장음표시 사용
81쪽
stris axis nutationem, et motum aberrationis fixarum Brandiems evicerat; quodque veteres De Suspicabantur quidem, cometarum errores ad Planetarum leges ab Hallcyo fuerant revocati. EO nimirum Spectabant tot mathematicorum conatus ab
Euclido ad Galileium et Newtonum; eo pulcherrima Hipparchi, Eratosthenis alimrumque Graecorum sub Ptolemaeis inventa, nec non et subtilissimae Arabum investigationes , quarum uberrimus ad nos fructus pervenit. Vnum restabat, ut aliquid certius de telluris figura diu a geometris controVersa, posSet Constitui; quae quidem repetita pluries in Gallia moridiani mensura a Picardo instituta , et Susceptis a Maupertuisio et Clatrautio in se temtriones , a Bouguerio et Condam iuio in Peruvianos itineribus, ita desinita est, ut nulla amplius ea de re dubitatio superesse
82쪽
videatur. Hisco adiungenda stellarum recensio , quae a Flamesicedio ad Hipparchi exemplum inita, mox Halloi ad austrum Observationibus locupletata , a Lacaillio
domum in ultimos Caseos profecto, Summam sero manum accepit. Quae omnia sideralem scientiam paulo ante Calusii aetatem persecerant, Sed eo ViVo , DOVa ubsionis subsidia quaesita , certioreSque mintandi coeli rationes a praeclaris artificibus repertae, ipsius fines in dies magis PropagaVcrant. Itaque ut Vranum Her chelius, sic ineunte seculo, ipsis kal. ian. Iosephus Diaggius, Panormi aStronomUS, Cererem inter Arietem et Taurum , et
anno post Guillelmus Olbera Arbergensis Palladem in ala Virginis nitide perspexit, qui duo planctae medii inter Martem et
IOVem, Pulcherrimam coniectandi materiam Calusio praebuerunt. Posuit cnim
83쪽
Martis, exigui Planetae, exiguos olim satellitos fuisse , qui cometae ictu ab ipsius Orbe depulsi, attrahentis postea Solis vi unico paruerint; id autem analogia ct cabculo usus, Sic confirmavit, ut nihil sit doctius aut elegantius. Quod tamen Praete VolanS Commemoro, ut ipse Iudens hypothesin excogitavit, si minus Veram, at certe ex Verissimis principiis ingeniose deductam. Spe imina haec Sunto astronomicOrum Calusii , ne singula diligentius persequar. Complura alia eiuSdem Sunt, Phy-Sica , nautica , analytica. In physicis, demensura altitudinis montium egit , quae propter instrumentorum Vitium , poStShuckburgii et Deluquii labores , mallic-seos lucem adhuc requirebat. In nauticis, quaestionem de navigatione in spheroideclliptica eiusque toxodromiis et brevissima Via, ad geometricam subtilitatem solven-
84쪽
tam sibi proposuit , habita ratione imaequalitatis axium telluris , quam Bou-guerius in eodem argumento neglexerat. Multo maiorem analyticorum copiam e sudit , quae omnia scrine in aequationum,
uti vocant, resolutione VersantUP.
Scio nonnullos suisse, qui hanc tantam studiorum diversitatem in Calusio reprehcnderent ; neminem enim aiebant ex illo eruditionis ambitu, quem encyclopaediangraece Vocant, Penitus doctum exstitisse. Quid latius patere quam doctrinam, quae post natum mortalium genus, perpetuis inventis ut incursu fluminum aucta, iis-dcm, quibus natura sinibus continetur An quemquam esse in hisce humani imicllcctus angustiis , in hac vitae brevitate , qui eam possit animo et cogitatione complocti P Sapienter propterea multos ex ista insinitate in arctum Se conieciSSE,
85쪽
ulbi inhabitarent ; sapienter etiam antiquiores Graecos philosophiam in qua comsenuissent , non iam scientiam rerum divinarum et humanarum , quod Tullius primum invexit, sed eiusdem praeparationem et quasi vestibulum , cum Platone modestius appellavisse. Quorsum Vero Pe tincro tam impotentem sciendi cupiditatem p An musicus arguitur, qui in cantu non constiterit, docti nomino donabitur qui desultorie ex arte in artem transierit Atqui ingenii vires contentione augentur, levitato minuuntur, iisque disciplinarum principatus desertur, qui multum, non
multa viderint, diuque ab aliis quaesita assiduo conatu invenerint. Quid igitur de Calusio existimandum, qui linguas , qui philologiam, qui mathesin, res adeo interso dissitas ac paene dissociabiles, perinde tractarct p Dolendum id sanc, cum illud
86쪽
Calusii acumen aliquid maius suissct pram
stiturum, si in paucioribus Permansisset. Quae non tam ab invidis et obtrectatoribus , quos perpaucos habuit, quam ab eius studiosis persaepe memini audire. Nec ipse Calusius abnuebat, qui iudicia,
uti opinor, amicorum veritus, id crebro usurparet, multivolum se ingenium sistere nequire. Aco vero in eum cadere poterat inconstantiae aut ambitiosac levitatis su picio. Quis coim minus scenae et populo
dedit Z Quis veritatis stat amantior Sed
vir a laboro invictus, quem nulla studi rum dissicultos rotardaret, liuc atque illuc praepotenti quadam V0Iuptate trabebatur. An vero cum tanta sit ingeniorum uti vultuum dissimilitudo, eundem omnibus modum statuemus p At non ita natura , quae in infinita rorum copia nunquam sui imbiatrix , non minorem in singondis animis
87쪽
quam in stirpibus varietatem sectatur.
