Petri Petiti De ignis et lucis natura exercitationes ad Is. Vossium

121쪽

N A A. Iosuitatis lines praescriptos in scientia naturali demon-ltiatum est tam lumen X quocumque intertra Ilo non illuminabit, quam nullum corpus naturale in infinitum augeri potest. Dixeris fortali lumen qui . dem ex se se aptum eis in infinitum diffundi , sed tamen nunquam ipsum actu posse in infinitum illuminare, quod nullum corpus detur quod post certam dillantiam illuminari possit o desit quod illuminetur, non quod illuirinet serum tunc Natura operam suo tine spolias lumen ad eam distantiam fundat , in qua nullus esse poisit luminis usus, nulla

res quae lumine fruatur. Praeterea illuminatio ut omnis actio transiens requirit subiectum ab ipsa a Dficiendum. Si igitur extra Mundum nullum eis potet corpus lummis capax iussum enim corpus extra Mundum frustra extra Mundum luminis pomoeria extendantur. Bieuiter Mundus et finitus igitur' lumen Consecutionem declaro. Lumen cli propter

Mundum quippe S Sole ius fons, quicquid enim in

Mundo, est propter Mundum ut parte sun propter totum , vel Vt crvis dicam, propter hominem.

In Mundo igitai lumen veluti suo fine stat. Item nullius corporis actio potest si infinita secundum

intensionem aut extensionem De intensione patet.

De extensione probaturri nullius agentis quod des nito addictum sit loco, Vis atque actio in omnem locum cxtendi potest, quia e Vulgari proloquio modus agendi sequitur modum essendi. Omne autem corpus loco certo est comprehensum igitura eius operatio. Cum itaque Sol corpus esse constet pro inde in loco, non elit et Us actio, illumniati , in quam infinitae extensionis. Quare neque lumen

122쪽

dio DE IGNI ET L v Cas

quod ab illuminatione non differt. Haec ex Physic

rum decretis, quibus Lancitum est Naturam agere propter finem, quod si in aliis facit, quanto magis in lumine fundendo Tumi coi pus omne finitae esse vir-ttitis quae non temere quisquam sollicitet, nisi idem velit se argumentis in eas angustias coniici, e quibus nunquam pedem referre possit. Sed . aliter huius opinamenti vanitas Coargui potest Lumen in orbem diffundi cum Optici om-aae fatentur, tum eplerus in Paralipom ad Vitellionem cap. I. non iniucunda contemplatione declarat. Quod hac ratione perspici potest. Cum certum sit lumen ex omni corporis lucidi parte in ambitum diffundi, erit corpus lucidum centrum luminis sui. Porro illa virtus qua lumen funditur, uni- tormis est, aequalisque undique; igitur lumen quoquo versum ad candem distantiam feretur profecto quare lineae seu radi per quos emitti ipsum concipitur unihil eos impediat, quod supponimus, fient omnino aequales: hoc autem nihil aliud est quam totam ira lobum componi illuminationem. Vbi quippe centruigest&lineae a centro aequales undique, ibi perfecta plota ratio intelligitur. Nunc si adi in infinitum abeunt diffundetur quidem in orbem lumen ex hypothesi qui Natura ipsa posuit, nec tamen in orbem: quia non est orbis globusve, ubi nullus adest terminus aut superficies. Nam cum radi ponantur in infinitum cxten di, in nulla superficie terminabuntur, ut patet uare dabitur luminis globus sine superficie C an ullo comprehensa termino, quod absurdum stPraeterea accipiantur duo quilibet radi hi cum δcentro exeuntes magis ac magis sempe ab inuicem

123쪽

NATUR A. mdiscedatri, in immensun autem ponantur discedere, dabitur irier illos gallantia infinita, quod .absurdilli muti est, te minis enim instratum interuallum clauderetur. Dixi nullam fore globi luminosi superficiem, adde, c cc iurum tunc Drc. Nam centrum

medium eli a medium ite qui potest, ubi nulla sunt extrema Hac igitur hypothesi modum illum

nationis euerti palata, eth.

