De fabulis Atellanis scripsit fragmentaque Atellanarum poetarum adiecit Eduards Munk

21쪽

ut apud Graecos frago in Bacchi culini origi n dobabat: e

moedia contra, quam festi hilaritas pro emerat, nihil nisi iocosa tragoediae conversio orat, ita Mud Romanos in Etrusino illius saltationis ridicula imitations Satira orta est, neet et comoedias et Satiras elementa, irrisio Et locatio, omnoni artem te derent β Eo enim, quod coeperunt versus antore temere et incomposito iactatos cum saltation cantuquo coniungere, I dus paulatita in artem mutatus istificibus iam ogebat, qui studiosius rei operam darent. Satirae nomen nactus esso vid tur ob verborum, cantus, saltationisquo coniunctionem, qua trin, quum antea ossent seiuncta, tum in unum consociata tamquam diversae fruges in satura lance populo osterebantur γ). Donrgumento priscarum Satirariun dissicito ost, eorti aliquid pr ferro, id vom intra dubium osso videtur, eas salsis irrisionibus, ridiculis ambiguitatibus, iocosis narrationibus tum veris, tum fictis, obscenis dictis proverbiisque, immixtis crebro canticis ad

tibiao sonum cum saltationo coniunctis constitisse, natura sua

non dissimiles nugis latis, quibus hodio otiam Itala picta Von tiis potissimum et Neapoli gaudere κοlet δη). Fabulam artificioso

56 Graecae prIseae comoediae et Satirae interna similitudo iam a veteribus observata est Horat. Sat. I, 6, 2. Diomed. III, 329: ,,Satira est carmen apud Ro

manos- archaeae comoediae charactere compositum L

5 Qui Satiram ob materiae varietatem sie dictam putant, non eonaἔdErant, si non maiorem, certe tamen eandem varietatem in iuvenum ioeularibus ludis obvenisse, neque tum, quum Satirae nomen inventum ait, Romae tabulas a Graeeis petitas doctas egae, quibus Satirae, quippe materiae varietate Insignes, opponi potuisseut; Livium enim Andronicum post aliquot demum annos primum ausum esse argumento fabulam gerere, auctor est Livius VII, 2. Ceterum notandum est, postea, quum Satira sceniea in Lucilianum Satirae genua mutata esset, recte a materiae in ea tractatae varietate satiram tanquam sarraginem diversissiamarum rerum explicari. Iuven. Sat. I, 85, 86; Dioni ed. III, 329. cs. insuper de Satirae notione Casaub. de poea. aat. II, 4; Tell. Ferienaehri en Tom. II p. 13a et A. Sehil egeltiber hamat tacta mnat una Liter. Tom. II p. 8, qui ob simi liud in seni, quae est inter vocem Naturae et suturni Saturnaliumque mere, ut mihi quidem videtur, fortuitam, nexum quendam eorum suspicatur; Sileve de rei acent eae apud Romanas origine p. 44: DSaturae non tam ineompoaitae et rudeafuerunt, quam Fescennini neque alternia versibus iactatae fiunt, quod non stati animadversum est. - Bambachias in annotationibus ad Casaub. de sat. poes. IP, 181 hoa Iudos eomponit eum dramate Satyrico Graeeorum, eoque differre ait, quod Gra et Satyros aut deos hisce similes induxerint. Νon autem ab hae solum, sed ab osculi hi Iudi Romani a dramate Satyrico discrepabant, nee ullami prorsus similitudi in in uiri quo exstitisse arbitror. - Si quis Saturas seenteas ' Romanorum eum Graeeo instituto eomponere velit, non inique fortasse adhibeantur Dicet istae Spartanorum, de quibus vid. Mulierum Hist. III p. 343 . 8ὶ Gulielm. Milueri Rom, miserti. Nomeririnen Tona. Ii p. 110: , se Lo-

