장음표시 사용
251쪽
narii ratis mempe in promissi ne leu debito ex ea consurgente. Ex dictia: COLLIGi Tu R. I. Legem naturalem simpliciter esse immutabilem; quia non potest vim obligandi amittere quod necessarium esset, ut simpliciter mutari diceretur; sicut aliae leges tunc proprie: simpliciter mutari dicuntur , quando vim obligandi amittunt. Ita communiter Theologi in Gratianus in decretis. dist. s. in principio Naturais, inquit, ius inter omnia primarum obtinet temporcior rnitate: caepit enim ab exordio rationalis creaturae, nec variatur tempore,sed immutabilepermanet. Et in I. Huitas post cap. 3. dist. 6. Horatia, ait, mandata adnaturale Iusspectant, at, ideo nultam mutabIlitatem recepisse monstrantur. Et infra Naturale ergo im ab exordio
rationalis creaturae inc Iens, manet immobile Ratio est. Quia obligatio legis naturalis non pendet a voluntate ullius legislatoris sed oritur ex ipsis rerum naturis, que sunt immutabiles. Et constat indictione Pramo in ijslegi naturalis praeceptis, quae impliciter abiblute obligant;qualia sunt, quibus prohibetin mendacium, blasphemia, periurium, odium Dat. Haec enim ita lem
per obligant, ut nullus casus possit occurrere, in quo non obligent. Deinde in ijs, quae non ab-sblute, sed sub certis circumstant ijs obligant. Haec etiam . quamdiu eaedem circumstanti manent, ita semper neccssario obligant, Vt contradictionem implicet, non obligare. Qubdit circumstantiae mutentur, desii nitobligare lex naturalisi non quiam te mutationcm recipiat , sed quia mutatur materia seu obiectum legis naturalis .Hoc est; quia i , quod certa aliqua circumstantia affectum continebatur sub lege naturali accedente alia circumstantia it eximitur ab eius obligatione, ut amplius non siit materiad obiectum legis nuturali S. COLLIGI TvR. II. Discrimen
inter legem naturalem politiuam. Nam in lege naturali nunquam aufertur obligatio perdispentationem, quamdiu manent eaedem circumstantiae, sub quibus obligat lex naturalis. In lege
positiva potest tolli obligatio
manentibus i idem circumstantiis Exempli causa Lex positiva prohibet, ne qui tempore pacis arma feta praeter tincipem Potest princeps, etiam durante pace, eximere aliquem ab ista obligatione,&concedere Atarma citet.
252쪽
απφ XCV. De Lege humans. Cox L arrv R. H. Quid dicendum sit ad quaestionem illam Vtrum praecepta legis naturalis possintagnorari inuincibiliteri Duplicia enim sunt praecepta legis naturalis. Qitaedam prima uniuersaliis maci quae nullo modo , nedum inuincibiliter. ignorari possimi. Quaedam vero particularia. quae ex illis deducuntur in quibus distinctione opus est. Alia enim sunt, qua vel per se nota sunt, vel ex per se nΟ-tis facillime colliguntur; haec ignorari quidem possi in , non tamen inculpabiliter . saltemper longum tempus. Huius generis sunt praecepta Decalogi , similia. Ita indicat Diuus Paulus ad Rom. a. quand gentiles, qui praecepta haec transgrediuntur, Vocat inexcusabiles. propter peccata sua datos in reproebum sensum. Alia ver sunt, quae maiori indigent .scursu, &ex principiis notis lumine na-lturali dissicilius deducuntur. Et lis inuincibiliter ignorari posse, praesertim a rudioribus, nemo prudenter negabit. Legi possimi Corduba lib. a. quae: h. 4. Sotus lib. i. de Iustitia quaesti cru .
articulo . COLLIGi TVR postrem b. Legem naturalem, tametsi plura contineat praecepta merii ta-
medici unam Tum quia omnia derivantur ex illo uniuersalissi mo principio. Sequendum es bonum. Fugiendum es malum. Tum quia omnia ordinantur ad unum finem, ut nimirum constituatur homo rectus secundum inclinationem naturalem. Haec autem iniciunt ad moralem unitatem.
