Q. Horatius Flaccus selectis fere omnium interpretum, ac praecipue Dacierii, & Sanadonis notis, & argumentis illustratus opera et industria Francisci Dorighello ... Tomus primus tertius

발행: 1780년

분량: 386페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

plura opponit, orante Regulo, veteres milites catenis vinuctos sub Poenorum potestate recentiolibus militibus , qui Augusto duce Britannos perdomuerunt. Haec adulandi ars vix sub sensum cadit . Poeta vix videtur sentire comparationis vim, quam affert . Videtur ipse φαντασἰας impetu abripi, & oblivisci praesentes triumphos . ut praeteritas calamitates recenseat . En Ddae praestigia. τῆ Poeatarum multae viae steriiuntur , per qum libere vagentur . quominus tamen ipsi migrent leges a Natura datas animi motibus. c Marmoniel . - U. r. Illustris comparatio . Plurimum tribuit Augusto

quominus quidpiam detrahat Iovi. Hic quidem hostes suos ultoribus fulminibus adurit , ille sine caede sibi subjicit .

Jupiter est Deus vetus, credidimur i Augustus recens DeusLctos est aliquot abhinc annis, habebitur. V. a. Salutaris, prosper, propitius .

V. s. Quo probrosior fuit nomini Romano Crassi clades, eo gloriosor Augusto esus ignominiae deletis. U. 6. Dupliciter infames erant milites , quod extraneas uxores ducerent . A quod per haec coniugia sanauinem Romanum cum hostili coniungerent . Iustum ac legitimum matrimonium minime censebatur, nili saltem contractum fue rit inter eives Romanos U. 7. Parria, subauditur ine resa . V. R. Antiqui sitis mancipiis curam demandabant custodiendi gregis, colendorum agrorum Sc. plurimae mulieres barbarae nubebant illis captivis Romanis . Rosellus, qui legit armis, ait, hac voce indieari instrumenta artis cujus que: quasi dieat Poeta, Romanos eaptivos exercuisse apud

Parthos easdem artes , quas soceri. Ergo ipsi obliti sunt CapitolIi; quae est ingens infamiae nota. LV. p. sup rege. Singularis pro plurali .

118 CARMINUM

Regnare: praesens divus habebitur Augustus, adiectis Britannis Imperio, gravibusque Persis. Miles ne Crassi conjuge barbara Turpis maritus vixit & hostium

Pro Patria , inversique mores ;

Consenuit socerorum in arvis ,

Sub Rege Medo , Μarsus & Appulus

Anciliorum nominis & togae oblitus, aeternaeque Vestae,

222쪽

Incolumi Iove, & urbe Roma Noe caverat mens provida Reguli Dissentientis conditionibus Redis, & exemplo trahenti quePerniciem veniens in aevum;

Si non periret immiserabilis Captiva pubes. Signa ego Punicis Adfixa delubris, & arma

Militibus sine caede dixit et o Direpta vidi; vidi ego Civium

Retorta tergo brachia libero, Portasque non clausas, & arva Marte coli populata nostro. Auro reprensus scilicet acrior as

Miles redibit. Flagitio additis

Damnum : neque amissos colores Lana resert medicata suco.

v. 13. Haec pulchra digremo maxime ad rem facit . In uidi gloriae Augusti sortasse maligne opponent Augustum Regulo , qui censuerat negligendos esse captivos in poenam ignaviae. Poeta contra ostendit , Augustum optime assecutum Reguli mentem. Postquam enim per plures annos reis cusavit redimere captivos, ct insignia a Parthis, armorutusuorum gloria, & terrore usus est nominis , ut ferocibus hostium animis fraetis debitum Romae pareret honorem . V. x8. Cic. lib. 3. de Off. ait: se Regulus in Senatu sen- ,, tentiam dicere recus vit; se quia ut captivus iure Senatoris, ct civis Rom. privabatur , ct ideo suffragium ferre

non porerat.

U. go. Exprobrat Regulus milItibus animi abiectionem. dum se hostibus dediderunt projectis armis. V. as. Egregia ironia. V. 27. Suet. e. 4o. in Octavio ait et se Μagni praetereari existimans sincerum, atque ab omni colluvione peregrini ,, ac servilis sanguinis incorruptum servare populum. & ei- ,, vitatem R. parcissime dedit , ct manumittendi modumis terminavit. V. 28. Fucus est arbusculum marinum, quod lanam purpureo tingit colore. τὀ fueus etiam adhibebatur pro omni-Leno COIore. medicata, i. tincta qamis aromate sive bono cive malo admisto. Disilired by GOrale

223쪽

Nee vera Virtus, quum semel excidit, Curat reponi deterioribus. 3o Si pugnat extricata densis Cerva plagis, erit ille sortis,

Qui perfidis se eredidit hostibus:

Et Μarte Poenos proteret altem, Qui lora restrictis lacertis 33 Sensit iners, timuitque mortem . Hine unde vitam sumeret aptius, Pacem & duello miscuit; o pudorio magna Carthago, probrosis Altior Italiae ruinis i 4S IFertur pudicae coniugis osculum, Parvosque natos, ut capitis minor, i Ab se removisse, & virilem Torvus humi posuisse vultum, Donee labantes consilio Patres ' 43

Firmaret auctor numquam alias dato, Interque moerentes Amicos Egregius properaret exul.

