장음표시 사용
441쪽
Aquino balis Ecliptica, cum uterquo sit circulus maximus, se mutuo biseriam secabunt, communisque plan rem sectio, sibi ubique parallela manens, ad idem coelim lentissimo, quo Axis Terrae, et intersectio Eclipticae 'uatoris regreditur , Adeoque cum Solii Eclipticae pumst videtur, ubi est illa interiectio, hoc est, cum Gera Tellus oppositum tenet, Sol motu diurno aequinoctialem in eoelo circulum describere conspicietur ius itaque in quolibet anno Sol motu diurno in Muinoctiali revoruitur 8 cum est in duobus Eclipticae AEquatoris intersectionibus emali, Autumnali. Quibus temporibus omnes Telluris incolae dies noctibus aequales habe,int unde nomen circulus hic adeptus est. Angulus, quem Ecliptieaeum aequatore ad intersectionum inicia facit est 23 ν duum exinde discedens Sol continuo ab aequatore motu apparente declinat Versus Boream vel Austrum, circulosquemluatori parallelos motu apparente describit, donec ad nonagesimum ab intersectione gradumpervenerit, ubi 23 gra cibus ab aequatore distare videtur, quae est ejus Declinatio maxima, & inde rursus ad aequatorem revertere conspici, tur uude duo minores circuli, quos Sol motu diurno in duabus ejus declinationibus minimis describere paret
Trmici nominantur, τtio verto, Hic in Boreali caeli par c Nisi te Tropicus Caneri ille in Australi opicus Capricorna dicitur. Npε
Qua ratione hic motus Solis parens, Declinationis min utri quiescente Sole, ex motu Terrae revera accidamo, superius in Lemone V H φ ostensum fuit. Sunt alii duo circuli minores in Sphaera notabiles, quos circissi
lipticae Poli motu diurno rapti describere videntur, qui ρο- ga gradibus a Polis sequatoris seu undi distantin circuli P0lares dicuntur. Hic in Boreali Hemispherio Areticus a
vicinis Ursis, alter Australis illi oppositus Antarcticus di
si per polos mundi seu AEquatoris traduci concipiantur istumeri maximi erunt illi secundari AEquatorie,st mi, insinvis caeli puncta ad aequino ualem reserum
442쪽
tur, uti prius per Secundarios Eclipticae, ad Eclipticam ea As .in retulimus, & Ascens Rect stellae, vel puncti cujusvis est
δ arcus AEquinoctialis inter initium Arietis iunctum inte sectionis circuli secundarii per stellam transeuntis Deri natio autem est arcus ejusdem secundarii inter stellam Madiis quinoctialem interceptus. Estque Borealis aut Australis, prout versus hunc vel illum polum stella declinat, Cerinde circuli hi Declinationum circuli nominantur. Horum praecipui sunt duo Cotari, quorum alter per puncta aequi- cq noctiorum transiens Vocatur Colum AEquinoctiorum; ADter priorem ad angulos rectos secans te polos Eclipticae& AEquinoctialis incedens dicitur Collarus solstitiorum quγniam Eclipticae occurrit in punctis ab . Equatore remotissimis, ubi bol per aliquod tempus distantiam ab AEquinoctiali vix sensibiliter mutare deprehenditur .proinde Solstitia
Circulus in Telluris superficie inter polos exacte medius, est Telluris E ator, cujus productione ad Fixas AEqui noctialem caelestem generari diximus sicuti stellaruae loca in caelis, quoad longitudinem clatitudinem definium tu per Eclipticam ejus secundarios sic per AEquatorem Terrestrem ejusque secundarios per polo Terrae dums, Terrarum loca urbes quoad Lonritudinem latitudinem determinari debent. Circulus quatoris secundarius Lρ in per locum quemvis transiens dicitur istius loci Meridiaηus, planum istius circuli per Solem transverit, erit omnibus PL.- , coli sub illo degentibus eridies. Longitudo sic est arcus ἀνώιi AEquatori interceptus inter aliquem eridianum, quem primum Vocant, per determinatum locum transeuntem, AMeridianum loci Veteres Geographi Primum eridianum per cum Terrae notum maxime occidentalem traduci fingebant, atque exinde Terrarum loca onmia, quaqua longum patent, Versus ortum determinabant. Ex qu0 vom navigando deprehensum est, nullum dari locum maxime occidentalem, paulatim neglectus est modus, a primo es, quo meridiano computandi. Et quisque locorum Longitu quoniam quando
443쪽
es reste Meridiani urbis propriae determ Latiis. A Dei est arcus eridiani istius loci, inter lacum AEquatorem interceptus, estque Borealis aut australis, prout locus ab A quatore, Versus hunc vel illum polum, distat Rationemeridianorum4 Parallelorum comparati laciniae Telluris, alii dicuntur Periaeci qui sub eodem parallelo, reiοειλα oppositis ejusdem Meridiani semicirculis degunt; hi Tempestate anni easdem experiuntur, accedente Sole eodem tempore ad utriusque loci verticem, .exinde recedente; at meridies me e noctis vices subeunt alternas. Alii denique dicuntur Antaec sub eodem inridiani semicirculo. M.Lat oppositis parallelis habitantes. Ita ut meridies media nox utrisque simul comitigat at tempestates anni perminiantur. Alii denique dicuntur Antipodes, quod sub oppo. δαι- tis eridianis aeque ac Parallelis versantes, adversis e di, metro pedibus incedunt; ideoque vicissitudines aestatis ab que hyemis, nec non meridieiis mediae noctis, ortus
occasus siderum omnino plane adversos sentiunt.