22쪽

exeogitatam, qualem Graeeae comoediae exhibuerunt, eorto non habusrunt, otii fabulas stanile quiddam, quo diversissimas res

tanquain vinculo eontinerent, interdum Ostendisse eas, verisimilo ost s). De tempore, quo Satiras Romae edi coeperint, iam olimogi in libello do L. Pomponio β' . Videntur sei licet mihi paucis annis anto Livium Andronicum Romao Ortas osse, ut e Livii loco VII, 2 probavi. Facile enim fieri potuit, ut Romani, qui bino Punico primo, quod paulo ante gestum erat, in Sicilias urbibus

dolactati fuissent similibus spectaculis, Romae pace composita urbeque multis opibus Iocupletata rudia sua artis scenicis Et menta ad illorum modum eiungorent: apud Sicesos cnim iam diu mimicam cavillationem cum cantu et saltatione in scena stetisse, voterum probant testimonia Hinc forio ornatus etiam per Bonarum, qu , ut Supra commemoravimuA, Dionysius cum Sia lenis et Satyris comparat, repetendus eSt. Satira, scenicum genus Romanis ganuinum, non ita multo

post Graecis fabulis per Livium Andronicum primum doctis fero

cessit. Artifices, qui olim Satiras, nunc fabulas o Graecis comvorsas odebant. Constat, Livium tragoedias primum docuisso, itaquρ sacriis, in quibus spectacula edi fas erat, Iudicra, quibus pro sacrorum ratione risus populo movebatur, abscisaent, nisi

desto berare ..59ὶ Cum Stievio I. e. stare ricin possiim, qui eoni ridέρ, Ratiras a poetis compositas esse, quia, antequam agerentur, ad tibicinis eantum descriptae essent. Non enim puto ante Ennium Satirarum poetas extitisse, quum, ut e Livio ipso patet, tum histriones ipsi et componerent et agerent earmina: ,,idem sedicet Liviust Andronteus, id quod omnes tum erant, suorum earminum aetor L Neque eredendum eat, totas Satiras saltatas et decantatas esse, Red singula modo canti ea seriamonibus immixta. Satirae enim a vernaeulia histrionibus editae a iuvenum ludia morem Tuaeum imitantium simulque ineonditis inter se IoeuIaria fundentium versibus natura sua non differebant, maiori tamen arte et elegantia insignes erant.

60 p. 18, ibique notam vide. 61ὶ Solin. PoΙ3Mat. e. li: obie in Stellis eavillatio mimi ea in seena atetit M;

23쪽

iuvenes post sabulas per artifices doctua eo, quod antiquo moroversus .inter se laetarent, huic mori providissent. Quas ridicula versibus intoxta, ut ait Livius VII, 2, inde exodia postea appellata, consertaque potissimum Atellanis sunt. Α-ὶ De exodiis intor viros doctos magna disceptatio est. Iam Iougius esset omnium do hac re sententias recenAere; Salis igitur Sit, qui novissimo' do exodiis scripsorunt Sti ovius do rei scen. apud Romanos origine, et Schoberus de Λtellanarum Exodiis, perlustrare., Iam.βtievit opinio haoc ostsi δ): se De ex odiis magna lis fuit, eo Praecipue orta, quud qui do iis dissererent, Iatiorem huius vο--cis significationem non satis distinguerent ab artiore. Exodia, do quibus Livius Ioquitur, Atellanas non esse, ita ut pro ΛteI- Ianis exodia poni possint, ex allatis verbis manifestum est: ri- l

qicule sos antiquos exodia appellatos et postea in Atollanas trisqscretos esse, ita ut Atellanis multa exodia consererentur, t,,Sensus est verborum Livii, nisi forre quis obstinato animo aliam 8entensiam extorquero vult. Eodem sensu exo dium usurpavit

Urbietis exodio risum movet Atellanae. .

