장음표시 사용
61쪽
sit, qui paulo diligentiorem solummodo explicatἱ aphorismis attentionem adhibeat ille sane percipiet,
qui textum vigesimum secundum libri acutorum gat. Ibi ait apertissime, eum magis errare medicum, qui cibum aegrotanti dat putans ab exhaustu imb cillum esse , quam qui revera ab exhaustu debili bbum attenuat Uideri ne cuiquam potest , Lectissimi Iuvenes, eum, qui minus malum putat esse demere ubi addendum, quam addere ubi demendum, plenioris victus in acutis amante in fautoremve esse posse ΤMinime gentium. Nihilominus decebat prudentissimum virum Medicos monere ut tenui victu praescripto quamdiligenter caveant , ne circa aegros quicquam peccetur, quod explanat aphorismo praestitit; quia errores ab aegris, circa aegros tenuiter victitantes commissi, graviores evadunt, dissiciliusque seruntur. Universa itaque, qua ad rem hanc posuimus sua autoritate claudat, firmetque unus, e celebrioribus Hippocratis Interpretibus, Heurnius , qui ita ii scripsit: Si quis subsellis legat hunc phorismum nos dicemus,
binos hosce aphorismos ex; simet Hippocratem rojicere , aut accusare diaetam tenuem aut tenuissimam.
Minimo im eniim summe laudat ubique e bae, nihil felicius pr.escribi potes in morbis acutis, acutissimi insem necessario his debetur talis tactus. Sed jure P locopiaescribi deberi quod F id non ut erit pericula plenus
XXII. Ast Hippocraticae autoritatis abusum , rationibus quoque firmare quidam contendunt . ecquet Solidistarum Clarissi Antesignanus ait, per tenujorem victum
62쪽
victum vasa exinanirici exinanita autem coalescere, solidari. Inde subtilioribus liquidis cursum, viamque intercipi. Addam ipse intercipi quoque modum, quo liquid haec elaborari possint organa etenim iis elaborandis, perfidiundisque aptais dicata , e cavis
solida faeta inossiciosa omnino redduntur. Quamo brem, non modo liquidorum vitia augeri, sed motus eorumdem circularis, sine quo vita esse non potest; prius in minimis tum in paulo majoribus in magnis tandem sust laminari debet. XXIII. Uas exinanita concidere, quoniam necessarium, certissimum est. Coalescere quoque, si non omnia, teneriora saltem, ex cavis solida fieri sit diutius exinanita permaneant , a ratione alienum non est. Ajo quoque proscriptas fuisse , damnatasque ab Hippocrate evacuationes eas, quae vas cito exinaniant:
plur/mum , atque repente evacuare .... malum s omne enim
nimium naturae inimicum i Quin ultro concedo , regulam hanc Mabsolute propositam, Mabsblute veram esse . Pro adnotatione tantum illi subjicio, aequum immo necessarium ore, ut nos adhibeamus mensuram ad dimetiendum illud plurimum. Quod enim plurimum in uno casu est, in altero non est quaeque evacuatio plurima respectu Titii dici potest, plurima nequaquam dici potet respectu Sempronii . Nihilominus
assero, neque per omnimodam abstinentiam, neque per victum tenuissimum, acute aegrotanti vasa perniciose exinaniri posse, neque coalescere. XXIV. Plures de diuturniore a cibo abstinentia historias non moror, neque homines pluribus diebus sine cibo
63쪽
cibo vivere posse, ex narratione a D. Luca relata probare contendam, ne quis mihi reserat illud miraculo contigisse . Neque nobilis mulieris casum a me visum narrabo , quae plures dies omnino sine cibo vixit tum quia in morbo eo mortua est cum maxime , quoniam clysmata nutrientia adhibita, ut vitam diutius protraheret, in causa sorte fuere mitto quoque historias , quas habet talpartius Vandem
Viel b quasque meritissimus Bonetus e habet ex Sampsonio Helvigio , Thoma Bartholines mitto quas reser Rhodius ex Dominico Sala, Horatio Augenio, Smusa rasavolo . Unicam a Tulpi d relatam afferam , quae longioris abstinentiae a cibo exemplum