V. 3o. Virtus negat honorem recipere, quo a vitio olim lspoliata fuit.

V. si . Timida cerva retibus extricata Venatori potius con- 'curret. lV. 3Σ. U. To eredidit op nitur τιν hostibus. prima vox denotat Militum R. confidentiam , altera Poenorum perfi

diam . '

V. 34. Ahero, scilicet certamine. V. 3 s. Catenas. V. 38. Quanto est hoc dedecori Romae sV. 4ο. Haec victoria te extollit supra ruinas Italiae. Sed tua gloria nostrae ignaviae debetur. 1V- ψ2. Minor ratione capitis. eaput est status , conditio ivitae. Regulus redit Cartha inem ad toleranda atrocia sup- lplicia, quae sibi parata esse intelligit. Hie animi sensus in Regulo sublimis est, non vividus. Horatius in eo terribili statu Reguli tranquillitatem considerat, hoc spectaculo percellitur, poetico impetu sertur; in Poeta animi sensus vividus eli, non sublimis. c v. Praef. de Subl.

. Diuiligod by Corale s

224쪽

r 'I R IIL 161 . Atqui sciebat, quae sibi barbarus . .

Tortor pararet. Non aliter tamen . ueo Dimovit obstantes propinquos, ' Et populum reditus morantem, Quam si clientum longa negotia 'Dijudicata lite relinqueret, Tendens Venafranos in agros, ' 33 Aut Lacedaemonium Tarentum. .

U. s3. Carthaginem reversiis est aeque tranquillo vultu, ae si consectis negotiis suorum Clientium proficisceretur in floridos campos Venafri , aut Tarenti , ut se improbis i horibus levaret

Religionis contemtum, oe morum corruptelam . maxima Romanis mala intuli1se.

t JEiicti Maiorum immeritus lues,

Tom. I. L . - RO- Horatius, qui Reip. Statum optime callebat, & Μν- cenatis , Agrippae, & Scatilii Tauri, aliorumque politicorum virorum familiaritate utebatur, faeile intelligebat Religionem potissimum frenum esse , quo populus in officio

contineretur, eaque contemta mores maxime corrumpi , ar

temque militarem obsolescere. Hine hostes ignavia Romanorum civium in dies insolescere . Ut his ineommodis occurreret Poeta Hrtasse consilio Maeeenatis S Agrippae Romanos hortatur , ut Deos colant; proponit mala, quibus Resp. obnoxia diu suit propter Deorum eontemtum . Augustus anno et ais Apollinis Templum excitavit in ea parte Palatinae domus , quae fulmine icta fuit, quod Templum desiderari a Diis aruspices pronunciarunt . Sane non gratis hoc Carmen seripsit Poeta , nam hortante Augusto multa a multis Templa resecta sunt. - Sed & eeteros Principes,, viros saepe hortatus est, ut pro facultate quisque mon ,, mentisi vel novis vel resectis, & excultis urbem adorna- rent; multaque a multis extructic sunt , sicut a Marcio

225쪽

isi CARMINIMxomane, donec templa refeceris,

aedesque labentes Deorum,

Foeda nigro simulacra sumo. Dis te minorem quod geris, imperas. Hinc omne principium, huc refer ea itum. Di multa neglecti dederunt Hesperiae mala lin sar. Jam bis Monaeses, & Pacori manus Non auspicatos contudit impetus Io

Nostros, & adjecisse praedam Torquibus exiguis renidet.

Pene ori Philippo aedes Herculis , Musarum : a L. Cornifieio aedes,, Dianae: ab Asinio Pollione Arrium Libertatis: a Munaeio se Planeo aedes Saturni . ste. ,, c Suer. in Oct. e. ay. diximus alibi a Senata , qui magno eum doloris sensu moiarum corruptelam videbat, Augustum per Quinquennium moribus conformandis praefectum fuisse anno et 31. hinc Princeps multas leges tulit, quibus populi licentiam comprime. ret . Sanado putat , me Carmen factum anno 726. veleta . ego arbitror, aliquot annis post ab Horatio seriptum, ct editum , atque recitatum in bibliotheca Palatina iussa Augusti & Maecenatis eo ferme tempore quo Augustus tabatur viros nobiles ad aedificanda templa, & Senatus me. ditabatur, morum corruptelam per Augustum tollere. Μirari est is hoc Carmine sententiarum splendorem , ae vim , imaginum venustatem, verborum lautitias. V. i. Plato, & Plutarchus viderunt , delicta Patrum aDiis poniri usque ad quartam generationem . . Convenit i ter quamlibet Religionem ad Deos omnes humanos eventus

referendos esse.