Ch. Suet. Calig. c. 27. Ut in his locis singula dictoria sivo

sesales exodin audiunt, ita postea quodcunque facete si neuto etiain Oxtra theatrum dictum, Exodium vocabatur; ΙIior. ad Gaudent. Ep. 12: secundum praseclari oratoris Exodium, spes

in ea insantula) magis laudanda sit, quam res. Recte itaquo Sigonius Rd Livii locum exodia comparat cum episOdiis, d sequibus Suidas: ἐπεισοδιον το εἰσφερόμενον rost δρα τι γλυτος χάριν, τῆς sποθεσεως Oν. 1lla episOdia nequo eerta quae-62 Ossendii it Iud inde iii Livii Ioeo St ei Ium l. e. p. g6: ,,in loco Livii plura

ambigua sunt: τὰ inde a Drahenhorchio receptum delendum esse reor, quum in multis codd. melioris notae degit, et ad gensum aut nil addat, aut valde eum turbet. Ita iactando enim versus ludicros eausa nulla est, quare exodia riuitii uel turiet si inde ad gequentia resers, tum aut τω postea iiiii ontiueιMr τυ i hoc Prorsus tollit illud, quod omnium eodd. auctoritate defensum expungi Dequit Fugit virum, non raro inde a. deinde a. dei nee ps eum polli R. postea Ples na

si iee coniungi, quod saeere prae aliis Livius amat es. Liv. XXXX l, 24, XXXX iv, ΣΦ, XXXXV, 14. Terent. Ande. Il , 2, 3. Cieer. pro 'lil. 24. Nep. Fuis. S. Cels. VII, 8 med. - Sehober. da Atellanarum Exodiis p. 2u: illud inde non babet, quo explicetur, nisi ad proxime praecedentia: histrionibus fabellarum actu relicio laetare coepti, reseramus, quod ut laetamus, lotus verborum nexus suadeti sa L. e. p. 4r ηqq.

24쪽

dam spEcies domatum Drant, neque uni tantummodo Mamatioinserebantur, qua libertate etiam exodia utebantur, quod Livius issignificat τω potissimum, et alii aperto docent. ΡIoriquo, rEcontiorum, qui de e odiis sermonem faciunt, permoti vocis isolymologia et exodis Graecarum sabularum, statuunt, exodia isesso toea in sino sabularum landi solita, secuti Ios. Scaligo nisad Manil. V, 14b, qui multa hue spectantia contulit, sed rogistantopere confudit, ut Salmas. ad Vopisc. Aurel. c. 42, Scali gerum hic non esse Scaligeriun, merito dicat. De Graecis sioxodis hic minime cogitandiuii est, tum anim Livii verba

,,prorsus SenSu carent, quod cum Salmasio iam alii viderunt. ,,Νon minuri autem falsa Vidori debet opinio, qua ζprima illasioxodia post nctam fabulam quasi additamentum accessisso vo-olunt, quo urgumentum fabulao nntecedentis in risum vorsumsisti, ita ut cum dramate Satyrico Graecorum componi possint.

,,Hane sontentiam defendie Casaub. de Sat. Rom. ΙΙ, 1, p. 184 severbis antiqui Schol. Iuven. ad Sat. III, 17b: Exodiarius apud ovetpres etc. Recte quidem grammaticus, si vero Iuvenalis ,,locum his explicari putavit, saeuit eum opinio, si utinam C Asaub. non consedisset Iuvenalis et Scholi ino. a dia. Pootasioxodis: Isignificat antiquos iocos et risus, qui postea in Atolla- senas inferebantur, non autem Atellanas ipsas et multo minus

si odia illa, de quibus Scholiastes disserit, quae ab Alossanis

siprocul absunt. Res meo iudicio sic expedienda ost: Quum ,,iuvenes Romani ad AtellRnM omne Studium conferroni, missosia sequo singulos iocos, illa exodia, Vel in componendis fabulis asse, orent, τῶ in. agendis ex tempore funderent, ita tamen, ut, abesarum nexus non rexbMetur; spectatores, qui rudos artis quo expertes ea Voluptate, quam Graeci ex theatris capiebant, ,,spectaculis interesse non didicerant, suos Minarios desiderabant.

