장음표시 사용
261쪽
Dis'. III. Depromulgatione Legum humanarum.
te docent Panormitan in Capit.
sellari Sylvester Verbo Lex. u. 6. Valentia quaest. s. punct. f. tametsi de legibus Imperatorum aliter sentiant, quas negant ob
ligare nisi in singulis prouinciis
Imperi promulgentur. Sed assertio nostra de omni lege humana uniuersaliter probatur. Vt lex siue ciuilis , siue Ecclesiastica vina obligandi trabeat , satis est, si solenniter tanquam superioris imperium Sc p ceptum subditis proponatur. Id autem fit promulgatione acta in curia principis. Erg lex humana, siue ciuilis siue Ecclesiiastica ut vim obligandi habeat , ex ses natura legis non aliam promulgationem exigit, quam
eam quae fit in curia Principis. Os It Cills I. In Authentica Vt nouae constitutiones quae est Constitutio. 66. inter Nouellas Iustiniani aperte statuitur, leges
Imperatoris non obligare nisi a promulgatione in singulis prouinciis facta. Erg praeter promulgationem factam in curia Imperatoris , necessariae etiam sunt promulgatione, in singulis Imperi prouinciis Respondeo. Eiusmodi promulgationes n0 reqNiri cx natura legis cui satis crat ira generalis promulgatio ae statutas esse voluntate arbitrio legislatoris.
Nam sicuti legum obligatio gendeta voluntate legislatoris, ita etiam modus di determinatio, qua eas vult latuit obligare. Os IICIE s. II. Si fissicit promulgatio facta incuria Principis ad obligationem legis, dura crit conditio eorum, qui procul a curia absunt; obligabuntur enim lege, quam non possunt cognoscere. Vt huic obieritioni 2Iussat, obseruarc oportet discrimen inter promulgationem in diuulgationem legis. Promulgatio est publica illa propositio, euden tiatio legis, quae fit c voce praeconis vel a rixione legis scriptae in loco publico; vel alio simili modo. Diuulgatio autem est, applicatio illius primae promulgationis ad notitiam vel aures subditorum absentium qui aut legere , aut audire primam illam promulgationem
Suare libro tertio de legib. capitμ16. numer 3. I positor pondeo ad obiecZionem. Vt lex obligatiua sit, seu vim obligandi habeat, satis est, si promulgata sit in curia Principis,
nisi legislator aliud expressEstatuat tum enim man censetur velle, ut lex sua ratione praecepti seu
imperit,ac proinde vim obligadiax is habeat
262쪽
habeat , nisi modo, tempore conditionibus a se praescriptis ut aute reipsa quasi in actu secundo ligetin constringat conscientias subdito iunici Hoc est,
Vt eam non implentes, veremini praeuaricatores legis,in culpam contrahant , requiritur praeter promulgationem etiam diuulgatio legis, que notitiam eius deferat ad subd: tos.Vnde quamdiu
subditi lege inuincibiliter ignorant, excusantur ab cius Obseruatione , nec culpam contrahunt; ut proinde caussia non siit, cur ij, qui procul a curia absunt deduriore sua conditione conqueran
Tractari II maestio. XCV.us dummodb cura adhibeatur, ut omnibus eiusmodi leges innotesCant, d excusentur ij, qui legem inuincibiliter ignorant. Nam quod Sotus obiicit, id fieri ideo non posse , quia plura regna non possint cilicere regnum
unum, ut satis sit una promulgatio, friuolum&inane est. Quia chin omnia illa regna subdantur viri principi in iisdem legibus communibus gubernentur, etiamsi quodlibet deinde liabeat suas leges rivatas, non est, ut non possint in unum conmauiae corpus coalescere sicuti omnes Dioeces es, quae suas ctiam habent leges priuatas , unam iaciunt Sε ex io si plura regna ad eun Rempublicam Christianam quia dem Regem diueri titulo pertineantiquae diue isti legibus gubernantur ciuilaciet ne promulgatio in C tu i a se Metropoli re sgni unius Respondeo non cere sed fieri debet in curia regni uniuscuiusque Ita obseruari in regnis Hispaniae nota VasqueZ
disputat. S6. cap. 2. Et ratio est.