Sicuti etiam Lex Moysis, tametsi praecepta moralia, iudicialia
caeremonialia complecteretur, una tamen appellatur psal. 8. Ex omim immacuiata. sal. ii 3 dc Matth. s.
plurimi ad vitia adebitoni popesi,ut nisi praescriptis legibus contineri in ossicio nequeant.
Lex humanitus posita a lege naturali deri eiura CoscLvcro est.
253쪽
Lex humanitus posita quodammodo a lege naturali derivatur: Quia deternunat praescribit in particulari, quod generali quadam ratione lex naturalis praecipit. Exempti causa Lex naturae prςcipit, malefactores csse punie-dos, lex vero hunaana & positiua determinat genus supplich, quo puniendi sitnt.
ditiones legi possitius statuit Isidorus lib. s. Etymolog. cap. 3. Prinia est, tratione constet;quia lex nihil debet continere rationi diissionum Secunda , ut religioni congruat; quia non debet utilitatem temporariam referre cultui diuino. Tertia, ut disciplinς conueniat hoc est, ne sit grauis admodum & dissicilis , alioqui subditos lira vires premerer. art.t, ut si proficiles fallit, fera i quippesalias nec vim legis obtinet et, nec ea subditi obliga
nienter Isidorus in sonem legum
humanarum ponat CONCLv-sio est a stirmans,&perspicua ex textu.
DISPUTATIO I. Utrum si in hominibus
potestas ad condendas leges, qua conscientias subditorum obli ent λ
res id reticos, etiam hodie Notiatore Lu- ali herus in lib. de captiuit. Babrion. ca de Baptismo.&inexplicatione visionis Danielis. Philippus Melanchthon in Confessi Augustana art. 28. Caluimus lib. in titui cap I i. a Fingia tenim hominem Christianum non obligari nisi una lege fidei, quam Hadi id exprimit Script inra Sacra Leges vero humanas, siue Ecclesiiastica caesint, sitae ciuiles,valere quide ad componodam externam Reipublic faciem, ad conseruandam pacem disciplinam; non tamen obligare
in conscientia. Hunc errorempro
ban ramo. DE vs non ad alterius legis, quamdiu uas obseruation chominus urget hortatur Mart.
23. Docentes eosseruare, quacun I, mandavi vobis. Deuter. . Non aidet ad ver m quod objoquor,
neque minuet ex eo. doc. ia Icio
254쪽
Dis . LVtrumsit in hominibiupotestas ad tandenaea leges csec. at praecipio tibi,hoc tantum ficit domino,nec addisquicquam nec mι-nuas. Isaiae 33. Dominin enim iudex
noster , Dominus Legifer. se , Dominus Rex noster,ipse Lil
uabit nos. Iacobi . . unus est enim
legistitores iudex , quipotest per
dereor liberare G c. Ergis sola lex diuina conscientias hominum obligat. Si cum ora Drys saepe reprobat
praecepta hominum. Ilaiae 20. D mufrint me mandito hominum Horrinis. Marcu. 7. In vanum autes me colunt, docentespraecepta hominum. Matt.23. Pigant onera grauia importabili. id est praecepta C imponunt in humeros homi. num, GErgb non obligat ad sui obseruationem in conscientia. TER io Libertas a lege humana est quaedam veluti praerogatiua Chri itianorum. 2. Corinth.