Quod illustrium virorum historia passim ostendit. Vt autem, Vetustioribus omissis, ad Italos statim deveniam, quam multiplex suit ille Cellinius, in omni arte, quae ad plasticen ct scalpturam pertinet, repentinus et summus t Quam itidem diversus Leonardus ille Vincius, qui musicus, geometra , Ct rerum naturalium explicator acutus, picturae laudamenta PrimuS expOsuit , ac diviniora quam ceteri, coloribus expressiti An Cardanum memorem , an Sarpium, de cuius recondita doctrina incredibilia quaedam seruntur; an Fracastorum, qui antiquis poetis par, in omnibus sui temporis disciplinis excelluit Z Quod si de magnis philosophiae restitutoribus loquimur, omnes , quod necesse suit, re- pcriemus in multis regnavisse. Universum cognitionum orbem lustravit Verulamius,
88쪽
ac postmodum Cartesius, Leibnitius, Kantus, Henricus Lambertus, a quo noVum organum scientiarum iterum habuimus-Ιdem, sed multo latius secerat Aristoteles,
qui aliquid etiam de poesi delibavit , et
cuius principiis tot artes adhue reguntur; idem sermo Theophrastus cius discipulus. Ac nescio, an aliquis doctus vir idemquo summus exstiterit, quin e.suis in aliena interdum transiliret, quod quidem non tam satietati, quae Lagrangium olim iumediis laboribus cepit , quam ipsi veritatum inter se necessitudini tribuendum puto. Quis enim earum regiones perspicue distinxerit, aut quae ars tam undique ei cumSepta et solitaria est, quae alteri non adhaereat Θ Vnde necessitas plura in uno
studio complectendi humanis ingeniis imposita. Quot et quanta in medico requirit Cornelius Celsus, in oratore Quintilianus,
89쪽
in architecto Vitruvius , quem et optices vult esse peritum, et philosophos diligenter audire, et historias nosse, astrologiam denique coelique rationes cognitas haberet Et quisquam Calusio succenseat, Si Puram, si innocuam, si mediocribus et incotibus negatam voluptatem tam vario disciplinarum cultu sibi compararet 8 Quod
si minorem fortasse apud posteros tamam obtinuit, non minus idcirco de civitate et literis meritus est, sive aliquid commentarctur , sive domi otiosus se adeuntibus. daret, sive demum discipulos, quos iu amicorum numero habuit, diligenter erudiret. Quae extrema pars Calusii vitae fuit. Cum enim, Verso regionis statu , Tresviri procurandae rei Subalpinae, ab co contem dissent , ut gloriam quam intra domesticos parietes aluerat, asiaticas literas docem do cum suis civibus vestet communicare,
90쪽
ipse iam sexagenario maior excusatione aetatis uti noluit, sed delatum sibi munus ut libentissime accepit, praeclare obivit. Ne vero quidpiam institutioni deesset, Omnes orientis linmaas ab hebraica et dua
hus aramaeis, ad arabicam et rabbinicam, tradero decrevit, grammaticis in scholae usum Scitultensiana elegantia et comminda brevitate conscriptis. Has porro in auditorum memoriam peropportune et Sua quadam ratione sic revocabat, ut tardi res Sponte et sine ullo conatu id memianisse sibi viderentur. Qua in re eum Plane divinum suisse arbitror, cum liberaliter monendo, pariterque respondendo, VEPC-cunda ingenia excitaret , non obrUCret. Orientalibus literis non ita poSi graecas adiunxit, quarum venuStatem me Primum, eo docente, laetor persensisSe. Quae tua, Calusi, tam excellens natura fuit, ut tam