Q fia cum singula propnt legibus gubernentur ibi facienda esse videtur promulgatio , bilem obseruari debent. Verunta minii respiciamus ad eas leges,
quae possint singulis regnis esse
non fatis esse possit promulgatio facta in Metropoli regni univni subsunt Summo Pontifici, Mi isdem communibus legibus gu
Di CD IV. Quo tempore lex quaelibet incipiat vim habere obligandi, pendet a voluntate legislatoris,quς ex verbis legis colligeda est. Hinc leges Imperatoriae non obligat nisi post duos menses a promulgatione facta in singulis Imperi prouinciis quia ita voluit, copressit Imperator in Authentica: Vt nouae constitutiones Inte Iontificias nonnullae etiam post certum ma Pontifice designatum tempus obligant. Exempli causta Lex, ut religiosi habentes duos Prioratus , alter m
263쪽
rum intra mensem relinquant. Cap. Cuni Iula, de praebendis. Lex, uti triti sim contractus matrimoni clandestini, post o. dies a promulgatione facta inParoecia. In Concit Trident sest
2 .sa p. I. Lex, Vt decreta Concili Tridentini incipiant obligare
post tres menses a promulgari Ο-
ne Romς facta: In bulla Pij. IV.
Manexa Concilio Tridentino:&similes, in quibus certum tem pus obligationis apponitur. Ccter, ver leges SS. Pontificum, que ad sui obseruationem certum tempus non prς finiunt, incipiunt habere vim obligandi statim a facta promulgatione ita Molina tomo a. de ivllit. tractat. a. disput. 93. f. y num in complementum Vasque disp. ,6. cap. 3. Suare lib. . de legibus cap. 3. num. I s. ω s. Ratio es. Nam eo ipso,qubd Pontifex speciale tempus nota determinat, nec iura Canonica designant lex solenniter promulgata sortitur rationem imperii&precepti Pac proinde vim obligandi habet. Scio multos citari pro ea opinione, que docet etiam eiusmodi leges non obligare nisi post duos men scia promulgatione; sed infirmas mi , quibus nituntur, unda-
thentica mi Dct. nouae constitutiones Vbi pro legum ciuiliuni
Di quia De Promulgatione Legum humanarum 23 obligatione eonstituitur pacium duorum menstrum, quod quia cum iure Canonico non pugnat, extendi debet ad leges
etiam canonicas. Hoc tamen faci
le reiicitur: Tum quia Pontifex, sicuti nec caeteri Reges, qui Imperio non subduntur, Authentica illa non obligatur. Tum quia duo in illa Authentica disponantur; Vntina est, ut promulgatio fiat in singulis prouinciis Alterum, ne leges ciuiles Obligiriat ante duos nienses a promulga ione facta. Ex quibuscum prunum extendi ad canonicas leges non sol cal,que cauin potior est,ut extendi debeat posterius di Tum quia contrarium usu consuetudine receptum est: tam quia regula illa generalis iure ciuilisututum est , nec contradicit canonitus, teni debet ad D ges etram canonic. s. tia tuntur Sylvester, Panormitanus, Ioannes Andreae&alij, locuna precipue habet in iudiciis forensibus, ubi leges canonica deside
ALTERvM sundamentum ducitur caecap. vuerit de sentent. Excomm . Vbi excommunican.