liberae,qua libertate Christin nos δε-beraust. Ea c. s. State se nolite iterum rugoseruitutu contineri. Et ibidem. Si iritu duc Ini, iam non estu sub lege. r.COrimh. . Pretio empti estis, notire frui seriis
minum. Quo loco, inquit Calia in s non prohibet Da s, ne serui exteriorem dominis obedientia praestentura nccnim alio loco iis DLV praecepit.Ad Eplae 6 Serui obedite ominis carnalibus is c. Sed vult non esse obediendum cum timore formidine peccati, quasi praecepta Principum ita conscientias subditorum astringant ut ea transgredi peccatum
sit siquidem a pecca to liberi per Christum facti sunt. Ergo ex humana non obligat Christianos in
I. ad Timoth.l. Ergd qui Dei beneficio lusi iam consecutus est , non est amplius humanis legibus subiectus. Q imi o. adueniente lege euangelica voluit homines solutos esse a legibus Mo. falcis. Ergo etiam a legibus Pontificiis ciuilibus. Nam si earum iugo oporteret Christi alios subiici, satius longe crat retinere legem Mosaicam,Vlpo ted a Deo lata, pauciora continetem praecepta, quam simileges humanae Pontificum: Imperatorum. Hae
saicas multitudine longe superci. Vnde durior iam esset conditio Christianorum, quam olim crat Iudaeorum contra illud Christi: Iugum meumsuaue es , se onus meum leue Sic Augustinus epistola ii p. cap. Is I am, inquit,
misericordia manifestisimis pauci simis celebrationum sacramentis voluit esse, tiberam
255쪽
Dissut mirumsit in hominisinpotestas ad conden releges escit IrLegi potest Augustinus ser dedicationis altaris; que diem fe-mon. 8. de Uerb. domini lib. r. stum Christus ipse sua praesentia de lib. arbit cap. s. epistola honorauit. Ioann. io . Deviassici 48 3o s . 68. Cyrillus lib. 7. con- Dauid .Regum 3 o. nouam legetra Iuliantina Tertuli. in apolog ferens, His,qui circinas custodi cap. 3. Isidorus lib. . de sumnio ret, in aequalem veniret partem bono. cap. 7.Caelestinus cpisto- spolioriim cum eo, qui ad praeli-la. z. cap. s. Chrysostom homil. um descenderet. Deviassent prO-3 Mepistolam ad Hebraeos.&a phetae Christus apostoli, ad-lit Adargumenta Nouatorum res licentes multa iis , quae in legemndetur. Mosaica scripta sunt Isaiae. 3. AD RIMvM. Loca illa Scri Iacobi Sermo est de suprem Opturae Sacrae aduersariis non ta legislatores iudice qui potestuent Matth. 28 fit quid ciniscia perdere&liberare. Vnde non cX-tio mandatorum Christi ; sed hiatu itur legislatores. Diudices non ide, reprobantur canones inferiores. Aliam utriusque loci&leges Pontificum , ad melio expolitionem vide apud Vas rem Ecclesiae gubernationem Wque disp.Ιs2. c. q. prosectum latae Deuteron. An ShCv Nou M. Locis illis lia. iE. de ea additione sermo est,quq st. Marci 7.&Mati. 23. dam, an- facit deuiare seu declinare, re tu doctrinae praecepta homicta lege id quod cap. s. Moyses num, quaecum lege' cultu Dei his verbis ex ptimii Custoditet . pugnant; cuiusmodi erant tradi-gἐturo facite, qme praecepit Do- tiones Pharisaeorum de quibus
minin DEVS vobis, non declinabi. Matth. II. dicitur .e ιare Cir Uos tu neque ad dexIram . neque ad si transiredimin mandatum D EInistram. Tales non sunt leges hu- propter traditiones est in e cimanae Pontificum & Imperatorum; quae non auertunt a lege diuina, sed ad eius maiorem obseruationcm potius ducunt, cinducunt. Alioqui deviassent a lege DLilia de Esther.caps .addentcs , Ut quartadccima una, qaintadecima mensis Adar, profestis haberetur. Devi a Tethida S.I. Mach. . addens, ut ageretur dies non autem improbantur leges mandatoin cultui diuino con
AD TERTiv Μ. Libertatis, quae iis locis praedicatur, nomine non
intelligitur exemptio ab obedientia legum humanarum i haec enim carni, libertas est , nonlpiritus. Sed loquitur Paulus de .: bcrtate spirituali quam Chri-
256쪽
stus pretio singuinis sui nobis Gmit;cius consistit in exemptione tum a veteri caeremoniarii lege, tum,in praecipuS a lege dc statu peccati,Viliomo a seruitute peccati liber, uni iam Duo adhaereat, semper ex amore faciens, quae ei placita sunt. Ad hanc verbui-bertatem maxime conducunt leges 5 praecepta magistratuunt, veteris legis praecepta numerat;
in quibus obseruandis isti omnia pene singulos obligabant
tanta, inquit, erat di cultas, ut vix unum ex gulis mundum inuenire et Legum verb Ecclesiasticarum&ciuilium , etiamsi iura innumera videantur complecti, paucae;immis praeterquatuor aut quinque Ecclesiallicas, ut omnia ordinate fiant quam ideseruandis festis, ieiuniis, conuis carnis libertatem minuant: sessione d communione annua, circumcidant vix aliud praeceptum omnes A MARTu M. Sensus loci ii stagulos obligat. Caetcrae legestius Lex iusto non es posita hic j vel pro iudicibus, vel pro sacer-
est Lex non est lata ad ultos co dotibus vel pro contrahentibus ercendos I cnim sponte sua a positae de constitutae sunt. Au-cituat bonum S honestum, quod gustinus loco allegato non lo- lex imperat sed lata est, ut impio siquitur de legibus Pontificum aut minis, poenad severitate coorceat. Scite Augustinus in Psalm.
