장음표시 사용
281쪽
Dis'. I. Vtrum consiuetudo habeatvim egu8 possit Respondeo duabus assertionibus.
s. I, A est. Si lex consuetudinem reprobet, ut iniquam dc irrationabilem Hoc est, ut cum iure naturaliindiuino pugnantem, nunquam consuetudo
conualere contra legem potest, ut ei deroget Itaque ex,quae prohibet consuedinem , ut irrationabilem , non solum aufert consuetudinem prieteritam, sed impedit etiam futuram RaIIo es. Non enim potest consuetudo habere vim Sc robur , nisi sit rationi consentanea. Cumque semper praesumendum sit pro lege , talis consuetudo semper debet censeri itiationabilis racproinde non idonea , t Ontra legem possit conualescere. Huius consuetudinis reprCbatio fieri solet , cum in iure appellatur corruptelari hac cretor muta verborum' Hon ob Pant consuetudine , qu .e potius corru c., quam consaetudo H-cenda est aut similibus , ut in Capitulo ultim de consuetudine. AIT ERA AssERTIO.
Si lex conluetudinem reprobet, aut verbis generatim tantum
possitisci hac scilicet vel simili
verborum formulaci Non Asiant quacuns consuetudine Aut etiam speciatim Nihil obname hac aut ista consuetudine iti tunc consuetudo tollitur labrogatur, ut tamen possit denuo contra legem induci, vires resumere. Ratio es. Nam sicuti v-na lex tollit aliam, cilla rursus ab eadem tolli potest; quia consensus Principis , ex quo pendent leges, iuxta varia tempora dccasus variari potest ita etiam consuetudo semel sublata per legem , si denub introducatur,
tam abrogatio , quam confirmatio consuetudinis ex eodena consensu Principis pendet. Legi potest auarrus in commentatio de spoliis Clericorum. Iς. numelo. S. Vbi addit Consuetudinem non tantum posse habere hanc vim , quando lex consuetudini resistit eam reici endo; sed etiam quando ex pre Se vetat, ne in posterum intro ducatur. Quod cnim consuetudo futura piohibeatur , non arguit cana esse irrationabilem, sed solet prohibitio addi
ad cautelam untaxat Onsuetudinis non introducendae
282쪽
DISPUT ATIO II. De Dictensitione legis
humana. RAMirro distinctionem esse inter haec quin quoe Irritare te .gem Abrogare; Interpretari, Dispensare; obligationem aliquam Commutare.
Irmare egens, aut etiam votum,
est impedire ne habeat vim obligandi. Vt si Princeps legem a
ciuibus constitutam non approbet sed potius tollat, dicitur eam irritare. Sic etiam pater VO- tum a filio ante certos annos emissum iri itare: rescindere potest i bro re legem est, postquam lex vim obtinuit, eam tollere. Ut si Princeps legem quam tulit, postea aboleat Interpretari legem non est aliquid de nouo legi addere aut detraheres sed est declarare, inquibus casibus lex non obliget; aut verba legis ambiguain obscura explicare. Qita interpretatio non praelatis solum, sed etiam subditis multoties conuenit. D sensore est, in aliquo alii exintere subditum a legis obser uatione, cui alioquin obstrictus erat. Fit autem dispensatio haeratione. Quia Legislator, qui est authorin dominus legis licentiam alicui dat , ut non sit sub legis obligatione, non ut lex sua
eo ipso desinatin exspiret sed ut obligatio legis generalis, quae
ad omnes reliquos extenditur, hunc vel illum non comprehendat. Tunc igitur perinde se habet legislator, ac si diceret: Ego caeter omnibus praecipuo , ut hoc faciant, aut prohibeo, nὸ faciant huic vero vel si non praecipio, nec prohibeo. Vnde dispensatio legis , non est declaratio aut interpretatio , qua superior declarat, tunc destitere obligationem legis sed est remistio quaedam& licentia , quae alicui conceditur, Vino obstante lege quae alios obligat, ipse non teneatur. Ita dispentationem definiunt Duraud in I. dist. 7. qu. . . num. s. Solus lib. I. de iustiti qu. 7. art.& lib. I. u. art. I. Richard in . dist. 38 art. 9 . u. I. & dist. 7.art.2. qu. . ad i. Couarruvias in 2. pari. de Matii monio. cap. 6.9. num. I. 2. . Solus in . dist. 3.qu unica. Se tuae. Gabriel
ibid. quaest unica art. I. notat. 3.D ὐm commutare oblig.itionem,
non est simpliciter tollere obligationem. qua quis cnetur; sed loco eius aliam inducere, subdi
283쪽
vis K I De Dissensatione leguhumanae.
praemisse, proposita disputatio a- empticos in votis. Ita Caietanus in summa Verbo Dis en liquot difficultatum resolutione fatis. Et est communis sententia expedienda est.