Non est ei quod quisquam ill lio bis Obtaudat postulatum Mathematicum, quo petitur ex quouis centro describi circulum licere uippeidnesta modo ponit inlinitum , quo initum iri digent Geometrae, sed quacumque data quas tua te sabinde natUrem polle accipi, quod solum importat facultatem magnitudinis augendae, quae nunquam ad infinitum deuenit. Vnde irilial ad liane reii ii postulat tum, cum hic de lumine agamus, prout alitu es Phuficea sua causa procedit, quod cum fateamina totum simul produci, totam extensionem quam potest habere, actu habeat nec else est. Unum est quo confugiatis isti ex se Elmen in infinitum abeat, nunquam tamen posse acculcre, in infinitum vi cxplicetur, quod

obiectu corporum circumstantium coerceatur Vel una

tibi quidem, ossi, hac nullias exitus patet, qui inter- mundia admittis, per quae facile lumen undique habenis laxis erumpat. Neque autem aliis profecto inde auxilium nisi plane ficulneum. d enim fit tilius quam absurditati quae ex falsa ratione nascatur, obuiam ire ac mederi velle externo fortuito eucia tu Ab istis enim quae extrinsecus accidunt, abstrahit Philosophi contemplatio, qui rerum naturam in se considerat, planam perscctam, non impeditam

124쪽

DE IGNI ET L vCIs EXERCITATIO XXV. De refra tione An haec in medio pellucido non in superficie.

INTER lucis proprietates refractio numeratur, de qua sermonem hic habes, ut ille ait, minime publici saporis. Hanc quippe non insuperficie secundi dia-phani, ut vulgo Optici, sed intra ipsum fieri censes. Cui doctran ii δόξΠατ, nisi exercitaremur, non multum mihi immorandum putarem, propterea quod dum nouum id dogma proferres, oblitus es apponere demonstrationem, quod haud scio, an maximum it vitium Mathematico, qui nihil absque demonstratione transigere debet. Appinxisti quidem figuram eiusmodi,

Osed quae nihil aliud notat quam meram hypothesim.

125쪽

nuti aut unanii, ubi ascenderit perpendiculariter ad certam a Litudinem intra aquam, nempe ad punctuini, ab oculo inibi conspici,a ita annulo in punctis C in posito, pro ratione d copia aquae assu gere ad puncta Gm I ex quo existat apparens radius A DG HI, nihilque ali id esse reti actionem.

Et ponis qui dein id, non probas, quod miror te num e celebratissimis Optices principiis tentantem, non aliquid i altem demonstrationis afferre conatum quo id quod minime omnium credibile est , persuaderes. Quod enim annulus B appareat in puncto Fnon haec causa est, quia eius imago e perpendiculariter assurgat, sed quia ibi sit concursus illius maginis refractae in superficie aquae, puncto scilicet , cum perpendiculari a puncto rei visae sursum educta. Ex quo intelligitur male a te accipi pro vero radiose non fracto , lineam rarum . Cum haee cum linea in unum refractum radium constituat, per quem effigies annuli in E posui refracte ad ocu tum peruenit. Quippe species annuli in B depressi recta per aquam tendit ad superficiem aquae A P, in ibique fracta in puncto A pergit in oculum O. Et

cum visio per linea re las fiat, non cernet oculus in

constitutus annulum in B, sed in e regione. ua re continuabitur linea in recta ad punctum F op positum, quod idcm ad proportionem fiet annulo in punctis CD post O. LX quo quidem apparet non esse necesse imaginem a puncto B attolli ad punctum F, ut in eo cernatur. Quod autem species non ita ad perpendiculum assurgat, patet specierum eius modi naturam considerantι. Constat enim experien