tur, qui infra duos menses non delent de capitularibus statuta immunitati Ecclesiasticae contraria. Sedneque hoc quic IIam urget. Tum quia nobis sermo est de ii,
264쪽
Tractat. II Quos. XCV. legibus, quae certum tempus non praescribunt Tum quia loco citato non decernitur , nullam legem Pontificiam obligare ante duos menses a promulgatione; quod necessees Et , ut argumcnto illo quidquam probaretur. Sed l)ontifex pactum duorum mensium affignat pro monitione ratiae sutilatat ad currendam cxconi unicationem; scilicet ut, qui secerint statuta co-tra libertatem Ecclesiasticam, illa reuocent intra duos menses; alioqui excommunicationi subiaceant. Hinc nemo recte colligat, necessarios cille duos menses poli promulgationem , ut leges Pontiliciae, quae ad sui obserua
tionem certum tempus non definiunt, vim obligandi habeant. Dico V. Priuilegia quae conceduntur a summo Pontifice, nohabent vim, nisi postquam eoru notitia peruenerit ad eos, quibus
tribuuntur. Ita habetur. p. I. de conccisione praebend. in 6. Et notant Immola, Panormitanas Felin. in Cap. Cognosentes. Ratio es.
Qitia cum priuilegia sint in gratiani eorum, quibus conceduntur,&beneficia non conserantur inimlitos, non prilis sortiri cisectum suum debent, quam acceptentur ab iis, quibus conceduntur. Id quod sine corum notitia fieri non potest. DIAE . I. Leges, quae reuocant priuilegia, non sortiuntur prius effectum suum, quam no
tificentur iis , quibus illa fuere concessa. Ita Felinus&ali lociscitatis Ratio es. Quia eiusmodi leges odiosa sunt Ergo restringendae. Et eadem ratione Odexspirant indulgentiae, donec reuocatio earum nota sit iis, quibus concessae sunt. Dico VII. Leges, quae reuocant alias constitutiones, statim 1
iacta promulgatione vim habet. Ratio st. Quia constitutiones no obligant niti ex voluntate Principis; qui si nouae&contrariς legis promulgatione mutet volu tatem prior lege declaratam, necesse est, ut, cessante illa voluntate , esset etiam reuocatae legis obligatio; ac proinde ut exicuocans vim cilectum habeat. Quo fit, ut, qui legem, quae sub p na cX communicationis aliquid
praece perat, facta eius reuocatione transgreditur, tametsi reum cationem ignoret, non incurrat cxcommunicationem. Et sic de
aliis; nisi aliud in ipsa reuocatione apeIte caueatur.
DIC VLTiMo. Constitutio nes Principum inferiorum, qua
les scit Episcopi Pr 'lati,Collegi a ,&c nisi in iis certu lupus praescri
batur, statim reipsa obligari e
265쪽
αoae i. XCVI. De potestate Suium .ime.
139praesentes laesentes verba tem pore notitiae. In quo determinando standuin est iudicio pru-dciatum. Quia cimi non omnes aequc procul aut piopc distent, non potest omnibus constitui tempus aequale, quo obligentur. Ita Hostientis insumma,de Constitutionib. is Felinus Ioannes Andreae, Archidiaconus in Cap. Cognoscentes de constitutionib. Nauarr. Solus Medina.&Glossi in Cap. vltimum de concessione praebendarum.
