Q. Horatius Flaccus selectis fere omnium interpretum, ac praecipue Dacierii, & Sanadonis notis, & argumentis illustratus opera et industria Francisci Dorighello ... Tomus primus tertius

발행: 1780년

분량: 386페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

Nostent Geloni o me peritus Distet Iber, Rhodanique potor. Σο sint inani lanere naeniae, Luctuique turpes, & querimoniae. Compesce clamorem, ac sepulchrimite supervacuos honores.

V. xy. Geloni sunt Lithuani Poloniae septentrionalis morti . In Hispania vero , ct Gallia tunc scientiae λ artes

orebant.

U. 22. In funeribus tibicen lugubre sonabat tono Phrgio , & eanebat laudes demortui viri . domus & compita mulierum luctibus , st ululatibus circumstre bant ; saepe extincti nomen usurpabatur , & postremum vale iterabatur . Poeta ait, se his ritibus funebribus nyn indigere . idem te iudit Ennius hoc disticho. Nemo me lacrumis decoret, nee funera fletu Foit; cuti volito vivi per ora virum.

202쪽

Q. HORATII FLACCI

LIBER TERTIUS.C A .R M E N I.

Felicitatem in honoribus oe divitiis positam - esse. O Di prophanum vulgus, & arceo. Favete linguis: carmina non prius

Videtur Horatius hoc Carmen. st alia plura, ut vide. bimus, cecinisse, postquam Augustua moribus consormandiqpraefectus est a Senatu, nempe post annum 733 , certe ipse voluntati Augusti obsequitur . Eos praecipue sugillat . qui opibus, di honoribus nimium, quam par erat, inserviebant , iisque opponit eos , qui tranquillam vitam agunt. praecipue docet Romanam iuventutem . hominis videri inaequales , sed revera aequales esse inter se . Rara doctrinarum supellex mirabili divinae po*seos dignitate decorata maxime in hoc Carmine splendet , ex quo apparet in Horatio iam aetate provecto ne minimum quidem illum τῆς φαντασίας ignem deserbuisse, nec illam ingenii amoenitatem , quae in primis ejus operibus inest, defloruisse. V. r. Numine assiari videtur Poeta . tam nobiliter rem proponit , ut in sui venerationem audient rapiat . de retagitur maximi momenti. v. a. Hae sunt Religionis formulae . quae triplicem habent sensum . In primo religiosum silentium exigunt , in secundo monent , ne quid dieatur , quo turbari possint saera, & vis preeum tolli , in tertio invitant coetum hominum ad dicenda bona verba , ad confirmanda litantium Sacerdotum vota, nec non Principis , aut Magistratuum , qui

sisto praesunt , α puerorum , qui Hymnos canere debent.

203쪽

Audita Μusarum Sacerdosi Virginibus, puerisque ciuIto. Regum timendorum in proprios greges, ueReges in ipsos imperium est Iovis Clari giganteo triumpho,

Cuncta supercilio moventis . Est, ut viro vir latius ordinet 'Arbusta sulcis: hic generosior Io Descendat in campum petitor:

Moribus hic meliorque fama Contendat: illi turba Clientium

non prias . Horatius , ut ipse alibi fatetur , fuit primus , qui Iyriea carmina seripsit Romana litisa . Sana do, qui hunc quaternionem praemittit Carmini seculari ait. diei ab Horatio carmina non prius audita , quod 132 anniemuxerint ab ultimis usque ludis secularibus , ideoque nemo tunc vivens poema seculare audire potuerit . quam belle hoe nobis obtrudit sagax interpres s quamquam etiam Daeterio hi quatuor versus videntar adscribendi Carmini seeu- Iari Assirmare non dubito cum Scia ero hunc quaterni

nem perperam praepofitum Carmini Regum timendorum. U. 4. Sanado ait , poema seculare a pari numero puer

rum & puellarum scilicet s4 cani solitum duobus Choris

a se invicem seiunctis , quorum alter a7 puerorum 4 alter totidem puellarum . V. s. το grex dedecet tam magnifieum exordium. deinduereger, Reger iocus est. V. 6. Omnis Vit Prineem, qui sua magnifieentia glori tur , & tumet , eam proflao ignorat . Se revera omnium Principem esse eredit , sed ab altero pendet . Supremum nim Numen eum e dignitatis gradu. deiicit, di subditoruni

numero inserit. et .