-Voluntati populi gratificati esse videntur Mimi atque Plani po--dos, qui vice iuvenum Atellanas iam agentium functi, hunc in- ,,tor actus fabulae et post doctam iocos incompositos odiderunt. Amum tanto furoro Asrienni temporibus set iam anto onm, ut ,,ait Μacrob. Sat. II, 10, Saltationem Romani arriporent: mi--m non videbitur, eos Prae ceteris deIsci antes Mimos etiam extra fabulam spectare voluiisse, hosque omnium applausu Exei ,,inres, proprios suos ludos mors iuvenum Romanorum insu-

25쪽

Atilisso. Ili ludi, quum Mimi ab histrionibus nondum separasi

agebant, eXοdia erant, postea Vero et ipsi aceroverunt ad drama continuum, scilicet mimicum. - Ιlli autem Mimorum ot Plani- peduIn, qui praestantiam ceteromuit non asSequebantur, perge bant exodia sibi vindicare, quae a potioribus iam mittebantur, ita ut dehinc duo genera Mimorum Romae Spectarentur. - Postquatit voro illis iocis ex temporo fusis Mimi et PlanipodosisSpectatores oblectare coeperant, tum etiam Exodiorum nomen

ab Atellanis, qui, si Lydi de Mag. Rom. I, 140 loco corrupto si1idem habere possumus, initio etiam Exodiarii dicebantur, ad illos migravit, et ut exodium faceto et scurrilo dictum, ita

GExodiarius Sannionem, Scurram Seenicum, apinarium, taXRlO-

,,rem generali appellatione Significabat. Hi exodiarii ii orant, quos Iuvenalis Scholiastes memorat. Quod itaquo illo dicis,

,,in sine fabularum spectatos esse Exodiarios, non ita interpre- tari poSsumus, ut iocationes suas certo urgumento, simili nr- ,,gumentis dramatum Satyricorum, ad actant fabulam rotulisse dicantur; poternnt quidem fabulam ot actores caudiari, sed ad ,,notionem propriam Exodiariorum haec non pertinebant. Ex--odia doniquo fabula finita coepisse ex vocabuli etymo demon- ,,strari non possE docuit Salmasius ad Vopisc. I. l. et ex Livii ver bis manifestum est. Neque Vero negaverim Exodiarios post actum fabulam praecipuo locum habuisso et hac rations fieri ,,potuisse Oxistimo, ut de nominis dorivations etiam grammatici

Romani in errorem inducorentur. F

Schoberi βεὶ sontentia de exodiis, eo potissimum a Stievii ldiffert, quod e verbo conserere, quod si est coniungere ita res inter se, ut integrae maneant ββ), eoncludit ridicula inus num non in Atellanas transiisse, Sed iis addita Esse tanquam peculiare quoddam spectaculum. OPriinum, inqnit εβ), ridicula illa nore ex eo, quod Atellanis, sed quod aliis fabulis consoria sunt, exodiorum nomen traxerunt, ut apstio , iudicant Livii . Verba; qui si dicit: Iuventus - appellata, qtiid aliud haec

