장음표시 사용
121쪽
c8 DE FORMATRICE OE T v smotum est, non potest moueri ab alio, sed debet agere per seipsum. Instrumenta arcis . inquiunt sunt instrumenta,quae non possim agere 'nisi moueatur ab avente principali, co' quod plerumque Operentur per motum loca im, cuius prinCipium non habent a seipsis, sed debent habere ab agente principali.Veru 'in instrumentis naturalibus dicunt non sem- , per esse necessum ea actualiter ab agente principali moueri; sed sufficere, semel RiD se mota, & ab eo recepisse illam, qua operetur facultatem. Sed non valet; & est mera euasio: excogitata solum ad saluandum m dum actionis in semine apparentis, seu Conformationis. Quia enim Philosophi ad a
gumentum allatum respondere non potueri runt, neC Potuerunt reperire veram causem conssirmatricem, nec explicare, quomodo
semen possit facere uiuens , de quomodo substantia tam ignobili forma praedita possit
efficero tam diuinam, & admirabilem conformationem, & tot alias actiones ei com- retentes, nisi dicerent eam hoc facere in vi tute animae generantis : ideo illam instrumenti in Coniunctum, Zc separatu distinctio nem , aut potius illam instrumenti separati definitionem excogitauerunt. Fateor equidudari instrumentum colunctum & separatum,
sed nego conuinctum esse illud quod ope
122쪽
ton potest,nisi tangatur ab agente principiu,
dc ab eo mecum ac influxum accipiat e separatum vero esse illud quod operari possit, etiamsi absit ab agente principali, & ab eo
non moueatur: quia de ratione instrumenti Cuiuscumque est, ut ab agenee principali moueatur, & dirigatur, ab eoque recipiat influ-Xum, & actualem causalitatem, & ab co tam gatur; si non quantitatiue, saltem virtualiter. Et hoc docet D. Thomas et, Contra gentes capite 2I. his verbis : Instrumentum autem munIuam asiauibetur ad causandii aliquid, nisi per iam motus. est enim ratio instrumenti quod si mouens motum. Et est conforma doctrinae Aristotelis loco supra allato, ubi docet instrumentum esse agens motum. Proinde aliter D. Thomas definit instrumenis tum Coniunctum , & separatum et dicitquo Coniunctum esse , quod agenti principali est unitum 1 vi lingua, manus, Virtutes proprietates rebus in1itataseparatu vero,quod ab agente principali, secundum sitbstantiam suam , cntitatem, & situm est scparatum: ut calamus, serra, &c. Et non dicit se paratum esse illud, quod ab agente principaeli est separatum causalitate , & activit te; quia tale instrumentum nisi in impropria significatione non reperitur, quia est contra Graealem rationem essentiam G a uilla
123쪽
instrumenti. Et ita illa est vera instrumenti coniuncti & separati definitio. Nam si illud esset separatum, quod a tere posset per se, si- . ' ne concursu, &motu actuali alterius: sic nullum in mundo poiser dari, aut reperiri instru- 'mentum sepisatum. dc praetcr exemplum seminis,de quo in praesenti est quaestio, non es set aliud. Zonginas T. Metaphys capite 3'. dicit instrumentum posse agere in Virtute agentis principalis duDlici modo vel per virtutem ab illo accep.m intentionaliter vel per virtutem acceptam per modum irmae realis, & permanentis. QVando agit per vir tutem acceptam intentionaliter, tunc no potest operari, nisi motum actualiter ab ipsorsed quando agit per virtutem realem & per- manentem ab illo acceptam, & in se fixamitunc, inquit, potest agere quouis tempsere nis motum ab agente principali : imo agente principali absente, fiexstincto. Semen vero agit sic per virtutem permanentem & in se fixam receptam ab agente principali, & ideo potest agere illo absente,atque etia extincto: Et eodem modo Carrerius disputatione 36. capite I. dicit aliqua esse instrumenta quae agere possint absente principali agente, & nomota ab eo ; per hoc, quod receperint ab ipso aliquam virtutem sibi intrinsecam & con-
124쪽
habent in se, ideo semper, inquit, possum pQream agere; etiamsi agens principale, a qu eam acceperant, no sit praesens, neque actua liter concurrat. Sussicit enim, inquit, ipsum. semel eam vim in principio generationis suaea episse ab agente principali; & tum semel fuisse motum ab ipso. Quotiescunque enim Postea per illam operatur, toties censetur moueri ab ipi, etiamsi tum aista non momueatur: ex eo quod semel in principio fuerit motum quando scilicet ab illo vim illam ac Virtutem accepit toties quoqUC Censetur Operari in virtute ipsius; quatenus, Virtus perquam Operatur, ab ipso est profecta , ipsique impressa. Atque hanc Iblutionem habent, Vti animaduerto, ex Morrhoe 2. do: generat. animal comment. i. ubi sic inquit: Daior se mi is practat semini primo virturem quam habet, eo quod ungitur sisen hac virtute os cis ip-.
