filium Iosadac, detracta litera he: non ut hoc nomen litera Una tetragrammati defraudaret, sed ob linguae Syriacae proprietatem,de qua mox agemus. Constat enim Egram Nehemia historiam scripsiste, cum Iudaei iam ab exilio Assyriaco reducti essent, ingua Syriaca loquerentur. Vulgό aute vocabatur Mao), cum docti scriberent Uin'Iehostia more Hebraeorii. Sed ne quisquam haec a nobis confingi putet, verba Haggaei I. exponamus, qui ait,
beiad Haggathan auiel Zerubba uel ben Schealthiel benpalia Iehudahleel Iehostia ben Ieliosa lac haccolienhaggado temor. Hoc est,Factum cs verbii domini in manu Haggaei prophetae ad Zorobabel filii Salaliel principem Iuda, ad Iehosua filium Iehosadac sacerdotem
summum, dicens. Atque eadem orthographia in toto vaticinio utitur,ut Zacharias quoq;. Confer nunc EZram ωNehemiam, qui eodem seculo vixertit, deque iisdem hominibus locuti sunt. ΕΖrae 2.sic scribitur,n anan nNypnxv Ia V3U ip a Valacom Iesua ben Iosadaeveehau haccohanim . Et surrexit Iesus filius Iosadac, fratres eius sacerdotes. Lege totum Nehemiam,semper que inuenies v idestia, vi an Sehosua nunquam. Quinetiam in a. Paralip. si quor si author EZras sertur,scribitur u i Iesua. Nempe quod hi omnes libri post exilium Babylonicum conscripti sunt. Ostendimus itaque non errasse Veteres patres, qui utriique Iosue vel Iesum tam ducem, quam summum sacerdote, ut nomen,sic etiam
106쪽
Christi typum gessisse autumant ob id enim Iesus vocatus es Messias Christiisue, quod est unctus quoniam& rex sacerdos,qui soli ungebantur, fuit. Quin etiam Angelus Matth. i. diserte ait Iesum nominandum esse, quod salutem populo suo allaturus erat. Id autem sagnifica etymon Iesu. Quae ergo impudentia est, contradi cendi studio adductum, am sententiam, quae solis coiecturis, iisdemque incertis nititur, aliis omnibus insoletissime anteponere In Thahiaud certe Perec erubbe sic legimus, nam 'ab v p N peruenerui ad domum redeptionis salii Nam scholiastae Iesum redeptionem Talutem interpretantur . At ex propheta, qui
cap. I. ait Vocatum iri Emmanuel argumentatur Ossan
de r. Id enim impletii non esse, si Christus vocetur v*in'Iehosita. Qua in re satis mirari non possum hominis co- tradicendi vi abrepti, atque in angustias adacti pervicaciam. Nam si standro credimus, Dei virtus tribus literis tota includitur: quae si quid habent momenti, in nomine v an IehOsua cernuntur: alioqui nemo nisi Hebraice doctus fidei mysteria intelligere posset, quod falsissimum est. Quin etiam verba Prophetae optime cum Angeli&Euangelistae sententia conueniunt , siquidem cap. 3o. ait, Ioua est iudex noster, Ioua est praeceptor noster, Io ua est rex noster, ipse saluat nos. Qui saluat ergo, quod facit Iesus Christus solus, quid aliud est, quam Ioua, non nomine, cuia Dei Virtu nominibu non comprehendatur, sed re ipsa est verus Iesus saluator iudex, praece pior, rex, redemptor, propterea Emmanuel, id est, nobiseu Deus E Vides itaque Emmanuel S: Iesum idem significare,si rem,non literas spectes,quorum Vtrunque
107쪽
in Christo persecte tripletu est.Sed iam caeteris respondeamus argumentiS.
Quod existimat in libris alicuius authoritatis hoc nomen, Iesu scribi,falsum esse ostendit doctissimus Iudaeus Aben Ezra, qui semper scribit 3ol, lege eius in
Genesin praefationem. Quinetia Elias in is bi, cur aliquando scribatur, praesertim in Thalmud rationem affert: confitens scribendum vavit Iesua:sed quoniam udaei non credunt eum esse seruatore suum, ideo literam ultimam Aain abiecisse ut hinc iam facile alterum eius argumentum dilui possit. Sed ex usu linguae Syriacae atque Thalmudicae, quas ignorare videtur Osander, docebimus literas gutturis, ut Hebraei vocant, praecipue Aain,quae omnium crassissima est, absorberi, vel potius
Cum enim ostenderimus Iesu Josea idem esse no men, si rationem ultimae literae Aain resectat exposuerimus, iam nihil amplius, quod dicat, habebit Ossander. Exempla plurima producere possemus, sed paucis eri mus contenti. Nam quod Hebraice atque Babylonice dicitur vataseba septem,id Syriace Thalmudice vitima litera abiecta scribitur a sab Sic pro v)φ qetia, quod est abscissus dicitur φprieti. quod etiam in numeris sit, 'vv vans Arba asar,quatuordecim, p)ans Arbis r. Cd ergo hoc nomen in libris tantum Thalmudicis r Iesu scriptum inueniatur, quis amplius miretur,cur postrema litera resecta suerite Quod vero apud Arabes bisyllabum esse ait, tum Iesu conuenire:id vero nos costanter negamus. Vt enim hoc nomen in Alcorano bisyllabum sit, non tame quadrat cum Iesu cum scribatur No)ν Isi cuinain,quanquab.ii.
