장음표시 사용
191쪽
113 CARMINUM CARMEN XVII. AD ΜAECENATEM.
Maecenatem perpetua febre laborantem consolatur,
eique se negat fore superstitem.
Maecenas a nativitate insolitum morbum contraxit , euiso & amplius annos, i. usque ad necem obnoxius fuit . torquebatur perpetua febri, qua sensim consumebatur. Quia busdam, ait Plinius, perpertia febris es , ut Cilnio merea-ii. Intimus hic ignis habitudinem eorporis progressu tem poris i ita debilitabat , ut extremis et o aut xa vitae annis maximum membris languorem induceret . Credibile est , Maecenatem in tam infirma valetudine Amico suo tristitiae sensum aliquando significasse . Errat Dacterius , qui putat tantum virum rerum desperatione ductum mortem concupivisse, cum contra se vitam vel in extremis' suppliciis velle ducere in quodam Carmine testetur, Seneca teste. Illa igitur tantummodo suaviter dolet, sibi relinquendam esse vitam , quae licet in selix, tamen expetenda videbatur . Poeta his querelis auditis hanc odem confinxit, in qua primum orat Maecenatem, ne tam tristibus lamentis animum opprimat , deinde declarat, se non posse eius morti superesse , tum eius Horoicopum eum suo convenire ς idque probat fatorum consensu, α praesertim dupliei eventu, quo ambo vita periclitati sunt . Tertio. ad removendas tristium rerum conis tiones statuit renovandum utrinque sacrificium reddendi causa diis grates pro communi beneficio accepto . Ode est concinne facta: sententiarum dulcedo & suavitas non minus Maecenati, quam Horatio honori est. Dacterius ait. hane Odem scriptam post repentinum . eundemque diuturnum Maecenatis morbum , a quo nondum ad firmiorem valetudinem restitutus fuerat: Masso vero, post extremum eius morbum, nempe insomniam, qua tres postremos annos laboravit . Sed neuter sententiam suam Horatio consentaneam facit. ' fortasse Maecenas in theatro deliquium animi passus est, quo paulo post cessante spiritum recepit, di
192쪽
Nec dis amicum est, nec mihi; te prius
obire, Μaecenas, mearum Grande decus, columenque rerum. Ah J te meae si partem animae rapit Maturior vis, quid moror alteram, Nec charus aeque, nec superstes 'Integer Z Ille dies utramque Ducat ruinam: non ego perfidum Dixi Sacramentum ; ibimus, ibimus, Utcumque. Faecedes, supremum Carpere iter comites parati.'Μe, nec Chimaerae spiritus igneae, Nee si resurgat centimanus Gyges, Divellet unquam. Sic Potenti .. i. Iustitiae, placitumque Parcis . ,
Tom. I. Ia Seu vires, id ue plausus illi editi sunt. '. Horatius hoe I A
verba facit de casu arboris, quem narrat in Ode , Ilis oenefasso; ergo haec est posterior anno 734. . V. a. Maecenas cum valetudinem suam in dies infirmi6xem fieri sentiret, saepe Horatio dicebat , se non sperare Liste ut illi superstes esset, & iam cito obiturum ; cui reia pondet se optare, ut contra res aecidat, ct non dubitare quin dii votis annuant ; Revera Poeta mense uno ante Maecenatem obiit. U. s. Si fati ira partem animae meae, nempe te, rapit ante diem, quae pars mihi carior est , quam quae mihi reliqua rei ; nihil profecto me in vita aetinere posset mer ipsius potiori dimidio orbatum . Videbit Maerenas morbum illum esse insanabilem non tamen inconsultis o sed subobseuris ver- hix hoe dicit; quod certe de improviso morbo non pronun hiasset. το maturior vis denotat Maecenatem ea aetate nis se, qua mors ejus visa fuisset praematurior, ideoque extremum morbum non sgnificat , obiit enim εο annos se enatus. vel significat vim morbi maturioris, i. febris in dies ardentioris, magisque debilitantis corpus '. Rosellus ita legit 'qsis moror , atera , nec eartis aeque Dat sensus si t uid moror ego, qui sum altera pars , nec integet superstes, nec carus aeque ac tu Maecenas, Agusto V. xx. Statim ac praecedes . Videbatur Mareenas esse r
V. 16. Tener animi sensus vel potius' assentatio vivide
193쪽
seu Libra, seu me Scorpi' adspicit