Vinam Praelatus interior dispensare possit in lege Superioris Resondeo. Praelatos inseriores tunc dispensare posse in iure positivo superiorum, quand ex pressam potestatem habent sibi 1 Prinei pessuperiore commissam.
Uo pacto Episcopi tum ex iure communi a Summis Pontificibus constituto, tum e particularibus concessionibus potestatem habent dispensandi in nonnullis legibus Summi Pontificis Legi possunt Sotus lib. a. de iustit quaest. . art. Sylvester Verbo Dissensetio quaest. p.
num. I . Caiet quaest. 97. art.
4. Greg. de Valent. I. a. disp. 7. quaest. 3. punct. p. Morius tom.
Vtrum valida sit dispensatio,quae sine rationabili caussa ' pro arbitrio conceditur Respondeo duabus assertionibus. Doctorum Raria est. Quia Pritati inferiores non habent potestatem,nisi ex commissione superioris Atqui nulli committitur potestas dispensandi in lege si perioris sine caussa rationabili: Ergb. SECUNDA AssERτ ioci Si Praelatus dispenset in ea lege cuius ipse author est, etiamsi sine rationabili caussa dispenset; valida tamen dispensatio est.
satio talis non prouenit ex dolo fallacia eius, qui dispensati nem petit. Nam si is caussam simulet,in cum faciat praela. to in obrinenda dispensatione, omnino inualida est dispensatio. Est communis sententia Doctorum,
Vim is, qui utitur dispensatione citra caussam rationabilem concessa, pecceta Peccare Praelarum, qui sine caussa tationabili aliquem a lege sua P Libi ex Si inferior si per dispensationem eximit , a ne causis rationabili dispensὰ pud Doctores extra controuer in lege superioris, dispensatio am est. Nam cum lex iusta omnindest inualida. Qu'd eti sit, temere' imprudenter fa-am intelligendum est , quando Summus Pontifex dispens at in iis , quae sunt iuris diuini: Excit, qui aliquem ab eius obseruatione sine iustain rationabili
284쪽
Tractatu II. uaest. XCVIII De e veteri.
modi dispensatio iuxta secunda assertionem superioris difficulta tis valida sit. Nam, ex receptaqu- reconsultorum regula, multa illicitE fiunt, quae tamen facta valent. Sed dubitatio An is etiam, qui utitur dispensatione illicite concessa,pecce In qua re duae sunt sententiae Doctorum P, im est Couarruviae in a.
part de Matrimonio cap. 6. s. numer. 7. sequent. Innocenti in Cap. Cum ad monasterium testatu Monachoriun Abbatis in Cap. Non es de voto Deci in Cap. a in Ecc larum de Constitutionib.n. .in aliorum. Qui docent,eum,cui dispensatio sine caussa concelsa est, peccare, si ea Hatur Fundamentum eorum es.