126쪽

ti S sensu omnium Opticorum, eas nihilo secius ac lucem in orbem diffundi unde non est cur in unam potius, quam in aliam partem fluere dicantur, cum aequaliter ab omni puncto visibilis fundantur. Quare Vbicumque visibile ponatur imaginem , modo nihil impediat, in oculum per lineam Iccham mittit perpendicularem, si oculus visibili ad perpendiculum incumbat, obliquam si oblique illud respiciat. Frustra igitur S contra carum specierum naturam formam annuli in aqua per unam lineam perpendicularem diffundi statuis. Quid autem tibi in mentem venerit, ut haec tam experientiae aliena sine more proferres, non sane suspicari possum, nisi quod existimas nihil esse aliud

refractionem, quam lucis repercussionem seu reflexionem in ipso corpore pellucido ceu lumen in pro posita figura in B incidens sui sum, ad punctum Hresiliat, atque una cum ipso imago annuli. Quam es ementem tuam Didius paradoxi fundamentum , tua verba consideranti patet. Idcirco enim lucis S radii in superficiem aquae incidentis statim initio mentionem iniicis ad explicandam refractionis naturam, Contra sum Opticorum, qui de visione refracta agentes radium incidentiae vocant, per quem imago pla avisibili in oculum tendit. Verum S haec falsa persuasio non magno negotio refelli potest. Si ita est, cur semper imaginem rei sub aqua visa asscirgere ad perpendiculum asseris , contra quam in reflexione fieri soleto Huic obiectioni sic res ondes, i, hoc se oes merentia, quod in res xione Implici ad viseritia angulos incidentia o repercus ionis aequales iat vero in refractione imago obicis vis bilis semper ad perpendi-

127쪽

NATURA III culum imminet i obiecto isibili. Sane vero egregia Δἴ

quantivis pretia responsio. Cum probare debeas eandem esse refractionis S reflexionis naturam, quodnam i me oportuit carum aster disterentiam. Ceu ver non ea distet entia itifficiat ad tu illius agmenti

Confutationem. Maeso, qua alia ratione diueri a me Dse alicuius rei naturam ab alterius natura scire possumus, quam per aliquam insignem disterentiam Isto modo circulum dices eundem cum triangulo , hoc discrimine quod circulus una linea, triangulus tribus

comprehendItur.

Praeterea in illa opinione non poterit refracte cerni quidquam sub aqua positum, nisi lux in aquae superficiem radians, quemadmodum ponis, incidat. trare sub caelo nubilo nulla in aqua accidet refractio, quod absurdum est. Sub quacumque enim luce etiam maligna refractionem sub aqua latentium nihilo secius fieri, a Sole radiante, constat experientia. Quod tamen tunc minime radi et Lix, neque ita incidat vire flecti polliit , quod sensu percipi possit, palam est

quae iam nubilo caelo redditur lux, ea sit confuse per totum aerem spargitur 5 miscetur, ut qua incidat, aut unde reflectatur, dici non possit. Postremo respice hypothesim tu ani. Nonne luctae visibilis libaquam erit visione refracta agitur Atqui ad eam visionem nihil plus confert lux incidens, quam ut medium illustret, quo speciem a visibili manantem in oculum, suscipere possit, quo posito citra ullam i-cis radiantis reflexionem aut refractionem imago ab obiecto manabit necessari in aquam in oculiun refracto feretur. Haec porro ex se non magis ad perpendiculum assurgit, quam obliquo, cum in orbem

128쪽

diffiindi instar lucis nata sit. Qi an tu in capite 2 r. hanc imaginem postquam se se extulerit,contingitantum a radiocincidente, cita refractionem peragi Oenses hisce verbis, non enim rad in superficie incuruantur , ut vulgo puram , sed quia obiecti depressoris imago mi bilis eatenus adsurgit, ut a medio incidente rantingi possit, ideo radi incuruari videntur. Ergo non eo quod radius lucis incidens sub aqua reflebatur, refractio euenit, si quidem is recta incidens nihil aliud quam imaginem visit bilis adsurgentem contingit. Ita igitur fluctuas, incertusque iactaris, ut quo in loco sis, qui Lue ipse velis, nescias. Nec mirum A veri enim tramite semel aberranti nihil certi, nihil constituti esse potest. In eodem capite ita scribisci imago obi cti vis bilis ad urgit, se refringitur in m ubi videtur , auti stratur ab oculo aut luone consituto in C. quae verba arguunt, te eorum partes sequi , qui vissionem tu et *lia, hoc est, per emissionem ab oculis radiorum fieri putant. Quem errorem a doctissimis viris iam pridem explosum in tuo sinu relinquam, ut eum fouea solus, quando ita in animum induxistituum. Quotusquisque enim nunc in eum scopulum impingit 3 Et haec satis de tuo paradoxo, nisi quod