26쪽

osibi volunt, qunm iii ventutem secundum actas ab histrionibus istabulas ad animos ox hilarandos ridicula inter so iacturo solitos, eaquo inde exodia appellata esse. - ΙIinc sequitur, nihil nos ,,cogere, ut eXOdin, quae iam tum, quum At sellanis consori copi inissunt, ita appellabantur, eodem modo Atellanis, quo tragoediis se nn in tragoedias suisse sabulas, quas iuvontus histrionibus agenodas reliquii, in aperto, Si conSeria fuisSe Statuamus; post ira- goedins enim eXodio opus erat, ut animi tristitia ni socii exhiln- ,,rarentur, non Vero Post Atellanas, quippe quast ipsae salibus et ,, iocis compositne essent. VeriSimile eSt, eo ipso tempore, quo si Aiollana exodii loco post tragoediam agi coepta est, antiquum isoxodium Atellanis consertum esSH. Quamquam id quidem ne-ominem fugere Potest, quid causae fueris, cur omnino ridicula illa Atellanis consorerentur. nam idem fuit utriusque generis sons, eadem origo et magna similitudo; in patrio enim Italino solo nain et a maioribus, non a peregrinis necopia tam pio siu- ,,dio colebantur, ut ingenuis tantum hominibus partes in iis agorosi liceret; iocis ot dicteriis abundabant, eo quo maximo Spectato--rrem animos nativo quodam lepore deliniebant; id unum inter-osuit, quod Atellana argumento Serebatur et certus quasdam per- ,, sonas habebat, iuvenum nutem lusus antiquam mihi formam issemper Serva e et tum etiam, qui mi Atellanae iam perscribi ,, coepiae sunt, eX tempore fusi videntur. Sod De Livii verba ita esso explicanda: ridicula ista ini-sitio tragoediis conserta nique inde exodia dicia, postea, cum siΛtollana exodii Ioco esse eoepisset; eodem modo Atellanae consesserin esse; nihilominus tamen non est, quod nonnisi in sino sa- , ,hulae adspecta esse Putemus; nam Cicerone testo ad Div. IX, si16 mimus in locum Atellani exodiarius successit; minius au--tem non solum, ut ex hoc Ciceronis loco sequi videtur, in sino,,tragoediae, sed, ut Festus p. 201 narrat, inter singulos sabu- ,,lae actus in scenam prodibat Quidni igitur eundem in-67 Confundit hie Sehoberva dupIIeem vocis mimus vim, de qua reete di- putavit Stieu. I. e. p. 5I: ,,duo genera Mimorum Romae peetabantur. Testis ,,eat Plutareh. Symp. VII, 8, ubi a quibusdam mimia Romanis ab aliis agi dieit; illis dramata tribuit, πώροια autem nominat νεμοντα καὶ σπερμολογίας L Patet,in Ciceronia loeo de netore mimieorum dramatum, qualia Laberiua et P. Syrus seripserunt, quique aeeundum Plut. νποθέσεις egit, in Mato de altero genere mimorum, qui edebant, 1er-

27쪽

lerduni Atellanae in tragoediis et exodii in Atellanis, qui mimi Olim fuit, usum fuisse credamus t Iam Atellana quidem plu-

res suisso acius non constat; sed Simile quid in Atellana otium fieri potuisse, naturam et rationem eius respicientes facile in tolligimus. In Atellanis enim, quamquam argumento Serebnn- tur, tamen quum initio ex tempore agerentur, non ita dispo- Silas suisse ros ni quo inter Se cohaesisso verisimile est, ut non interdum aliquid desideraretur. Atquo ad eiusmodi quasi Ia- cunas expisendas, ut haberent spectatores, quo interiin animos obloctarent, ridicula inserta, ubi vero usus hoc non exigebat,

oin sino mihi aeta videntur. Quod ut ii a lacium esse putemus, ,,magis etiam sabularum Λ tollanis simillimarum deli' arte, quas Itali dicunt, ratio suadet; nam in his etiam non coriis locis, sed ubicunque laxior rerum nexus desiderare videatur, histrio nes ridicula inter so iactare, quos Iusus CoκZe maZZel in appel- lunt Itali, ino Iogore memini. In his quum manifesta antiqui

,,moris vestigia mihi deprehendisse vidoar, quae ut ulla etiam , ,eAempla docent, in rebus genii cuidam propriis nulla uetus do- lere valet, quin pandem ridiculorum istorum Atellanis conser torum rationem fuisse contendam, non dubito .

Schoberi sententia, de qua primo loco agere placet, hoc vitio laborat, quod priscam Atellanam ex temporo uctam, doma sino dubio Livius loquitur, non discernit a Seriore, qualem Pomponius Noviusquo scripserunt. Iam olim enim in libello do L. Pomponio p. 25 ostendi, ex Atella nihil nisi Atellanas porsonas, quales erant Maccus, Pappus, Ilucco similesque, petitas

esse, quibuscum Et fabularum argumentum reliquusque scenicus apparatus sponto Se Os terret. Iuvenes igitur, qui nntea sub suis personis iocabantur, tunc sub personis Macci, Bucconis ceterorumquo et sub siclis conditionibus, quales sabulao argumenium, de quo antea inter eos convenerat, exigebat, cavillatio nos

nugasque suas edebant. Id simpliciter Livius ridicula eo n- sorore fabellis A tollanis dicit. Cui lana probabilo videtur, iuvenes primum sex tempore sabulam Atellanam iocis multisariis

monen esse. Donat. de Com. et Trag. haee sive iocos, quὶ inter actus rigunt elehant. eompitalitia ludiera nominat, quibua admisto pronuntiationia modulo, dum actus commutarentur, populus detentus ait.