Quia talis dispensatio , potius dissipatio esset, quam dispensatio , iuxta doctrinam Bernardi lib. 3.de Considerat ad Eugeni
ALτx xc probabilior sententia est Soti lib. i. de Iustit. qu. . art. 3. Sylvestri in Summa. Verbo, Di pensatio quaest. 3. An
tiorum Thomistarum hoc loco art. q. Qui docent, disipensationem Principis sine caussa factam, in his quae sunt iuris positi ui ab ipso conditi, tametsi non sine peccato Principis concedatur; semel tamen concessam ita validam esse, ut is , cui concessa est, ea uti sine peccato pos sit. Fundamentum huiussententia est. Quia qui potest legem condere potest eandem etiam tollere; sed Princeps potest legem condereri Ergo etiam tollere. Et quamuis sine caussa legem abrogans peccet facta tamen semes abrogatio,etiam hoc modo v lida erit, ut iam amplius contalegem non peccetur. Similiter
ergo, quamuis abrogare legem ex parte, quod fit per dispensationem cum aliquo vel aliquibus , sine caussa rationabili sit peccatum facta tamen χ- me tali dispensatione , ille, cum quo dispensatum est , I-u iam non peccabit contra le
285쪽
Gas. IX. De praeceptu veter legis. 2 9RτicvL,L quaerit D. Thomas: Virum υx vetus fuerit na 'CONCLusio est nes obseruare debebant: praecepta vero caeremonialia ciuili cialia solum populum iudaicum obligabant. Vbi obserua , Legem assumans Ad Rom. . Lex veterem ita fuisse traditam podem in Ia , ct mandiumsen pulo Iudaico, ut etian gentes a ctum,ctiustam,or bonum. Et ite liae illam possent accipere. Vnderum Censentio tigi, quoniam ι na est. quicunque homo circumcidebatur, tametsi non esset de stirpe ARTICVL II. Vtrum Iudaeorum S eo ipso subiiciebaleae eiusfuerit a DE O DC o, tu omnibus legibus caeremo- est. Lex vetusim εο nialibus Iudicialibus populi lata fuit; Moyses autem eius prae .Iudaici. Ide Paulus ad Galat. comit,&mediator inter DEvos dixi si scor autem rum&homines. Usus omni homini circumcidenti ARTI cvLoIIL Vtrum uniuersae Lex verm data fuerit per Ange gisfactis .Hi autem, qui erant C es e est Lex ex alio populo,' circumcide vetus data fuit. Dao; ministe bantur , dicebantur Proselyrio tamen mageli, qui quoniam cum Moyse loquens. Vice& mu ALTicuto VI. Vtrum lexnere DE si vigebatur, passim in veti conuententi tempore data Sacris litteris Dominus appella- fueri toro ' CONCLusio
lex vetus dari debuerit stipo o Iudaearum Cos CL vs Io est affirmans Ide vero peculiarem curam illius populi suscepita quia de stirpe illius secundum carnem venturus erat
uare legem veterem Gom in v si est. Praecepta moralia m-
QVAESTIO XCIXDe Praeceptis veteris
286쪽
onis huius articuli. ReticvLod quaerit D.
Thomas: Virum nlege Ceteri contineatur simu num praeceptum Cosc Lusio est. Omnia praecepta veteris legis possunt dici unum respectu unius finis, ad quem ordinantur sunt tamen plura iuxta diuersitatem eorum, quae ordinantur ad illum finem. De numero omnium praecept rum legisMosaicς disputant Burgensis lib. i. Scrutini Scripturarum. Gulielmus Parisiensiis lib.
illo celesiast. 17. Oddidit istis disciplinam, legem vitae CTGDisciplina autem pertinet admores. Ergblex vetus continuit praecepta moralia. ARTICvLO III. Vtrum lex veti contineat praecepta caerem nialia' CONCLusio est assi&mans. Q lam probat D.Thomas.
Quia legis diuinae est, ordinare homines ad Dis M. Maec autem ordinatio fit non solum per interiores actus mentis ceu sunt credere, sperare, diligere sed etiam per quaedam exteriora opera, qui bus homo seruitutem suam erga Davκ profitetur; eiusmodi opera dicuntur caeremonialia. ARTLCvL IV. I tri praeter praecepta moralia o caeremonialia sint etiam praecepta iudiciatiat Cosc Lusio est stirmans Proculus Vticatione obserua: Triplex fuisse genus praeceptorum in lege veteri: oratia cuiusmodi rant praecepta Decalogi Caeremonialia qualia fuerunt praecepta Sacrificiorum: Et Iudiciali, quae seruanda erant in iudicio. Hoc triplex genus praeceptorum e pressit Dominus Deuteron. P. 6. illis verbis Hae unipraecepta, caeremoniae, atque iudicia Ratio
huius partitionis est. Nam qui quid praecipitur in lege , aut est bonum secundum se Laut est utile; quia lege positiva mandatum est. Si est bonum secundum is, pertinet ad praecepta , d leges morales,quς legem naturalem in se continent; Si verbistile est,
quia lege positiva praeceptum est;
Vel ordinat hominem immedi te ad Deum eiusque cultum; sic pertinet ad prςcepta ceremonialia; vel componit hominem
in ordine ad proximum Mite pertinet ad rqcepta iudici
ARTICULO V. Vtrum aliqua alia praecepta contineanturin lege vete- ri pris
287쪽
Dis'. I. In quassi erant lex verm ' nova t
ita talia Cosc Lusio est. Omnia praecepta veteris legis comprelienduntur sub triplici illo
genere Caetera vero, quae in lege continentur , ad praeceptorum obseruationem pertinent. Λ, ix vi o VI. Vtrum lex votus debueritinducere ad obseruat,onempraeceptorum per temporales promusiones comminat onese Cosc Luscio est allirman S. Constat ex Deuterono m. p. . cap. 23.Leuitici cap. a G. Quae ab
hac quaestione usque ad quaest.
iose disputat D. Diomas cici, tis elara sunt ex textu, ut superuacanea sit eorum compendiosa
repetitio; subsequentibus dii- putationibus planiora fient.
