장음표시 사용
91쪽
ex illa disserentia oritur omnino insensibilis Vadit, uti experientia testatur. Sic etiam insignis Philosophus Geona traD Gregorius in Elementis Catostricis in Dioptricis lxxiorem Geometriam adhibet, linea.& angulo tanquam ab quales assumendo, qui reVera inaequale ad aequalitatem quam proxime accedunt. Atque sic pulcherrima olvit problemata physica quae alias intricatissima futura sunt. Sed etiam isti Newton aliquando arridet haec methodus ut Videre est in Prop. 3. ιιb a Philosophiae Naturalis PrinciF.
Si qui vero sint qui contra istiusnodi principia demonstrationes pertinacem obfirmant animum propositionibus satis manitestis se expugnari non patiuntur , hos ut supina sua ignorantia gaudeant relinquimus, nec dignos esse qui ad veram Physicam admittantur censemUS.
I. Non entis aut nihili num sunt proprietates aut affectioηes. H. Allum Corpus potest naturaliter in nihilum abire. III. Gmnis mutatu corpori naturati inducta ab Mente externo procerit corpus enim omne es iners materiae moles nuLiam sibi ipsi mutationem in cere valet.
IV. Este sua sunt causis fui adaequatis proportionales. V. Causae rerum naturatium eae sunt quae simplicissi ae sunt, Phaenomenis explicandis sinciunt: nam Natura methodo simplicissimHS maxime expedit semper Frogredituris hisce enim operandi modis se melius prodit Sapientia Divina. VI E ectuum naturatium ejusdem generis eaedemiant causae tit descen As lapidis S igni ab eadem caus proceat ineadem qaoque si causa luci caloris in Sou S in igne cati .
nari et reflexionis lucis in Terra ae Ianetis. duae res ita inter se connexae sunt, ut sese perpetuo comitentn quarum und mutat se sublati, altera quoque simiaiter mutetur vel touatur , vel harum una alterius causa est , ve utraque ab eadem causa communi prove-
92쪽
continuo eodem tenore movebitur. I sistatur magnetis motus, subsistet quoque ipsius acus circulatio,is rutilis cum ipso magnete revolvi incipiet unde nemo dubitat quin acus vestim ab ipsius magnetis motu dependeati Sic etiam cum fluxus4 renuos maris in eodem loco semper fiat, scii cum Luna ad eun m circulum horarium pervenerit Κωjus motum continuocomitetur; periodus nempe aestin periodo motuum narium ita praecise respondet, simulaatot seculis notata tisierratioci retardatur erum minutis 48. in singulos dies; in stet is Lunae cum Sole semper fit instus maximus, in Quadrat s minimus; unde agnoscendum est maris erum a motu Lunae ipsius situ respectu Solis
Nam momentum cujusque corporis est summa momentorum omnium particularum corpus illud componentium; proinde ubi aequales sunt particularum magnitudines immeri, aequalia erunt momenta. X. Vires aequales S contrariae in idem corpus agentes mutuum effectum tomus. XI. Ab inae salibus autem V contrariis virisus producitur motus aequi uos excessui praeponentis. . Motus a viribus conspirantum . hoc es, emudaaem eandem disectisnem agentibus, Productus equisouet earundem
Qui metamice Philosophari volunt duo sequentia adlib
93쪽
rem viae niten, Philosophi interiam esse omni ucso n4 qualitatiun commune substatum , quae ad omnes se inditarinter habet , cum sit emnium capa ,- eadem sem-ρer manet fissi vidi unque appareat sortas , undevi a P. ripateticis materia prima nuncuPatur. Quamvis vero formae riualitates ipsi materiae sunt pro sis accidentala, ad corpus tamen, quod ecforma isatoria simul junctis coalescit, neeessam .essentialiter peribuent , . quamvis materia liMi prorsus sit indisserens ad
hanc vel illas, fi mnam seu partie aeum figuramis textinram, quibus infinitis modis oriatis eadem semper manet; nina tamen potest lisnum:.bsistere taedeterminata illa particularum modificatione , quae formam lignei co ris comuituit, qua sublata peris limim , etiam materia in alterinus, vis empus transi Ἀγω autem in particularum modmcatione forina corporis mi consistit, patet ubici gnum igni immittitur , materia sorma illa privatur: nam per vim ignis disicivitur particularum nexus 'extura , narum pars quaedam in mum do Vapores transit , altera in
uelata a Philiaritas proferuntur exemplais ut ostendant varias particularum ovidem materis mam-Murm
texturas, varias pro aere o rvin krmas, Mox Varriisetiam , ram motu positione, sana&oriri interii quinim aliquitia adducemus. Primo clam per calorem sese amae particulis raro mincia premium fere area sub L amporum me mmGarracena aenae via uuaa undae
94쪽