28쪽

nugisque, ut constat, resertam, dedisse, deinde sub suis nominibus iterum iocos nugasque addidisse, vel adeo mediis fabulis, quopiam sub vero nomine posita Sine dubio Osca persona, po

ficet, res ita coniungere, ut integrae maneanti At hoc prosocto argutari est. Urgenda fortasse fuisset vox conserore, si Li

codo dixisset, sed ridicula Atellanis consereret. o. ita instituero, ut ridicula illa, ante Sine silo quodam perpetuo prolata, nunc fabulae argumento tanquam vinculo et serie quadam non interrupta adnectantur et contineantur, cur dici non possis, non video. Νihili etiam est, quod do explendis lacunis dixis, quum non ita dispositas fuisse ros ni quo inter se cohaesisso verisimilosit, ut non interdum aliquid desideraretur. Simplicissimas orant Atellanae, ut hodio etiam tales ludi, nequo quisquam ab omni parte elaboratam fabuIam desiderabat. Solet omnino fabulas nexus in his spectaculis interrumpi et sermonibus ab actionsalionis, et iocosis gestibus et Iudicris aIiis, quas Itali I nκκi nominant, sed quis inde unquam integram et peculiarem dramatis speciem, Exodium, laciti Sed lac etiam, consorore ossa ita ad dexe, ut integrum maneat; tum Suis verbis Livius dixissot tan- tummodo, o diu acta eSSe a iuVentute Romana, Atellanas vorosi iam, non dixisset. At pergit nihilominus, hoc genus ludorum ab Oscis acceptum l. e. Atellanas, tenulisse iuventutem nec ab histrionibus pollui passam esse. Quae Verba postulant, ut ni i- quid praecesserit, quo A tellanas etiam a iuveni uso no cooptas me, auctor tradiderit. An dicamus, Livium significaro voIuisso, iuvenos Atellantis otiam Ogisse, quia his ad duro solerent exodia sual qiuidni tum iΤagoedias etiam aliasque fallulas, quibus interdum eos DXodia addidisso e voco potissimum concIudit Scho- herus p. 7 3 Ergo non possiunus, quin de Oxodiis istis exodio-

sin est ere, INHi ea odia, ut Echob. vult p. 20: Exodia eonseri coepta sunt; nam ita iubet verborum ordo: quae se. ridicula, appellata sunt exodia et conserta, se. eadem ridicula, Atel- ania Lahulis. Cf. Dauber Progr. Holgmind. 182I p. 20: seiuventus inier ile more antiquo ridicula ver thas eoneepia laetitare coepit, quae eX-ndis appellata sunt et cum Αιellauis potissimum inhellis eoa-

29쪽

milii, ranni)Λtellanas exodia fuisse tragostili amni, non negas, Schobervili parum recto Et considerato Statuisse, iudicetnus. Stiovit errorem praeoccultata opinio, quani Salmasio potis-iamum debet, de significatione vocis ex Odium procreavit. Contra vocis etymon, contra manifesta veterum teStimonia contendis, exodia nunqiuuii osso ludos in sine additos, sed ubique singula dicteria et sales, quamvis non liabent, nisi unum Iocum, euinque valde dubiae auctoritatis, in quo dubitari non potest, quin exodium facete vel acute aliquid dicti uia signi sicet, Hieronymi ad Gaudent. Ep. 12. Sed videamus ipsi, quid do hae voco Sentiendum sit. Exodium e Graeco sermono petendunt uossiori rospondet Latino vocabulo exitus, AusgaIS, Hule, Schusa, oppositumque est originis '). Hanc propriam verbivian probant uos Ioci Varronis, quos citat Νonius: 'Εκατομβν, περι θυGA : ,,Socrities, quum in vinculis publicis esset et iniubibisset κώιειον in exodio vitas ἔ-Mενίππου : ,,quod coeperas modo in Vin narrare, ad exodium duc ' ; gως ποτέ, περὶ ωρῶν : Vitue cursum ut cognOScere DOSSem ut quae sortitutis et