Quatuor circuli in superficie Telluris minores, qui cael stibus ejusdem nominis r ondent, nempe duo Tropici
totidem Polares dividuiit Terram in quina e portiones, quae zonae appellantur. Quarum una Vocatur Orrida, utroque Θω Tropico comprehensa, inhabitabilis a veteribus credita est, μα propter nimium aes um Regiones tamen, quas illa coni, ne nunc longe ser Ulaias esse , ita commodis, incoelisque abundare compertum est; duae sunt frigidae ranae, sub utroque mundi Polo circulis Arctico tarctico imcluis,4 ob gelu perpetuum vix habitabiles totidem temperatae sunt inter Frigidas Torridam comprehensae, qu nam alteram nos incolimus, alteram nostri Antipodes rus quinque ranas sic describit Virgilius 1 Georgic. p. 233.
inque tenent caelum onae quarum una corusco
Semper Sole rubens, S Torrida semper ab igni:
suam circum extremae dextritaeisque rahuntur. eaeralia glacie concretae, atque imbribus atris. Hai inter mediamque, duae mortalibus aegris
444쪽
scit quod eorum umbra meridiana versus utrumve polum diversis anni temporibus proficitur. At cum Soli rumueue ticibus incumbit, fiunt a mi quia nullam projiciunt umbram meridianam qui Zonas Temperatas incolunt, dicit Horas tur etroscii quorum umbra inridiana versus alterutrum tantum mundi Polum porrigitur; qui in ranis se His sunt Parisiit incolae, Per cis vocantur, quia Sole non occidente umbra illis in orbem circum amr. Circuli, qui concipiuntur mobiles, ter restinum ad observatorem definiuntur, sunt Hortionis inridianus Horia.. Horizon est mamis ille circulus, quem qui ue in planities in Hiis aut medio maris positus visu circumacto demit, quo crii pars spectabilis ab incon ima dividitur. Dicitur Hortaran ;- sibior, i differt stanonalis illi parallelus, transiens R. I. per centrum Terrae. Nam Phaenomena caelestia referimus ad superficiem Sphaericam, Telluri non oculo concent,
Hi duo Horigontes ad fixas producti coincidere videntur, cum Tellus ad Sphaeram fixarum comparata pineti tantam rationem habeat, adeoque qui non nisi puncto distant asemri invicem circuli, tanquam congruentes haberi debent τ' ' rigoritis poli sunt duo puncta, quorum unum vertici obser 22. toris cumbit cinnit dicitur, alterum huic sub pes, WNo bus oppostum adi vocaturi Ab his innumeri circuli ac vio irentem ducti sunt ejus secundarii, & circuli Vertirm . zza labra Mimathaies appellantur. origontis autem parsi iniri, γε circuli minores Imicantarath dic untur voces hae ab Am
: . bibus, Astronomiam sunt introdesta.
,Σ' Inter circulos verticales, eminent praecipuῆ Meredimi, cauta Verticatis Frimaritis; ille per polos etenim ductis o rizontem intersecat in cardinibus Septentrionis intari,il II, 7 losque si 'at Hic alter est inridianus ad angulos restin, triau. in HoriZonte Orientem Occidentem ostendit. Hi cis culi Horizontem in Quadrantes dividunt, quorum unusquisque rursus in octo partes aequales, adeoque Horigonidis in triginta duas partes divissi supponitur, quae venti Urias nominantur.