DISPUTATIO In quo disserantiae ve-ti is noua
ECTAM nostri temporis hoc discrimen constituunt inter v-tramque legem; quddlex vetus promitteret iustitiam culm conditione totius legis im
tu eius legis iustitiam assequeretur, nisi qui omnia praecepta legis adimpleret, iuxta illud
D l auli ad Galat. 3. ifecerit ea, vivet ineu.adductum ex Levitici I s. Et Deut 2 i. At veta lex noua seu Euangelica promittat iustitiam gratis,& sine ulla conditione operum.Ita Lutherus in cap.
2. ad Galat quem sequitur Philippus Melanchthon in locis
communibus.tit delege&Euangelio, d Caluinus lib. 3. institui. cap. II se l. 7.&i9.&alii. Qiuod discrimen ideo fingunt, ut alteium illum errorem suum de tollenda e medio bonoriam Op rum necessitate fulciant. VTavMQv errorem grauiter refellit ConciliumTridentinum. sess 6.cap. 3. 6.8.&on. . Et nos
alibi,ubi de operuia ad iustificationem disponentium necessitate agendum iit , confutabi
V Iclxv vera disserentia statuatur inter legem Euangelicam, d Mosaicam obseruaudaei doctrina illa D. Thoniae siu- periori quaest. IO6.art. I. tradita; ubi distinguit legem nouam in Primariam,&Secundariam Legem primariam emi inquit esse,
quae indita est cordibus hominum hoc est , gratiam Spiritus sancti , quae datur pc fidem Christi. Secundariam ei ait,4
288쪽
quae continet prata epta scriptad tradita nobis a Cliti sto, amthoie gratiae Euangelij, ut credenda Mimplenda. Vtramque
legem rect colligit ex illo Pauli ad Roman. 3. Vbi est ergo gloriatio tua Exes a Perquam legem ' Factorum ' Non; Iedperlegem dei. Vbi per legem factorum intelligit Apostoliis legem scriptam ; quia sci
licet ostendita iubet, quid itfaciendum. Legem autem dei appellat auxilium gratiae Spiritus Sancti, quod datur fidelibus per fidem Christi Quam capit. postea vocat Legem brattu vitae in Christo res Non quod gratiae auxilium sit expresse sumpta iradita per modum praecepti sed quia mouet ad aliquid agendum aut omittendum , in quo species quaedam forma legis exprimitur. Sicut appetitus senstitiuus appellatur lex pecori omembrorum, ad Roman. . quia
scilicet inclinat cimpellit adnialum. Vine recte Augustinus lib. de Spiritu litera eap. II. 16. Legem factorum inquit, scriptam fuisse in lapidibus; cuiusmodi est lex tradita per Moysem, sicut d quaecunque alia, quae postea Giptain conli 'nata fuit in haciis, membranis
Legem ver Spiritusin gratiae, quς est fides ad operandum mouens, scribi ocimprimi in cordibus hominum. Iuxta hanc distinctionem praesens disputatio duplici assectione expedienda
est. Dico L Lex noua Euangelij primaria, hoc est, auxilium grati Spiritus Sancti , seu fides
mouens ad operandum , in eo disset a lege veteri Mosaica , sicut quacunque alia lege verbo scripto tradita, lubd ex vetus&juςcunque alia scripta, non prςbebat vires ad operandum. Nam ad prςceptorum obseruationem litera non adiuuat; inimbi desit Spiritus gratie adiuuantis, occasio potius peccati est At ver gratia Spiritus Sancti, quς datur perfidem Christi, adiuuat ad legem Obseruaridam, is per legis obseruationem homo tandem iustifice tur. Hoc sensu S.Thomas , qu a. Io . articul. 2. accipit illud L. ad Corinth. v Litera occidi eii Dinaurem vivificat. Visi obserua. Hoc auxilium
graciς Ac fidei vocari legem noua l&a Christo nobis allatam nocit 'ra Ha Spiritus iis,qui sub ve-i
iactia Iant, aut prorsus dene-
etati esset , aut saltem non a- diu ad ante communicata, Nam ctiam
289쪽
Diss. In quo ae erant Lex vetin vera. Nam etiam in eo statu necessaria erat ad obseruationem legis
mundum aduenit, reipsa pretium persoluit, cuius intuitu ,alore haec gratia hominibus veteris Testamenti mi communicata; sicut etiam aduentu suo dicitur redemisse genus humanum.