antequam lim discedimus, unus tibi demendus scrupulus de iis, quae sub aquis cernuntur multo quam sint, maiora H enim argumento receptam reia fractionum doctrinam impugnas inquis aqua verfntur puraques. acy- ita, quarta circiter is, up pius ab se putant. Verum in his fluctuatio aquam

distrahen partiumque eius aequalitatem aliquatenus corrumpens,refractionem inducere potest; quia varian

tu quodammodo superficie . Nam in eodem pellii

129쪽

N A A. ii7cido non eiusdem per innes partes densitatis refractionem fieri liaud absurdum. Sed S in oculis species rerum sub aquis latentium frangi nece ite est, praesertim si oculi sint humidiores, ut eorum qui sub aquis versantur qua ratione fieri putandum est,ut S in aete maiora omnia propioraque appaleant.

EXERCITATIO XXVI. De cuius refra tionis dubitatio proponitur.

AN τεα M ad alia progredior, unam tibi proponam isticultatem super causa refractionis a te allata, nempe resistentia d nsioris medi). Si haec est ratio cur lux frangitur , quomodo est potest, ut in momento sat refractio mausa dubitandi haud ti- Iis in tua sententia , qui lumen propterea in vacuo moueri in instanti su a statuebas, quia nullum sit corpus in vacuo in ioci lii minis transit una moretur. In perspicuo igitur densiore cum sit resistentia, qui seri potest ut lumen eam resistentiam momento superet. Sicuti irini caliditas quatuor graduum , simul in aquam non intro diicitur, ea cum quadam successione,

quia quatuor frigor: gradus subeunti caliditati obsistunt, qui debellandi sunt, priusquam aequales caloris partes subire piissinit, sic si aquae spissitudo luminii ni redienti repugnat, Wipsum non repente, sed cum aliqua ii cccssione per aquam distundi oportet et Haec

tibi explananda dissicultas, qui lumen refringi in ipso pellucido ceti se nobis omnia plana sunt, qui in

130쪽

superficie tantum id fieri defendimus. Non enim verum est, obesse densius medium lumini transeunti, quomodo enim densitas lumini contraria se sed prout es medium, ita recipitur in eo lux li densum crassumque est ut aqua, vitrum , crystallus , dilatatur lux pro crassitudine partium , quia in materia crassiore partes radiorum longius a se inuicem distant. Vt quidem caligero placet. Mihi ver videtur lumen in medio densiore potius constipari, atque ita maius apparete, quia plures eius partes in eodem loco colliguntur, cum idem in medio laxiore ob dissipationem cerni non possit. Hoc vulgus propter me dij

resistentiam fieri opinatur, quod potius medi ipsius

conditioni lumen receptum , ut ita dicam, formanti adscribendum est. Lux autem eo ipso quod recipitur , modum accipit, citra ullam medi resistentiam. Atque inde ratio petenda est, quamobrem lumen a medio densiore in rarius transiens resilia a perpendiriculari, contra a rariore medio in densius traiiciens, versus perpendicularem. Haec nempe ratio est, quod

lumen contactu ratioris pellucidi disssipatur, atque ita debilitatum a perpendiculari radio qui omnium fortissimus, necessari deflectit. Contra idem ingressa in densius medium ex condensatione valentius em citur, quare ad radium perpendicularem qui omnium maxim validus, accedit. Atque haec ratio luminis naturae magis congruit quam quae vulgo asterri se let. Dicunt enim radium perpcsidicularem, quia sit fortissimus, perrumpere ficile illam medi resistentiam, ideoque non frangi Eos autem radios, qui oblique incidant, quia debiliores in medium densius ilia labuntur, iccirco detorqueri verius perpendicularem,