445쪽
APDud aut Mepressio Stellae cujusvis st arcus verticalis 6 νιψ circuli inter Stellam &Horizontem interceptiis Stellae ..
mimuthus est arcus Horigontis inter cardinem eridie vel M.tia. Septentrionis terticalem per Stellam transeuntem inter , e I' Dceptus, estque Vel orientalis vel occidentalis. Amptitudo ortiva vel occidua sideris est Arcus Horigonti inter Un Amthsa. - , ubi sidus oritur aut occidit, & cardinem Orientis , rii aut occidentis, estque illa Borealis vel Australis. Ut in Horizonte omnes Stellae videri incipiunt, .apparere desinunt, sic inmeridiano Stellae omnes ad magi se Mersemam altitudinem perveniunt, ubi ulminari dicuntur, infra Horizontem in eodem Meridiano maximam depressi incisis,nem obtinent. Cum eridianus tam squalori quam
rizonti perpendiculariter insistat, omnium parallelorum se menta ab norizonte facta, tam supra quam insta in aequules partes dividet unde Tempus inter ortum Stellae ejus que Culminationem, aequale erit tempori inter Culminutionem Moccasum. Cumque Sol quotidie parallelorum a liquem motu apparenti describit, quando is ad circulum ridianum appulerit,meridies fiet, indiaque nox, cuminis Horizontem ad eundem pertigerit, unde huic circulo nomen. Non'esimus gradus est punctum Eclipticae, quod nonaginta gradibus ab ejus intersectione cum Horizontelasestat, ejusque Altitudo metitur angulum, quem Ecliptica cum Horizonte lacit Medium caeci dicitur punctum Ecliptica culminans. In signis Astendentibus, a 'θ ad G No nagesimus est ad orientem Meridiani in descendentibus iin ad di ad occidentem positus. Quamvis Horigontemis eridianum tanquam circulos I UM. immobiles supposuimus, motum apparentem caeli tanquam Te realem conficierando; revera tamen illi soli sunt circuli mo- --
biles , Stella vel Sol oritur, quando planum Horizontis infir descendit, ut Sol ves Stellae conspiciantur, occidundi; z. que, quando Dianum Horizontis supra attollitur, Stellis dosole maiestaentibus,moria te interea vertigine Terrae rupto. Sic etiam Sol, Stellae ad meridianum loci alicujus pellunt, cum Meridiani planum, quod motu circa Mem a ca eb
446쪽
Telluris angulari sertur, iter Solem aut Stellas quiescentestinosiverit. Si vero per Solem totum traduci concipi, mri tur circulus immobilis, fiet hic eridianus non alicujus γα. determinati, sed Universalis fietque eridies, in loco
Iah, aliquo, cummeridianus istius loci, qui circa Memae, luris vertitur, cum plano hujus circuli coinciderit. Cum eridianus quilibet circuitum se gradus 6 spatio viginti quatuor horarum motu angulari absolvat, necesse est ut qualibet hora quindecim gracius, hoc est graduum 36 partem Vicesimam quartam, motu angulari conficiat,ade uera concipiatur circulus per polos transiens, qui cum Meridiano per Solem ducto angulum quindecim oduum constituat, ad hujus planum cum pervenerit Meri, dianus alicujus loci, post decessum ameridiano Univeriali numerabitur in illo loco hora prima post eridiem dic, turque circulus horae primae. Similiter si alius ducatur per Polos circulus, aequatorem secans in tricesimo Ameridiano Universali gradu, hic erit circulus horae secundae , ad quem cum Meridianus loci alicujus pervenerit, numeratur ibi ho
ra Secunda a Meridie. Simisite si per singulos quindeciae
Equinoctialis gradus,' Polos duci concipiantur circuli, disci cui cuntur illi Horarii, MAEquinoctialem in Viginti quatuor P' divident Et unusquisque ordine suo noram determina in loco aliquo numeratam, quando eridiani istius loci pthnum cum plano circuli Horari coinciderit Verbi grata, cum eridianus Ioc coincidit cum circulo, qui angulum cum Meridiano Universali facit 3 graduum numerabitur in illo loco hora quinta postmeridiem. Quando vem Fgradus a Meridiano per Solem transeunte distat, fit hora Sexta postmeridiem Verum si Meridianus loci ut tam tus spectetur, circulumque per poloso Solem transeuntem concipiamus una cum Sole motu angulari circa Mem Testuris ferri, ut apparenter fit quando circulus ille coincidet cum circulo, qui angulum quindecim graduum cum Meri diano loci facit, erit hora prima, & circulus cum quὸ coii, cidit, dicitur Horarius primus huic proximus cum Mer,
diano loci angulum trigmta graduum constituens, erit cir
447쪽
cuius horae secundae; qui angulum graduum cum eridiano facit est cis Titus nora Tertiae, atque ita deincepta In quolibet Terrae loco, Altitudo Poli seu ejus Elevatio supra Horizontem aequalis est Latitudini loci. Sit circulus si 'οὐ Μeridianus, ΗCOHorizon, AEC aequator, ZZenim, F Polus , Altitudo poli seu ejus distantia ab Hori .etonte est arcus Po, latitudo loci est ZAEarcus. Et quo 'niam arcus Pu inter polum aequatorem est circuli qua Tauni. drans, Marcus m inter ranissi&Ηorigontem interceptus sis est quoque circuli quadrans, erunt arcus PAE ZO inter se aequales Communis auferatur arcus , restabunt arcus
ZAE PO inter se aequales hoc est, Latitudo loci aequalis erit Elevationi seu Altitudini Poli supra Horizontem. Hinc habemus methodum TellurisPerimetrum dimetiem dio am si pergamus recta versus Boream, donec Elevatio Poli uno gradu crescat, deinde itineris percursi me sura quaeratur in milliaribus, dabitur numerus milliarium, quae runt in uno gradu Peripheris maximi in Tellure cidiculi, hic numerus per 36o multiplicatus dabit numerum milliarium in toto Perimetro Telluris is accuratissimis mensuris invenitur Longitudo unius gradus 69 milliaria Amglicana continere, quae vulgo habetin aequalis tantum 6o.