Legi potest Vasquea disput. I 33.
Die o. II Inter legem Euangelicam scriptami lcgem M saicam scriptam , triplex praecipue discrimen assignatur. Prismum It Qubd Lex Euangelica excellentio sit lege Molaica; ebquod praecepta legis Euangelicae
contancant doctrinam perlectam consummatam praecepta Verbiegis Mosaicae non nisi impei sectam anchoata Id quod
cxtribus, quae in utroque Testa-iment continentur , facile per-ispici potest. Nempe MI
Ber, , Promision ἴ- ω an- P a. I, o enim quod ad Mysteria attinet, longe praestat Testamentum nouum veteri cum in nouo habeamus apertaercue- lata Mysteria SS. Trinitatis,&Incarnationis,in alia ex his con sequentia quae tamen in veteri Testamento occulta erant,&Vulgo ignota. Eo quod ad prinas;
missiones spectat , tametsi inveteri Testamento praeter prinmiisiones bonorum temporalium in minas poenae temporalis . essent etiam promissiones vitae aeternae , ut patet ex
Tobiae capite . o. Machabaeorum capite . Diatae. 64. Daniel. a. C. In lege tamen noua promissio regni caelestis, sicut d comminatio poenae aeternae long manifestius annuntiatur.
mandata, ea quidem multa, immo innumera pene fuerunt in lege veteri, caeremonialia praesertim&iudicialia. Quibus antiquatis successerunt in lege Euangelica praecepta de SacramentisTuangelicis numero, ut
inquit Augiistinus cpistola Ii8. pauci m/s,obseruationefacillimu, signi ciuione praestant imu.Tum ver praeceptis o libus, quae
etiamnum manent in lege Euangelica, addidit c hristus consilia Euangelica persectissima, non explicata Patribus Testamenti
paret Legem Euangelicam excellentiorem, persectioremesis lege Mosaica. me Diuus Thomas quaestione or articulo . docet,praecepta legis Euam
gelicae fuime in lege veteri,sicut arbor
290쪽
arbor est in semine,& sicut graniim in spica. Et D. Augustinus lib. is de ciuitate cap. 26. Testamentum vetus, inquit fuisse occultationem noui; aestamentum nouum esse reuelationem veteris. s. vi discrimen est: Qubdae Mosaica via tantum populo data est, nec aliae gentes ea obligabantur. Deuteron. 4.psal. 47. Solos enim obligabat circumcisos: Hoc est, eos, qui ex semine Abrahae descendentes subiecti erant obligationi circumcisionis. At vero LexEuangelica obligationem suam profert. distundit in omnes gentes lationes Matth. vltimo. Praedicat Euangelium omnicreaturae. Et Lucae latino. Oportet praedicari in nomine meo poenitentiam, se remissioηem peccatorum
Tελri : Di se dirutu est: Qubdae Mosaica adueniente lege Christi est are debuit.Traia Clato enim sacerdotio translatio etiam lcgis fieri debuit ad Haebr. 7. Lex autem Euangelica, sicut&sacerdotium Christi durabit usque in finem saeculi. Alii alias inter utramque legem disserentias assignant; sed quae vel ad has reducuntur vel ex his
nullo negotio colligi possunt Legi possunt alas disputationa . de Legibus sect 6. Sua re lib. Ira de Legibus cap. 8. abj.
Vtrum Sacramenta veteris legis vim habuerint iustificandi
cipua est de Circumcissione ex cuius resolutione ficile,quid de alijssentiendum sit, constit rit. Quaeritur ergb Vtrum Circumcisio ex institutionem, ivini virtutem habuerit conserendi gratiam iustificantem, aut remittendi peccatum sicuti modo habent Sacramenta nouae legis'
POMA SENTENTIA est Alexandri in . pari. qu. q. membr.3 art. 2 3. 4. Bonavent in dist. I. art. 3 quaest. 3. Scoli ead distquaest. 6. f. de potentia. Durandquaest. 7. Paludant quaest 6 art.