장음표시 사용
51쪽
virius aliqua longe diuinior, atque excellentior. Ergo. Dices serte calorem quidem per se non posse tam varias, ac nobiles ad tiones exercere, sed bene in virtute animae ac formae superioris. Verum responsin non valet: quia, etsi calor quidem in virtute animae possit nO. biliorem producere actionem , quam possit virtute propria, ut exempli gratia Carnem,os, SC. tamen tam nobilem,ac tam diuinam,imoto uersas actiones, quam fiunt in istus co-Drmatione: in nullius formae virtute potest exercere. Nam cum calor sit qualitas Commu- .nis; & sit instrumentum animae commune; re anima sit quoque causa communis, & indiminrens ad omnes mas actiones ; non potesta uia communi, & uniuersali determinari ad tot peculiares actiones, nisi per aliquam aliam potentiam peculiarem, conmmandi vim habentem. Proinde talem aliquam praeter calorem statuere omnino necessarium est. Quod porro calor in virtute animae sic non
operetur, patet ex auium In ouis ConDrma. tione. Etenim, si illae con marentur a calore, conmmarentur a calore proficistente agallina ii cubante: at calor qui a gallina proin Cedit , non potest operari in virtute gallinae incubantis; quia gallina est externa, de calor ille qui intus conformat, amitina in separ tuS; accitas a utem, quod operatur in virtuto
52쪽
E s et I o itI. Mis armae, operatur iis virtute formae sibi unitae, S eidem secum subiecto inhaerentis, non in virtute irmae, subiecto, & loco distinctae Et quod in virtute formae gallinae non operetur, ex eo manifestum est : quod etiam' sine gallina solo calore finieti aut aquae sepidae, aut ma marum muliebrium possint aliquado ex ba- ,
ri; atque efformari, ut scribit Arist. loco si-hrac. & Plinius libro Io. Capite I.
Tertio. Si calor esset eificiens con μν tionis hominis; esset etiam etficiens con Nmationis omnium aliorum animalium. atqui
una, & eadem specie qualitas non potest esse efficiens conirmationis tot animalium specie diuersorum. Ergo. Dices iterum posse, sed non in virtute propria, verum in virtute singularuin sermarum, quibus insieruit : in virtute Qrmae hominis posse contarmare hominem : in virtute formae equi, equum; in virtute irmae gallinae, gallinam ; in virtute formae rhabarbari, rhabarbarum,&c. Uerum etiam non valet. QBia non potest ulla quali ins stlaazeiusdem 1pecies operari in virtute formarum specie & genere distinctarum, ac
in virtutc earum producere animalia tam infinit , &edere tot infinitas, ac diuersas aetiones, partes tam innumeris modis, figura, quantitate, numero, situ inter se differentes.
quod e dor in virtute sormae singulorum
53쪽
DE FORMATRICE FOEΤvs animalium sic non opcretur, ex eo manifestu, est; quod sic, quando gallina incubaret Ouis. uonis, deberent ex illis ovis produci, atque .emrmari gallinae, & non pauones; eo quod 'calor efformans non in virtute pavonis, quM abest, sed in virtute gallinae incubantiS Cpe- , Taretur; cuius contrarium esperientia latis est manisestum. arto. Si calor csset efiiciens Conforma- monis i in quibus seminibus esset idem gradus 3Charmonia caloris, ea deberent eoae, modo conformari: atqui est verosimile in tato numero seminum, tum plantarii, tu anima-hu specie diuer ru, existentium in mundo, plurima esse u e gradu, harmonia Caloris praedita: quare illa deberent eode modo Qx- mari. hoc absurdum cst: quia ex eo sequere-
tur quod seme unius platae posset conirmari ad figura platae alterius speciei, & seme unius ianimalis ad figura animalis alterius speciei: & Consequenter quod ex semine cndiuiae posset produci acetosa; ex semine equi, vacca; & o , semine quadrupedis, auis; ex semine hominis, asinus; S c contraῖ quia possibiIe est illarum,tum stirpium, tum animalium,semina,in. /gradu,&symmetria Caloris Couenire. Ergo. . Ad argumeta in contrarium respondeo.Adauthoritates antiquoru;dico eos λlu adscri-
54쪽