V. 7. Hi duo versus maximis laudibus Iovem extollunt a uis triumphus aequari victoriae potest , quam de Gigantibus reportavit Iupitet ' Quis Regum concutit supercilio Naturam ' . V. q. E'. fit ut . aeeidit ut . a Regibus ad magistratus descendit, in quibus virtus minus honestum locum habet. V. xx. Nobiles viri habitabant is collibus , unde nota,

est deseensio in serum , ct in campum Martium iis , Pa

Romae fuerunt. Duilired by Coral

204쪽

sit maior. aequa lege necessitas '. Sortitur insignes, & imos,

omne capax movet urna nometa .

Districtus ensis eui super impia Cervice pendet, non Siculae dapes

Dulcem elaborarunt saporem, i i Non avium cytharaeque cantus Somnum reducent . iamnus agrestium

Lenis virorum non humiles domos Fastidit, umbrosamque ripam: Non Zephyris agitata Temper Desiderantem quod satis est, n-ue Tumultuosum solicitat mare, Nec saevus Ardturi cadentis Impetus, aut orientis haedi. I I

Non V. et4. Mors aequat omnes, agitat nomina in urna, sors e dit in nobiles & ignobiles nulla habita dignitatis ratione. Opponit timores Tyrannorum , anTietatem avarorum, curas ambiti strum, S divitum quieti, & dulci somno eorum , qui se tunae medioeritatu contenti sunt. Hinc praeelarum illud d cumentum , quod in proverbium abiit . Regum timendorum in proprios greges &e.i V. 1'. Spemt historiam Dionysii Titanni, & Philosophi Damoclis . Divites specie quidem felices sunt , sed in eo felici statu tristi mortis inevitabilis , semperque imminenti,

cogitatione perpetuo torquentur . egregie philosophatur Poeta. Licet haec nova non sint, tamen insolita Poeseos vi enseruntur . 'Atqui reprehenditur Horatius , quod initio Caseminis tam magnifice loquatur , ac multa magnaque polli ceatur . Adeo verum est, Poetam instructum esse debere r

ris distinarum opibus , ut juret id praulicare possit i severe

linguis. νι

' V. 18. sieula convivia in proverbium abiero. insignes eo- qui erant Siculi. το elaborabunt explicat curam, & diligentiam , quam adhibebant in parandis epulis Sieuli. U. ar. Somnus Iecir non fastidis humiles domos virisum agrestium. bella α,--τις in sequentibus versibus . i. V. 26. SMisitat, quas citat solo, movet loco. ' V. 27. Bootes r4. stellis constat , di Ursam consequGr.

A di pro haedorum. sdus caprae. i

205쪽

Non verberatae grandine vineae , Fundusque mendax , arbore nunc aquas Culpante, nunc torrentia agros Sidera, nunc hyemes iniquas. Contracta pisces aequora sentiunt , . .

Iactis in altum n olibus. Huc frequens Caementa demittit redemtor asCum famulis, dominusque terrae Fastidiosus. Sed timor & minae . Scandunt eodem, quo dominus: neque Decedit serata triremi , & . Post equitem sedet atra cura. 8 46

Quod si dolentem nec Phrygius lapis,

Nec purpurarum sidere clarior Delinit usiis, nec Falerna Vitis , Achementumque costum rces invidendis postibus, & novo sSublime ritu moliar atrium