Formidolosus, pars violentior Natalis hone, seu tirannus Hesperiae Capricornus undae as Utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum: te Iovis impio Tutela Saturno resulgens Eripuit, volucrisque sati mrdavit alas, cum populus frequens aue
Iaustum theatris ter crepuit sonum: 'Μe truncut ii lapsu9 .cerebro '. Sustulerat, nisi Faunus ictum ... Dex-
Ee ingeniose patet inae duo HoratIum Maecenati amorigvine ulo obstrinxerunt , iustitia scilicet, i. grati animi sensiis beneficiorum acceptorum causa , & Deorum. volantas , quae ex fatis utriusque congruentibus emicabat . . . V. I . Libra, Scorpius , &. Caper sunt septimum, om-vum. & decimum zodiaci signum. Stulti Asitoliui primum seribunt Veneri, secundum Marti, tertium Saturno, &virtutes etiam eis destinant . Capricornus 18 stellis constat, oritur sis Cal. Iaiiu. .& oecidit 18 Cal. Feb. Horatius M. cenatis imbecillo an iniψ indulget. M,1. Versus hic prosaicus viduur . sed eum consonis - versibus intermisceat ut, idem facit, ac sonus discors, apte coneo adjunctus .in concentu Musco. V. ac Caper .aturno adsignatus est sidus mortiferum , leunt isti somniorum interpretes. refulgens, i. contra ful-
.ens, Iupiter oppositus Saturno . iV. a Fatorum i congruentiam exponere vult Poeta. Casus Poetae erat improvisus, externus, mortalis; Maecenatis,
vis r ida fati, et uerisque sari; & diem significat, quo id
e unit, cum populus , frequens Sc. idest eo die Maecenatem periculo simili evas M. Ergo conjici potest, eventra Μ-- cenatis a causa externa manasse, quae morti sera esse pote. t. Masso credit, Maecenatem discrimen vitae subiisse in aliquo ludo, ut Suetonius resere de C. Nonici Asprenate , di Esernino Pollionis filio: id fieri poterat. ' , V. 28. Suam salutem beneficio vertit Fauno eam strideo, quia. id rWri accidit. ' Errat Rosellus, qui arbitratur, Horatium mactare agnam Maeeenati, ut celebret diem riminatalem . Nam tet ibi Mawenatem una cum Horatio sacra, facere, quod si ii fato evasissent.
194쪽
Dexter levasset, Mercurialium Custos virorum, reddere victimas, ῖossidemque votivam memento, Nos humilem seriemus agnam .
In quemdam luxu antiu ρο erudelisau
Μea renidet in domo lacunar Non trabas Hymettias Premunt columnas ultima recisae Africae neque Attali sIgnotus haeres regiam occupavi: Nec Laconias mihi Τrahunt honestae purpuras clientae.
- Cuncti hane Odem interpretantur tanquam generatim scriptam in Romanorum luxum, R avaritiam . Ego vero suspicor, eam lucubratam in quemdam senem divitem, Iu-κu , avaritia , & inhumanitate insenem. fortasse homo Sabinam villam ab Horatio aediscatam cimtemtui habuit ιscut Quintius Ep. 1 f. lib. t. vel aliquid aliud smile exprobraverat, ut multi invidi; ideirco Poeta iniurias ult rus in eum invehitur, aitque se paucis contentum, quae a Blaecenate dono acceperat, eum ille contra nullum sedis, candi, nullunt quatiendi, nullum rapiendi moduin faeiat , nihilque de morte sibi proxima emitet. Videtur Horatius aetate provectior hoc Carmen exarasse , postquam villam suam in agro Sabino turias aedificavit . Lautissimuni est hoe Carmen, g aves sunt sententiae , stilus nervorum plenus sversificatio numerosa, & eastigata ' . . V. 8. Lanas purpura insectas . dieendἱ modus audax se Lyricus . εο-sta satirice dictum . Non esset reprehendendum dominarum diis. Ianas a Clientis suis duei, sed indignum hoe onus imponi Matronis honesto genere natis . ' sertasse iste dives per ambitum Provinciam Mysiam administrandam ob
tinuit, ibique multis illustribus seminis usus est, quae sb
purpureas lanas texerent. 'Disitired by Cooste
195쪽
t , CARMINUM At fidet, & ingeni
Benigna vena est: pauperemque dives t. Me petit: nihil sepra Deos lateta ἐν nec potentem amicum Largiora flagito ;Satis beatus unicis Sabinis. Truditur. dies die, . . 33- No eque pergunt interire Lunae, Tu secanda marmora
Locas sub ipsum lanus: & sepulchri
Immemor struis domos , Marisque Baiis obstrepentis urges . a Submovere littora, Parum loeuples continente ripa.
