장음표시 사용
231쪽
Io. Ethic.cap. vltimo At haec aut est totius multitudinis, aut illius, qui curam multitudinis sustinet. Ergb. OLII Ci Es Is, qui curam habet mustitudinis, potestatem condendi leges accepit a populo. Vnde consequi videtur , ut niti leges acceptare populiis velit iis minime obligetur. Resondeo. Quando potestas legislatoris 1 Deo est, cuiuimodi est potestas condendi leges Ecclesiasticas in summo Pontifices, nullam esse
DISPUTAT lo III. An cuiusῖis hominis sit
pars est, ut lex feratur ab eo,qui curam communitatis habet. Qua partiCula significatur,eii, qui te dissiculiatem; nam ut eiusmodigem debet ferre,debere esse Ope leges obligent, non pendent Ioriorem ut potestate habeat obli- modo ab acceptatione si ibdito-lgadi subditos.Nemo enim potest rum, quos vel inuitos potest ium- legem imponere, nisi iis, in quos ' mus Pontifex suis legibus astrin- habet iurisdictionem. de quibus 'here, si vult virecte notat blue -ffde legibus. Nec qualemcunque iter Veibo, Lex. Quando vero etiam , sed coactivam, ut recte docet D. Thomas hoc loco art'. ad a. quaest. Io O. artic. 9.
DIAE . Condere legem, vel pertinet ad totam multitudinem , vel ad personam , quae totius multitudinis curam sustinet. In hac conclusione omnes conueniunt. Elprobatur. Quia finis legis est bomum Commune. At huic pii ἡpicere aut totius
multitudinisς aut illius, cui cuia mustiladi ius comissa est ErgbJc legem feri e Deinde Lex vim habet coactivam, ex Aristotele potestas legislatori est a populo,tametsi nonnulli dubitent; cadem ratio videtur esses; quia etiamsi ij principes a multitudine potestate acceperino postquam tamen haec illis datain conccssacst, noncst amplius in potestate populi nolle obedire sic tenetur iustis legibus sui Principis obtemperate. Quare siue principes potestatem condendi leges habeant a Dro, siue a populo, grauis fit iniuria principi, cum cius leges iustae, sine rationabili caci Sa non acceptantur; quia potestatem habet imperandi populo
232쪽
Dis . IV. Vtrum promulgatio sertineat Minaturam Legu 2 ob cui iespondet obligatio obedi i uniuersipraescripto earum manifeendi in libditis. Caetera , quae sius intellii Derohibita declinent huic loco addi possent subinde in progressia commodius expli
'rumpromulgatio pertineat ad naturam
mana agendum erit, cito Hiitituenda erit tractatio breuiter una Sc altera conclusione disputationem hanc expediemus.
Dim o I. Promulgatio neces C sciantpraecepta Atqui intelligi ab omnibus nequeut, nisi pro mulgentur. Idem constat ex Au thentica V actae nouae constitutio
nes c. cap. Adhaec De consultati ne praelatorum.cap.Cognoliantes
De constitutioni b. Rarios. Quia lex est regula & mensura communis actionum humanarum Elgo communis eius notitia haberi debet, ut cum ea actiones humanae conformari possint; quod sine sum cienti propositione seu promulgatione fieri non potest. a II CI EI Lex vetus creauit in Christi morte : Ergo tunc incepit obligare noua, ne dicamus totum orbem fuisse sine lege diuina 2 quae tamen nondum erat promulgata arg promulgatio non videtur esse ad legis obligationem necessaria. R n- deo. Desces Ilione legalium ma- fari acu adlegem, ut obliget Estigna olim fuit inter Augustinum
conrna unis sententiaDoctorum. D. Thomas hoc loco. art. 4. Soto lib. i.de iustit.&iure quaest. I. Alensi pari. quaest. 16. Gabriel in dist. 36 art. I. quaest unica. Et habetur.cap. Insu dis . . ubi leges dicuntur institui, qui promulgantur. Et in L leges. C. de legib. Vbi dicit in Legrascratisi Hieronymum dissensio , ut constat ex literis vltro citroque datis.Quicquid tameside hoc iit, ad solutionem eius, quod obiicitur , tres statuo propositio
Pat M est. Ante mortem Christi obligauit lex vetus. Probatur. I. Quia lex vetus fuit mma Intestigi ab omnibωHbent ut bra futurorum ad Hebr. 8 Vm
233쪽
bra autem non uanescit, nisii lumine adueniente quod non dicitur aduenisse, niti tota veteri lege adimpleta, quod fuit, quando Chiistus in Cruce dixit Consummatum est. Et Vesum tempti fime',ut indicat D. Paulus ad Hebr. o. Deinde. Tunc liberati sumus a lege, quando liberati sumus a peccato, ut colligitur ex capri. ad Heb.&7. ad Rom. sed a peccato liberati sumus in morte Claristi Tert, o Translatio legis facta est cum translatione facerdotii. Hebr. 7. haec autem facta
est in morte Christi ut indicat idem Apostolus Ergo.