QVAESTIO XCVI. De potestate legu hu
onis huius articuli. π Ri1c- L quaerit D. Thomas: Virum Lex humana debeat poni in communi CONCLvSIO
est assirmans Debet enim lex dc plures personas respicere in de ijs rebus esse, quae ut plurimiuncontingimi longo tempore durare. ARTICvL II. Vtrum ad legem humanam pertineat, omnia vitia cohibere ' CONCLvs Io est negans Ratio est. vj a Lex,
cturi sit mensiura actuum humanorum, imponi debet hominibus iuxta corum conditiones&capacitatem , ac proiiiae nonnulla vitia debet permitteres, ne maiora nocumenta sequantur. ARTICvL III. Vtrum Lex humana praecipiat actus omnium virtutum 8 CONCLVs Io est. Lex humana non praecipit omnes actus sim gularum virtutum. Esset enim erus obseruatio secum
dimi patriae consuetudinem impossibilis Tum quia ter correctionem secum assert, quae nimis esset reipublicae onerosa Tum quia multa opera virtutis , quae erant tantum sub conssilio, fierent lege humana necessaria sub praecepto; quod graue nimis asperum. ARTICvLo IV. Vtrum Lex humana imponathomininerestatem in foro consilentia Z CONc Lusio est Leges humanae iustae habent vim obligandi in soro conscientiae me si lia praecipiunt aut prohibent aliquid, ut illustranogredi,ait norinpler peccatu siit. ARTicvL V. Vtrsi omnes legis clarum. CONCLUsara est. Legi, quoad vim directiva omnes sib-ijciuntur, quotquot potestati legislatoris sublimi non autem subiiciuntur omnes, quoad vim
266쪽
A Rui cum O VI. Vtrum ei, qui subditur Mi,iceat praeter verba legis ager c CONCLusio D. Thomae est Lex , cuius obseruatio damnosa est communi Reipub saluti, non est obseruanda Vbi nota Doctor sanctus; sinon siit subitum damni periculum, cui statim occurri oporteat non cuiusuis esse interpretari lcgem, utilisne an inutilis sit Reipublicae sed id pertinere ad Principes, penes quos authoritas est dispensandi in legibus, sicubi euentus postulat. Si ver subitum sit periculum, o quod tan
tam moram , Ut recurri ad supe
riorem poisit, non patiatur. I apinquit nec t. v quae legi non subditur , dissensationem ha
gare post ad vi obseruationem sub peccato mortali
Eoi humanae vim cose alligandi subditorum conscientias, ex supradictis constat Cotrouersia nunc est,an ita conscientias alliget, ut eius violatio culpam lethalem inducat 'PRIMA SENTENTI A quae Gersoni tribui solet, est Legem humanam, quatenus potestate
humana est, non posse obligare ad culpam lethalem , sed si obliget, id ea duntaxat ratione facere, quatentis a lege diuina , idem praecipiente vel prohibente, vim trahit Probatur haesententia pri-mb. Homo legislator non potest instigere paenam peccato mortali debitam Ergo nec lege condere, quae obligent sub peccato
tali tollitur gratia sanctificans: habitualisci sed solius Dgi estgatiam ab homine auferre, ii qui solus etiam gratiam conscrrcpotest Ergb solius Dia est, ob ligare ad aliquid agendum aut
vitandi a sub peccato mortali. Tertio Augustinus lib. 22. Ontra Faustum Cip. 27 definit peccatum ex oppositione cum lege DLri ut scilice sit factum , di tum, Vel concupitum contra legem DEI aeternam Ergbsola lex D Ei aeterna est, cuius violatio peccatum, praesertim lethale,
ALTERA , communi MCatholica sententia est; Legem hia. manam, tam ciuilem, quam Ecclesiasticam, etiam quatenus ab
267쪽
Dis . III. sex humana obligarem it, a Iliumana potestate est, posse obligare ad culpam mortalem. Ita docent Driedo lib. 2. de libertate Christiana cap. I. Adrianus. quodlib. 6 conclus. I. Alphonsus de Castro lib. i. de potestate legis poenalis cap. . Solus lib. I. de iussit quaestion. 6. art. . Victoria relech. De potestate ciuili num. I s. ωseq. Gabriel. in . distinction 16 quaestion. articulo. r. notabili. 6. alij. Probatur hosententia primo iis Scripturae sacrae testimoniis, quibus iupra ostendimus , esse in Principibus tam saecularibus, quam Ecclesiasticis potestatem condendi leges , quae conscientias subdit olum obligent Hoc est, quas ita subditi obseruare
teneantur, ut transgredi sime peccat nequeant. Pleraque enim ex illis eam vimin pondus habent, ut intelligere debeamus, etiam potestate humana leges condi posse , quae sub peccato lethali obligent. Deiniae ratIone.