tium mutato situ per rarefactionem autem fit, ut aqueae puruticulae plura latentiora forte contineant in se spatiola, vesomnino vacua, Vel purissimo tantum aethere repleta unde harum materia majus occupans spatium, quam aequalis materiae aeriae quantitas, aere redditur minus intensive gravis, proinde sursum trudetur, eodem modo quosuber sub aqua demersum nec unquam consistunt Vapore dcmec ad aerem Husdem gravitatis perveniunt, ubi relative quiescunt, nubes mille figuras induentes componunt. Μox ubi per ventorum cursum aer minus gravis redditur, vapores eandem retinentes gravitatem necessario sit ident, in casu suo per aeris resistentiam condensati, cin minus spatium coacti formam priorem amittunt, in terrani cadentes pluviae speciem recipiunt. Μulto maxima hujus pars per fluvios ad mare deducitur, iterum in vapores abitura pars Vero aliqua terrae se immiscet, cibi deposita arborum herbarumque radices Nembna ingreditur, e quibus in alias plane & novas corporum
specios assurgit Et eadem quidem pluvialis aqua diversa
corpora componit, prout diveria ingreditur rerum semina quaedam scit transit in plantagines, quaedam in gramina, aliqua in flores, aliqua in quercus, mos, faso alias quamplurimas arborumin plantarum species. Nec in eadem planta omnino similaris manet eadem piruma, cum pimiae omnes ex innumeris heterogeneis constent artibus ue sic in lino e g. alia esst forma racis, alia camis, alia tenuium fibrarum, alia florum, alia seminis, a
lia capsularum semen continentium.
Varia quoque est in eodem lino vasorum struetiim. non aliter enim ac in corpore animato, quaelibet planta sua limbet vasa humorum circulationi inservientia ii diversis omnino gaudent hae part proprietatibus caulico a est codipus limosum post exsiccationem valde labile, dum codite seu membranula caulem operi , ex oblongis tenuisibinis ilicabilibus constat fibris varie inter se connexis. Hanc membranam a caule sua separant linifices,' pomquam mille tractaverimi modis fibras ejus in oblonga comtorquent
95쪽
amquem fila mitataque pateticularum positionein situ, a hian sanes longe diversam subeunt fibrissae formam ab ea, irim in viridi habebant planta. vix in se convoluta fila, iisdem manctitibus particulis striam minimis glomorum species prae it Fila haec varie inter se conneinantis texunt linteones, Marte sua telas ex illis componunt, quae vestimenta hominibus Namian c denique in linteola redacta aquae immittuntur,&malleis ligneis in mollem quasi pulpam rediguntur, quae
tandem mcliccato humore aque in formam Papyri transmutatur, quae si igni immittatur pi m in tenuitanum haerem, partim in fumum evanescit. At hae omnes tam multifariae sub quibus eadem materia apparet formae, non nisi ex particularum mutata figura, magnitudines textura proveniunt, ab his solummodo
Sic si metalla liquantur imis vi partium cohaerentia dis stiluitur, es particulae metallica a se invicem separatae r pHissimo cientur motu, quo fit ut mam corporis Mia
Hinc etiam ut videtur ibitur illa salium, metallorum in menstruis dissolati, per sementationem enim mparantur partes a se invicem , in minima resolutae ipsiusmiis agitantur motu, unde tanquam corpora fluida an res R. Ex hisce corporum, ipsorumque partium Muris reliquis ni Mificationibus plurimi oriuntur Minis, Imrima qualitatesin γει corporum generibus propriae, quas Ierire necesse est v paritimi coistitutio mutetur Sic ex eaqem materia v. g. ferro formantur claves, cultri, sin , serrae, alia innume a instrumenta ad vinosissis acconsemodata, quorum qualitates esseditis ex solis pmdent em dem figuris unde enim clavi potentia sua ad citium reserandum, nisi ab ipsius figura , magnitudine , paritum congruitate cum partibus serae cui immiti rh indemneta cinns potentia ad coram findendar Nonne hanc ex ista ipsarum figura provenire demonstratum est a minanicae scriptoribus r inde semi motus in Automatis tam regula res,
96쪽
res, nisi ex rotis inter se dispositis, sibi invicem adaptatis
conmissis unde deniquerat, ut per machinas artificia les tanti essetius producantur Certeratio non aliunde quam ast ipsarum fabrim petenda est. Nec minus partium suarum constitutioni modificationi
debent Coe' ras naturalia , quam artificialiaci omnes distimi eum. rationes non nisνα motu situ, ordine, vinx politione corpusculorum proveniunt, quibus in quo Vm corpore mutatis, mutatitur etiam eo ipso istius corporis
Si corporis superficies sit scabra aspera, Lucem in bpsam incidentem undequaque reflectit, propterea quod par