I. usitu, inquit, non es s. lege, quia in .ge domini est voluntas ius. Gi enim in lege est secundu mlegem agit qui ub lege est secun-d m lcgem igitur, Te ergo liber es,
i 'eseruus. Hic NOTA In lege tria esse,diriger obligar Spunire. Duo
priora lex in omnes eXercet , ctiam iustoc tertium tantummodo in iniustos&impios. AD UuNTVM. Praecepta legis Mosaicae longe plura dc grauiora erant, quam nunc sint leges Ecclesiasticae ciuiles. Rabbi Mo- ses liringenta septuaginta octo Principum Christianorum4 sed de quibusdam prauis vulgi consuetudinibus, quae paulatim vim
legis assumunt, lias queritur authoritate maiorum non abrogari.
ibus agimus, quae I sinu Ecclesiasticae, iliberinatione
257쪽
Dis . II. Penes quas sit potestio condendi leges e α3t
dere Ergba sortiori l ontifex inlspiritualibus. Haec potestas ferendi leges in summo Pontifice profert extendit se in uniuersam
Ecclesiam; quia ipse est pastor&l
Dico. II. Episcopi potestatem i habent ferendi lcges in suis Dio
cessibus Est communis sententia. spiritualem Ecclesiae uniuersalispertinent quaedam velli ciuiles, quae ad gubernationem regni aut ciuitatis in rebusi negotiis saecularibus. Uticin paucis&breuiter eXpediam, primo de ijs dicam , qui leges Ecclesiasticas
possunt. Dico. I. Prima potestas con eamque tradunt Canon istae indendi leges Eccletiasticas est pe- Cap. Cum omnes Et Cap. Cum ne summum Pontificem, a Dres acre gent de constitui. Vti Paipso derivata. Eo ipso enim. quo normitanus , Deciu .Hosti iristus voluit summum Pontificem esse vicarium suum ia-storem ac caput Ecclesiae uniuerensis Ratio es. Qilia Episcopi veri sunt pastores&rectores Ecclesiarum suarum: Erg possunt letalis tribuit ipsi poteitatem seren lies condere quibus bene: capidi lege, pili uales; cui de buum parcndi in ii bditis fide Abus re-l spondet. Est communis sentetia
Doctori in .Etprobatur Condere
lcgem ei actus suprema potestatis: maximi imperi j, ut loquuntur iurisperiti. l. Imperium. f. de iurisdictione omn. iud. Sed Pontifera in spiritualibus habet supremam potestate, cum sit vicarius Chiisti,&habeat iura caelestis Imperj j. c. I d. 22. Capit quanto detras at Episcopi .c. I. ut Ecclesiast. beneficia .Erg porcst condere leges spiritualcs. Confirmatur Pontifex maiorem potestatem habet in spiritualibus, quana Imperator in temporalibus. cap. Sunt Icasti.
cnterea regant. Hinc Actor 2 o.