Quid quod usque proximos Revellis agri terminos, & ultra Limites clientium 33Salis avarusὶ pellitur paternos In sinu serens Deos
V V. q. i. morum probitas . U V. 12. Ami tim, i. Maecenatem . V. I4. Totum pro parte, Sabinorum regio pro sindoΗ ,atianor Ο Θ . - U. is Licet tempus Volet, α tu funerν proximus sis, i inen plurim avaritiae λ prodigentiae argumenta praebes , veluti in longius aevum victurus. V. 18. Lotas, i. agis cum redemtore de secandis marmori. hus ad sede struendas idoneis V. 2o. UrRes . accurate das Operam, non contentus parvaeontinente satagis , properas , ut laetas iundamentum, &aedifices in mari littoribus submotis. v. at. Dilatare solum . imperare mari, ut recedat. t V as. Clientium , quibus magis , quam tibi prospicere debes.agros Parronus insolens usurpas . . . V. Avaruς est hic, qui avidissime cupit per fastum nova semper praedia , ae res alias sibi aequirere . pellituν . mirari subest τὸ voος. invidiam etiam concitati seni avaro, & inhumano. pellitur &c. . i s
V. et q. opponit aviditati hujusmodi invaseris , S latronis mortis vim quae eum bonis umnibus ηxuet, quibus ipse
196쪽
Et uxor, & vir, sordidosque natos . Nulla certior tamen Rapacis Orci sede destinata 3o Aula divitem manet, Herum. Quid ultra tendis aequa tellus Pauperi recluditur, Regumque pueris: nec satelles Orci Callidum Promethea Revexit auro captus. hic superbum Tantalum, atque Tantali Genus coercet: hic levare lanctum Pauperem laboribus,
Vocatus, atque non vocatus audit. V. 3 a. iEque tellus operit divitem, ac pauperem. V. 34. Sarelles, 'i. Charon, qui lingua AEgyptiaca significat porrisor. Munus ei obtigit traiiciendi manes ad infit
U. 33. His audit levare: nempe hic dicitur levare. Hactenus visus est Poeta nullum discrimen avarum inter Se innocentem interlicere, dicens, utrumque moriturum. hic vero sententiam suam aperit, aitque mortem pauperibus so- re quietis principium , ut significet diviti avaro contra fore omnium voluptatum finem . V. G. Rosellus pro audit libenter legit, audet
sui fas esse Bacchi laudes , ut eius Numiae pleno, oe multato , canere μ tulat.
RAeelium in remotis carmina rupibus
Quantum Poes polleat Horatius satis hoe Carmen monstrat. Qui sententiarum fulgor 1 quae varietas i Numina Bacchico totus affatus, non est alle amplius Poeta, qui co
197쪽
Vidi docentem, credite posteri, Nymphasque discentes, & aures Capripedum Sptyrorum acutRS Evohe , recenti mens trepidat metu Plenoque Bapchi pectore turbidum Laetatur . evohe, parce Liber, Parce, gravi metuende thyrso.
Fas pervicaces gi mihi Thyadas, Vinique sontem, lactis & uberes ro
Cantare rivos, atque truncis Lapsa cavis iterare mella.
itet , qui Ioquatur , est repente Deus ipse Poeseos , qui Horatii lingua usus sensa animi proseri . Ex aliquo sertas Bacchi festo occasionem arripuit Poeta hujus confingenis di Carminis. egregie Bacchum laudat . Hic Deus toto terisiatum orbe sui Numinis reliquit imopressa vestigia. CoeIum, terra, mare, inseri eius potentiam sentere. Haec ode vocatur Dithyrambus regularis , qui specie differt ab irregulari. Alter extat : Quo me . Bacche, rapis &c. V. x. Sublime exordium , est veluti pictura , quae ferit, suique complςt τῖν - fimplicitas campestris cum
gravitate certat V. s. Commovetur, agit tur
V. V. Poeta sibi fingit, nihil sibi propius esse . quam ut ictu Thyrsi a Deo percellitur , quia eius injussu verendaniysteria audet recludere; veniam ideo petit , di eiu iram
laudum illecebris sed rq - . - - V. q. Bacchae currebant furiosae in orgris. violet ter ςurrere . In tres partes distribuitur Bacchi Elogium . Prima continet ejus beneficia, secunda uitiones , tertia re
198쪽
L I B E RI 'II in 133 Tu separatis uvidus in iugis
Nodo coerces viperino : IBistonidum sine fraude crines: 2ITu, quum parentis regna per arduum Cohors gigantum scanderet impia, Rhoetum retorsisti leonis . iUnguibus, horribilique mala: Quamquam choreis aptior, & iocis i asLudoque dictus, non sat idoneus Pugnae serebaris. Sed idem Pacis eras mediusque belli. Te vidit insons Cerberus aureo . Cornu decorum, leniter atterem 3o Caudam, & recedentis trilinguiore pedes tetigitque crura.
imperto subiecerint . Praeedentium versuum ambitus a seisquentium optime secernitur. V. 18. Adhi tur aliquando uis pro vinum. V. ao. Sine incommodo . Alii' reserunt ri sine fraude ad Bacchum, alii ad Bistonidas. U. ax. Per arduum, i. iter, aera. V. 23. Poeta in Leonem eum transformat , Ovidius in capram, sed sortasse, sicut timor. eum convertit in capram, ita audacia in Lmnem . Huius Carminis ratio in s ultimis versibus sublimiores videbatur sententias requirere . Sed vide notas ad D. I. I. I. V. Φ. V. as. Iocis, i. vivida animi vi , quae maxime in eoeti-hus micat. V. 28. Non minus aptus paeis commodis, quam belli laboribus . V. 3o. Fortasse ea sua νυτααορφουσι ex Capra in Leonem
199쪽
AE ternam sbi ex suis Carminibus famam pollicetur.