De Doctrina Sphaerica.ΑΝgulum, quem uator' Horizon cum se inV, M.ta. cena faciunt, metitur arcus in, qui est coinplementum Latitudinis ad Quadrantem. Adeoque si angulus ille rectus sit, Latitudo erit nulla, Equinoctialis per verticem incedet omnesque AEquatoris Paralles erunt ad Horizomtem recti, ideoque haec Sphaerae positio Recta dicitur, in ii. qua paralles omnes ab Horizonte in partes aequales secam rartur unde mora cujusvis stellae supra horizontem aequalis est tempori quo infra eisdem deprimitur poli luc in m- minitem procumbunt, uti figura manifestum est, ubi pumeum aequinoctiali, cum vertice seu 2 missi coincidit, de Aa ara Pin
448쪽
Poli PM cum punctis Homontis ΗΟ congruunt
τλ. 1, AEquatore Versu alterutrumpolum recedamus, ID M. 6 uuator quoque a Vertice recedet, ad Horisontem accedet, cum illa faciens angulum obliquum, unde illa Sphae. .. . raepositi dicitur Obliquo, Polusque, ad quem acceditur,iat, a semper supra Horizontem tantum elevabitur, quantita est Latitudo loci alter tantundem infra deprimetur. Figura annexa an Sphaerae positionem exhibet, quam nos, ἁ omnes in ranis temperatis habitantes, obtinemus, ubi siquator a bisecatur ab Horizonte, ut in Sphaera Recta, quapropter ubi Sol illum circulum motu apparenti diurno decurrit, diem facit nocti aequalem; at Guatoris Paris teli non bifariam ab Horizonte secantur, sed qui sunt,edistis Polum elevatum singuli majorem partem habebunt supra Horizontem extantem, minorem ita a depressam, tiquo polo propior quilibet circulus, eo major ejus pars se pra Horizontem extabit,is qui minus a polo distant quam est Latitudo loci, toti supra Horizontem attolluntur. Comiarium accidit parallelis versus Polum depressum sitis, inrum portiones majores insta Horizontem jacmi, minores supra elevantur; qui Polo illi propiores sunt quam est Latitudo loci, e tuo una cum Stellis, quae in iis in
cluduntur, sub Horizonte latent, niuaquam fiunt coe
spicui. Etinc necesse est, cum Sol quotidie parallelum a liquem decurrat, ut ab A quinoctio verno ad Solstitium distivum dies continuo incremento noctes exsuperent; in Solstitium decrescant ad Equinoctium autumnale deinde ad Solstitium Hyemale dies noctibus continuo breviores reddantur denique a Solstitio moeruo ad Equinoctium vernum, dies adhuc sunt noctibus breviores, sed rudiis continuo augentur, donec in ipso AEquinoctio fiunt tandem noctibus aequa S. In Sphaera obliqua Stellae omnes obliqueso mur ostcidunt, utque Ascensio recta Stellae est arcus AEquator interceptus inter initium Arietis iunctum , quod us
cum Stesa ad inridianum pervenit, seu in Sphare re quod simul cum Stella Misendit,ol orituri ues εμερμ
449쪽
Doc TRINA SPHAERICA. . est areus aequatoris interceptus iliter initium Arietis in purictum AEquatoris, quod cum Stella oritur in Sphaera ob 'ρρεμ
liqua, eodem ordine numeratus, quae pro varia Sphaeraeonliquitate varia erit. Ascensionis Rectae & obliquae diffe- rentia dicitur Tri erentia Ascens 'uo In Sphaera obliqua est parallelus tantum a Polo evato