tempore, quo Christus praedicauit, imul currebant lex vetus
sub praeccpto in lax noua sub consilio Vnde circumcisito tunc obligauit, baptismus non obli
Christi momento cessauit, cepit obligare lex Etlagetica Prima p.improbatur Quia tras lato lacerdotio necesse cst. legis translatione fieri Hebr. I. Sed in ipso momento mortis Christi trans laetum est Sacerdotium in quo Sacerdos in aeternum Christus ieipsum patri obtulit, una oblatione consummauit, in aeternum sanctificatos. Hebr. Io E gbi legem transferri oportuit. Deinde. Tunc Christus dixit Consummatum est, Ioan. 9. Quibus verbis D. Thomas quaest. Io 3.art. in alii Scholastici recte docent, Christum virtutem omnem
27. Hinc etiam altera pars constat. Nam, ut recte notat Otris lib. 2. de iustit. iure quaest. s. artic. . eodem momento , rio lex antiqua cessauit, debuit noua habere vim suam. Adde iam etiam i isse promulgatam irii ab per Prophetas, qui praedi XC- lxerant credendum esse Messiae, quem se est Christus miracu-
his signis demolistrauerat Secundo a Christo qui lcgem nouam ludaeis proposuit , licet Postea gentibus a sest Pentecostes per Apostolos fuerit annuntiata. Neque durum est, legem nouam tunc vim habuisse obligandi,quae nondum omnibus erat manifesta muta ignorantes
eam peccato excusabantur. HIC OBIERI A. Tametsi caeremoniae legales in ipsa morte Christi fuerint mortui abi Ogat aeri non tamen illico fuerunt mortiferaeci Sed obsciuasi ali quamdiu potueruiri citra peccatum mortale; non'i dem spiri
234쪽
.Qu. 7. XCI. De Ogum tuerit: tu Iudaico. tanquam signa Claristi velaturi S pessuri iam enim peractum erat mysterium redemptionis;nec ea opinione quali earum obseruatio est et ad salutem necessaria; nec ex allectu simulationis; sed eo tantum fine, ut appareret non fuisse malas, aut superstitiolas, cuiusmodi erant cael rem Oniae gentilium; sed a regi institutas profectas Hoc in do Paulus cum Iudaeis purificatus est Actor 2 i. Timotheum circunacidit Actor. iis Volcbat enim significare, se non conicin-nere circumcisionem purificationem , tanquam re malas
superstitiosas , sed venerari potius, tanquam qui fuerinta D so institutae. Quo sensu intelligendum etiam illud est, quod ad lieologis dici solet Synagogam cum honoresepeliri debuisse:
Hoc est non statim ac mortua erat, debuisse tanquam infame
cadauer abiici; sed tantisper tolerari, dum Iudaei ad Christum recens conuersi, cum iis , qui ex gentibus crediderant, in persecta fidei unitate coalescerent. Legi potest D. Thomas quaest.
Dico I .Piomulgatio non est deessentia legis. Patet. Quia tota essentia legis est a principe habete potestatem. At pro nullgatio non est a principe sed i praecone, qui vel voce lcgriri pro inuit .a , vel locis solitis alligit. Ergi, non est de essentia legis. Virile tantum coditio est ad complemcntum legis necessaria qua lex in tali statu ponitur, ut omnibus nota esse possit. Q iae conditio proprie in lege liumana clucescit.