dicitur Posuit ιυθιrtim canam regere Ecclesiam DEI. Et Matth. I 8. Iuaecuni ligaueritis C c. Nam sub vel bo Liganda, etiam legislatio inchulitur. Vnde in
cap. Nustus 3 qu. . Stephanus Papa anathemati Zatos esse de fi . nit, quos Episcoporu statuta anathematigat. l ossunt ergb Episcopi statuta facere; quae quia defunctis,aut amotis ipsis manent, sine
dubio vim legis obtinet. De Episcopis Naaianaenus in oratione a pologetica: Vos oves, inquir, Iol
te sicerepastores: neisper terminos eorum leuemini satas enim ιγ', si recte disicimini. Nolite tuae red foro compet. Sed imperator iudices, nec legem feratu legislaro potest in teporalibus leges conoribus. Hanc verbpotestate iuris
258쪽
Tractat. II. U. X V. dictionis ad serendas leges, Ἐ-
milia. utrum Episcopi immediate a Christo. vel aRomano Pontifice habeant, magna interio tores contentio est. Vtraque pars. quia pari nititur aut horitate&rationum momento, probabiliter
sustineri potest. Legi potest Sa
las disp. 8 sectione 4. DICO III. Legati sedis Apostolicae possunt ferre lege Ecclesiasticas in prouincia suae le-oationis. Ita Suluester. Verbo. Lex quaest. . Et habetur in cap. vltimo de officio legati Cap. Ex res rapto De locato&conducto. Haec tamen potestas. licuti a sola voluntate Romani Pontificis fluit, it pro arbitrio eius tolli arctari potest. Ideni iudicium est 'de potestate quam habent superiorcs eligionum quippe qui non a Christo , sed a Romano Pontifice pastores constituuntur. sed quid de Capitulo vel Vniuersitate Doctorum Possunt ne sta ituta condere, quae Vim legis ha-ibeanti Probabilior sentcntia est. inon posse sitne speciali priuilegio Rario est. Quia leges ferre. seu statuta quae vim propriae legis habeant, eius est qui habet iurisdictionem: At hae communitates ordinarie non habent iurisdictionem Ecclesiiasticam; quia neci iure diuino illam habent, nec iure communi Canonico illis conceditur Oportet ergo ut ex aliqua speciali concessione, vel priuilegio id iam habeant; ac proinde sime speciali priuilegio leges
aut statuta, quae vim legis habeant, condere non possitnt. Ita Sylvester interpretatur. Capit. Cum nece itent .in Capit Exiteru De constitui. Haec de legibus Ecclesiasticis. De politicu C ciuitibi Dico. IV. Totestas condendi leges ciuiles prima est penes Imperatorem in imperio, prouinciis Romano Imperio subiectis. Altera penes Reges in proprio cuiviqile Regno Tertia prines Respublicas liberas quae iri temporalibus nulli regi aut Imperatori subsunt, quales hodie sunt Veneta&Genuensis Ratis est. Quicunque enim supremam habent interiis suis tui isdictionem, ij possitiat propria authoritate leges condere Tales sunt, Imperator Reges Respublicaeliberae. Ergo possunt in terris sibi subiectis leges propria aut horitate condere. Dico VLTIMO. Duce S. Marchiones, Comites, Barones,
qui regibus subduntur non poC sunt condere leges , nil regum concessione&priuilegio. Ita Sotus lib. i.de iusti t. q. I. art. . VaC.
queet disp. p . cap. I. Suare lib. 3. de lesibus cap . Ratio es.
259쪽
Dis . III. De promulgatione legum humanarum. scilicet ut vim obligandi habeat. Deinde in actu quasi secundo, ita ut reipsa liget & constringat conscient: as eorum, qui legi subi j i-Nam ferre leges suprema potestatis est, quam non habent ii Dynastae, qui regibus subsunt. Idem iudicium est de ciuitatibus: op. pidis. In quibus si ius aliquod untur. In hoc secundo sensu
particulare est, id habent ex con certum est, ut lex obliget, non celatione&confirmatione Regu, fatis esse quamcunque eius pro &dici solet Ius municipiae. Pos mulgationem; sed necesse est ut sunt quidem iudices juberna ad eorum, qui lege dicuntur ob tores ciuitatum oppidorum ligati notitiamuchre ipsa perue aliquid praecipere non pugnans erit velita saltem diuulgata sit, cum iure communi, cui subditi ut conssideratis omnibus circuna- obedire debent. Eiusnaodicia stant ijs , commode ei ueniremen praeceptum vim legis non polisit. Cuius rei argumentum obtinet atque ita defuncto gu icii , quod ignorantes legem in-bci natore, aut elapso osticistempore , exspirat.