iam superficiales lucem excipientes Aremittentes non OmeSin una atque eadem supσficie regulari, sed infinitis fere iisque diversis locantur planisci unde lucem in varia haec plana incidentem undique etiam reflecti necesse est renes Meles, quae cum integra S polita sit nullius sere est coloris, in partes tamen contusa, seu asperam langui iam habens superficiem, alba paret, scit cum lumen copiose rin mmnes partes reflectit. Eadem quoque est ratio albescentis
Ea autem est plerorumque corporum visibilium structura. ut eorum superficies partem radiorum in se incidentem susQcares, partem remittere possim Si superficies ita sint com Puratae, ut omnia radiorum genera aequaliter reflectant vel aequalitersu cant, erit illorum color vel albus, Vesriger, versub cus, inter album nigrin medius : nam ciuis albus non aliter differt a nigro, quam quod alba c pQ pharimos reflectant omne genus radios nisa autem in cissimos. Hoc patet ex umbra corporis opaci, quae so Ἀγeonte in parietem album projicituri pars enim , qu inmbra versatur, cum multo pauciores quam reliquete omnes excipiat radios, multo pauciores quoque reflectit, adeoque reliquarum respectu nigra apparet At si partes suis reliquaemia plures reciperent radios, quam ea ubi umbra projici 'iux , tune ubique idem soreticior, nempe albin. Si talia I superficiei textura , ut aliquod radiorum e
97쪽
aus copiosius, reliqua, mala parcius , reflelis , pedificiei color ad eum accedet qui ex radiis magis copioses re flexis oritur; hoc exinde demonstrari potest, quod ejusilem
objecti varius erit color, prout varia excipit radiorum nexa reliqui interceptis , ut primus inuram sagacinmub sin ton . Sic si per trigonum Vitreum radii ruisti sic enim vocitare licet colorem rubriam producentes in obistiaeam caeruleum projiciantur, objectum situm mutabit coloetem, iubrum induet sim flavos tantum excipiat radios, tunc ejus color in flavedinem vertetur si csae uisi incidane si, caeruleus ' parebit, & color ille caeteri ommbus cin bus invidior erit, eo quod horum radiorum multo plures reflectit S pauciores fia cat quam reliquorum. Si superficies corporis sit exacte politi, hoc est, nullam sectitates scalaritie impedita , radios satis confertos re- at haec radios ab objecto quovis prodeuntes, in bincidentes ita reflectet, ut odie illius imaginem comisciendam praebeat: ob eam causam corpora istiusmodi luperficies bentia Specula vocantur. Si speculiam si planum, imago erit objecto aequalis , pone speculum inve nietur, a distantiam aequalem ei quam habet radians ante
ipsum si si si cies sit concava sphaerica, objectum mciam magis disset ab ipso quam e diametri sphaerae imago in acte pendula inter radians & speculum apparebit, & ipsoqvidem objecto minor erit; si radians in centro locetur, ita quoque erit ejus imago ipsi aequalis; si ultra centriam versiis eculin progreditur radiam, ita scit ut major sit ipsustinantia ab eo quam odiametri imago a specula uitta emtrem transcurret, radiante major erit: cum autem radians ad distantiam aequalem diametri pervenerit, tum imagitas stantia infinita evadit; si autem tantillo propius ad speculum accedat, mino erit pone speculum ipso radiante major Onmia haec tam divorsa Phaenomena ex sola mut in distantia proveniunt, caeteris omnibus in eodem statu ma
Videamus jam varios cillos prorsus contrarios effectus qui ex solo mutato situ seu positione oriuntur, aliis rebus
98쪽
omnibus in eodem statu existentibus, praeter ea Dis ex mi ratione situs dependint
omnes jam oscunt Philosophi Solem in centro hujus
Systematis quiescere, Terram autem, reliquoriam planetarum instar, circa ipsum spatio annuo deseret ita autem Terra circa Solem movetur, ut axis ejus nimia orbitae suae planum normalis, sed ad ipsum inclinatus armis 664 gr. smum cinclinationem, necesse est, ut Terra aliquando u num ipsius polum Soli obvertat, aliauando alterum, &proinde Terrae partes omnes Varios subibunt ad Solem suus. Ex hac situs mutatione dependent omnes illae tempestatum vicissitudines, quae singulis annis obveniunt, scit aetas, ems, Ver lautumnus si enim axis Terrae ad planum suae: orbitae normalis esset, tunc nullae serent temporiun mutatio nes, nulla dierum noctium differentiae, sed quaelibet Terrae pars radiorum Solarium aequales vires eodem semper
exciperet modo. Cum autem singulae Terraepartes Sosis respeetia situmseum continuo mutent, ejusdem radios nunc magis obliquos, nunc minus, nunc breviore, nunc diutumiore tempore e