onis huius articuli. R TicvLod quaerit D. Thomas mirum statiqua lex aeterna' Coi Cet v sara est Lex aeterna est ipsa ratio gubernati ni rerum in D Eo,tanquam Principe uniuersitatis. ARTicvLo II. Vtro it in ombu aliqua l. x naturali C, C tau scis est Lex naturalis nihil
aliud est , nisi participatio logis aeternae in rationali creatil-
235쪽
AR, Iaeva IV. Vtrumfuerit nec arium, e aliquam legem Du nam ' Cim Casaxo est affirmans; quam . Tliomas quatuor rationibus perspicue ostendit AKτicvLo V. Vtrum lex Hubnast una tantum CONCLvs Io I. Lex diuina non est una; sed distinguitur in nouam& Veterem. Hanc probat D. Thomas TranS- lato cnim sacerdotio, lex etiam translata est. Hebr. . sed duplex est sacerdotium Leviticum nempe&Christi, ut ibid. D. Paulus. Ergbduplex etiam lex est. CONCLVsio II. Haedua leges non distinguuntur, tanquam duae species eiusdem generis; quomodo distinguuntur, Homo V. G. Leo; sed differunt sicut persectum imperfectum in codem enere. Vnde Apostolus ad Ga-
egis statui puerili sub paedago. go; statum vero legis nouae statui viri perfecti.
liquale omitu Mouet lianc du- proprie leges sunt, etiann sii ciuiles sicatione lex appellaturi quatenus inclinatio seu propensio cuiusque rei dici potest lex, iuxta illud prouerb. 8. Et D'em ponebas aqvu, ne ira irentsine suos. Et quamuis haec inclinatio no posse sit dici ex hominis, ut homo est&ratione utitur, quem Paulus appellat homi irem interiorem; negari tamen non potest,esse te gem appetitus' membrorum Appetitus enim , quatenus animalis, hanc habet ut regulam sibi conuenientem, sicut aqua gra
QVAESTIO XCII. De essectibus Legis.
onis huius articuli. RTICvL I. quaerit D. Thomas mirum effectus letis sit,ficere
homnes Ionos C , V V ocst Leges, quae vcre dc itationem D. Thomas propter illud Pauli ad Rona. I ideo legem aliam in membras meu repugnantem legi mentes meae. Vbi inclinatio fonaitis in nobis latiori signi humanae sint, dum obseruantur ex affiectu uti tutis, cuius reo pectu feruntur , staciunt hominem studiosim bonum. ARTic, G H. Virum legu
236쪽
atam conuenienter a gnentur Cosccus Io est. Legis actus recte assignantur ab Isidoro lib. r. Etymolog. cap. I9. Et resertur in cap. Om ut .dist. . nempe, Praeciper stare, permittere, punire Vbi erua. Isidorum praedictos enhctus non cuicunq; legi tribueres; sed tantiam scripta:&positiuae. Nam loco allegato definit legem his verbis Lex est constitutio Fripta. Eo quod a legendo dicta sit. Primus igitur secundum Isidorum legis scriptae
effectus est,Pr.ecipere. Ut cum lex
praecipit seruos publicari. l. apsuiauerit j. Quaestione.&I Iubet. E. ad legem Iuliam de adulterijs Secundus essectus est. Permittere. Quod tum fit, cum aliqua actio relinquitur in libera potestate ibditi. In quo genere semper includitur aliquod praeceptum, aut proli ibitio. Exempti
causea Lex, quae decernit, ut liberum sit militi post sententiam uti exceptione, simul etiam praecipit iudici. l. i. Cod. De rurufacti ignorantia, ne nailitem ab eiusmodi exceptione impediat. Tertius effectus est, Verare: It1 leges, quae poenas irrogant delictis, ut constat ex toto titulo de Poenis , in Digestis' Codice. Nam , ut Isidorus loco allegato
inquit ut praemio aut poena vita moderatur humana.