U. αρ. - strandinss. eadentis strepitus ad vivum exprimitur . mendax , culpame merephora , quae vim , Auenustatem sententiae ingerit. V. 33. praeclara imago f V. 3s . . Conductor, qui pacto pretio aedificium eriρendum

suseipit . ., V. 3'. Qui habitationes continentis fastidit , S dedipn

tui . sed tisnor: decora apprime & ingeniosa imago, anima ta, naturae filia .. i. V. 3 ρ. Triremis erat , quae utrinque tres habebat remiges singulis remis innixos , quicumque essset remorum nu

merus. ι

V. 4t. ta, Inso a Phrygius lapis teste Strabone magnἱ habebatur, & cupide conquirebatur . v. 42. Figurate di audacter . purpura , euius usus in s le splendidior. V. 44. Costus erat quaedam planta odorisera , euius radix

valde odorisera, ex q- excellens aroma conficiebatur voca

tum costum nascitur in insula Patalena, ad ostia Nili. . 46. Grande vestibulum , ubi custodiebantur i agines maiorum . di quo Clientes coges antur, ut Patrono obseque tentur . mis ritu, alio moda , di movo gusto .

206쪽

Cur valle permntem Sabina, Divitias operosiores rv. o. Opes magis animum impii antes , A turbantes .

sdem commendat.

ANgustam, Amici, pauper;em pati

Robustus acri militia puer Condistat, & Parthos feroces Uexet eques metuendus hasta vitamque sub Dio, & trepidis agat . SIn rebus. illum ex moenivus hosticis Μatrona bellantis tyranni Prospiciens, & adulta virgou Ad Patresfamilias tanquam ad micos se acineteriit , eosque monet, ut filios assuefaciant bellicis laboribus ab ineunte aetate perserendis , deinde vitae eivili laudabiliter excolendae, & traducepdae, demum arcani fidei servandae. versus huius Carminis concinni sunt, vividar imagines , graves sententiae . eo ferme anno , quo praecedens Carmen . scriptum fuit , de fortasse utrumque recitatum in bibliotheca Palatina, iussit Augusti. ' . . U. i. Angustaru, robustur, scrι adiuncta egregia . - νο- bustus denotat pueritiae finem , ct Iuventutis initium, scilicet aetatem x7 aunorum . Tunc nobiles iuvenes. nomen da bant militiae, & Tyrocinium ponebant. U. 3. Hoc verbo condiscat notatur assuetudo quaedam se. tendi incommoda belli V. 4. Verat . egregium verbum, magnam vim habens. V. 6. Pulcherrima Rafauens opibus immo. nobiles figurae , e natura expressum . foetas e Tyrannus , de quo hic sermo est, Parthorum Rex est, & suam filiam uxo

rem destinavit iuveni cuidam Principi.

207쪽

Suspiret: Eheu, ne rudis agminum Sponsus lacessat regius asperum Tactu Leonem, quem cruenta Per medias rapit ira caedes. Dulce, & decorum est pro patria mori. Μors & fugacem persequitur virum: Nec parcit imbellis iuventae is Poplitibus, timidoque tergo. Virtus repulsae nescia sordidae incontaminatis fulget honoribus: Nee sumit, aut ponit secures Arbitrio popularis aurae zoVirtus recludens immeritis mori . Coelum, negata tentat iter Uia,' i Γ .

Coetusque vulgares, & udam ' :Spernit humum fugiente penna.

Est & fideli tuta silentio et

Μerees: vetabo, qui Cereris sacrum . . t . . '

Vulgarit arcanae, sub isdem Sit trabibus, fragilemque mecum Solvat phaselum. Saepe Diespiter Neglectus incesto adόidit integrum. μ' . Raro antecedentem scelestum Deseruit pede poena claudo.