exhibet, non tamen voluntariae, neque morbosae, verum coactae . Septem Britanni Scapham ingressi , ut non longinquam Insulam peterent, a venti vehementiore vi in altum pellebantur. Undecim integros dies per freta longa jactati sunt absque ullo cibo. Imminente ob inediam morte, sortes unanimiter miserunt, ut ex iis unus , quem sors tulisset , jugulari se sineret, suo sanguineis carnibus sectorum vitam sustentaturus. Horum unus, qui necati secti carnibus vesci noluit, o famem in furorem actus se se in mare praecipitem dedit reliqui tam diro cibo cibat incolumes evasere. Hinc primum noscite, ex omnim da undecim dierum abstinentia is inter , quidem, maximos, assiduosque labores, qui adeo per se consumunt, lata, iis vasa nequaquam coalita suisse contra
auctoris, quisquis ille suerit, libri de carnibus, Hip
64쪽
pocrati adscripti, sententiam, qui scripsit S quis is
septem diebus nihil edere, aut bibere velis , plerique quidem in iis moriuntur. Sunt autem qui ipse transmittunt, tumen moriuntur . Sunt etiam quidam , qui persuasi sunt, ut ne desperarent se ipse fame conficientes, sed comederent, ac biberent. Verum venter non amplius fuseipii jejunum enim inusinum in bis diebus concrevit, moris mturque etiam illi a). Noscite, & alterum hominem undecim saltem dierum inediam ferre posse , absque eo quod minima vascula illi exhauriantur . Quod si non exhauriuntur sano vehementerque laboranti antimendum ei perperacuto morbo correpto , illo scilicet, qui circa quartum diem judicatur, cui soli Hi pocrates victum extreme tenuissimum , omnimodam, nempe, abstinentiam praescribit, vasa perniciose, lethaliterque exinaniri Si hoc verum foret, universi Diatritariorum aegrotantes mori debuissent, quod tamen satis notum est falium esse. Neque Hippocrates longiorem abstinentiam , qua Cnidi Medici ex eodem , quaque, Celio teste, AEgyptii Asiaticique utebantur, improbat, quia mala absolute esset; sed quia indiscriminatim omnibus aegrotantibus eam adhibebant observatio igitur ostendit, metum , ne acute aegrotanti vascula perniciose exhauriantur, si tenui, aut extreme tenui L1imo victu , prout genus morbi requirit, tractetur, nullum omnino fundamentum habere. XXV. Praemissa observatione consideremus nunc, num observationi ratio respondeat. Vasa minima ob abstinentiam victumque tenujorem nequaquam exin nirentur, si crassior sanguinis pars, quae capacioribus
65쪽
canalibus continetur eo exilitatis redigi posset, ut cluae hujusce extenuationis capax est , ad minima ingredienda, perluenda vasa apta fieret . Id autem in acute ebrientibus , primis saltem morbi diebus,
cum plurima in venis supervacua continentur, nec
liqua multum densata sunt in principiis etenim exHippocrate omnia vior non contingere non potest. Cum ex vasis rubris flava ex Javis lymphatica ex hisce minora adhuc , tum minima vascula nequaquam exoriantur , sed transpirantes quoque syphunculi ex arteriis immediate nascantur, quod praestantissimo Haltero per injectiones constitit cumque
ex eodem b globuli rubri sanguinis solo calore,
sol in flavos abeant, adeo ut totus sanguis in flavum liquorem, etiam in vivo homine, converti possit quanto facilius id continget, ubi, per febris calorem per motum adauctum illorum di lutio facilior uatura est In serum itaque, in liquores sero, subtiatiores conversi exitima ingredientur vasa , neque ea collabi sinent; praesertim cum rarefactio individua caloris comes, assulas rariores, turgidiusculas fa
XXVI. Verum enim vero locus Hippocratis de evacuationibus exinanientibus a nobis apra allatus , seligentiorem animadversonem desiderat. Animadverti-ite itaque, dixi emippocratem malum esse, non plurimum tantum, sed plurimum repente Vacuare Plurima etenim . repentina scilicet subitanea ; scivi Iicella cito peracta evacuatio, vasa quidem cum pori cula exinanit plurima autem non repentet, scilicet,
66쪽