cipiant, diversae prorsus contrariae exmde oriuntur μωses Autumno scit exarescunt segetes, fritas matur,scunt, paulatim tamen inridem, amoenam faciem deponunt campi, decidunt arboribus folia. ox ingruente hyeme fingentin horrent omnia, nix tegit alta montes, cinjus onere depressae laborant sylvae imo quod mirum est, iusse maris aquae stabiles imme redduntur, quodque prius fuit navibus tantum penetrabile, nunc exercitus, castra gerit a Terra autem orbem suum continuo percurrente, quaelibet
ejus pars Solis respectu situm mutat, quae prius avosa, nunc Solem respicere incipit; quod dum fit, ita unt ni ves, redeunt gramina campis, incarboribus ti nec stabulis jam gaudet equus, nec arator igne, sed nova p-sus 'arta apparet rerum iacies δε annus per aestatem ad
99쪽
Cum jam ire divers, o contr- hveniunt effectus ex Blasitus mutatione, iam V m ex hac c sequant Flammmma, caeteris omnibus causis iisdem manentibus, certe ex Milone , distantia, magnitudine, nii'ain structura partium corpora campos otium, ex effluviorum motu is litate, ex corporum, agruitate eorum ad alia compora restinctu ex hisce inquam on bus varie infinitis sere motas junctis & tam combina , infinis propem dum divina proumire possunt corporum formae, assecti nes& in se invic- operationes,nec quicquam in Natura comspiciendum est, quod ex hisce nisi det. Si enim haec malentur, mutabunt simul corporum sol ae, qualitates operati Maes. e. g. Constat attractiones dirossiones Μωgneticas ex partium flauctura oriri; nam si ictu satis valido magnesim utatur, quo partium intemarum positio mut tur, mutabitur etiam eo ipso agnetis Polus. Et si igni immittatur Μ aes, qu0 intema partium sini hira muteturves prorsus dei atur, tunc amittit omnem priorem Viri tem, ab aliis vi dissere lapidibus. Etiamsi autem generaliter ostensum sit operati me magneticas ab interea partuita constitutione quodammodo provomm modus tamen operandi, ex mechanicis intellectu facissimis principiis dedum, non adhuc inmatus est Quosque nonnulli de eminis, materia subtili, piniculis poris magnetis adaptatis, M. ueneraliter praedicant, minime nos ad claram, distinct- harum operationum explicationem deducit sed omnibus histe non obstanti s virtvtes Μagnerticae inter occultas qualitates reponendae sunt Ex dietis sequitur, qualitates corporum quae , sormis non
pendent, quaeque eadem manente materiae quantitate intemo & remitti nequeunt, sed omnibus insunt corporum genectus in quibus experimenta instituere liceat, esse qualitates munium corporum universales. Cum enim ex scama seu mindificationibus coerorum non proveniant, Nortet ut ab ipsa dependeant materia O sed cum omnis materire eadem siti tum,' pars ipsius quaevis ab alia non nisi per modos disso-rat, erunt quantates ex hisce modis non productae in omniae materia eaedem. L 3 ο
100쪽
materiae aequase sint, erum momeata seu mistuum quanrita
TA, 4. Sint A m duo mobilia aequales habentia materiae quantitates, moveatur A celeritate C, B vero celeritate eidico momentum seu quantitatem motus inmobilia, esse ad momentum seu quantitatem motus in mobili B, ut celeritas Clad celeritatem e Si enim vis aliqua imprimenda sit codipori Α, ad illud movendum cum data velocitate , duplanabenda est vis ad movendum corpus B cum dupla velocitate, Qtripla adhibenda est vis ad illud movendum cum tripla Mocitate, timidia tantum vis necessaria est ad moevendum B cum dimidia velocitate , sic de caeteris muliplicibus vel submultiplicibus iis cum per Axioma quar 'tum effectus sint causis suis adsequatis proportionales, si vis, quae adhibetur ad corpus B movendum , si dupla ist, us quae applicatur ad A movendum, erit quoque illius moementum ninus momenti duplum; si tripla nabenda est vis, erit quoque motus corporis dimotus ipsius A triplus scit, dia tantum vis corpori B imprimaturi, erit ejus momem tum dimidium momenti ipsus Aci hoc est, cum velocitas corporis A sit universalitor ad velocitatem ipsius B, ut vis impressa corpori A ad vim ipsi impressam; it vis impressa mobili A ad vim impressam corpori , ita momem tum seu quantitas motus in A ad momentum seu quantitatem motus in B; erit velocitas mobilis A ad Velocitatem moebilis B ut motus ipsius A ad motum mobilis B. Q. E. D.
Cor. Si momenta sint ut velocitates, erunt quantitates materiae in corporibus moris aequales.
In comparatis motibus, s celeritates sint aequales erunt eo F rum momenta seu motuum quantitates, ut quantitates mat ria