Tromulgatione legum lumanarum.
uincibiliter , excusantur ab eius transgressiones, ac proinde etiam ab actuali ob igatione. Nam I QS: Π6ri , excusari seu liberari a lege,&Hi-
ria sunt. Ita vocem obligationis accepisse videntur Panormitanus in Cap. Cognoscentes.
de constitutionibus: Baldus super l. Leges Cod de legibus ;ctim negant,aliquem obligari lege , priusquam illam sciat, vel tis constat, ut lex hii l certe scire possit, tametsi fuerit mana obliget, neccssa iiii curia alioqui promulgala. Deriam csse promulgario 'primo sensu potistinia dissicultas nem. Videndum nunc est, ubi, test; Ubi scilicetin quomodo pro-quadbiteri debeat eiusmodi pro mulgari lex debeat, ut vim ob mulgatio Ad cuius rei planiore ligandi habeat In quare dissi lati
explicatione,&ne locus ambi entes iunt Doctorum OpmioneS.guitati detur, Praemitto bifariam Nos sequemur probabiliores.
intelligi posse, Legem obligare co. I. Vt lex vim obli-Primo in actu quasi primo , ita 'gandi liabeat, non opus est,ut ad
260쪽
2 gulorum notitiam peruenerit; sed satis est,siisiit solenniter in aliquo loco promulgata Co igitur ex Authent. VtD9M nou. ConstitatIones. Caipod haec. de postulat. Praelatorum Can. main humanss. I 2. quaest. 2. Vbi Coelestinus
presbyter non excusatur jubdsententiam Episcopi sui ignora uerit Can tauod dicitis dist. I 6. Vbi non excusatur Clemens Constantinopolitanus, quod Pnorauerit decreta Concili Sardicensiis. Ratio est. Nam si necessi: esset, ut promulgatio liciet δε-gulis hominibus , nulla prophlex stet, quae vim haberet obligandi fieri enim moraliter vix potest , ut singulis innotescat. Deinde , si eiusmodi promulgatio necessaria esset, daretur locus occasio fraudibus quilibet enim posset dicere , se legem igiὶOrare. Denis,ciam ex sit regula uniueis alis , satis est uniuersalis eius promulgatio. Dico. II. Vt lex obliget, noniatis est priuata citis notitia, sed requiritur proniitigatio publica P.itet cx iisdem locis , quibus assertio praecedens eis.
ita lex est regula via mersalis. Urmatur. Nam cum leges pleraeque odiosa sint, disponant
cipiant res disticiles obseruatu, pertineant ad Omne ; non sunt Tractat. II. 'uaes. X . propter cuiuslibet authoritatem temere amplectendae sed carum certa, probatain publica debet haberi notitia. Haec autem haberi non potest, nisi leges publice promulgentur; nam priuatae narrationes commentitia esse possunt,&falsae.
HINC COLLIGO eum , qui interfuit consilio, in quo decretum de pretio frumenti miratiundo
factum est vel id ante publicam legis promulgationem alia vii cognouit, posta lute vlla iniusti
tia frumentum suum vendere vetcriin communi pretio. Neque enim lex illa ante promulgationem obligat; nec iumentum cx priuata notitia vitium intrinsecum contrahit, quod cx praescripto iuris naturalis emptori reuelandum sit. Ut rectesnotant Sotus lib. 6 de iustit quaest. . art.
rus. lib. 3 .de restitui. cap. num.
Dico III. Nulla lex, a quincunque Principe lata, silue citablis, siue Pontificia sit, ut vim obligandi habeat, aliam exse&natura legis promulgationem postulat, quam' in curia Legislatoris. Ita de legibus Pontificis aperte do.