non acervatim iacta , vasorum exhauriendorum caret periculo . Mulieres mensium nimietate laborantes, non modo ad menses , sed ad annos quoque plurimos morbum ferunt. Si quis sanguinem effusum pomderaret, miraretur prosecto, ut tanta illius vis effundi potuerit, muliere superstite Plurima facta fuit vacuatio, sed non facta repente, non cito, non ace vatim Aliquando e contra, non minus quae abortum passi sunt, quam quae maturos stetus ediderunt, bmium reseratis uteri vasis inexpectato, .serme inproviso objerunt Magnam, utique, istae sanguinis effusionem passae sunt; sed nullo modo ei comparamdam, quam annuo spatio mulier nimiis mensibus exedicita fudit. Non ideo vitam cum morte commutarunt, quia tantum cruoris effuderunt sed quia repente parvo scilicet tempore, acervatimque illum emulerunt . In repentina enim, copiosa, acervatimque facta sanguinis profusione, fieri non potest, qui ex hydraulica lege plurimus cruor ad vasa, quae evacuam tur, ob ablatam resustentiam, vehementer fluat, e Curratque . Parum hinc, , ut ita dicam, tantillum sanguinis ad cerebrum it , paucioresque spiritus a pauco sanguine secernuntur. Horum defectus, ut si guinis ad cerebrum pulsi , singulis cordis contracti nibus crescit is cito mulier cum sanguine vitam
amittit . Periculum hoc imminere ex vulneribus observavit Hippocrates, quapropter monuit in Duι-neribus sanguis concurrit e vitulandum igitur , ut vacuum expleatur . Vacuum autem, ut cuilibet patere potest, ideo sic non quia sanguis tantum evacuaturri sed
67쪽
quia ad sauciata vasa concurrit scilicet, quia copiosa. cita evacuatio est. Copiosiores, itaque, evacuationes tunc inanitionis vasorum periculum inserunt, cum repentinae quoque, nempe , cum breviore tempore fiunt , non autem ubi spatiis longioribus con
XXVII. At quis, quaeso, dixerit, si etiam evacuatio quae ab abstinentia, victuque tenuissimo venit, summa soret, eam repente, brevissimo tempore, acervatimque fieri Nemo sane, qui ea, quae oculis usurpantur , negare nolit. Nullum ergo periculum nimiae, periculosaeque inanitionis vasorum ab ea abstinentia est iis in morbis , quibus alienior ea minime est. Quoniam evacua haec quidem, ut ita dicam, negatis ajebat Galenus bi inedia non per se evacuat, sed
per quamdom perspirationem, quia nullum alimentum, quo em crata matreis insauretur, introducitur' scilicet dum nihil novi vasis inditur, vitae vires, quae agere continenter pergunt, veteres succos digerunt extenuant, cons
munt, expellunt; sed id non flatim, neque pauco tempore Crepente fit sed sensim sine sensu, ut dicitur,4 non interrupta quidem, sed paulatina,&diutina evacuatione. Abstinentia igitur ea aphorismi particula nequaquam comprehenditur qua plurimas, repentinasque evacuationes Hippocrates improbat dedaltera , qua ponit quod paulatim sit tutum es optimo jure igitur, ad morborum principia , prae quibuscumque aliis auxiliis, abstinentia a Celso b commendatur: Plurimi falluntur: dum se primo die protinus Jublaturos
langurem aut exercitatione, aut Lineo, aut vomitu, ut coacta Comment. I. de humor. I l. 3. . . Diuilias by Ooste
68쪽
eoacta dejectione , aut sudoribus , sperant non interdum id incidat, decipiat, e quod hepius fallatu solaque absinentia sine ullo periculo medeatur. XXVIII. Unicum nunc effugium iis restat , qui plenius aegros acute ebrientes alendos esse contendunt, scilicet consuetudo . Non modo aetati, regi
ni , tempori , sed consuetudini quoque aliquid dandum esse Hippocrates praecipit . Cum itaque nostris temporibus copiosius , magisque opipare ali soleant
homines, quam temporibus Hippocraticis necesse est medicos, ut huic consuetudini indulgeant, aliquanto copiosius, quam fuerat Hippocrates, aegros alere . Haec est vetustissima cantilena, quam quaelibet aetas exacti temporis laudatrix semper cantavit:
ZEtas Parentum pejor avis tulit
Progeniem virisorem. Itemque Terra malos homines nunc educat atque pusillos.