distans, quantum est latitudo loci, qui Circulus perpetuae secuiss paritionis nominatur, seu circulus sem e apparentium maximus, intra quem comprehensae Stellae nunquam oriuntur, unis. aut occidunt, sed tamen nunc altius ascendunt, nunc humilitis factae ad Horizontem propius accedunt. Huic ad alterum Polum est oppositus circulus Perpetuae occultationis, in quo inchata Stelia nunquam oriuntur, sed semper manent inconspicuae. Si AEquator nullum angulum cum Horizonte aciat, sed ε 3 . eum illo coincidat, in tali positione polus quoque cum Z niti con ruet, AEquatoris paralleli omnes erunt Horizon. tipanilleli, ideo talis sphaerae opstio Farauel dicitur, in Sphis qua nullae fixae oriuntur aut occidunt, sed in circulis Hors P αὐ-zonti parallelis perpetuos gyros ducunt. Sol praeterea cum
ad Equinoctialem pervenerit, Horizontem lambit, exinde versis Polum elevatum digrediens nusquam occidit, sed diem facit longissimum sex mensium. At ubi in quatore recesserit Sol versus oppositum Polum, e contrario num iam oritur, noxque illis durat per alteros se menses. unc Sphaerae situm obtinent, qui sub Polis degunt, si qui serietat, qui has colant regiones. Veteres Geographi Regiones Telluris per Faraustus sim; .chmara distinsuebant cum enim in Sphaera Recta, seu sub PII. AEqumoctiali dies noctibus perpetuo aequantur, si inde agamus versiis alterutrum polum, dies aestate fiunt noetibus s/hnuiores,' quo magis ad Polum accedamus, eo lonio. 'res init cres longissimi, donec sub ipsis circulis polaribus visa est nox mi se parallelos aequatoris, qui augmen
in herum horiniuinant in notabant, Tellurem divderunt seographi. 42 est, Paralleli illi tantiis a se invicem di, Be-, qua-o, sit is,maxima dies augeatur horae quae
450쪽
drante de parallelo in parallelum Posito ergo AEquatore
primo parallelo, secundus per ea Terrae loca transibat, ubi dies longissima est horarum 12; Tertius ubi dies est horarum 12 . Quartus ubi ille a horis cum tribus partibus quartis adaequat atque ita denuo. Duo autem ejusmodi aralleli Coima constituebant; quae proinde climata semiborae augmento distinguuntur. Potest vero excessus diei Solstitialis supra ia horas continuo augeri, magis magisque
ad elevatum Polum accedendo, donec ad Polarem circulum perventum fuerit, cibi Tropicus unico puncto Horigomtem tangens totus eminet, Sol illum decurrendo, non
occidit quare dies erit horarum Viginti quatuor, qui excedit aequinoctialem diem horis duodecim, seu viginti quatuor semihoris, vel quadraginta icto horae quadrantibus umde conficitur tandem numerus climatum inter aequinoctiaelem solarem esse viginti quatuor, Parallelorum esse quadraginta icto. Cum Veterum Annus parum cum motu Solis apparenti congruebat, ex dato die mens quo factum aliquod notibant, non statim exinde patebat qua anni tempestate illud evenit Igitur quando λgricolae in re Rustica aliquod fibciendum in salo tempore praecipiebant, tempus illud non per diem Kalendarii Civilis indicabant, quippe eadem dies mensis civilis non semper quolibet anno in eadem Anni Sum tempessate incidebat sed certioribus opus fuit Character,
zia iiiii ad tempora distinguenda. Itaque Agricolae, Rer
Missis, sticae scribtores, istorici, &Poetae tempora per ortus tie' m occasus Stellarum designabant. Ortus occasus Stellarum T vulgo numerantur species tres Cosmicus , chronacus&H Biaeus. Oriri dicitur aut occidere Stellacosinice, quae ofitur aut occidit oriente Sole ita Stella quae oritur aut occidit mane, cosmice oritur aut occidit Achronice autem oribtur Stella, quae oritur occidente Sole, hoc est quae vestierioritur, quando Soli opponiturin tota nocte fit con*icua. Stella oritur Heliata, quando e Solis radiis emergens, tantum ab illo distat, ut videatur made ante Solis ortum, Sole nimirum motu apparente a stella erius ortum reco