De Lege a terna. SEX SUNT RYAESTI-
onis huius articuli. RTICULO I quaerit D. Thomasci Virum lex aeterna sitsumma ratio in DEO eaesens coNCLVs Io cst Lex aeterna nihil est aliud, quam ratio diuinς sapientiae, prout est directiva omni una actuum,dc motionum in finem debitum. ARTICvL II. Irum lex aeternasit ommbus nota NCLUSIO est Lex aeterna prout in seipsa est, nemini nota est nisi ipsi Dio beatis; aliqua tamen lex prohibet, ne res Ecclesiasticae ius participatio a creatura rati distrahantur. l. iubemus. 2. Cod onali coetnoscitur. Quia quae- de Sacrosanctis Ecclesijs. Postremus effectus est Punire, hoc est, poenam statuere suo tempore infligendam. Eiusmodi sunt illae cit aliquam Veritatemcunque veritas est quaedam participatio legis aeterne omni Sautem creatura rationalis cognos-
237쪽
Tractatus II. uast. XCIII. ARTICULO III. Vtrum om-nu lex derivetur a lege aeterna: CONCLusio est. Omnes leges, prout pallici pant de iecta ratione derivantur a lege aeternas' ARTICvLo N. Vtrum necessariaci aeterna sibyciantur et ate nae'CONCLVs Io est. Omnia quae a Deo creata sunt, siue sint contingentia, iue necessaria , subduntur legi aeternaes non autem quae sunt intra ipsum DEUM.ARTIcvLO V. Vtrum naturalia contingentia sub ni legi aeternat CON Lusio est Creatur irrationales subduntur legi aetern , quatenus mouentur a diuina prouidenti, non autem intellectione
diuini praecepti quasi intellectu percipiant imperium diuinum iussionem sicut intelligit creatura rationalis. VI. Vtrum omnes res humanae subdiciantur legiaternas CONCLvs Io I. est. Boni homines perpetuo subduntur legi aeternae, quatenu secundum illam operantur. CONCLUSIO.I.I. Mali eidem legi subduntur,
quatenus imperfecte eam cognoscunt,&imperte te ad bonuna incli
muni Theologorum sententia, dari legem
aliquam aeternam. Ita docent D. Thomas,Caietanta Καali Thom istae hoc loco. Alens .
principio, Solus lib. i. de iustiti quaest. 3. Turrecremata cap. Omnes leges dist. i. Sylvester Angelus,Tabiena, ArmillaVerboine G& sumitur ex August. lib. de vera relig.cap. o.&lib. I. de lib. arbit. cap. s. ω6.4 lib. 22. contra Fau
Suppo No. II. Legem aeternam esse in Deo ipso Ratio euidens es: Quia extra E, M nihil est aeternum. Hispositas,dissicultas est an in quo formaliter consistat ex aeterna 3 DI Co. Lex aeternasormaliter nihil aliud est,quam aeterna in iordinatio , secundum quaria res creatae omnes in tempore gube nantur Hoc est, qua DEV Creaturas omnes in fines suos ad bo num totius univcrsi dirigit,
238쪽
mouet. Mouet, inquam, vel im- obligationem illis imponit apponendo obligationem mora- pellatur Lex. Idem&potiori ratilem , si sint creaturae intellectu praeditae; vel imprimendo inclinationen naturalem, si stat res&creaturae ratione carcntes. Ita communiter Doctores. Ex qua COLLicii Tu R. I. Legem aetetanam utroque actu inci, intellectus scilicetin voluntatis contineri. Nam dirigere debet,quod ab intellectu habet,& afferreo, ligationem seu necessiitate, quod
habet a voluntate. Hoc intendit D. Augustinus quando lib. 22.co-tra Faustum ciar inquit'. Legem aeternam esse rationem vel volutatem in I, quae rerum ordinem seruari iubet, perturbari vetat 'bioi rua, aliter obligari lege plerna creaturas irrationales, aliter ver creaturas intellectu praeditas. Illas enim physice neccmitat, prout natura cuiusque postulat; has autena moraliter tantum Obligatiquia scilicet V no peccent, necesse est, ut aeternae legi se conforment.
X OLLIGI TvR. II. Legem aeternam ratione tantiam disseire prouidentia diuina Mens enim&voluntas diuina, quatenus reSin suos fines per mei ia ordinat, dicitur Prouidentia ; quatenus vero aliquam ne Celsitate ira seu one de diuini si deis sentiendum est. Nam&illas ratio lege a Lerna discriminat aum qui1 deae proprie sunt circa rerum creationem seu productionem lex verbis agis versatur circa rerum gubernationem; Tum quia id es ita sunt in intellectu diuino ut non includant voluntatem obligandi creaturas quam tamen includit lex aeterna. COLLia I TvR. III. Quid dicendum sit ad illam quaestionem Vtrumsicut plures dicuntur esse ideae in DEO; ita etiam dici sint plures leges aeterna Negat D. Thomas quaest. 9 3 arti Cul. I. ad i. Nos distinctione opus esse arbitramur si nim consideretur lex aeterna , piout res ipsas respicit, quae legi dicuntur u lici Sic plures dici post in i ges teria pro diuersitate rerum quς alio vel alio modo gubernantur sicuti de etiam
ex respectu ad diuersas creaturas multiplicantur. Vnde alia secundum rationem dici potest lex terna respectu rerum necessariarum;alia respectu contingentium calia respectu creaturarum rationalium calia r
spectu erit aliarum. Si verbconsidere turrit ad unum Muniuersalissimum finem seu termi-
239쪽
num refertur, nemp ad com l lex peresseiuiam omnis autem mune bonum totius uniuersit; sit alia per participationem. Ergo lex aeterna diciture Te via , non minus, quam una in Deo prouidentia. In quod is fert ab deis diuinis,quae ita rerum naturas sigillatim resipiciunt, ut non includant ordinem ad unum communem terminum.