Non ustata, non tenui serar Penna biformis per liquidum aethera
Vates.' neque in terris morabor ' 'Longius, invidiaque maior 'Urbes relinquam. Non ego pauperum Sanguis parentum, non ego, quem votas Di-
Cum primam suorum Carminum ει κλαγην Augusto p tenti obtulerit Horatius , eamque in Bibliothecam Palati nam . & s ubinde Maecenatis, Pollionis , aliorumque reeeptam videret. non potuit , quin iure sibi placeret, ct fratularetiar . audivit etiam . sua carmina a plurimis maxime probari. Poeta igitur hac occasione data , ut arbitror, con- feeit nobi e hoe Carmen & novitatis Iaude insigne . fortasse nondum M aetatis annum agebat. Pythagoream amplectitur . Se transformat in cycnum , inde polos trans volat , & sui modulamine cantus vel barbarorum oculos in sui admirationem pertrahit Certe Poeta eventura praesensit animo. Dum enim vigebit litteris honor, Horatii laudibus totus orbis eircumsonabit. ' V. αἱ voce biformis indierat inchoatam suam Metae psos ιν, non absolutam, vel se esse Poetam Lyricum &. Satyricum. U. 4. Oportet vel editissimum , vel insimum locum occupemus , ne invidiae ventis circumflemur. Si primum , sus picimur, si alterum , deploramur. Horatius per aliquot au- nos rivalium invidiae restitit, paulatim vero eam superavit. V. s. Nobilitas generis ex se germanam Iaudem homini non tribuit. Pusili animi est , eam veluti proprium meritum praedicare, stulti vero eos contemnere, qui tantum habent praesidii . Invidi homines generis humilitatem Poetae exprobrabant. U. 6. Qui legunt , meant , subaudiri volunt vi Histis .inυidi homines. Qui legunt, vocar, aiunt , Horatium invitatum sinisse a N etate M cinnam. Bentinus ait; se haec
200쪽
Dilecte Μaecenas, obta νNon. Stygia cohibebor unda. Iam iam residunt cruribus asperae Pelles: & album mutor in alitem, IOSuperne: nascisturque laeves Per digitos, humerosque plumei . Iam Daedaleo tutior Icaro Visam gementis littora Bosphori , .
, Syrtesque Getulas canorus . II Ales, Hyperbor sque campos . '
in Colchus, & qui dissimulat metum
Marsae cohortis Dacus, & ultimi l
,, interpretatib parasti potius gulam, quam gratum Cirantiam animum exprimit; quasi vero praestaret cum Maeaenate pul-s, menta comedere, quam vitam, pecuniam, A agrum in Sa- ,, binis ei debere. Dacterius coniungit vicas cun 1τρ dilecte , . quem vocas diletium , quem compellas dilecti nomine a Hoc parum honorificum est Poetae r quasi dicat , sum pau-Per , sum tuus cliens , tamen non moriar : perinde ac si Maecenatis favor obssteret immortalitati . alii vero ita: dialecte meenas non ego obibo , quem vocar, sanguis ρ-en umpauperum . Sed alienum ab ingenio Mareenatis exprobrare generis humilitatem Amicis suis . Rosellus inquit, voear hic est pro desideras. Poeta enim mutatus in aliam sermam , S velut e terris sublatus in aethera alloquitur Maecenatem se: ne temet angas ς ille, quem velles riniturum apud te, non redibit , iam mutatus est in alium . Hic est verborum sensus , quem indicant ea inserius posita : compesce clamo
U. q. Crura cycnorum pelle scabra teguntur, velut squamis texta in speciem annulorum latorum, & depretarum. V. I 3. Fortasse sequentibus versibus indicat sua Carmina Iibenter perlegi ab Amicis suis , in Ionginquis regionibus degentibus, quibus petentibus eadem miserit , v. g. Tiberio . Agrippa, Scama, & aliis. U. 16. Rum Septentrionales inter Volgam , & mare AI-bum vocantur hyperborei, quia Boreae proximi sunt. U. x . Parthi a clade Antonii usque ad insignium Romanorum redditionem longe lateque per Romanorum provincias discurrebant. V. 18. Maria cohors est peditatus, non equitatus . Fallitur Tarra nus, qui contradicit.