est , cum recta ratione congruita ac proinde verem coram
γε o obligac id enim de ratione legis est Vnde si sit in
materia notabili&graui, neces se est, ut obliget sub peccato grauidi mortali Adargumenta pri-sintentiae resondetur. AD POMv M. negatur consequentia. Nam tametsi homo legislator non possit poenam aeternam,cuiusmodi peccato mortali debetur , instigeres potelltamen aliquid praeci per cuius transgressio, pro grauitate materiae, digna sit inflictione poenae aeternae, quod satis est, ut dicatur posse legem condere , quae obliget ad sui obseruationem sub peccato mortali. AD SECvNDv M. Non eadem ratio est gratia conserendae, que est eius a dimende. Conferre enim gratiam solius Dri est; sed eam amittere peccatoris est quidum legem in re graui traigredicta mortaliter peccat, excidit subinde a gratia sanctificante, quae non potest cum peccato mortali consistere. AD TERTI v M. Augustinus ideo peccatum definit ex oppositione cum lege DEL; quia omne peccatum, contra quamcunque legem sit, etiam diuinae legi remote saltem aduersatur; quae lex proinde debuit potius in definitione poni, tra
scriptio generalis esset, dc omnia peccata complecteretur.
268쪽
DISPUTATIO II. Unde dignofici debeat, ligem humanam obligare
sub peccato mortabatυ veniali.
ExTuM apud omnes ex transgressionem cuiuscunque legis ex conteptu, seu directa&focinati intentione non obediendi factam .peccatum mortale es Ita D. Thomas. a. a. quaest. leuari .itio es. 186art. 9. Altissiodor lib.2 tract. pendeat ex voluntate legislato-2 o. cap. 2 quaest. i. Gerson tra ri praecipere aut non praecipe- DICO. I. Vera&propria re
gula cognoscendi obligationem legis humanae sub peccato mortali, aut veniali est grauitas vel leuitas materiae. Nam si res, quae praecipitur,aut prohibetur grauis sit, lex obligat sub peccato mortali; si verbleuis sit , sub veniali tantum. Ita Driedo lib.,. de libertat. Christiana c. 3. Vasque Z disp. 38. p. 'alij; qui proinde recte docent, non esse in potestate legislatoris sinum , obligare pro
suo arbitratu ad peccatum o tale nisi materia, qua ege prae' cipitur aut vetatur, conii deratis
omnibus circumstantiis, grauis sit aut adveniale; nisi materia sit Tametsi enimctat de vita spiri triali quaest. 2. Caici Vcrb. Contemptus Sylve
re; tamen posito semel praecepto, vis obligandi ex iure naturali, quod statuit obediendum ali communiter Ratio es. Quia osse superiori aliquid rationabili- eiusmodi contemptus, dire t ter praecipienti, derivatur. Vncta voluntas contradicendi supe id quantitasin mensura obligariori aliquid, in quacunque et tionis non pendet ex voluntatQiam vel leui materia rationabili legislatoris , sed ex quantitate tet imperanti,speciale peccatum materiae, quae praecipitur vel pro- inobedientia est. Controuersia hibetur. Res declaratur exemplo tantum est de simplici,&quς sine i simili voti scilicet& iuramen- contem tu fit, legis transgre Isio es. Quamuis enim in potestatene; quandi, scilicet mortale aut voventisin iurantis sit, uouexeve male peccatum sitZIn quare e- uariant sententiae Doctorum.& iurare non tamen in potestate ipsius est, ad venialem aut mortalem culpam seipsum obligare. quia
269쪽
quia posito voto iuramenti, obligatio nascitur ex ipso
iure naturali , iuxta naturam voti & iuramenti materiam utriusque non autem ex Voluntate voventis aut iurantis. Nani . III. VndeL nasci ebeat legem humanam., e. 2 3tus. VndEprae oculis habere oportet, materiam non esse secundum se praecise considerandam, sed cum ordine ad fine, ad quem a legislatore dirigitur. Fieri enim potest, ut materia in se leuis quado quis in materia graui De appareat, quae tamen in ordine