V. a. Templum est proprie loeus ab Auguribus eir n- scriptus, & poterat fieri aedes sacra, si cuipiam Deo saeta-Tetur. vo us ait Templum per se auguratum est, non ,, sanctum: aedes per se sancta , non augurata. MV. xx. Parthi ginabant torques minores , quam ferrent Galli, & Germani, eosque ornabant gemmis , quas Roma-inis abstulerunt . videntur Parthi nondum reddidi se signa Augusto . ergo hoc Carmen coniectinu est paulo ante annum 73

226쪽

pene occupatam seditionibus Delevit urbem Dacus , & aethiops: Hic classe sermidatus, ille Missilibus melior sagittis. Foecunda culpae secula nuptias Primum inquinavere, & genus, & domos. Hoc sente derivata clades In Patriam, populosque fluxit Μotus doceri gaudet Ionios Matura Virgo, & fingitur artibus

Iam tunc, & incestos amores De tenero meditatur ungui. Mox iuniores quaerit adulteros Inter mariti vina, neque eligit, Cui donet impermissa raptim Gaudia luminibus remotis: Sed iussa eoram non sine conscio Surgit marito, seu vocat institor,

U. 13. Parnm abfuit ι quin Antonius & Cleopatra eum Dacorum exercitu, & classe JEthiopum Romam iam nostris erudelibus discordiis quassatam subverterent. U. 34. Daci S AEthiopes in exeret tu erant Antonii PDaei ad Antonium ineIinainraut , ait Dio lib. s I. anno

U. x . Licentiam morum ex adulteriis mainasse ait. ideo Augustus legem Iuliam de adulteriis renovavit anno v. ar. Ionii erant populi voluptuosi , & molles, deditiehoreis. V. as. Te Iuniores vel absolute dictum , vel relate ad

maritum, vel pro τὼ recentes. V. Vina, i. convivia. V. 27. Illicita. V. 28. Inter tenebras ultro quaesitas . V. 29. Non fine conscio opponitur τω raptim . addit, amaritis consentientibus impudicitiam & licentiam eom- obari. . 3o. Vel e lecto, vel e mensa vehit in amplexus ne- gotiatoris , vel Naucleri peregrinorum hominum , approbante lenone Marito ι

227쪽

164 CARMINUM

Seu navis Hispaniae magister, ' , Dedecorum pretiosus emtor.

Non his iuventus orta parentibus Infecit aequor sanguine Punico rPyrrhumque, & ingentem cecidit 33 . Antiochum, Annibalemque dirum. Sed rusticorum mascula militum

Proles, Sabellis docta ligonibus

Versare glebas, & severae Matris ad arbitrium recisos 4o Portare sulles , sol ubi montium . . Mutaret umbras , & iuga demeret Bobus fatigatis, amicum

U. 32. Praeclare dictum. τὸ pretiosus idem est aedam no-sus , qui magno pretio emit. De notat mulierum avaritiam , quae amasios quaerebant mercatores, ct magistros navium , qui pecuniam largius persola erent , quam caeteri.

V. 33. Huic picturae tam vividae, qua recentes mores re praesentantur, alteram contrariam comparat , qua antiqui.

hine facilius recens dedecus a veteri decore dignoscitur. V. 34. Agit de primo bello Punico. postremum certamen initum est apud Hieriam hodie Maret imo prope Siciliam . Lutatius Catulus so Poenorum naves demersit , ct cepit γο. V. 37. ' Vegetius causam affert eorum , quae dicit Poeta. ,, Aptior armis rustica plebs, quae sub dio , & in labora se nutritur, solis p tiens, umbrae negligens, balneorum ne- is seia, deliciarum ignara , simplex animi, parvo contenta , vi duratis ad omnium laborum tolerantiam membris , cui ,, gestare serrum, fossam ducere, onus ferre , consuetudo,, de rure &c. , , V. 4o. Sabelli sunt Samnites . illi obcalluerunt in laboribus bellieis, di rusticis diem terebant aut in colenda teriara ante conspectum Matris vigilantis , aut in caedendis lignis , quae congesta ipsi portabant, cum sol conficiens cursum uertebat umbram montium Orientem versus , di lassis

bobus jusum demebat, ct quictem dabat colonis.

228쪽

Damnosa quid non imminuit diesὶ 4ue

aetas parentum peior avis tulit Nos nequiores, mox daturos Progeniem vitiosiorem.