quao libertatis tib origino nil exodium ducta . Plurimus tamen liuius vocis usus in ro Scenica fuit, ubi ex Graeca consuetudino aut extremam partem subulae sive ea Sit cat trophe, Sive ex-. 1roilium canticum choricum ε Mo, aut Spectaculum quoddam peculiare, quo ludi hcenici terminantur, Schlurasitici, Xaclupiet, donotare posset. Prioris quidem Significationis exempla vix reportas, quum Romani nd ultimam sabulae partem exprimendam voco Latina exitus Sive clausula tanquam tormino technico usi sint 70), ut patet e Cicer. de nai. d. I, 20: ,,ut tragici poetae, cum EXPIicuro arguauenti exitum non potestis, confugi iis addoum id. pro Coel. 27: ,, mimi eSt iani exitus, non sabulae, in quo cum clausula non invenitur, fugit aliquis e manibus . Restat igitur aliora signitienti O, St, taculi cuiusdam in fine acti, quam prae ceteris locis versus ille Lucilii tuetur, quem Schol.

sis) Feat. ,,Exodium, exitus 70 Ernest. Clav. Cicer. sub h. , ,exitus in tabula est ultima pars, in qua ,,omnes 1 odi, quo voeant artis magistri, solvuntur et res ad finem aliquem in . ,,aperatum et inexspectatum perdueitur, quem Calastrophen voeant; vid. Seia. de R. Poet. I, 9 .

30쪽

laven. ad Sat. ΙΙΙ, 175 citat ad probandum, talem ludum post

tragoediam odi solitum osse: dignus principio exitus, exodiumque sequetur 3 ). Salmasius quidem versum, ne suae sententiae adversetur, musat: principio dignum, exodiumque sequetur;

oxitus dignus pro glossemato vocis exodium habens, sed frustra; exitus dignus se recte habet; significat enim cata- strophen tragoedine. Non magis etiam in illis, quos Stieritis ellat, locis Livii, Suotonii, Iuvenalis exodium aliam vim habes,

quam eum, de qua modo diximus, ut sumus infra exposituri. Exodiarii nomon, ab exodio derivatum, frustra qua res apud scriptores priorum seculorum; quantum ego scio verbum primum legitur apud Ammianum Marcellinum. Ortum videtur eo tempore, quo Omnis ars scenica solo mimo et pantomimo constabat, neque Atollani, neque Mimi, neque Planipedes et qui sunt huius generis alii inter se distinguebuntur. Tum exodiarius is erat, qui nugas istas agebat, quibus exodia composita erant; undo

vocat Stiovius, sed non, quod exodia sales et iocos ipsos se rimebant, sed quod iocis et salibus reseria esse solebant. Et quum iam Exodiarius: talem hominem etiam intra theatrum ut videtur signiscaret, ut Galli quoque Farc ur non solum Aour- Tam scenicum, god i .mcunquo nugatorem appestant, inne in usum venit, non gestim exodiarii Hi quod dicteri uin, sod omnem laesitam vel acutam sbntentiam 'etiam extra theatrum prolatamoxodium dicoro, ut apud Ilioron. L' e. Veluti Gallis quoquo Far eos non tantum exodia, 'sed etiam omnis generis nugae sunt.

Quae famon vocis hinst mori puro Latino sermoni vindieari possit, rideant ex sis: quae modo disputavi, viri docti. Itaquo non abiudico .udai. mimis illis et Planipodibus, do quibus eε-iorum Stiovi 'iuulta P anda protulit, Exodiariorum nomρn, puto famon Iuventilis Scholiasten sub suo Modiario nonnisi

Atollanum signis eare voluisse, qui in fine ludorum tantummodo intraros, non mimum et Planipedem, qui inter singulos actus prodirent. Min certo non casu lacum est, ut Lydus otiani

- se,. prineipio exitus in mus, exodiu nque sequetvr ; verhorum ordinem ad versu/n integruiti reaiaurandum tam mutavit Laureub. Antiqv. p. 162.