sus seminificantis. quod quidem iam est separaiam. Et subdit: Ei hoe est simile rebus admirabia 'tibus; i quibus datur mouens, quod mouet aliquid, mis quiescit , remanet qse secundum quod de se,
mouetur; se mouetur ei modi motu quem acquisiuit a primo . sic etiam in natura. . Nam cum id a quo. . semen in itur, praestiterit virtutem natura em δε- mini qu/ moμet materiam, ad perfectionem se pro-ereati onem, qua quiescente remanet semen movens. . v inintute; ob eam rem mon eis necesse ut primum. . G 3. mouemi
125쪽
Ilo2 DE FORM TRICE FOETus mouem tangat id quod monetar ab ipso υsque in si nem generationis. Verum do strina est falsa. Falsum enim est, alia esse instrumenta OpCrantia per virtutem receptam intentionaliter: alia per vi xutem receptam permatae: -'tem, fixam ac sibi connaturalem. Etenim instrumuta, quς operentuc per virtutem rea- Iem permanentem acceptam ab alio, non dantur: omnia enim operantur per Virtutem acceptam intentionaliter,seu per intentionalem influxum agentis principalis concurren-.tis cum ipso, & per ipsum. Etenim operari
per virtutem realem permanentem, & sibi iaconnaturalem, receptam ab alio, non est esso instrumentum, neque operari ut instrumentum; sed est operari ut agens principale, Moperari per virtutem sibi propriam, & insitu& iam sitam, renon per virtute alterius,etiam
si illam ab alio receperit. Nam ab Hio illam recepisse, vel non rectepisIe, est impertinens. ad rationem instrumeti. Neque enim per hoc aliquid est plus, vel minus instrumetum quod virtutem,por quam agit, ab alio acceperit; sed per hoc,quod virtus, per quam agit, non sit virtus ilia, sed virtus alterius. nam quod agio per virtutem iam suam, sibi inexistentem &1am propriam l a quocumque eam acceperit parum refert 9 cit' agens principale, M non bistrumentum illius a quo accepit. Etenim
126쪽
unaecunque operantur, operantur per Virtutem ab aliquo acceptam; & tamen non Ideo. operantur ut instrumentum: & contra multa operantur ut instrumentum alterius, quae tamen virtutem, per quam Operantur, ab Ilis Io, cuius sunt instrumentum, non recep riant. Sic securis operatur ut instrumentum
fabri lignarij: & tamen virtutem, PCr quam operatur, non a fabro lignario , ted a se rario , quae sunt agentia distincta , recepit. Agere in ratione instrumenti, est agere per virtutem aliquam sibi propriam, sed adiutam ac directam influxu actuali ageta, tis principalis ; quo attollitur ad produ- icendum effectum multo nobiliorem, quam Virtute propria alI qui posset. Sc ita semper. ad actionem instrumenti seii ad age- , re in ratione instrumenti, requiritur peculiaris & actualis instuxus, & conidquenter praesontia agentis principalis. Hoc bene docet Ferrariensis commento super Capuz 2I.