V. 4s. Hi quatuor postremi versus mirabiles sunt. brevi ri verborum gyro tot ac tanta dici non poterant.

Solatur Aperien de mariti absentia folicitam , ur in ejus fide perseveret, hortatur.

OUid fles, Asterie, quem tibi candidi

Primo restituent vere Favonii, Thyna merce beatum,

Constanti iuvenem fide Gygen λ ille uotis actus ad Oricum, sPost insana Caprae sidera, frigidas Noctes non sine multis Insomnis lacrymis agit. Atqui solicitae nuncius hospitae,

me ode tota moralis est. Fides Sponsi absentis in eausa esse debet, cur Asterie omnem animo suspicionem depellat. monet illam , ut modeste vivat, & caveat, ne familiaritate Eripei usa eiusdem amore tandem capiatur. Sententiae, dieendi modi , versuum numeri suavitate ipsa suaviores sunt a V. x. Gyges erat iuvenis graecus, ct dives mercator, qui nuper ruxorem sibi adjunxerat Asterien pariter graecam . Nuncius fortasse Romam allatus de Gyge per aliquot Nautas , qui illinc discesserant . :U. 6. Caprae orientis, an occidenti syV. q. Dexter leno Chloes hospitae Gygi fgnifieat am rem sacrum, quo Chloe ardet, & omnia tentat , ut tibi sponsi animum eripiat. Haec Chloe Orici, in cuius domo cyges hospes erat , non est valde prudens, Asterie suspectum habere Gygen poterat. Diqiti by Corale

229쪽

166 CARMINUM

Suspirare Chloen, & miseram tuis io Dicens ignibus uri, Tentat mille vafer modis. Ut Praetum mulier perfida credulum Falsis impulerit eriminibus, nimis

Casto Bellerophonti is

Μaturare necem, refert.

Narras pene datum Pelea Tartaro,

Magnessam Hippolytem dum fugit abstinens e

Et peccare docentes Pellax historias movet. ao Frustra : nam scopulis surdior Icari Voces audit adhuc integer; at, tibi Ne vicinus Enipeus iPlus tullo placeat, cave zQuamvis non alius flectere equum sciens a AEque conspicitur gramine Martio: Nec quisquam citus aeque Tusco denatat alveo.

Prima nocte domum claude , neque in vias Sub cantu querulae despice tibiae: 3o Et te sepe vocanti Duram, dissicilis mane ,

V. 14. Bellerophon reiiciendo turpes Antheae amores viis debatur illi impudicae sceminae scilicet Chloae nimio virtutis studio duci. V. Io. Vir a seeretis Chloes eum non posset impellere In fraudem Gygem timore periculorum, quae subiere illi duo castissunt juvenes, conabatur id perficere exemplo contrario eorum, qui voluptatem virtuti praetulere. Antheae, & Hippolytae non semper Bellerophontes , ct Peleos offendunt.. U. aa. Simpliciter ad Asterien redit. Eam iure monet -a fide servanda. videbatur illa indigere consiliis . Enipeus strat juvenis alienigena . V. 32. Dura est, quae sensu amoris caret, autem mantibus asper . ita Basterius.

230쪽

Rυἱtat Maecenatem ad festam domesisum

hilariter celebrandum.

MArtiis coelebs quid agam Calendis,

Quid velint flores, & acerra thuris Plena, miraris, positusque carbo in Cespite vivo, Docte sermones utriusque linguae, ' INoveram dulces epulas, & album

Libero caprum prope seneratus ' cArboris ictu. -

Maeeen cum Horatii domum petiisset, obstupuit videndo domestiet festi apparatus. Poeta rem doeet, eumque rogat, ut se socium iesto adscribat . Carmen est simplex, &elegans, quod res ipsa postulat. fortasse seriptum est anno

. U. r. Coniuges festum celebrabant Calendis Martiis, ad memorandam pacem, quam Sabinae composuerunt inter maritos, & Patres ; viri vero ad propitios eoniugio suo faetendos Deos. V. 3. Ex eo, quod Μatemas obstupuit. Iligitur, Meuissem Martium fuisse primum, quo Poeta sibi pereundum putavit arboris casu . Si Poeta hoe festum egisset pluribus deinceps annis , Maeeenati hoe palam fuisset. U. s. Opera, libros. V. 6. Legerem libentius ritum , i. nutritum: ut sit senisses r quod me Bacchus morte liberavit in casu arboris, scio me illi debere eonvivium, ct Caprum . v. 7. Alibi suam ineolumitatem tribuit Fauno, hie vem Baecho, & ita plurium Deorum fidei se eommissum H dicat . F. o. conicem , i. operculum e cortiee , vel subere picato.

SEARCH

MENU NAVIGATION