' V. r3. Strenui viri morti oecurrunt , sed mors ignavos persequi inr . illorum virtutem mercede compensat , horum vero ignaviam poena multat . - ' V. 18d Honores incontaminatos vocat Illos , qui nec ambitui , nee corruptelae debentur. V. 12. Negatu aliis: vel, dissicili, ardua. V. 23. Udam , i. eoenosam , ut significet cupiditatum quasi lutum, quo praepediuntur homines , quominus ad viris tutem sublimes serantur. ' HV. 2s. Loquitur de areani fide . qua nihil utilius. humanae societati, & nihil rarius est . t . - . v. 3o. scelestum cum innocente punIvitis AV 4et. Licet veniat lenta & claudicans, tamen elabi non sinit impunitum stelinum. i

208쪽

LIBER III 3 CARMEN III.

Augustum, ne sedem Imperii Trojam transferat,

clam dehortatur. ι

I Ustum ac tenacem propositi virum

Quid persectius ex Horatiano penu , quid ex ipsius Poe-seos sinu praestantius depromi poterat quam hoc Carmen lNobilis audacia , inventionis singularis laus , ars summa seribendi , meseos sublimitas , sententiarum delectus , vis de verborum, figurarum opes ubique diffusae primas tanto operi iure optimo tribuunt . Numquam alias Poeta rem salebrosiorem pertractandam suscepit , eamdemque seli- eius expedivit. vicles in hoc Carmine rarum exemplar poeticae dexteritatis , prodigio prope par . Quo enim propius finem sibi propos tum Poeta attingit, videtur ab eo recedere, eumque tum demum assequitur , cum prorsiis ab eodem

aberrasse ereditur . Iulius Caesar c hoc est verum Carminis argumentum & Augustus pluries voluntatem suam in Troiam , unde familia Iulia ortum duxit , propensam fgnificarunt. Primus eam instaurari iussit , alter colonias illuc deduxit , S ambo multis eam cumulavere benefaetis . Augustus praeterea Rhoetaeis Troadis populis restituit insgnem Aiacis statuam, quam Antonius in Kgyptum transferri juia serat . Timor communis , populi rumor & fortasse etiam Maecenatis consilium & Agrippae Horatium ad hane odem edendam induxere. Quod quidem tam prudenter & scite iIle absolvit , ut pauci rei veritatem dignoscere potuerint . Tanaquillus unus fuit , qui Horatii mentem assecutus est , nixus Suetonii testimonio , qui in vita Iul. Caesaris c. o- ait : Valida fama percrebuit migraturum Alexandriam , vel Ilium, transuris simul opibus imperii, exhaustaque delectibus Italia. Nisi ita hoc Carmen accipias . sensus vagus est, Se imperfectus ; ignoratur, quo tendat Poeta , sententiae nullo affinitatis vinculo coniunguntur , forma i psa abest . Quis autem in animum sibi inducat credere , Poetam tam longo Carmine nihil certi animo intendisse ' Hinc a nonnullis , quos Horatii mens latebat , 16. primi versus loco suo expuncti sunt, & Carmini proxime antecedenti adjem . Ba

209쪽

146 C A R . MINUM

sterius contra hie sibi videtur internoscere αis3M u quam dam Augustum inter & Antonium . Ille , ait, honores diis vinos vivus aecepit, virtutum causa, hic infeliciter ob perfidiam , & mollitiem perit. Quare omnes Dii extinctis prorsus bellis eivilibus unanimi consensu Romanum imperium constabilire nituntur . Verum quoad hane Basterii s ententiam Augustus duobus solummodo versibus laudatus parum emineret, cum alii Dii, & Heroes amplioribus laudibus eu-mulentur praeterea longa illa digressio , qua Iuno orat , RRomuli ἀποΘεωσις , ct interdictum Iunonis de renovando Trojano imperio longe ab re esset, deinde ridiculum foret, omnia naturali sensu aecipi quoad Augustum, & allegorico . quoad Antonium . tum pIures hujus Carminis loci vim

paterentur, si at Iegorice acciperentur; demum ex II. versu apparet, Octavio nomen Augusti tributum , & honores divinos , unde colligitur non statim post bella ei vilia hoe Carmen scriptum fuisse . Sed contra Rodillius ait : Suetonius rumorem resor, quem Jul. Caesaris adversarii sparsere ad invidiam ei conflandam . Sed licet hoc Rodillio concedatur, tamen hic rumor vehementer invaluit . valida fama pe,c..buit dic. Id eficiebat dictator , ut ansam praeberet