libri a. D. Thomae contra gentcs. Et im,' inquit, etiamsi sint diuersa genera instrume
' torum, . in hoc ramen omnia conueniunt, quod non moueantur nisi mota a Causa
principali. Non enim , inquit, esunt in istrumenta , si per ieipsa tantum operarentur. Agens enim inquit , instriimςnta-
ω ςxequitur actionem principaliS asentis,
127쪽
ioA FOR MATRICE FOETVsper actionem aliquam propriam sibi. Ideocnim, inquit, adhibetur instrumentum,ut influentia principalis agentis perueniat per i
strumentites ad illud, quod ab ipso instrumento cst causatum. Porro si agere per viriciem realem permanentem, sibi intrinseca,& ab alio acceptam, esset agere in virtute illius, & ut instrumentum cius ς sequeretur. quod omne agens mundi esset inst umenta- , & quod omne agens csset instrumentum illius, a quo Virtutem per quam agit, recepisset: & consequenter, quod unumquodque esset instrumentum causae , a qua eum productum, & a qua una cum esse etiam suam agendi virtutem recepisset. Omne enim ages
. habet virtutam suam ab aliquot ab illo enim habet virtutem a quo habet esse : & sic sequeretur, quod causae secundae essent instruis menta cauta primae, & quod Causae omnes a cidentaliter subordinatae essent instrumenta causarum stiperiorum: & quod nunquam agerent in virtute propria, sed semper in virtute earum: & tandem quod nullu daretur agetis
principale, praeter illud, quod in illo genere esset primum, & quod esset causa causarum omnium: & quod pater non esset causa primcipalis filij sui, sed solum instrumentum aui;& auus proaui, dc tandem omnes homines
instrumentum Adami: & Fod solus Adamus esset
128쪽
esset causa principalis generationis omnium hominum: de quod homines qui secuti sungΑdamtim, solum essent instrumentum ipsius, &' quod genexatio filij nunc nascentis no pos
set attribui phri sed Adamo: Eo quod pater
virtutem, per quam filium generaret, recepiς set ab auo, auus a proauo, de tandem omnes ab Adamo. Et eodem modo sequeretur quod, quando ignis accensus in stupa a radiis Solis accenderet domum, stupa non accenderet
domum, sed Sol: nec stupa accenderet domum in Virtute propria, sed in virtute Solis &non ut caua principalis, sed ut inst umentum Solis: eo quod calorem, per quem domu accendere Sole recepisset.' Et quando bilis exulceraret intestitia, & pituita refrigeraret cerebrum; non facerent ipsis hoc, sed hepar, & non iacerent hoc ut causa principalis,sed ut instrumentum hepatis, a quo suas qualitates' recepissent. QP omnia sint absurdissima,& a ratione aliena. Verum obiiciet aliquis authoritatem Aristotelis, locis variis asserentis semeti esse instrumentum generatis: &instruis mentum Valens agere in Virtute generantis,ac agentis remoti. Etehim t. degeneratione animal;um capite I. sic ait: Sed semen, an id quo 'semen dicamus, nihil refert: filicet qua mo-' ium; quem illud m,uebat,semen in seipso continet. Deu autem potes ut hoc ab hoc moueatur, esi hoc ab
129쪽
IM DE FORMATRICE FOEΤvs hoc. Hique perside , se admirabilia illas spontina. Partes enim habent vim modo quodam etiam cum quiescunt: quamprimum ubi extrinsecus aliquid moueris, statim froxima actis escitur. τι igitur in s Fontinis illis sodommodo illud mouet, quod nihil rane tangit, sed ante tetigit,
Iie id a qua semen, aut quo semen efflcit , moinuet cum aliquid tetigerit: quanquam non adhuc rangit, o motus, qui inest, quodam efflcit mori, ut ad catio ades. Quibus verbis manifesto videtur dicere semen esse instrumentum FG nerantis, & agere in virtute generan is, & fenerantem generare,etiam sit sit absens; per ΟC, quod semel mouerit semen, id est semini semel impresserit vim , ratione Cuiu possit agere in virtute generantis, etiam ab sentis. Et I. de generat. animalium cap. vlc. sc inquit; Ita natura etiam maris semen emis sentis, init r eo semine qu si instrumento, oriata halente motum, ut in operibus artis. Et T. Metaphys Capite v. comparat dem modo. semen instrumentis spontinis. Verum res
pondeo; & fateor ex illis locis videri quidem 'Aristotelis mentem esse, semen set naber aliquo modo per modum instrumenti: secl. quid resert mcotem cius esse, si non probet eam: & si argumentum seu exemplum,quod ad probandum assiimit, sit impertinens, Z
iu dum. Tale esse probo dupliciter Quia
130쪽
d probandum, siuod semen possit agere ab- /sente, quiescente, ac non mouente patre, deberet oitendi quod in illis: machinis viti' mae rotae mouerent Cessante mouente primo: at ita non est,quia in illis primum mouens . perpetuo, & atiualiter mouet, de non eeffata mouendo. Corda enim tensa, seu pondus. quae sunt primum mouens, perpetuo trahunt:& si cessarent a motu vel momento temporis, etiam Cesarent reliquae rotae. Secundo, quia ad probandum semen posse agere in virtut 2 generantis, deberet ostendi in illis rotis posterius mouens mouere in virrute prioris, 8c ut instrumentum illius: at ita etiam non est; quia posteriores rotae non mouent in virtute primum, neque mouent, ut instru- , mentum earum, neque illae se habent ad se mutuo, seu ad primum mouens, sicut instrumentum ad causam principalem a sed sunt omnes asens aeque principalz , nec una
mouet in virtute alterius , sed omnes in virtute propria. Et selummodo est in iis ordo causarum mouentium : quod scilicet una moueat alteram, Sc prior secundam , & secunda tertiam, & sic deinceps: in qua causarum stibordinatione est quidem verum unam esse primam, & Causam riuarum, &motum posteriorum , esse esse stum priorum ; imo aliquo modo primi mouentis;