108쪽
Iblis Ingilvi Eles, quaeda alia deprauarunt. Alii certe Arabum scriptores saepe scribunt v l Iaside Nihil ergo
hinc, nisi contra suam sentetiam, colligere potest, cita vel Arabice scribatur cum A ain. Nunc veniamus ad n pil Iehesu, quod obtrudere nobis volunt, quod primum contra Hebraicae orthographiae rationem scriptum esse,ium nihil significare, sed merum esse hominum comentum, qui cum ut de aliis detrahant,tum ut ipsi soli sapere Videantur,haec confingunt, clarissimis probabimus argumetis. Sed prius oste-dendum est, fidei mysteria locum habere etiam praeter literas Hebraicas,tum ex Apostolorum authoritate, qui bona magnaque, si istos audimus, mysteriorum parte nos defraudarunt, ut qui Graece scripserint docuti sint nec tamen usquam in literis Hebraicis,sed in prophetarum, christi sententiis, quae in omnibus linguis intelligi possunt, mysteria posita esse docuerunt. Tum etiam e priscorum Hebraeorum sentetia, qui suis Iudaeis
permitto, Vt eam precationem, quae apud eos non mi
nus sacrosancta habetur, quam apud nos dominica precatio, maneque ac Vesperi'notidie canitur a singulis, dede nomine Ioua praecipue agit, qualibet lingua recitet. Ea sunt verba, quae Deut sexto capite leguntur, Audi
Israel, Dominus Deus noster, c Eam precationem a primo verbo vocat unoscema, Audi. Nam in Thalnaud Ierosolymitano, Mascheth Sota, Perecellu neemarin, in hunc modum scriptum est, I np, v niln a n, an , amnis N ip N- p N, n 3UNpn D v v laus inrei nain v v p vir Sententia haec est, Rabbi Leui
109쪽
filius Hagota ascedit Caesaream, atque audiuit eos qui recitabant scema eam scilicet precationem, quam supra diximus ξηνις, hoc est,Graece Volebat itaque eis inter dicere. Quod cum audisset Rab Ioses qui nepe maiore erat authoritate iratus est,& dixit, Quicunque eam AC
syriace recitare nescit, ne recitet. Recitas autem eat n-gua, quam intelligit, hoc pacto suo muneri facit satis. Vbi sunt ergo isti, qui superstitione plusquam Iudaicanos obligare volimi ut si Hebraice nesciamus, maxima nequeamus mysteria assequi e Nec tamen cotemnenda est eius linguae cognitio, cum ad rerum Origines explicandas sere necessaria sit. Sed ad Iehesu redeamus. Principio nemo linguae Hebraicae doctus negarit, nullii nomen desinere in he antecedente . Quod si vel unum quisquam protulerit,vincat. Verum nunquam id faciet, cum ratio orthographiae repugnet, quae praeeunte ausurec in quiescentibus Lamed he postulat, ut he mutetur in Iod Praeteream πJehesu nihil significat. Nam cum Hebraica omnia nomina Thema aliquod habear, Iehesu nullum habere potest, nisi Un has ali, quod nec usquam legitur, nec quicqua significat. At dicat aliquis significare literasin Iehoua, quae in nomine sparsae sunt.Quid ergo faciemus Uscin,quod in medio semper ad thema pertinet Sed cosugiet ad Cabbalistas, qui cum praesertim grammaticae Analogiae repugnet, rem totam incertis coniecturis frigidisque comentis tractent, audiendi non sunt.
Nec est quod quisquam Christi sanctissimo nomini
iniuriam fieri exis ina et si literas omnes Tetragrammati non habeat, quae passim in hominum ignobilium,&plerunque malorum nominibus reperiuntur, nec qui
110쪽
quam tamen continent mysterii, nisi impie ineptire volumus. Multi enim e veteribus, mostrae aetatis Iudaeis nominantur Tln Iuda,quorum tamen plerique fuere, sunt perditissimi atqui in eo nomine sunt omnes literae Tetragrammati. Quin etiam in verbi tertiae coniugationis, quae dicitur pantiphil frequenter cernuntur concurrere. Multo igitur consultius, ac magis pium est, mysteria non in ii teris,quod Iudaicum est,sed in spiritu, quod veri faciunt Christiani vestigare: verumque Christi nome credere esse essem v l, hoc est, salutis authore sue etymon,faue linguae Hebraicae analogia spectes. De omnibus Dei nominibus,, momodo Arabes , Ethio
Postulare videtur rei series, ut caetera Dei nominatam quae diuinae nobis literae tradunt, quam quibus Iudaei in suis commentariis utuntur, exponamuS. Dei enim essentiam humani ingenii angustiae capere non potant. Ex nominibus tamen Vtcunque, atque, Ut ait Paulus, per aenigma, Dei omnipotentia prospicere possumus. Nam Deum nemo homo vidit unquam . Hinc intelligere possumus, cur Deus Exod .ss. Mosi se videre
cupieti dixerit, 'N' N, ag N Ni)N 3 22 nN rin*n Et auferam manum meam, videbis posteriora mea: ora autem mea non conspicientur. Cum enim,ut philosophi docent, duplex sit sciendi atque intelligendi MethoduS:Vna,quae a naturae cognitis frioribus ad nobis nota εἰ posteriora deducitur Daltera, quae eadem via ab ultimis ad prima recurrit: e quibus illa -δε ξιhaec ἐααα- γῆ colligitur quis non videt, ora Dei oculis mortalibus cerni non posse, hoc est, Deum sub Apodixin non