XXIX. Nisi ex litterarum monumentis constaret, homines qui cultiores sunt habiti , qualibet aetate invictu intemperantes fuisse, set humanae naturae consideratio Philosophum docere posset , eos anteactis quoque, non minus, ac nostris temporibus, gulae deditos, & de cute curanda solicitos extitisse. Homini sponte in voluptates prono, sobrietas temperantia virtuti semper, incommodo , scilicet, suit eoque , si paucos excipiamus, quos equus amavit Iupiter
multitudini enim nunquam meliora placuisse certissimum esto dicendum , quolibet tempore sibi bene homines voluisse, genioque indulsisse. Propterea quibus nota intemperantia suit, quibusque, sanitas,
69쪽
aetas res domi non angusta id facere sivit
lautitiis pro temporum genio gavisi sunt is
opipare , neque selum ad vitae necessitatem , comedere sueverunt. Non negavero quasdam Nationes extitisse, sorte existere , quae universim parce, &frugaliter vivunt. At barbarae, incultae, eoque munus vitiosae , Apicianam scientiam minime norunt; neque deam aliorum ciborum habent , quam quos
illis Grex, solumque obvios, simplices, sicilesque L serunt. Ex iis istae sunt, de quibus dici potest, quod
de Scythis jebat Trogi ompilator, a plus sciliu
cet illis prosuisse vitiorum ignorationem, quam Gra cis cognitionem virtutis . Legi , Persas frugi iam dum esse. At Clarissi Auctor, unde hoc habui, subdit, illos non virtute tales, sed alterius vitii vi existere Cum enim in vestibus, in gemmis, in equis, in Famulitio magnificentissimi ni, in luxumque hujusmodi effusissimi ob expensas, quas, ut uni vitio indubgeant, faciunt, nequaquam iis superest unde alterum colant, ac laute comedant Ii quoque qui servidiori Caelo subsunt parciores in victu esse consueverunt; tum quia sorte intemperantiam ignorant: eum maxime , quoniam sub axe nismum propinqui Uis, haud minore, quam cito vitae dispendio Gulae vitium stat. Sed, quemadmodum supra posui , litterarum monumenta abunde testatum faciunt , ultiores Nationes Gulae, atque intemperantiae deditas semper sui e G
lenus, qui sub Antoninis floruit, intemperantiam 40 sui temporis carpit Plutarchus, qui e sub Traja
70쪽
no vixit, sui temporis mensas pingendo, nostras quoque, haud per Iovem, rugales, perbelle pingit. Proinde ridiculum e coquis mense iniseris curae esse ,
quid primo, quid secundi, medio ultimoque loco apportent. En, ni fallor, quatuor mensas: Portate hodie dicimus Plinius senior Vespasianis coaevus suit. Ex ejus verbis Ca noscere possumus qualis esset tunc temporis vivendi modus: At nune Coo Triumpborum Imperiis parantur oe coquorum pisces nullusque jam mortalis .esimatur pluris, quam qui peritissme censum Domin mergit. Ex Senecae Epistolis , praecipueque ex nonagei, maquinta satis apparet, ut Neronis tempore Gula obtineret . Progrediendum nobis est ad aetatem Augustaeam 8 Habetur lex Iulia . Syllae tempore coenarum dispendia, lege, castigata suere Ante Syllam iacis ni quoque se Fannia contra eosdem conviviorum sumptus rogatae sunt. Quid porro indicant arasiti a Terentio , Qui cum Africano rixit Plauto Terentici antiquiore , in Comoedus introducti Num Graecos illorum temporum, ad quae fabula illae referuntur , homines frugi sui uid de temporibus
Platonis dicendum oste in Convivio Pausaniam i ducit suadentem in vino temperantiam , connientemque se adhuc hesterna crapula gravatum , idemque de aliis opinantem Aristophanes vero ait Ibidem, e
num ex iis esse , qui praegressa die non tam plusc.
Ium biberunt, verum se se ingursitarunt Quin dem Aristophanes assidue singultiens introducitur , addita suspicione , ne a repletione nimia singultiret . Num altius quoque ad ejusdem ippocratis tempora asce N. l.