COLLici Tu R. IV. Omnes innino creaturas subiici legi ae-iternae tametsi non eodem mo-
necesse est, ut omnis alia lex sit aliquo modo effectus legis aeter
gem aeternam siccundum se praecise consideratam,non esse proprie Min rigore legem. Et quidem de lege aeterna , qualentis creaturas irrationales rcsipicit, res certa est. Quia ad legem pro-ido Pri pars clara est. Quia om- prie dictam requiritur obligatioines creaturae a Deo in fines suos binoialis, cuius non sunt capaces ad bona totius uniuersi ordinan- creaturae irrationales. Idem tu modo supes explicato. Haec stenditur de ea, ut ad creaturas aut eordinatio lex aetetna est Er intellectu praeditas refertur Lex gb omnes creaturae subiiciuntur nim proprie cin rigore sum-ladii eterris. Altera exeopatet,quia pia obligare debet: Atqui lex x- aliter obligat lex aeterna creatu terna praecise vicisti: rna est.&abras irrationales,&aliter creaturas omni alia lege separatur, cotist intellecti &ratione praeditas vi derata non obligat; qui aut obli dictum est. Sed an Deus etiam et, ita promulgari debet, ut cog legi eterne subiiciatulati ecte do nosci post it Lex autem artem a
cent, qui negant. Non enim habetinus superiorem, a quo gu
COLLIC . . Omnem legem aliquo modo derivari a lege aeterna. Ita docent cum D. Thoma quaest. 3. art. . TheolO-gi omnes. Et clare August. lib. .. de liber.arbit. cap. 6. Vbi inquit,
Nihil esse ita temporali lege iustum atque legitimuim , quod cxlege aeterna non derivetur. Ratio,
generatis est. Qitia lex aeterna est non potest innotescere ac proii de nec obligare, nisi mediante lege alia, si uenatui ali, iue positiua Ergbsecundum se praecise cossiderata, nisi alicui alteri e coniungatur, in qua veluti iri e Cfectuin participatione quadam sui innotescat,non Obtinet rationem legis proprie dictae Legi potest Sua rea. lib. 2. de legib. cap. num. o.& Gregorius de Valen tia. Disput. p. quaest 3 Punct. 3.
240쪽
actus virtutum pertinent ad te gemnat inalem ciuia aliquarum virtutum materia a lege trimaana determinatur Exempli causea: Temperanter tuere praecipit lex naturae in vero hanc materiam; nempe ieiunium, seu abst mentiam ab his illisve cibis lex naturae non definit, sed politiva. ARTi Cuco IV. Vtrum lex naturalissi una apud omnes 3 CON-c Lusio est Lex naturae, si communia principia spectes, eadem est apud omnes CVt autem conclusiones etiam comprehendit, quae ex communibus principiis deducuntur, non eadem apud omnes est, ob ignorantiae . morum impedimenta, qtiae in Variis hominum nationibus occurru . Quo fit, ut cum omnes incidiudicent de principiis commimibus naturalis legis , quale est illitii: tauodlibissera non vis, alteri nefecerui de conclusionibus tamen, quae inde deducuntur, non omnes codem modo senti
onis huius articuli. T. TicvLo I. quaerit D. Thomas: Virum lex naturatis sit habitus' CONCLusio est. tax naturalis non est habitus intellectus, seu qualitas ex actibus saepius repetitis cor arata I sed est actio seu praescriptio quaedam rectae rationis, qua quid agendum fugiendii inve sit p. aescribi
ARTICvLoII. Vtrum lex naturalis contineat Dra praecepta CONCLUSIO est mura sint praecepta legis naturalis, quae ordinein quendam inter se habent,&alia aliis sunt priora. ARTICULO III trum omnes acri virtutum sint de lege naturae'Coiac Lus Io est. Omnia opera Virtutum , quae sub praecep- est. ex naturalis quoad primatum cadunt, si considerentur se principia naturaliter nota non cundum rationem communem potest mutarL quoad alia velo boni, non considerata materia quae ex his deducuntur, mutari singulari sunt de lege naturae potest. Nam ea, quae iure natura-Quod vero a timet ad determi li praecipiuntur aut prohibentur,