sese obligat pet votum ut si vo adfinem a legislatore intentumueat perpetuam castitatem non valde grauis sit. Sic in familiis est in eius potestate ut transgressio illius voti sit tantiun venia Iisci Aut quandb in re graui ob
religiosorum, quibus propositus hic finis est, eniti ad tantam persectionem , quanta obtineri inligat se per iuramentum, non liac vita potest;multa occurrunt, potest enicere pro suo albitratu, quae cum secundum se spectata ut violatio iuramenti veniali exigua esse videantur in ordine tantum sit,& non mortali S. Idem omnino de lege ientiendum. Est quident in potestate te ista- tamen adfinem illum plurimum momenti habeant. Vnde praecepta,quae de iis dantur,non sunt toris ferre legeni qua subditos cxistimanda obligare in materia ob iget; ut autem ob iaet graui leui, sed in graui omnino. - iis aut leuius, sub peccato mor- dem est de praecepto, quod DE 'tali aut veniali, hoc non pendet v Adae imposuit. Tametsi enim voluntate legislatoris; sed ex
rei, circa quam versatur , momento quantitate aestimandum est. Vno merbo. Obligare quoad exercitium legislatoris est; non autem quoad specifica
abstinentia a fiuctu arboris, quae illi prςcipiebatur in se considerata parua esset in ordine a men ad finem, quem DEV in tendit, fuit materia plane grauis; quia imposita illi fuit in recognitionem obedienti. Dio
Dico. II. Duplex praecipue idebitae, Ecquasi in tributum lia via est, ex qua vir prudens graui-lma nisubiectionis ad avri vitatem materiae, quae lege praeci rectesdocent Suareta lib. 3. dei pitur aut prohibetur, aestimare gibus, cap. s. num. s. cGreg potest. 1 ιmaesti valde utilis, rius de Valentia disput. 7. quςst alit etiam necessaria sit ad com- s punct. 6 Malil. Altera, ct qua
mune bonum Reipublicae; qui us a posterirra , via sci si poenis esse ibieta Legislatore inten na, quam lex transgrcssori bas
270쪽
l: imponit grauis sit. Ea quippe indicio est, grauem esse materiam, qua lege praecipit tu aut prohibetur. Ratio est. Quia grauis poena non imponitur prudenter , nisi pro re graui. At Legislator praesumitur prudenter poenam imponere. Ergb. Ita censenda est materia grauis, quoties in iure Canonico aliquid precipitur sub
poena excommunicationis maioris Mepositionis degradationis, interdicti, infamiae , maledictionis aeternae, indignationis omnipotenti S DEI&c. Nam Cueiusmodi poenae grauissima lint,no potest materia earum legum, quibus adiiciuntur, non censeri grauis. Hanc iam tradidete.
Caietan. 2.2. quaest.288. art ad a. Et in summa Verb. Praeceptum. Nauarr. cap. I. numer.
13. Palacius in distinction 3 .s quaest. 7. Dricdo lib. 2. de libertat. Christiana p. i. Angelus VcIb. Lex. . tertio. alii, quos citat Salas De Legib. disput IO. ech. 9. Iuxta eandem viam recte docuit Scotus in .dist. I. quaest. 6.ui finem. Quoties lex vetus seu Mosaica poenam transgres riintentabat his verbis Peribit animas depopulo D. Id est: Quoties mortem comminaba--iu transgressori alicuius legis, sciriper materiam legis illius fuit se grauum ac proinde uilicien- Tractatu divae'. XCV. tem ad peccatum mortale L gi praeterca potest Diuus Augustinus libr. . . de Baptis
Vtrum te humana obliget ad ui obseruationem cum periculo vita 3
Evsvs est Anita lex humana obligare pos sit, ut vitae potiti sit actura facieda, quam ut ab eius obseruatione receda
posse aliquam legem humanana, quae ad sui obseruationem cum periculo vitae obliget; sed pleras . que omnes leges lita manas extra. co casus, quos sua benignitate legislator excipit it obligare. Quam opinionem ita confidenter tenet, ut Oppositam per sipiciat erroris postulet. Ducitur tribus subsequentibus argi aetatis. Pri-Homo non tantiam quoad externa bona, sed etiam quoad