hon aute ut cauta principali. Etenista ut sipra . ostendi Galenus i de temperamentis,apetiis verbis dicit calore no esse fbrmatore sed vim aliam loge diuiniore: &' in libris de facultatibus naturalib. dicit coformatricem esse pol γtiam animae, Sc esse specie facultatis generatri- Cis. Aristotelem vero calore habere solum ut instrumentum vitalium actionum; manifestuest ex a. de generatione animalium capite 4- ubi sic inquit : Ammadmodum ea ab arte cespiciuntur , sed verius dixeris per motum eorum qui artis operatio ea, ars autem forma eorum, quae sciens est in alior sic a facultate, siue virtute anima vegetabilis agitur, ut quae in animalibus iplantis pinea ex alimento vis eadem espcit incrementum, utendo caliditate est frigidit/ie ut instrumentis. Auerrhoes porro praeter Calor 'aliam quoque agnoscit facultatem. libroque ibi citato capite 1o. dicit semini inesse facultatem cum calore fixo: quibus verbis indicat praeter calorem esse adhuc aliquam aliam vir tutem Consi matricem ab illo distinctam. . Ad secundum Dico calorem caelestem non Consormare illa animalia quae temporo aduentus sblis generantur; sed aliam quandam vim seminibus, seu materiae seminum
an Ogae inexistentem: calore vero solis so- . Ium actuare calorem in eis sopituni ac latentem, ut Vis conformatrix eis inexsites,eo per C 2 modum
55쪽
3s DE FORMATRICE FOETus, modum instrumenti ad actu consermandunt, Valeat Vii. Ad tertium respondeo, neMndo antem dens, &probationem eius. Falsum enim est. i illud cuius praesentia fit conformatio, & Cuius absentia non fit, esse ipsam conformatricem. Potest enim esse sblummodo ipsius con-λrmatricis instrumentum. Nam in agentibus naturalibus, seu iis agunt de necessitate naturae, posito instrumento imodo alia omnia respondeant) ponitur actio, Sc defici te, non ponitur. Ad quartum respondeo et calorem neque immutationem ,. neque figurationem facere posse, nisi ut instrumentum virtute propria potest quidem congregare homogenea, sepa- rare heterogenea, instare, dilatarς,&c. ex quo per accidens sequitur aliqua rudis, ac cassialis in subiecta materia figura: sed illis siolis actionibus non possunt fieri tam infinitae, re tam artificios, conirmationes, quaeque ex intento naturae producuntur; nisi 'pro eis spe. cialis, & longe diuinior conssi atrix facultas statuatur.
56쪽
VΙdetur quod sic. Primo. Generativa
parentum est vera causa essiciens gen 1 tionis : confiormatio, & immutatio seminis fiunt ipse generatio: ergo illarum effciens est generativa parentum. Maior est certa : quia generatio e si actus adaequatus potentiae M ' neratiuae. Ninor probatur: quia unum istorutrium est generatio: vel ipse seminis in testiabus produitio; vel eius in uterum iaculatio; vel in utero existentis conformatio, & immutatio : nullae enim aliae actiones in generatione Occurrunt, quibus essentia gener
tioois possit adscribi r non est ulla duarum priorum: ergo ultima. Non enim est seminis productio: quia seminis productio nihil est aliud, quam concoctio, sicut productio lactis, productio sanguinis, &c. Et est inus potentiae nutritiuae, non autem generatiuae. Non est etiam seminis in uterum iaculati' ; quia hcc non est nisi motus ad ubi, sea motus localis: senexatis vexo non est motus localis, sed
motus in iubstantum. Ergo si s Secun
57쪽
38 ο ε 3 o h M A T RI C E I OE T F. ssecundo. Consormatrix, & immutatri sunt generativae, &sunt species po tenta X gQ nerativae, ut docet Galenus i. de facultatibus . naturalibus capite 6. Avicenna Fen primido strina 6. cap. 2. Ergo conformatio est ge 'neratio. Si est generatio: ergo essiciens illius est generativa paretum, ut est ostesum. Ergo. C ONCL V S IO quinta. Generativa
Irarentu non est vera causa effcies cosorma
tioriis, vel immutati uertis seminis in utero. Non disputo hic an generativa parentum sit caua remota, aut causa mediata, aut causa principalis, quae aliam sui vicariam impresserit semini illius virtute operantem, cuiusquo proinde actio generativae parentum tanquam
principali possit adscribi: sed quaero, an sit Q