civibus iudieii huiusce ferendi; praeterea Romani hoc idem

de Aligusto suspicari poterant. contra Rodillius: Augustus. qui sibi civium benevolentiam conciliare volebat , adeo eos ostensos habere voluisset y Respondemus . Augustus speciem quamdam libertatis populo exhibebar , sed revera suprema fungebatur auctoritate. Deinde, cum singulae hujus Carminis partes mancae per se sint, sensuque persecto careant, ad quidpiam certi referendae sunt . His adde , quod nil mirum est . Horatii mentem tamdiu latuisse interpretes , cum

de industria hinc Augustus , & hinc Horatius id consilicelaverint, & ideo huic Carmini tenebrae dedita opera offusae sunt. verum nihil obstat sententiae nostrae, Troiam Au pusti tempore stetisse . & a Marte velut antea excisam repraesentari. Nam distinguenda sunt , quae ait Iuno ab iis , quae Dea Poetae animo suggerit. Post mortem Romuli , id- est tempore , quo Poeta Iunonem loquentem induxit , 3 qanno ab U. C. nulla erat Troia . Alexander Μagnus annosiaci vix urbis reliquias nactus est , eamque r sus aedificari fissit. Lysimachus novam Troiam muro cimit . Haec urbs

muris destituta erat , cum Galli illuc irruerunt anno 47 Et anno s64, quo primum Romani in Asiam ingressi sunt, Troia exiguus pagus erat . Fimbria Syllae legatus eam diruit anno 668 in bello Μitridatico, sed Caesar rursus instaurandam curavit. Cum igitur Poeta vetat ab Augusto iterum

210쪽

Non Civium ardor prava jubentium Non vultus instantis Tiranni Mente quatit solida, neque Auster Dux inquieti turbidus Adriae, . 3Nec sui minantis magna Iovis manus sSi fractus illabatur orbis,

Impavidum ferient ruinae. Hac arte Pollux, & vagus Hercules . 'Enisus arces attigit igneas, . . is i. Quos inter Augustus recumbens Purpureo bibit ore nectar. Hac te merentem, Bacche pater, tuae

Troiam construi . hoc sibi vult , nempe avertere Augustunia transferendo illuc imperio. Verbo, Iuno magna petit, ut pauca consequatur. Ea est Poetae mens, ut , quod Dea dixit de Troia Romuli aetate , ad Troiam referatur tempore Augusti. Scripta haec ode videtur anno. 34. Augustus tunc erat in oriente, in Samo, in Bithynia, aut in Syria , ideoque parum Troia aberat , ut ficilius propositum sibi consilium caperet. v. r. Iulii propositi tenacem . Subobscuris verbis laudat Augustum . Cotillantia est Deorum virtus . Ita Poeta in primo versu rem proponit . v. Non tumultus, seditio, sed furor. cupiditas . Obstare sole iit constanti viro voluntas hominum , furor , cupiditas, & causae physicae . Haec Augustci non obstabant , nec eum aliter sentire cogebant. v. 4. Μentis firmitudinem labefactat.

V. 6. Quae sublimis imago i uuanta in his verbis vis s a priori postelior, ct sic deinceps vim sumit, decusque maius .

omnesque invicem eo impensius corroborantur quo gravio. res, & nerVosiores sententiae progressu Carminis copulantur. v. S. Leve vulnus acciperet , adeo ibriis est . illabatur

proprie denotat motum dulcem . sed vocis amplitudo , stlitterae a repetitio vim addit . v. io. Qui conatus est ascendere. V. II. Poeta adscribit Augustum eorum Deorum numero , qui constantia caeteris praestiterunt e quasi dicat r ob

hanc virtutem Augustum Deum fieri .

SEARCH

MENU NAVIGATION