Causa proxima, causa per se, & causa actualis consermationis seminis. An mediata sit, postea disputabimus. 'Dico auteri non esse, & probo; primo. Causa actualis proxima, &per se conforma tionis seminis debet esse in semine, vel propinqua semini, ut est Ostensum; generati 'parentum non est propinqua semini, nec est in ipQ semine, neque in utero. Ergo. Naior est manisestat agens enim debet esse propam quum suo effectui: nihil enim agit in distans. Ninor probatur; generativa parentum est d ' ple ; alia generari ua patris, alia generativae matris,
58쪽
e s T 1 o iv. 39 matriF. De generativa patris certum est, esse absente.illa enim est in patre,qui vel abest, Vel potest esse mortuus. De generativa matris probo; quia generativa parentum residet intestibus. Sicut enim generativa patris residet in testibus,ita & matristaed testes matris loge absint, de sunt mu ltu separati a semine quod conirmatur: ergo & generativa eius. Ergo illa immediare, &proxime nequit Co mare. Secundo. inod non est actu, non potest esse causa actu : generativa parentum potest non esse actu, & potest non esse in rerum natura, quando fit conformatio ; ergo non est causa actualis eius. 'Subsumptum proba tur. Quia p*test pater etiam antequa incipiat fieri con rinatio, esse mortuus. Idem potest eme de matre; ut patet in ovis, quae possunt excubari ab ina gallina post mortem illius quae Ouum peperit. Ergo. Dices, sicut multi dixerunt, duplicem esse generativama iam in parentibus; aliam quae semini a pa- reistibiis eo tempore, quo in testibus gener tur, sic Communicata. Sed non valet : quia an generativa parentum pollit vim aliquam imprimere semini sui vicariam, a se essentia diuersam, hic non disputo; disputaturus latius inferius: saltem non potest imprimere & comunicare seipsam. d pro . Primo: quia potetiae animae sunt incommunicabiles,
59쪽
it stat inseparabiles ab anima cuius sunt potentiae.Nequeenim possunt communicari ib- llae a quia sic migrarent de subiecto in sub- liei iam: neque cum particula substantiae ani- lmae; quia anima saltem humana, est indiuisibilis: de si talis particula animae semini Com municarςtur; sequeretur animam eme tr duce, atquς esse generabilem & corruptibi- ' Iem, & non infundi a Deo, & esse mortalem:
quae omnia sunt absurda, atque a vera religi l ne aliena. Probo secundo. Si in semine taetpotentia generativa; ipsum osset vere genς rans; dc generaret in vixtute propria, ac Virtute potentiae, quam in se reὼiter haberct. dc non in vixtute parentum de ageret ut causa. principalis, & non ut instrumeninlis, & esset ipsum verum generans principale, & payem tes non essent Verum se eranS, nequς gen ra's principale; sed solummodo causae αυCientes generantis principalis οῦ Sc semen ageret utens unit ocum. haec omnia uti sunt ab surda, ita quoque contrariantur Aristoteli. qui 2. de generatione animalium capite I .dia Cit ipsum v erum generans esse hominem, semen solum esse instrumentum, & hominem esse agons uni vocum, non semen, his verbis:
.eras ergo quod eis uniuuam, nempe homominem. Ergo.
Ad argumenta. in c0nt artum resposd .
60쪽
generativam parentum esse essicientem caui
siam generationis; illius scilicet quae ab ipsa potentia est attingibilis: sed nego minorem. Pro quo sciendum est dupliciter considerari 1 generationem. Alia enim est gener i proprie dusta, quae est mutatio ad formam, seu generari' substantialis,& solummodo motis anstantanea, estque ipsis animae introductio: alia est generatio improprie dicta, seu gene ratio accidentalis, successiua: & illa non est Vera generatio;sed itum est alteratio, & prQ- ductio dispositionum ad animae introductio qnem necessariarum, & solummodo generati accidentalis. Generatiua parentum non Vora causa essiciens generationis substantia. lis, intellige in hominibus: quia ipsia non attingit introductionem animae, nec facit eam: anima enim humana non est senerabilis, neque educibilis ex potentia materiae: sed creatur, & infunditur a Deo : sed est solum essiciens generationis improprie dictae, id est dir- positionum, dc alterationum praeuiaru ad ani- mae introductionem necessariarum. Qu'd pro maiore solutionis argumenti clarit te est
promittendum. Ratio autem cur negem mi rem, est; quia non est verum , conirma
Usenem tque mutationem seminis esse genei rationem. Etenim no sunt gςneratio propris.